لـبـنـان

دکتر مصطفی چمران

 

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

من از جبل‏عامل آمده‏ام، سرزمینی که ابوذرغفاری، یار صدیق پیامبر بزرگ برای اولین بار اسلام راستین را به مردم آن منطقه تبلیغ کرد و مسجدی برای عبادت خدا بنا نمود که هم‏اکنون در ًمیس‏جبلً به نام ابوذرغفاری معروف است. جبل‏عامل، سرزمین تشیع، سرزمین بهاءالدین عاملی و دانشمندان و متفکران بزرگی که دنیا را منوَّر کرده‏اند.
من از جبل‏عامل آمده‏ام، که در دوران ۱۴۰۰ ساله تاریخ اسلام همیشه مظلوم بوده و همیشه مورد غضب و کینه امویان و عباسیان و عثمانیان و آنگاه استعمارگران غرب و بالاخره اسرائیل بوده است.سرزمین جبل‏عامل همیشه زیر تازیانه جور و ستم شکنجه دیده است، توسط جباران و ستمگران قتل عام شده است و بوسیله استعمارگران زیر نبوغ بندگی و اسارت درآمده است.
من از جبل‏عامل، سرزمین مقدس شیعیان آمده‏ام. من نماینده محرومین و مستضعفین جنوب لبنان هستم که همه‏روزه در زیر آتش توپخانه سنگین و بمب‏های هواپیماهای اسرائیل می‏سوزند. من از منطقه‏ای آمده‏ام که بیش از نیمی از آن بکلی نابود شده است، از شهرهایی که حتی یک دیوار سالم آن بجای نمانده است، روستاهایی که همه اهالی آن گریخته‏اند، مناطقی که زیر سیطره سیاه اسرائیل و سعدحداد، عامل اسرائیل فرو رفته است، ناحیه‏ای که بیش از ۳۰۰هزار نفر از مردم آن آواره شده‏اند و خانه و کاشانه خود را رها کرده، در سرزمین‏های دور، درکنار مدرسه‏ها ومسجدها و کوچه‏ها و خیابان‍ها زندگی ذلت‏باری را به سرمی‏آورند.
من آمده‏ام که فریاد ضجه‏آلود شیعیان لبنان را در زیر آسمان بلند ایران طنین‏انداز کنم.
من آمده‏ام تا وجدان خفته انسان‏های متعهد و مسئول را بیدار سازم.
من آمده‏ام که از دردها ومحرومیت‏ها، ظلم‏ها، ناله‏های نیمه‏شب، آه‏های سحر بگویم و اشک یتیمان، ضجه دردمندان، آه بیوه‏زنان، سوز دل‍سوختگان را بازگو کنم.
من آمده‏ام تا پرده سیاه شب را –که همچون ابری ضخیم بر اندیشه ملت ما سایه افکنده است- پاره کنم و حقایق تلخ و دردناک شیعیان لبنان را به آنها بنمایانم.
من آمده‏ام که از ۱۰۰هزار کشته و ۴۰۰هزار مجروح و معلول که اکثرشان شیعه هستند خبر دهم.
من آمده‏ام که از ۳۰هزار آواره دربه‏در شیعه از جنوب لبنان خبر آورم، که در بیغوله‏های دوردست، در کنار خیابان‏ها، گوشه مسجدها و مدرسه‏ها و ‌در زیر پتوها زندگی می‏کنند.
من آمده‏ام که درد را به شما بازگویم که تا به حال کسی بازگو نکرده است.من آمده‏ام که دعا کنم،‌ تا خدای بزرگ انقلاب اسلامی ایران را پیروز کند. من آمده‏ام که آرزو کنم تا در پناه حکومت اسلامی، عدل و عدالت دامن بگستراند.
من می‏خواهم امیدوار باشم که سیطره ظلم و ستم اسرائیل و استعمار برای همیشه نابود گردد.
من آمده‏ام که جان خود را فدا کنم تا رسالت مقدس اسلام پیروز شود و این ظلمت کفر و جهل و فساد برای همیشه ریشه‏کن گردد.
من نیامده‏ام که چیزی بخواهم؛ زیرا کسی که همه وجود خود تقدیم رسالتش کرده است، بی‏نیاز است.
من نیامده‏ام که شکوه کنم؛ مردمی که ۱۴۰۰ سال درد و رنج تحمل کرده‏اند، بازهم با جان خود همه مشکلات را تحمل می‏کنند.
من نیامده‏ام که از تهمت‏ها و افتراها و اذیت و آزارها و ظلم و ستم‏هایی که هم‏کیشان من به من روا داشته‏اند و ناله کنم؛ زیرا در طول ۱۴۰۰ ساله تاریخ خود به این ستم بزرگ خوگرفته‏ام و تحمل این بی‏انصافی‏ها برای من عادت شده است.
من فریادی‏ام که در سینه مجروح جبل‏عامل، در خلال قرن‍ها ظلم و ستم، محبوس شده است.
من ضجه دردآلود معذّبین و زنجیریانم که در شکنجه‏گاه‏های ستمگران و استثمارگران در طول تاریخ نابود شده‏اند.
من ناله دلخراش آن یتیمان دل‍شکسته‏ام که در نیمه‏های شب از فرط گرسنگی بیدار می‏شوند و دست محبتی وجود ندارد که برای نوازش آنها را لمس کند، از سیاهی و تنهایی می‏ترسند و آغوش گرمی نیست که به آنها پناه بدهد.
من آه صبحگاهم که از سینه پرسوز بیوه‏زنان سرچشمه می‏گیرم و همراه نسیم سحر در جستجوی قلب‏ها و وجدان‏های بیدار به هر سو می‏دوم. آنقدر که خسته می‏شوم و از پای می‏افتم و ناامید و مأیوس به قطره اشکی مبدل می‏شوم و بصورت شبنمی در دامان برگی سقوط می‏کنم.
من آرزوی آن زنده‏دلانم که هوای عدل و عدالت دارند و از این دنیای پر ستم گریزانم و به امید روزی دل بسته‏ام که با ظهور مهدی(عج) عدل و عدالت بر خطه وجود دامن بگسترد و ظلم و ستم از این عالم ریشه‏کن گرد.
من تمنای دل‏های عشاقم که می‏خواهم عشق و محبت بر همه جا دامن بگسترد و کینه و حقد و تعصب از روی زمین ناپدید گردد.
من اشک یتیمانم، که دل شکسته در جستجوی پدر و مادر به هر سو می‏دوند، ولی هرچه بیشتر می‏گردند کمتر می‏یابند. وای به وقتی که یتیمی بگرید! که آسمان لرزه درمی‏آید.
من خون شهیدانم، که بر کوه‏های دور، یا قعر دره‏های عمیق، یا بر دامان دشت‍ها و صحراگرد جاری هستم. من از قلبی سوزان که به خاطر حق و حقیقت می‏تپیده و برای استقرار عدل و عدالت می‏جنگیده سرچشمه گرفته‏ام.
من شاهد فداکاری‏ها و جانبازی‏های آزاد مردانم. من زنده این شهیدانم که همه وجود خود را عاشقانه تقدیم خدا کرده‏اند و به ابدیت متصل شده‏اند. من می‏روم تا نونهالان جهان را آبیاری کنم، تا در مقابل ظلم و ستم بایستند و حجت خدا بر زمین گردند و قافله پرافتخار شهدا را استمرار بخشند.
من همه‏روزه شهیدی از برادران خود را به دوش می‏کشم و به گورستان می‏برم، همه‏روزه زیرآتشبار سوزان اسرائیل خانه و کاشانه‏ها به آتش کشیده می‏شود، بمباران‏های اسرائیل قتل عام می‏کند و شیعیان جنوب را از هستی ساقط می‏نماید.
شیعیان لبنان کشته می‏شوند، ولی کسی آنها را شهید به حساب نمی‏آورد. ضجه می‏کند، اما کسی فریاد ضجّه آنان را نمی‏شنود،‌ زیر ظلم و ستم نابود می‏شوند ولی وجدان کسی آگاه نمی‏گردد.
و از سوی دیگر یک دنیا کینه و دشمنی و کارشکنی و تهمت و افترا و شایعه علیه شیعیان از همه جانب جاری است. حتی در ایران انقلابی،‌ دست‏های مرموزی بشدت علیه شیعیان و تنها سازمان انقلابی آنها «امل» فعالیت می‏کند و حقایق را از مردم ایران پوشیده می‏دارد و با شایعه و تهمت و دروغ شیعیان را می‏کوبد و لجن‏مال می‍‏ند. وه که چه ظلم بزرگی است!عده‏ای مرا متهم می‏کنند که افکارم متوجه کشورهای خارجی است و مصالح ایران را تحت‏الشعاع خارج قرار می‏دهم. آنان می‏گویند باید همه توجه خود را معطوف به ایران کنم و این همه به لبنان و کشورهای دیگر نپردازم.اولاً توجه و نگرانی شدید من مربوط به ایران است، نه کشورهای دیگر. نشان می‏دهم که خطراتی انقلاب ما را تهدید می‏کند و من به خاطر پاسداری از ایران است که این مطالب را بیان می‏کنم.ثانیاً من هشت سال در لبنان گذرانده‏ام؛ دورانی سخت و خطرناک و در کوران مبارزه مرگ و زندگی و شهادت. من افتخار می‏کنم که سازمان‏‍دهنده بزرگترین حرکت‏های مکتبی لبنان بوده‏ام؛ حرکت محرومین و سازمان امل که توسط امام موسی‏صدر تأسیس شده است. من سازماندهی آنها را به عهده داشته‏ام. در همه جریان‍های سیاسی و انقلابی لبنان و دیگر کشورهای خاورمیانه بوده‏ام و بیش از هر کس در جریان اخبار منطقه هستم و زیادتر از همه کس در سرنوشت شیعیان دخالت داشته‏ام و از آن اطلاع دارم و از جنایت‏ها و خیانت‏هایی که به مردم محروم شیعه رفته است قلبم مجروح است.اگر کسی بخواهد از لبنان و شعیان لبنان و امام موسی‏صدر چیزی بداند، من بهترین مطلّع برای آگاهی علاقمندانم. تعجب می‏کنم که عده‏ای به دنبال نوشته‏های چپی و راستی ومزدوران اجنبی می‏روند، یا به افراد مشکوک و غیرمکتبی استناد می‏کنند تا در مورد لبنان کسب اطلاع کنند، در حالی که به من که در بطن جریانات بوده‏ام و بیش از هرکس آگاهی دارم مراجعه نمی‏کند.هنگامی که می‏بینم توطئه‏هایی در جریان است و عده‏ای مشکوک می‏خواهند حقوق شیعیان را پایمال کنند، ‌حق را پوشیده بدارند و از باطل طرفداری کنند، آنجاست که احساس می‏‍کنم سکوت جایز نیست و باید حقیقت را بگویم. بخصوص می‏بینید که دشمنان اسلام و شیعیان کتاب‏ها می‏نویسند، شایعه‏ها و تهمت‏ها منتشر می‏کنند و من نیز مجبور می‏شوم که جواب بگویم.گفته‏ های من یک‍صدم گفته‏ها و فعالیت‏های مخالفان نیست و افسوس که وقت و فرصت ندارم که بیش از این حقایق خارج را برای شما تشریح کنم.ثالثاً عده‏ای فهمیده یا نفهمیده، درصددند که اسلوب و خط‏مشی کشورها و یا سازمان‏های دیگر خارج را الگویی برای ما معرفی کنند، آنها را به عنوان پیشقدم، طرفدار، نمونه کشور اسلامی و انقلابی، پشتیبان انقلاب ایران و غیره معرفی می‏نمایند و ملاحظه می‏‏شود که عده‏ای تندروتر انقلاب ما را تخطئه می‏کنند و الگوهای خارجی را بهتر از انقلاب ایران بحساب می‏‍آورند و این یک جنایت بزرگ است.انقلاب مقدس اسلامی ایران آنچنان پاک و خالص است که می‏بایستی سرمشق دیگران قرار گیرد، نه آنکه انقلابی نماهایی، اسلوب سراسر دروغ و خدعه و نیرنگ و سیاست‏بازی خود را بر ما تحمیل نمایند. شناخت این روش‍ها و خط‏مشی‏ها و آشکار ساختن حقایق آنها وظیفه من است؛ چرا که سال‍ها در کنار این سیاستمداران حرفه‍ای زیسته‏ام و علیه توطئه‏های آنان به مبارزه برخاسته‏ام و به خواست خدای بزرگ، براساس خط مکتبی اسلام، خداوند ما را پیروز گردانید.

