حذف راست سنتی با افزایش مشارکت انتخاباتی مردم*
یادداشت دکتر ابراهیم یزدی، روزنامه سرمایه ویژه نامه انتخابات ریاست جمهوری دهم، ۲/۳/۱۳۸۸
اگر چه اظهارات و موضع گیری های متعدد و متناقضی در اصل مشارکت فعال در انتخابات مطرح می بود اما بتدریج موضعگیری ها تغییر کرده است. مشارکت رانتخابات حق مردم است،امتیازی نیست که دولت آن را به مردم داده باشد و بخواهد و بتواند پس بگیرد. کسانی که می گویند در انتخابات شرکت نمی کنیم در واقع داوطلبانه ازحق خود صرف نظر کرده اند.اما این حقی شخصی و خصوصی نیست که افراد بتوانند بدون درنظر گرفتن پیامد های عدم شرکتشان درسطح ملی، مستقلاً تصمیم بگیرند. مشارکت در انتخابات یک حق شهروندی و یک تکلیف ملی است. عدم شرکت در انتخاباتموجب می شود افردی که رای اگثریت مطلق مردم را ندارند و بعضا واجد صلاحیت نیستند انتخاب شوند و برای کل ملت و مملکت تصمیم بگیرند. نتیجه عدم مشارکت گستر ده مردم در انتخابات است که منجر به انتخاب دولت کنونی شده است. بعضی ها هم آزاد نبودن انتخابات را بهانه ای برای عدم شرکت در انتخابات قرار می دهند. خوشبختا نه دراین دوره از انتخابات تغییری در نگرش ها رخ داده است وگروهها ئی که در دوره گذشته انتخابات را تحریم کرده بودند، تحریم کنار گذاشته شده به استقبال انتخابات رفته اند.
در این زمینه دو نکته را میتوان مؤثردانست : اول اینکه این امر به خاطرمسایلی است که در چند سال گذشته اتفاق افتاده است. یعنی براساس تجربه ی گذشته کاهش میزان مشارکت مردم تنها به نفع جریان راست افراطی تمام شده است. تحریم موجب تنبه حاکمان و تغییر در رفتار ها نشده است. بلکه به نفع جریان های افراطی تمام شده است. این است که دراین دوره کمتر گروهی از تحریم سخن می گوید. همه گروه ها وارد میدان شده اند تا با استفاده از حقی که دارند اجازه ندهند برگ برنده در دستان راست های افراطی باقی بماند.
دومین نکته برمی گرددبه اینکه مطلق بینی و مطلق خواهی فعالان سیاسی ما به نگاه نسبی گرایانه تغییر یافته است. برخی از نیروهای سیاسی تا به اکنون دنبال شرایط ایده آل و مطلق بوده اند. اما تجربیاتی به دست آمده ضرورت نسبی گرا ئی در امر تغییرات سیاسی و اجتماعی را ثابت کرده است. درعرصه انتخابات نباید به دنبال کاندیدای ایده آل بود و مطلق نگاه کرد. این انتخابات آزاد نیست. زیرا مقدمات واجب انتخابات ازاد وجود ندارد. یک اصل حقوقی- فقهی میگوید مقدم هر کار واجبی واجب است، هر کار حرامی حرام و هر کار حلالی حلال است. مقدمه واجب انتخابات آزاد وجود آزادی های سیاسی حزبی و غیر حزبی و مطبوعاتی است. در یک جامعه بسته سیاسی بر گزاری انتخابات آزاد افسانه است. از این رو در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران فصل سوم ، حقوق و آزادی های اساسی ملت قبل از فصل پنجم، تحقق حاکمیت مردم،آمده است. اما اگر این انتخابات آزاد نیست باید تلاش کرد تا سالم بر گزار شود. یعنی آرای مردم مرد دستبر گرو های خاص قرار نگیرد.
برای شرکت در انتخابات باید واقع بین بودو شرایط را سنجید. ممکن است در نظر بسیاری از رای دهندگان هیچ یک از نامزد ها واجد تمامی شرایط مطلوب نباشند. واقع بینی حکم می کند که براساس همین کاندیداهای موجود تصمیم به مشارکت گرفت. در فضای همین انتخابات است که می توان مطالبات مردم را مطرح کرد. طرح این مطالبات خود موجب آن می شود که نامزد ها ، دوست داشته باشند یا نداشته باشند بر این مطالبات تاکید کنند. حتی نوعی از رقابت مطلوب در طرح خواسته های ملموس مردم بین آنان بوجود آید. بوجود آمدن چنین فضائی هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت بنفع جنبش اصلاحات است.