 

سخنی در باره کتاب

آنچه هم‏‌اکنون در لبنان می‏گذرد و حوادث گذشته آن، بدون شک از اهمیت خاصی در دنیای اسلام برخوردار است، اهمیتی که کمتر در ابعاد مختلف مورد بررسی و توجه قرار گرفته است.
لبنان در جوار سرزمین‏های اشغال شده- توسط اسرائیل غاصب- و در همسایگی سوریه و درکنار دریای مدیترانه، با جمعیت حدود سه میلیون نفر و مساحت ۱۰۴۵۲ کیلومتر مربع، اهمیت استراتژیک خاصی را دارا می‏باشد.لبنان را می‏توان دروازه دنیا نامید. زیرا هر فکر و ایدئولوژی از طریق لبنان به سرعت می‏تواند در همه دنیا منتشر شود. بعد از حادثه سپتامبر سیاه در اردن و کشتار فلسطینیان به دست ملک‏حسین، بزرگ‍ترین پایگاه مقاومت فلسطین بوده، به طوری که در چندین سال پیش (در بسیاری از مناطق، بخصوص جنوب لبنان) قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی مقاومت فلسطین از قدرت دولت مرکزی لبنان و یا هر قدرت دیگر به مراتب بیشتر بوده است. مقاومت فلسطین و لبنان آنچنان به‏ هم آمیخته شدند که برخی احزاب مشترک بوجود آوردند و در اغلب سازمان‏های فلسطینی، بسیاری از لبنانیان عضویت داشتند.
سرزمین جنوب لبنان «جبل‏عامل»‌ْ مهد شیعه دنیا و علمای بزرگ سیعی از روزهای نخستین اسلام بوده و در طول تاریخ مورد ظلم و ستم خلفا و حکام و فرمانروایان وقت قرار گرفته است و شیعیان دائم در حال مبارزه با آنان بوده‏اند. این شیعیان همیشه مورد حقد، حسد و تحت ظلم واقع شده‏اند. فقر، فاقه، بدبختی و بی‏سوادی، ‌به رغم داشتن فرهنگ غنی و دانشمندان بزرگ، نتیجه این ستم‏ها بوده است. امّا سرانجام بپا خاستند و انقلاب و طوفانی را در لبنان به پا کردند که موازین قوا را به‏هم زد و به ناچار، توطئه پشت توطئه برای انهدام و اضمحلال این قیام به وقوع پیوست. چپ و راست- در داخل لبنان و دشمنان خارجی این مردم مستضعف اسرائیل و امریکا- متحد شدند و بر پیکر نوخاسته و ناتوان این ملت تاختند و سرزمین اسلامی آنان را به اشغال درآوردند. متأسفانه این صفحه ننگین تاریخ دنیا، نه فقط به دست آمریکا و اسرائیل و دست راستی‏های لبنان ورق خورد، بلکه اکثر حکام و ملوک نفرین شده عرب، به‏عنوان فرمانروایان مسلمان و دوست ملت فلسطین دست خود را در تدوین این صفحه ننگین آلودند و ننگ ابدی را در تاریخ به نام خود رقم زدند.بررسی حوادث لبنان و بخصوص وضع کنونی شیعیان که بدون شک مهمترین حامیان واقعی انقلاب اسلامی ایرانند، بدون مطالعه تاریخ گذشته و مجاهدت‏های عصر حاضر و قیام و جنبش اسلامی آنان، عملی نیست.هراس استعمارگران و ابرقدرت‍ها از جنبش شیعیان لبنان، به خاطر انتخاب راه انقلاب اسلامی براساس معیارهای اسلامی و راه علی(ع) و راه سرخ شهادت حسین‏بن‏علی(ع) است.جامعه اسلامی لبنان هم‏اکنون، از بسیاری از مشکلات رنج می‏برد، بخصوص جامعه تشیع لبنان که وارث نابسامانی‏های فکری، عقیدتی، سیاسی و اقتصادی زیادی است، که حاصل قرن‏ها ظلم و ستمی است که بر آنها رواداشته شده است.
ریشه‏یابی تحلیلی این مشکلات و دقت در جزئیات بس دقیق حوادث و تاریخ گذشته شعیان لبنان، موضوعی است که شاید کمتر بدان توجه شده باشد و این مطمئتاً سوای تاریخ‏نویسی معمولی به معنای وقایع‏نگاری است، چرا که اصولاً بررسی تاریخ، بدون علت‏یابی و تحلیل عمیق، در حد مطالعه یک داستان است.
بررسی حوادث اخیر لبنان نیز کاری بس مهم و در عین‏حال مشکل است و فقط از عهده کسانی برمی‏آید که علاوه بر نگرش ظاهری حوادث، به علل آن هم توجه کنند و تحت تأثیر تبلیغات ظاهرفریب واقع نشوند و در دام غول‏های خبری دنیا، که حقایق را می‏توانند بخوبی وارونه جلوه دهند، نیز نیفتند. علاوه بر آن باید تسلط کامل بر همه حوادث داخلی و خارجی لبنان داشته و یک‏بعدی وقایع را ننگرند، بلکه تمام ابعاد گویای این تاریخ را بررسی و رسالتی را که به عهده گرفته‏اند، انجام دهند.کتابی که به عنوان «لبنان» اثر ارزشمند «شهید دکتر مصطفی چمران» ارائه می‏شود، براساس مطالب فوق تدوین شده و شاید چیزی بیش از آنچه که گفته شد، یعنی خلوص و پای و صداقت، نز با آن عجین شده باشد.شهید چمران، چه در لبنان و چه در ایران، همواره از این موضوع که چرا واقعیت‏ها بر همگان روشن نیست رنج می‏برد و سعی می‏کرد حقایق اوضاع لبنان را آنچنان که هست، بیان کند. از این رهگذر دست‏نوشته وسخنرانی‏های متعدد از خود به یادگار گذاشت که بدون شک حاوی مطالب بسیار دقیق، مهم و بی‏نظیر است. او حقایقی را فاش می‏کند که در هیچ تاریخ و کتابی نخوانده‏اید. بگونه‏ای حوادث را بررسی و تحلیل می‏کند که خبائث و جنایت استعمار کثیف و سیاست‏‍پیشگان خود فروخته و مزدوران بی‏مایه را در طی ذکر حوادث به خوبی آشکار می‏سازد و رسالت تاریخی خود را به نحو شایسته‏ای به انجام می‏رساند.
او به عمق تاریخ گذشته شیعیان لبنان چشم می‏دوزد و علت و ریشه‏های بدبختی کنونی آنان را می‏یابد و به صراحت در معرض دیدهمگان قرا می‏دهد.او خود جزیی بسیار مؤثر و حرکت‏انگیز از تاریخ کنونی شیعه لبنان است و شاید بتوان گفت فردی را همانند او، با حرکت انسان‏سازش که تمام زیر و بم حوادث دهه پنجاه لبنان را می‏داند و با تسلط می‏تواند آن را ریشه‏یابی کند، نیابیم. بنابراین او بهترین کسی است که دقیقاً در متن وقایع لبنان بوده و از نزدیک دگرگونی‏ها و ظلم و جنایت‏هایی را که برشیعه لبنان رفته، لمس کرده است. بنابراین گفته او و نوشته او محکم‏ترین سند تاریخی است.برای دانستن عمق حوادث لبنان نیازی نیست که به تاریخ‏نویسان و سیاستمداران وابسته مراجعه کنیم، بلکه گفته‏ها و نوشته‏های این شهید سعید که از هر فردی به این وقایع آگاه‍تر و در بطن و متن حوادث بوده و فقط ظواهر را توجه نکرده، مطمئناً می‏تواند بهترین دلیل و راهنما باشد.
شهید دکتر مصطفی چمران به نت ایجاد یک حرکت انقلابی اسلامی، به لبنان رفت تا علیه طاغوت –شاه ایران- و رژیم غاصب اسرائیل که هر دو از یک منبع سرچشمه می‏‍گرفتند پایگاه مبارزه‏ای تشکیل دهد. بنابراین همه تلاش او در لبنان مبارزه و حرکت بوده و همه جزیی از تاریخ لبنان به حساب می‏‍آید. در مقابل این حرکت، ضدحرکت‏ها نیز از جمله حوادث مهمی هستند که در سرنوشت لبنان مؤثر بوده است.کتاب حاضر گزیده‏ای از دست‏نوشته‏ها یا سخنرانی‏های شهید چمران و حاصل مطالعه و بررسی کلیه نوشته‏ها و سخنرانی‏های او (در لبنان، اروپا، ‌ایران) درباره لبنان است، که برحسب تاریخ و زمان اتفاق حوادث،‌ منسجم و تدوین شده است. بدیهی است که در یک دست‏نوشته یا سخنرانی کلیه این مطالب را نمی‏توان یافت، ولی با استفاده از تمام دست‏نوشته‏ها و سخنرانی‏ها که در فهرست مآخذ آمده است می‏توان تحلیلی از حوادث لبنان براساس زمان اتفاق آن حوادث گردآوری کرد. اگر ضعفی در انسجام مطالب یافت شود،‌ به علت مشکل بودن این امر و بضاعت مزجات گردآورنده است. افسوس که این مجموعه در زمان حیات آن شهید گردآوری نشد که بدون شک بسی ارزنده‏تر می‏بود.
برای آگاهی بیشتر خوانندگان محترم در بعضی از موارد، تاریخ ایراد یا نگارش مطالب و یا توضیحی در مورد مطالب آورده شده که داخل{کروشه} جمله‏ها یا کلماتی است که برای روشن یا معنی کردن یک لغت بر متن کتاب یا سخن و نوشته شهید چمران اضافه شده است.
در قسمت‏های استفاده شده از سخنرانی، سبک خاص سخن گفتن شهید چمران را می‏توان یافت و این به خاطر آن است که مطالب از نوار سخنرانی پیاده شده و به رشته تحریر درآمده است که مسلماً با سبک نگارش او متفاوت است.یکی از خصوصیات بارز شهید دکتر مصطفی چمران، فروتنی فراوان او و خلوص عقیده و اعمال اوست. بدین لحاظ با آنکه خود همگام با همه این حوادث بوده و تأثیری عمیق در لبنان و تاریخ لبنان از خود بجای گذاشته، اما ممکن است مردم به ظاهر، بدین پایه نقش او را درنیافته باشند و خود نیز در طول نوشته‏ها و گفته‏هایش کمتر ذکر و نامی از خود به میان آورده، مگر آنجا که گریزی نبوده است. زیرا او همیشه معتقد بود اگر اعمال و تلاش‏های او را فقط خدا بداند، کافی است. بنابراین، با اینکه خود قهرمان و طراح بسی از این حماسه‏ها، مقاومت‏ها و ایثارهاست اما خود را مطرح نساخته است.
اگر بخواهیم صداقت تاریخی را ملحوظ بداریم، بدون شک نقش شهید دکتر چمران در هدایت فکری و عملی شیعیان لبنان، بس مهم و اساسی است و بطور کلی می‍توان سلسله‏جنبان همه این حرکت‏ها (بخصوص مقاومت‏های شهادت‏آمیز و حماسه‏ساز) را،‌ خود او دانست که در کنار رهبری مذهبی و سیاسی و حتی نظامی و بینش و درایت و پاکی و صداقت امام موسی‏صدر رهبر مفقود شیعیان لبنان، توانسته است آنچنان نمونه‏ی کم‏نظیر از خود ارائه دهد که فقط زیبنده شاگردان و رهروان خاص مکتب پیامبر عظیم‏الشأن(ص) و علی مرتضی(ع) سرور شهیدان است. بدینگونه او خون جوشان شهادت حسینی را در عروق شیعیان به غلیان درآورد، و با سازماندهی آنان، این مظلومان همیشه تاریخ را با دست خالی به تحرک و مقابله در مقابل بزرگترین قدرت‏های نظامی و جبارترین گروه‏های مزدور واداشت، به صورتی که اکنون هم بسیاری از شیعیان، تداوم‏بخش راه شهادت حسینی و مکتبی اسلام بوده و به نبرد مظلومانه خود ادامه می‏دهند.
شیعیان شیعیان مظلومی که پدر و رهبر آنان- امام موسی‏صدر- مفقود شده (و به گفته شهید چمران یتیم شده‏اند) و نقطه جوشش و خروش خود را یعنی شهید دکتر مصطفی چمران- نیز از دست داده‏اند، ‌دائماً با گروه‏های مزدور و خبیث عراق و خودفروختگان ب‍ی‍مایه دیگری درگیر هستند و صدها تن از آنان نیز پس از پیروزی انقلاب در این راه شهید شده‏اند. سَعدحَداد نوکر اسرائیل، فالانژها و سایر دست راستی‏های لبنان،‌ مرتب آنها را کوبیده‏اند و چه جنایت‍ها که به بار نیاوردند و همه‏روزه اسرائیل صهونیست جبار، آنان را گلوله‏باران و بمباران می‏کند و مدتی نه تنها سرزمین مقدس «جبل‏عامل»، بلکه تا بیروت (یعنی همه زمین‏های شیعیان) را اشغال کرده است. خانه‏های آنان را ویران و کشتارهایی به راه انداخته که از لبنان چیزی باقی نمانده است. ولی بازهم این مظلومان تاریخ با اتکال به خدای بزرگ و امید به او، تنها به مبارزات سخت خود ادامه می‏دهند و برای پیروزی نهایی انقلاب اسلامی ایران و بقای راه و نهضت امام خمینی دعا می‏کنند و ایران اسلامی را به عنوان تنها کشور شیعی انقلابی مسلمان و آخرین روزنه امید می‏دانند و بعد از خدای بزرگ، به او چشم دوخته‏اند. امید است در این برهه خطرناک خداوند به ما توقیق بیشتری در کمک به همه مستضعفین مبارز، بخصوص شیعیان لبنان که حرکتی اساسی در مبارزه با ظلم و صهیونیسم می‍کند، عطا فرماید.
با آنکه تلاش‏ها و کوشش‏های شهید چمران در ایجاد حرکت‏های انقلابی غیرقابل انکار و برای شیعه لبنان یا مسلمانان محروم لبنان فراموش ناشدنی است، ولی او، در آنجایی که مربوط به خود او و شخص او می‏شد سکوت کرده، و چه بسا حوادثی را به همین دلیل مسکوت گذاشته است که شرحش را از زبان دیگران باید شنید، یا شاید اصولاً کس دیگری شاهد حادثه نبوده است.
در متن کتاب صحبت از برادران سنی و پیروان ادیان دیگر نظیر مسیحی و ارمنی زیاد به میان می‍آید، بایستی توجه داشت که در موضوع مذاهب لبنان، برادران مسلمان سنی مذهب و حتی مسیحیان، ‌ارتباطی با ایران و پیروان مذاهب مختلف ایرانی، بخصوص هیچ ربطی با برادران سنی ایران، که همانند سایر اقشار مردم در طول انقلاب همگام سایرین شرکت داشتند،‌ ندارد و مسائل مذهبی را (مسیحی، سنی و شیعی) که بصورت طوایف در لبنان هستند، نمی‏توان در ایران نیز تعمیم داد، بلکه آنها مسائلی هستند خاص و مربوط به خود لبنان. شهید چمران نیز خود بارها در سخنرانی‏هایش این مهم را تذکر داده است، تا جایی برای سوء استفاده و ایجاد تفرقه باقی نماند.موضوع مهم دیگر توجه به زمان و مکان خاص این دست‏نوشته‏ها و سخنرانی‏ها است، چه بسا تاکنون در اثر تحولات سیاسی، بسیاری از این مسائل دگرگون شده باشد و افراد و سازمان‏ها و احزابی که از آنان نامی به میان آمده، وجود نداشته باشند، مثلاً ترور یا کشته شده باشند و یا تغییر موضع سیاسی داده و از مسیر اصلی خویش منحرف شده باشند. بنابراین تغییرات و تحولات کنونی دنیا، بخصوص تحولات و سیاست‏های جدید رهبران نهضت مقاومت فلسطین و سازمان‏ها و اجزاب و جنبش‏های لبنانی، که پس از شهادت شهید چمران بوقوع پیوستند، یا اتفاق خواهند افتاد،‌ نمی‏تواند در این کتاب جای بحث و اشاره و ارتباط داشته باشد، گرچه با چشمی تیزبین و استفاده از این تحلیل‏ها و حقایق، شاید بتوان روند سیاست منطقه را پیش‏بینی و بررسی کرد.
کتاب حاضر ارائه دهنده تاریخ و تحلیل واقعی جهت شناخت توده محروم ملت لبنان و نموداری نه چندان کامل و جامع از خدمات، تلاش‏ها و ایثارهای شهادت‏گونه رهرو راستین راه علی(ع) و حسین(ع) –شهید چمران- است، که می‏تواند زیربنای تفکر ما بخصوص حرکت ما در مورد لبنان باشد و بیش از همه، افشاکننده توطئه‏های بزرگی است که در مقابل حرکت‏‏‏های انقلابی اسلامی در منطقه بوقوع پیوسته است.خداوندا، این خدمت ناچیز را از ما بپذیر و ما را توفیقی بیشتر در عرضه داشتن اینگونه افکار و آثاری که تاکنون مکتوم مانده است، عنایت فرما و روح و روان همه شهدای راستین اسلام و جنگ تحمیلی –بخصوص شهید دکتر مصطفی چمران- را شادساز.
خداوندا، ما را از رحمت بی‏پایان خود محروم مدار و چنان توفیقی عطا کن که در زمره شهداء و صدیقین و صالحین بحساب آییم.
 