نهضت آزادی به عنوان یکی از احزاب ملی – اسلامی سابقه دار کشور در این دوره از انتخابات هم حضوری جدی دارد. به دلیل اعتبار ۵۰ ساله نهضت و نیز حضور در انتخابات است نامزدهای اصلاح طلب(میرحسین موسوی و کروبی) ، بهر کجا می روند در باره فعالیت نهضت آزادی مورد سئوال قرار می گیرند. اخیرا از مهندس میر حسین موسوی در سفری که به به یزد داشت نظرش را در باره نهضت آزادی جویا می شوند. ایشاتن در پاسخ گفته اند چرا همه جا از من در باره نهضت آزادی سوال می شود. ما ضمن اینکه از پاسخ های مودبانه ایشان تشکر می کنیم امید واریم ایشان خود پاسخ این سوال رایافته باشند. نهضت آزادی یک سازمان سیاسی- اسلامی با سابقه پنجاه ساله است که درمیان مردم پایگاه دارد. نهضت آزادی به رغم سرکوبهای گذشته همچنان زنده و مورد علاقه ی و اعتماد مردم است. این پرسش های مکرر که در باره نهضت از همه ی کاندیداها می شود به خاطر همین جایگاه و علاقه ی نهضت در میان مردم است. به خاطر این است که نهضت آزادی به معیاری برای سنجش آزادی نیروهای دگر اندیش درایران تبدیل شده است. معیار برای آزادی در هر کشوری و نظامی بهره مندی مخالفان و دگر اندیشان از آزادی های اساسی است. در خشن ترین نظام های استبدادی هواداران حاکمیت از تما م آزادی ها بهره مندند. آزادی هواداران حاکمیت معیار وجود آزادی در جامعه نیست. این پرسش ها بیان یک واقعیت دیگری نیز می باشد. نقش یا کار کرد یک حزب سیاسی ایجاد ارتباط با مردم و اثر گزاری بر روند های سیاسی است. آن ها که در این گرد همائی های نامزد های انتخاباتی حق نهضت آزادی را برای فعالیت مطرح می کنند بندرت عضو نهضت آزادی هستند. این سئوالات حاکی از آن است که نهضت آزادی برغم تمامی فشارها، که در دولت جدید بمراتب شدید تر از زمانی شده است ، توانسته است با مخاطبین خود ارتباط بر قرار سازد. هییچ یک از کاندیداهای حاضر نمی توانند نیروی سیاسی با سابقه ی طولانی چهل پنجاه ساله را نادیده بگیرند.
متاسفانه ادعای دولت کنونی مبنی بر اینکه ایران آزادترین کشور دنیاست قابل قبول نیست. این هم که کاندیداها بیایند و حرف های کلی درباره احترام به مخالفین بزنند کافی نیست.باید کاندیداها مستقیماً و صریحاً بر حق حیات نهضت آزادی تاکید کنند. نهضت آزادی برغم پنجاه سال سابقه و نقش غیر قابل انکارش در انقلاب و عضویت رهبران آن در شورای انقلاب و اولین دولت انقلاب ، اکنون از اولین حقوق خود محروم است. روز نامه ندارد. به ما اجازه استفاده از دفترمان را نمی دهند. حاکمان کنونی کمترین حرکت مارا تحمل نمی کنند. حتی مانع بر گزاری مراسم بزرگداشت مهندس بازرگان و دکتر سحابی و یا سالگرد تاسیس نهضت شده اند.
ما خواستار پس دادن دفاتر نهضت هستیم. معیار آزادی و احترام به مخالفین این است که تا چه اندازه به نهضت آزادی در چارچوب قانون اساسی حق حیات و فعالیت داده می شود.
با وجود تمام این محدودیت ها ، نهضت آزادی ایران هم چنان به وظائف ملی خودعمل می کند. مردم را به شرکت گسترده درانتخابات دعوت و تشویق می نماید. اگر چه بهتر آن بود که اصلاح طلبان یک نامزد واحد می داشتند. اما شاید حضور هر دو کاندید ا در بالا بردن سطح مشارکت مردم، امری که بهیچ وجه مطلوب راست گرایان نیست، موثر تر باشد. هر کس که خواهان تغییر در مدیریت اجرائی کشور می باشد لازم است در انتخابات شرکت کند. هر قدر مشارکت مردم بیشتر باشد احتمال برنده شدن کاندیدای راست افراطی کمتر خواهد بود. بنابراین باید مردم را تشویق کرد بپای صندوق های رای بروند و بهر کدام از دو کاندیدای اصلاح طلب اعتقاد و اعتماد دارند رای بدهند. علاوه بر این از همگان می خواهیم برای حفظ آرای خود به کمیته صیانت از آرای مردم به پیوندندو برای نظارت بر انتخابات داوطلب شوند.مردم سالاری فرایندی طولانی و نفس گیر است . صبر ایوب، دل شیروسری پر شور از عشق به مردم و میهن را می طلبد. تحقق حاکمیت مردم یک ارزش است. بایدآماده بود که بهای آن را هم بپردازیم.
• عنوان این یادداشت از روزنامه سرمایه است. عنوان نویسنده برای این تحلیل:
” شرکت در انتخابات یک وظیفه ملی است”، بود.