وَالسَّلامُ عَلی مَنِ اتَّبَعَ الهُدی
مهدی چمران
 

 

فصل۱-جنوب لبنان (جبل عامل) مهد تشیع در طول تاریخ

 

لبنان تجربه زنده

موقعیت لبنان و جبل عامل

 ظلم‏ها به این شیعیان

پایه ‏گذاری فئودالیسم

 ورود استعمار اروپایی

 

 

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

رَبِّ اشْرَحْ لی صَدری وَ یَسِّرلی اَمْری وَاحْلُلْ عُقْدَهَ مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی

روزگاری از خود می‏پرسیدم که چگونه ممکن است علی^(ع) مظهر اسلام و عدالت و حق باشد، آنگاه با آن شخصیت تابناک و بی‏نظیر، با آن همه صفات و امتیازات عالی بشری، با آن همه گذشته پرافتخار …، بازهم تبلیغات ابوسفیانی، مؤثر افتد و مردم این همه در علی^(ع) شک کنند؟ سال‏های سال، در مساجد و منابر و خطبه‏های جمعه، علی^(ع) را نفرین و لعنت کنند و مردم ساکت گوش دهند و بپذیرند؟ راستی که چگونه ممکن است؟

من در جواب عاجز بودم، ولی اکنون تجربه‏ه‍ای زنده آنچنان مرا سوزانده است که با همه وجودم حس می‏کنم که چگونه ممکن است ابوسفیانی‏ها با قدرت پول و زور و تهمت و دروغ و حیله و فریب برای مدتی بر عقول و افکار مردم مسلط شوند و علی^(ع) را کافر و حسین^(ع) را خارج از دین معرفی کنند و مردم جاهل نیز این فریب را بپذیرند.

 

 

 

لبنـان تجـربه زنـده

این تجربه زنده لبنان بود. روزگار به من درس‏های فراوانی داد، وارد معرکه‏های حیات شدم، معرکه‏هایی سخت و خطرناک؛ جایی که شرف و ایمان و ارده آدمی به محک آزمایش درمی‏آید، و چه آزمایش‏های سختی! چه درگیری‏های وحشتناکی! راستی که دنیا صحنه پیکار و امتحان است و راستی که کم‏اند آنان که از این آزمایش حیات پیروز به درمی‏آیند.
و خدای را شکر که در زندگی خود از هیچ آزمایشی نگریختم و از هیچ معرکه وحشتناکی روی برنتافتم. تحمل دردها و غم‏ها و شکست‏ها و مشکلات کار ساده‏ا‏ی نبود، ولی خدا خواسته بود که در طی روزگار بپروراند و قدرت و تحمل مرا به بی‏نهایت برساند.
خدای بزرگ مرا در آتش عشق و محبت سوزاند. مقیاس‏ها و معیارهای جدیدی بر دلم گذاشت. خواسته‏های مادی و عادی و شخصی در نظرم پست شد. روزگاری گذشت که دنیا و مافی‏ها را سه‏طلاقه کردم و از همه‏چیز خود گذشتم و با آغوش باز به استقبال مرگ رفتم، و این شاید مهمترین و اساسی‏ترین پایه پیروزی من در این امتحانات سخت بود. عشق و گذشت، عشق به خدا و گذشت از همه چیز، آنگاه در فقر و ناداری و عدم امکانات اسیر شدم.در حالی که هیولای مرگ بر من می‏تازد، هنگامی که همه دشمنان اراده قتل مرا می‏کنند، در زمانی که ظلمت کفر و جهل و ظلم بر همه جا سایه افکنده و زمین و آسمان علیه من قیام کرده‏اند و اکثر دوستان گریخته‏اند، یا خاموش شده‏اند، من می‏خواهم از استعدادهای بی‍نهایت خود استفاده کنم، اما در قفس فقر و عدم امکانات، دست‏بسته و محبوس شده‏ام و باید تنها چشم به غیب بدوزم دل به خدا ببندم و از همه چیز دل ببرم.
فقر و بی‏چیزی بزرگترین ثروتی بود که خدای بزرگ به من ارزانی داشت. او همت و اراده مرا آنقدر برتری داد که زمین و آسمان‏ها نیز در نظرم ناچیز شدند. هنگامی که شهیدی خون پاکش را دراختیارم می‏گذارد و فقر اجازه نمی‏دهد که یتیمانش را نگاهبانی کنم، هنگامی که مجروحی در آخرین لحظات حیات به من نگاه می‏کند و با نگاه خود از من تقاضای کمک دارد و من می‏سوزم و آب می‏شوم و قدرت ندارم تا کمکش کنم، هنگامی که در سنگر خونین‏ترین قتال‍ها، جنگاوری،‌ از گرسنگی شکمش خشک شده و نمی‏تواند آب از گلو فرو بدهد، من که اینها را می‏بینم و صبر می‏کنم، دیگر ترس و وحشتی از فقر ندارم. این قفس آهنین را شکسته‏ام؛ آنقدر احساس بی‏نیازی می‏کنم که در زیر سخت‏ترین ضربه‏ها و کوبنده‏ترین هجوم‏ها از هیچ‍کس تقاضای کمک نمی‏کنم و حتی فریاد برنمی‏آورم، حتی آه نمی‏کشم، در دنیای فقر آنقدر پیش می‏‍روم که به غنای مطلق برسم، و اکنون اگر این کلمات دردآلود را از قلب مجروحم بیرون می‏‍ریزم، برای آن است که دوران خطر سپری شده است و امتحان به سر آمده فقر شکسته و همت و اراده، پیروز شده است.خدای بزرگ مرا در دریای غم و درد آبدیده کرد. در مقابل طوفان حوادث بالا و پایین برد و صلابت داد. در کویر تنهایی و حرمان ومحرومیت وجود مرا پاک و منزه کرد و قلب مرا صفا و صیقل داد. گاهگاهی که به گذشته‏ها می‏اندیشم؛ از خود می‏پرسیدم که چگونه ممکن است از میان این همه خطرات بگذرم و هنوز زنده باشم؟ در زیر رگبار گلوله‏ها و در کنار انفجار بمب‏ها به سر برم، همیشه در اقیانوس مرگ غوطه بخورم، دشمنان به کمین نشسته، همه روزه مرا هدف قرار دهند، با همه اینها بازهم زنده بمانم. این چه فلسفه‏ایست؟ قضا و قدر چگونه درباره من این همه لطف کرده است؟
در جواب فکر می‏کنم که این خواست خدا بود و او مرا برای این آزمایش سخت آماده می‏کرد. اگر آن آمادگی‏های قبلی نبود، مسلماً طاقت تحمل این آزمایش بزرگ را نداشتم. اکنون برای اولین‏بار احساس می‏کنم که لااقل در دوره‏ای معین، همه استعدادهای نهفته من، همه تجربه‏ها و همه وجود من به کار افتاده است و توانسته‏ام که کلمه حق را زنده نگاه دارم و مظهر ارزش‏های خدایی باشم. طوفان‏های بی‍رحم ظلم و تهمت و دروغ و دشمنی و کینه و حیله و پستی و رذالت را تحمل کنم و در مقابل ظلم و کفر و جهل سر تسلیم فرود نیاورم، و آنجا که زمین و آسمان به من سخت می‏گیرند و دیگر راه نجاتی نمی‏ماند به دامان شهادت پناه می‏برم تا پرچم حسین(ع) افراشته بماند.
آنچه را می‏‍گویم تاریخ نیست؛ زیرا فرصت اجازه نمی‏دهد، بلکه تجزیه و تحلیلی از حوادث دردناک لبنان است. آنطور که شنیده‏ام دستگاه‏های تبلیغاتی ابوسفیانی، افکار را مشوب کرده‏اند، حقایق را وارونه جلوه داده‏اند، و احتمالاً دوستان را نیز دچار شکست و ابهام کرده‏اند.(۱)
 

 

موقعیت لبنـان و جبل عامل

لبنان کشور کوچکی است در کنار دریای مدیترانه که بین سوریه و اسرائیل و دریای مدیترانه قرار گرفته است. طوایف مختلف، با ادیان مختلف در این قسمت زندگی می‏کنند. شیعیان لبنان اکثراً در منطقه‏ای به نام ^«جبل عامل^» سکونت دارد که از نظر تاریخی مقدس‏ترین منطقه خاورمیانه به شمار می‏رود. ^«جبل عامل^» به فلسطین متصل و محل نزول وحی و زادگاه پیامبران زیادی است. اسلام در این منطقه مقدس بوسیله «اباذرغفاری» بزرگترین صحابی پیامبر^(ص) رواج یافت. او مسجدی بنا کرد که هنوز به نام «ابوذرغفاری» در منطقه جبل عامل جنوب لبنان، در دهی به نام ^«میسل الجبل^» وجود دارد که خود، در آن نماز گزارده‏ام، ولی متأسفانه در حل حاضر این مسجد زیر سلطه اسرائیل و نوکر او ^«سعدحداد^» قرار دارد. منطقه‏ای که جزو زمین‏‍های شیعیان است، ولی اشغالگران آنجا را تسخیر کرده‏اند. در حقیقت رسالت محمدی^(ص) و اسلام راستین توسط ^«اباذرغفاری^» به جنوب لبنان می‏رود و برای اولین‏بار مهر علی^(ع) از زبان پاک اباذرغفاری در قلوب مسلمانان این منطقه جایگزین می‏شود. بنابراین اولین منطقه شیعه‏نشین دنیا، منطقه جبل‏عامل در جنوب لبنان است، آن هم توسط ^«اباذرغفاری^».

 

 

ستم‏هایی که به این شیعیـان شده است

می‏دانید که معاویه برای مدتی دراز در شام حکومت داشت و ظلم‏ها و ستم‏هایی که بنی‏امیه و بعد بنی‏عباس بر علویان و شیعیان آل علی^(ع) روا داشتند، بیش از هر جای دیگر در منطقه مقدس جبل‏عامل به چشم می‏خورد. آنان شیعیان را در داخل دیوارها، در میان جرزها، در وسط ستون‏ها دفن می‏کردند، قتل عام‏های بزرگ از شیعیان به راه می‏انداختند. حتی اگر هم‏اکنون به جنوب لبنان گذر کنید، خواهید دید که همه روستاها بر قله کوه‏ها بنا شده‏اند، تا در صورت هجوم دشمن بتوانند از خود محافظت کنند.در مکتب تشیّع ما در بین نواب عام امام زمان ^«عج‏الله تعالی فرجه^» دو شخصیت بزرگ به چشم می‏خورند: ^«شهید اول و شهید ثانی^» که این هر دو از جنوب لبنان و از منطقه مقدس جبل عامل برخاسته‏اند. یکی از آنان را آتش زدند و خاکسترش را به باد سپردند و دیگری را در شهری به نام ^«جُباع^»، در جنوب لبنان دفن کردند، که مزار او هم اکنون وجود دارد.منطقه جبل‏عامل با فلسطین و قدس رابطه دارد. این منطقه محل نزول وحی بر پیامبران است. در هر گوشه و کنار منطقه جبل‏عامل، مقبره پیغمبری از روزگار پیشین را پیدا می‏کنید، همچنان که در ایران ما امام‏زاده وجود دارد، در این منطقه مزار انبیا وجود دارد. غاری است نزدیک صور به نام غار مسیح^(ع) که معروف است حضرت مسیح برای مدتی در این غار مخفی بود، تا از شر دشمنانش در امان باشد. بنابراین می‏بینید منطقه جبل‏عامل همچنان که فلسطین مقدس بوده و محل نزول وحی بر پیامبران بوده است وپس از ظهور اسلام نیز مرکز تشیع و بزرگترین دانشمندان و رهبران شیعه بوده است. دانشمندان بزرگ شیعه که همیشه مورد ظلم و ستم بوده‏اند، سعی می‏کردند که از مقابل دشمن بگریزند. در زمان صفویه، از آنجا که در ایران ما مکتب شیعه رواج پیدا می‏کند، عده زیادی از آنان به ایران مهاجرت می‏کنند. در میان بزرگترین دانشمندانی که از جبل‏عامل به ایران آمده و شهرتی کسب کرده‏اند، ^«شیخ بهاءالدین عاملی^» است که در زمان صفویه به ایران آمد و صاحب بزرگترین مقامات شد. حمامی معروف و منارجنبان و چیزهای دیگری از این مرد دانشمند در اصفهان به یادگار مانده است. افراد زیادی همراه او به ایران آمده‏اند و خدمات زیادی را انجام داده‏اند.این ظلم و ستم‏ها که در طول ۱۴۰۰ سال بر شیعیان محروم و مستضعف لبنان گذشته است، در قرن حاضر نیز ادامه یافته است. یعنی پس از آنکه دوران بنی‏امیه وبنی‏عباس به سر می‏رسد و پس از آنکه دوران عثمانی نیز خاتمه پیدا می‏کند، بازهم این ظلم و ستم‏‍ها همچنان ادامه می‏یابد. یکی از فرماندهان بزرگ ترک، به نام ^«احمد پاشاجزّار^» که منطقه لبنان و فسطین زیر سیطره او بود، فرمان قتل عامل شیعیان را در جنوب لبنان صادر می‏کند. به مدت یک هفته همه شیعیان را می‏کشند، از دم تیغ می‏گذرانند و آنگاه آثار دانشمندان شیعه را جمع می‏کنند و به پایتخت احمدپاشا، که در عَکّا بود می‏برند. به مدت یک هفته همه حمام‏ها و نانوایی‏های شهر ^«عَکّا با کتاب‏های علمای شیعه می‏سوخت و گرم می‏شد. از این موضوع درجه علم و فقاهت این مردم شیعه را در منطقه جبل‏عامل درمی‏یابید. از سویی دیگر وحشیگری و ظلم و ستمی که از طرف دشمنان شیعه به این مردم بدبخت و محروم وارد شده است،‌ روشن می‏ش‍ِود. بهترین سربازان سردار بزرگی، مثل «صلاح‏الدین ایّوبی» که با صلیبیان جنگید و منطقه فلسطین را از آنان پاک کرد و در تاریخ ما به بزرگی و پاکی از او یاد می‏شود- شیعیان لبنان بودند، که با صلیبی‏ها جنگیدند و صلیبی‏ها را شکست دادند. صلاح‏الدین ایوبی به شجاعت و رشادت شیعیان حسد برد و به عبارتی ترسید و پس از پیروزی بر مسیحیان، شیعیان را قتل عام کرد. این قتل عام‍ها در منطقه جبل عامل به حدی است که تاریخ از ذکر آنها شرم دارد.بطورکلی این شیعیان همیشه مخالف ظلم و فساد حکّام زمان بوده و هیچگاه تسلیم حکومت‏ها نشده‏اند و همیشه مورد بغض و کینه و نفرت واقع شده و کافر و رافضی (حیوان دم‏دار) لقب گرفته‏اند و کشتارهای بی‍رحمانه و دسته‏جمعی و تخریب کلی شهرها و روستاها و سوختن کتابخانه‏ها و مظاهر علم و تمدن، همه را تحمل کرده‏اند.

 

پایه‏ گـذاری فئودالیسـم

اکنون که سخن از ترکان عثمانی است، باید بگویم که در دوران جنگ‍های بین‏الملل اول، حکومت عثمانی در ترکیه برای جنگ در اروپا نیاز به سرباز داشت و از آنجا که سربازان از رفتن به جنگ امتناع می‏کردند (زیرا می‏دانستند که در اروپا کشته می‏شوند) حکومت عثمانی فرمانی صادر کرد تا شیعیان را به اجبار به سربازی بگیرند و به صحنه‏های چنگ بالکان و اروپا، علیه کشورهای اروپایی روانه دارند. در آنجا معروف بود هر جوانی که به جنگ می‏رفت دیگر بازنمی‏گشت و کشته می‏شد.پس از مدتی که این حقیقت بر همگان آشکار شد و شیعیان به حکومت عثمانی فشار آوردند –که به چه دلیل فقط شیعیان را به جنگ می‏برد و طایفه‏های دیگر را از رفتن به جنگ معاف می‏کند- عاقبت حکومت عثمانی موافقت کرد که هر جوانی که نمی‏خواهد به صحنه جنگ برود ۷۵ دینار غرامت بپردازد و از رفتن به صحنه نبرد معاف باشد. می‏دانید که ۷۵ دینار در آن روزگار و در زمان جنگ بین‏الملل اول، پول بسیار زیادی بود و یک دهقان‏زاده شیعه در جنوب لبنان نمی‏توانست ۷۵ دینار به دولت بپردازد و معاف شود، لذا آنان مجبور به فروش زمنی‏های خود شدند و پولداران زمین‏های آنان را خریدند و به تدریج نظام فئودالیته بوجود آمد و مردمی بدبخت و بینوا بر روی زمین‏های فئودال‍ها عملگی کردند وسرمایه‏دارانی بودند که ۷۵ دینار، در ازای یک جوان به دولت می‏پرداختند و به ازاء ۷۵ دینار، حیات این جوان را برای تمام عمر به خدمت خویش درمی‏آوردند. بنابراین این انسان مجبور بود که همه عمر را برای این فئودال، ‌سرمایه‏دار یا ملاک بزرگ کارگری کند، زراعت کند و حتی اگر در دوران زندگی خویش نتوانست ۷۵ دینار را بپردازد، فرزندانش را نیز برای فلان ملاک به بیگرای بدهد.این پایه فئودالیسم در جنوب لبنان بود که در لغت عربی آن را «اقطاعی» می‏گویند. ملاکین نظام اقطاعی کثیف‏ترین و بزرگترین سرمایه‏داران جنوب لبنان در این تاریخ هستند که با پول عده‏ای از جوانان را به زیر یوغ خود درمی‏آورند و برای همه عمر از آنان و اولاد آنان بیگاری می‏کشیدند. یکی از آنان که ^«احمدالاسعد^» نام داشت، تقریباً نیمی از جنوب لبنان را در تصرف داشت. او مردی کثیف و خودفروخته بود. در سال ۱۹۴۸ که اسرائیل به سرزمین فلسطین و مسلمانان دیگر حمله می‏کند، این مرد خبیث بخشی از روستاها و قریه‏های شیعیان را به اسرائیل می‏فروشد و چهارده قریه شیعه‏نشین به زیر سلطه اسرائیل می‏روند، که یکی از آنها ^«صالحه^» نام دارد که داستان آن را برای شما بازگو خواهم کرد.فئودال بزرگ دیگری است به نام ^«کاظم‏الخیل^» از شهر صور، در جنوب لبنان، که هم‏اکنون دست اتحاد و همکاری به ^«کمیل شمعون^» نوکر اسرائیل داده است. کمیل شمعون کسی است که در سال ۱۹۸۵ به دستور امریکا علیه مسلمانان موضع‏گیری کرد و وارد جنگ شد و نیروهای امریکا برای طرفداری از او وارد بیروت و مناطق دیگر لبنان شدند. کاظم‏الخیل یکی از فئودال‍های دیگری است که عده زیادی از مردم را در مناطق مختلفه جنوب لبنان بنده خود کرده و هم‏اکنون نیز دست اتحاد به شمعونی دارد که دوست شاه معدوم و نوکر اسرائیل است.به هر حال «کامل اسعد، عادل عُسَیران، کاظم‏الخیل و …» باقی‍مانده‏های فئودالیسم جنوب لبنان هستند.

 

 

ورود استعمـار اروپایـی

پس از ترکان، استعمار جدید اروپایی وارد منطقه شد و خاورمیانه بین قدرت‏های استعماری تقسیم گردید و لبنان به فرانسه رسید. فرانسوی‏ها نیز کشتارها از شیعه کردند، ولی شیعیان به حکم آنها گردن ننهاده و حتی هم‏اکنون هزاران شیعه هستند که از فرانسوی‏ها شناسنامه نگرفته‏اند و با آنکه صدها سال است که در لبنان زندگی می‏کنند، لبنانی بحساب نمی‏آیند. هر چند مبارزات فراوانی، بر ضد فرانسوی‏ها بوقوع پیوست ولی شیعیان منکوب شدند و حکومت جدید لبنان، با پشتیبانی سیاسی و نظامی فرانسوی‏ها بر لبنان سیطره یافت و قدرت اقتصادی،‌ سیاسی و نظامی، یکپارچه در دست مسحیان قرار گرفت.
وضع شیعیان بسیار وخیم و ناراحت کننده بود. آنان شهروندان درجه سوم (بعد از مسیحیان و اهل تسن) بحساب می‏آمدند،‌ همه کارهای کم‏درآمد مانند حمالی و رفتگری به عهده شیعیان بود، مناطق آنان فقیرترین و محروم‏ترین قسمت‏های لبنان و سرنوشتشان سیاه‍ترین سرنوشت‏ها به شمار می‏رفت. بر اثر کینه‏توزی‏ها و تعصب‏ورزی‏های ضد شیعه که از زمان معاویه رواج داشته است، همچنان شیعیان را رافضی و کافر و پست به شمار می‏آوردند و حتی آنان را حیوان دم‏دار (متاوله) می‏نامیدند. شیعیان تازه به دوران رسیده نیز عقده حقارت داشته و حتی بعضی‏ها با میسحیان و سنی‏ها ازدواج می‏کردند تا پستی خود را جبران کنند، عده زیادی از آنان از لبنان مهاجرت کرده، یا در کشورهای دیگر بخصوص آفریقا به کار و کاسبی می‏پرداختند.
فرهنگ و امکانات رشد نیز برای شیعیان به صفر تقلیل یافته بود و روزگاری حتی یک مدرسه در جنوب لبنان نبود. هنگامی که مردم از «احمداسعد» فئودال بزرگ (پدر کامل اسعد رئیس وقت پارلمان لبنان) تقاضای تأسیس مدرسه کردند،‌گفته بود: «وقتی کامل درس می‏خواند همه شما را کفایت می‏کند». در آن زمان یک بیمارستان در جنوب وجود نداشت، راه آسفالت شده و برق نبود و درآمد سرانه شیعه در بعضی نقاط جنوب و بعلبک به حدود ۷۵ لیره می‏رسید.
محیط فاسد لبنان نیز روح خودخواهی و مادی‏گری و انانیّت را پرورش داده بود و در میان فقر و جهل و ترس و عدم امنیت و عقده حقارت، مردمی بی‏اراده و پست و آلت‏دست فئودال‍ها و بازیچه احزاب سیاسی و راضی به قضا و قدر و قانع به قوت بخور و نمیر، زندگی می‏کردند.

 فصل۲ –استقــلال لبنـان و قانون طائفـی

 استقـلال لبنـان

قانون طائفـی

احساس حقارت

 

استقـلال لبنـان

پس از مبارزات فراوان، در سال ۱۹۴۳ استقلال لبنان به تصویب رسید ولی استقلالی تحت نفوذ و سیطره فرانسه و قدرت مارونی‏های مسیحی، در این نظام که نظام طایفه‏ای نام گرفته، مسیحیان همه نوع قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی را به دست دارند.

 

 

قانـون طائفـی
 

در لبنان حدود پانزده طایفه مختلف که هر کدام دارای دین مخصوصی هستند، ‌زندگی می‏کنند و قانونی وجود دارد که به عربی آن را قانون طائفی می‏گویند. به موجب قانون طائفی که در سال ۱۹۳۲ تحت نفوذ فرانسه نوشته شده، هر طائفه لبنانی دارای امتیازاتی است. طوایف بزرگ لبنان سه طایفه هستند: طایفه مسیحیان، طایفه برادران سنّی ما و طایفه شیعیان. هنگامی که می‏خواهند امتیازاتی را در لبنان تقسیم کنند باید براساس نسبتی معین باشد. این نسبت «پنج» برای مسیحیت و «سه» برای سنّی‏ها و «دو» برای شیعیان است. عده شیعیان لبنان حدود ۱۲۰۰۰۰۰ نفر است. عده سنّی‏ها ۵۵۰۰۰۰ نفر و عده مارونی‏ها که بزرگترین و قوی‏ترین طایفه مسیحیان هستند ۴۵۰۰۰۰ نفر است. طایفه مارونی با ۴۵۰۰۰۰(۱) نفر جمعیت، قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی لبنان را در دست دارد. یعنی رئیس‏جمهور، وزیر دفاع و وزیرجنگ باید مارونی باشد. همچنین رئیس بانک مرکزی نیز باید مارونی باشد. یعنی سه عنصر مهم حکومت رئیس‏جمهور که تمام امورسیاسی در دست اوست و امورنظامی و اموردارایی نیز باید به دست مارونی‏ها باشد، در حالی که عده آنها ۴۵۰۰۰۰ نفر است. هنگامی که امتیازات را برمی‏شمارید مسیحیت دارای پنج حصه و سنّی‏ها دارای سه حصه و شیعیان فقط دارای دو حصه هستند.
به عنوان مثال: هنگامی که می‏خواهد نمایندگان مجلس را انتخاب کنند، فرض کنید اگر پارلمان لبنان صد نماینده داشته باشد، از این صد وکیل، پنجاه وکلی باید مسیحی باشد، سی وکلی باید سنّی و بیست وکیل باید شیعه باشد. در حالی که اگر نسبت جمعیت آنها را درنظر بگیرید، شیعیان به مراتب زیادتر از دیگران هسنتد. تعداد شیعیان دو برابر سنّی‏ها است و بیش از دو برابر مارونی‏ها است. ولی می‏بینید برادران سنّی سی نماینده دارند و شیعیان فقط بیست نماینده. هنگامی که می‏خواهند وزرا را انتخاب کنند، فرض کنید اگر ده وزیر داشته باشند، از این ده وزیر پنج وزیر باید مسیحی، سه وزیر باید سنّی و تنها دو وزیر می‏تواند شیعه باشد. بازهم دانشجویان براساس پنج، سه و دو انتخاب می‏شوند، نه براساس نمره‏ها. در لبنان کنکور به معنی کشور ما ندارند که استعداد دانشجویان را درنظر بگیرند اگر صد دانشجو می‏پذیرند، پنجاه دانشجو باید مسیحی، سی دانشجو باید سنّی و بیست دانشجو شیعه باشد. حتی اگر نمره دانشجویان شیعه از همه دانشجویان مسیحی نیز بالاتر باشد، او را نمی‏پذیرند؛ زیرا او شیعه است و در شناسنامه او مذهب شیعه نوشته شده است.
در سال ۱۹۷۴ یک وزیر فرهنگ آزادیخواه بر سر کار آمد، به نام «ابوحیدر». آقای «ابوحیدر» برای اولین بار اعلام کرد که می‏خواهند داشنجویان دانشگاه‏ها را براساس استعداد انتخاب کند، نه براساس طایفه و مذهب؛ زیرا واقعاً ظلم و جنایت است که کسی وارد دانشگاه شود، بدون آنکه درس خود را بداند و فقط به صرف اینکه مسیحی است یا سنّی است امتیاز داشته باشد. اولین امتحانی که در لبنان بطور آزاد انجام گرفت، در تربیت معلم بود که حدود بیست و هفت دانشجو برای معلمی انتخاب می‏کردند. برای اولین بار اجازه دادند که کنکوری بین همه طایفه‏ها بعمل آید و براساس استعداد و نمره،‌ دانشجویان را انتخاب کنند. در این مسابقه بزرگ که صدها نفر شرکت کرده بودند، از نفر اول تا نفر بیست ویکم همه شیعه بودند. استعداد را ببینید! شیعه محروم و مستضعف که از روی اجبار موظف است بیشتر درس بخواند، زحمت بکشد تا به هر وسیله ممکن وارد دانشگاه شود. از نفر اول تا بیست و یکم همگی شیعه بودند. بعد یکی دو نفر مسیحی و سنّی و سپس دوباره نفر بیست و چهارم و بیست و پنجم بازهم شیعه بودند. یعنی از بیست و هفت نفری که می‏خواستند برای دانشگاه انخاب کنند، بیست و چهار نفر شیعه بودند. داد و فریاد مسیحیان .برادران سنّی ما به آسمان رفت که اگر چنین کنید تمام دانشگاه را شیعیان پر می‏کنند و این را نشاید. همان «ابوحیدر» وزیر فرهنگ آزادیخواه مجبور شد که از عقیده‌ خود عدول کند و این کنکور را بهم بزند و بازهم براساس همان نسبت پنج، سه و دو دانشجویان را انتخاب کند. براین اساس می‏بینید که همه دانشجویان شیعه‏ای که‏ می‏توانستند انتخاب شوند، حدود چهار نفر یا ماکزیمم پنج نفر بیشتر نبودند.

اینهاست ظلم و جنایت‏هایی که نظام طائفی لبنان بر شیعیان وارد می‏کند. حتی بیشتر بگویم، می‏دانید مسیحیان و سنی‏ها ثروتمندان لبنان هستند و آنهائیکه مکنتی دارند، هیچگاه وارد ارتش نمی‏شوند؛ دنبال تجارت می‏روند، دنبال کار خود می‏روند. این شیعیان بدبخت هستند که از روی فقر و ناداری مجبور می‏شوند که به ارتش روی بیاورند. اما در ارتش نیز براساس همین قانون عمل می‏شود. برای آنکه مسلمانی وارد ارتش شود معادل آن و همراه با او باید یک مسیحی نیز وارد ارتش شود تا تعادل برقرار بماند. بنابراین هزاران شیعه می‏خواهند وارد ارتش شوند، ولی از آنجا که مسیحیانی نیستند که وارد ارتش شوند، آنان را نمی‏پذیرند. گاه‏گاهی اتفاق می‏افتد که یک جوان شیعه جوان مسیحی را پیدا می‏کند و مبلغی گزاف به او پول می‏دهد، تا هر دو باهم وارد ارتش شوند و ارتش بتواند این شیعه را بپذیرد.

 

 

احسـاس حقـارت

این جوان شیعه بدبخت در لبنان دستش به هیچ‏جا بند نیست،‌ حکومت او را می‏کوبد، فئودالیسم او را می‏کوبد، اسرائیل او را می‏کوبد. به دنبال کار می‏رود، کسی به او کار نمی‏دهد، حتی ارتش او را نمی‏پذیرد. این جوان شیعه سبب بدبختی خود را جستجو می‏کند و دلیل را می‏یابد؛ دلیل بدبختی او شیعه بودن اوست! بدبخت است؛ زیرا در شناسنامه او عنوان شیعه نوشته شده است. بنابراین بخواهد یا نخواهد، نسبت به تشیع و شیعه حقد و کینه پیدا می‏کند، که این اسم مرا بدبخت کرده است و مرا از حیات انداخته است. آنگاه در چنین اجتماعی که از ظلم و ستم پر شده است، یکباره حزب کمونیست و اجزاب مارکسیست دیگر شروع به بذرافشانی می‏کنند و این جوان آماده و مهیا است که برای جبران حقد و کینه احساس خود، یک زیربنای فلسفی بیابد. بنابراین مارکسیسم را می‏پذیرد. وارد حزب کمونیست می‏شود که نه تنها با تشیع بلکه با خدا و با دین مبارزه می‏کند.بنابراین سعی می‏کند که شیعه بودن و مسلمان بودن و همراه او، خدا و پیغمبر و دین، همه را بکوبد. بدین خاطر در لبنان می‏بینید کسانی که به دین حمله می‏کنند، همین شیعیان بدبخت و محرومی هستند که این عقده‏ها و حقارت‏ها سبب شده که دست به دامان کمونیزم بزنند و فرهنگ و دین خودشان را با این شدت سبعانه بکوبند. حملاتی که از سوی مسیحیان به شیعیان شده، به مراتب کمتر از آن حملاتی است که شیعه‏های چپ به شیعه‏های مؤمن روا داشته‏اند. شیعیانی بودند که بر این عقده درونی و حس حقارت سیطره پیدا کردند و خود را آزاد کردند، ولی عده زیادی در این عقده حقارت باقی ماندند و راه نجات خویش را مبارزه با دین و محمد(ص) و علی(ع) و این رسالت یافته‏اند.
در این دوران از معنویت و روحانیت و فداکاری در راه رسالت،‌ خبری نبود. روحانیت وسیله‏ای بود در دست زور. علمای آنجا، ابزاری تزویری بودند در دست زر و زور که به آنها کمک می‏کردند ‌تا این مردم بدبخت را بهتر و بیشتر استثمار کنند. بنابراین برای جوان شیعه در جنوب لبنان هیچ راه فراری وجود نداشت، جز حزب کمونیست و احزاب چپ متطرف، که این طرف و آن طرف بوجود آمده بود. این نکته‏ای است عمیق و مهم که در این مطرح نیست و شاید دوستان ایرانی ما متوجه این نکته نباشند،‌ ولی در کشورهای عربی و ترکیه و اندونزی و هند این مسئله اهمیت بسزایی دارد.

فصل ٣-جنایات

جنایات تاریخی

خرابی شهرها و روستاها

جنایات تاریخـی

در سال ۱۹۴۸ اسرائیل به کمک امریکا و روسیه شوروی تأسیس شد. هنگام تأسیس اسرائیل(۱) مسلمین از فلسطین گریختند. عده‏ای از آنها به اردن رفتند، عده‏ای به سوریه پناهنده شدند و عده‏ای به جنوب لبنان آمدند. یکی از کشتارهای بزرگی که در فلسطین اتفاق افتاد، داستان (دیریاسین) است. اسرائیل دهی به نام (دیریاسین) را محاصره کرد و ۲۵۰ نفر از زن و مرد، بچه و کوچک و بزرگ از این روستا را قتل عام نمود و اجساد آنها را در داخل حفره‏ها ریخت و زیر خاک مدفون ساخت. اسرائیل می‏خواست با ایجاد رعب و وحشت فلسطینیان را واداری به فرار کند. آنان باید از مقابل او بگریزند و فلسطین خالی شود. اسرائیل می‏گفت که فلسطین سرزمینی است بدون انسان و یهود ملتی است بدون سرزمین؛ بنابراین یک سرزمین بدون انسان متعلق به ملتی است بدون سرزمین. این توجیهی بود که اسرائیل برای خود درد سازمان‍های بین‏المللی ارائه می‏داد و با همین نیرنگ بود که فلسطین را خورد و بلعید.
البته نظیر این کشت و کشتارها که در فلسطین صورت گرفت، در منطقه «جبل عامل» نیز اتفاق افتاد که یکی از داستان‍های دردانگیز در این منطقه داستان دهی است به نام «صالح» (۱) که دهی شیعه‏نشین است،‌ از «جبل عامل» در جنوب لبنان. اسرائیل در سال ۱۹۴۸ در همان ایامی که در «دیریاسین» قتل عام می‏کند، وارد «صالحه» می‏شود، ۸۵ نفر مردان ده را در وسط ده، ‌پشت مسجد، ‌جمع می‏کند. معمولاً در وسط این روستاها میدانی است و در کنار میدان مسجدی بنا شده است. ۸۵ مرد را در کنار میدان، در پشت دیوار مسجد به رگبار گلوله می‏بندد و همه را اعدام می‏کند، در حالی که زنها و بچه‏ها و کوچک و بزرگ دور میدان ایستاده‏اند و این ظلم و جنایت را مشاهده می‏کنند. آنگاه اجساد این ۸۵ مرد را به داخل مسجد حمل کرده و آتش می‏زنند و سپس مسجد را بر خاکستر این اجساد خراب می‏کنند، ‌درحالی که زنها و بچه‏ها با چشم‏های باز این ظلم‏ها و جنایت‏ها را ملاحظه می‏کنند. بعد این زنها و بچه‏ها را رها می‏کنند تا در میان بیابان‏ها و کوه‏ها و راه‏ها پراکنده بشوند وشیون‏کنان داستان این جنایت را برای روستاهای دیگر و شهرهای دیگر بازگو کنند که اسرائیل در ده صالحه چه جنایتی مرتکب شده است. این تاکتیکی بود که اسرائیل با استفاده از همین زنها و بچه‏های مصیبت‏زده و عزادار می‏خواست رعب و وحشت را در همه مناطق پراکنده کند و اینان را از جلوی خود براند. و بدین ترتیب چهارده قریه شیعه‏نشین از جنوب لبنان، ‌در منطقه «جبل عامل» را نیز تصرف کرد که یکی از آنها همین «صالحه» است، که داستانش را برای شما گفتم.
از این ظلم‏ها و جنایت‏ها اسرائیل فراوان کرده است و همچنان که بعداً خواهید دید، فقط «دیریاسین» نبود که این ظلم‏‍ها و جنایت را از طرف اسرائیل دریافت داشت. شیعیان نیز دستخوش این وحشیگیری و این جنایت‏ها شده‏اند. اما متأسفانه تاریخ‏نویسان منطقه کسانی هستند که نخواستند و به هزار دلیل در مصلحت خویش ندیدند که از شیعیان و فداکاری‏های آنان ظلم‏ها و جنایاتی که بر آنان رفته است سخنی بازگو کنند … و اینها چیزهایی است که من از زبان خودشان –شیعیانی که بچه بودند و در آن ده زیسته‏اند- شنیده‏ام و آنان خود شاهد بوده‏اند و متأسفانه در هیچ کتابی وجود ندارد و در هیچ روزنامه‏ای به چشم نمی‏خورد.
بنابراین از همان سال که اسرائیل خبیث بوجود می‏آید، ظلم و جور و جنایت علیه شیعیان جنوب لبنان را شروع می‏کند و شما شاهد هستید که در همین روزها نیز، همه شب و همه روز توپخانه سنگین اسرائیل و هواپیماهای بمب‏افکن اسرائیلی جنوب لبنان را می‏کوبد و شیعیان را می‏کشند. عده‍ای فکر می‏کنند اینان که کشته می‏شوند، ‌همگی فلسطینی هستند اما می‏خواهم برای شما بگویم، نبرد در مناطق شیعیان است، ‌در داخل روستاها و شهرهای شیعیان است. بنابراین هنگامی که بمب‏افکن‏های اسرائیلی یا توپخانه سنگین اسرائیل، جنوب لبنان را درهم می‏کوبد، این شیعیان هستند که کشته می‏شوند. چریک فلسطینی هنگامی که از شهری می‏گذرد، یا از منطقه‏ای عبور می‏کند، به هیچ‏وجه مورد خطر قرار نمی‏گیرد. چریک می‏گریزد، ‌در شهر نمی‏ماند. آنان که می‏مانند و کشته می‏شوند زنان و بچه‏های بدبختی هستند که در داخل خانه خود سکونت دارند و یکباره آتشبار اسرائیل خانه آنان را درهم می‏کوبد و آنان کشته می‏شوند.
شما به خاطر دارید که چند سال پیش اسرائیل به جنوب لبنان حمله کرد و رودخانه «لیطانی» را به تصرف درآورد. «لیطانی» رودخانه ‌بزرگی در جنوب لبنان است که به دریای مدیترانه می‏ریزد و اسرائیل درنظر دارد آب این رودخانه را به نفع خود به اسرائیل سرازیر کند. بنابراین، تا کناره‌ رودخانه «لیطانی» را تصرف کرد. در این نبرد که هفت روز ادامه داشت، فلسطینیانی که در نبرد به شهادت رسیدند، تنها ۱۵ نفر بودند. ۱۵ فلسطینی در این نبرد شهید شدند، اما از شیعیان جنوب اقلاً دو هزار نفر کشته شده‏اند، که بیشتر آنها زنها و بچه‏ها و پیرمردهایی بودند که نمی‏توانستند از داخل خانه و کاشانه خود بگریزند. جوانانی که قدرتی داشتند و می‏توانستند فرار کنند،‌ فرار کرده بودند. اما بینوایانی که در داخل شهرها مانده بودند در زیر توپخانه وبمب‏های اسرائیل جان سپردند. دنیا نمی‏داند و نمی‏فهمد که دوهزار شیعه کشته شده‏اند و هیچ کس نام آنها را نمی‏برد و حتی آنها را شهید بحساب نمی‏آورد.

 

 

 

خرابـی شهرها و روستاها

 اینها ظلم‏ها و جنایت‏هایی است که در جنوب لبنان بر شیعیان گذشته است. ۷۵% از ده‏ها و شهرهای شیعیان در این نبرد هفت‏روزه ویران شده و از بین رفت.
شهری است به نام «غَنوریه» در جنوب لبنان که حتی یک خانه و یا یک دیوار سالم در این شهر بجای نمانده است و آنچنان در زیر بمب‍‍اران‏های اسرائیلی نابود شده است که اهالی در کنار شهر چادر زده‏اند و در زیر چادرها زندگی می‏کند. هیچ کس نمی‏تواند در داخل شهر زندگی کند، چون شهری باقی نمانده است، ویرانه‏ای است.
شهر دیگری است به نام «طَیِّبه» در کنار مرز اسرائیل در جنوب لبنان که حتی یک خانواده هم در این شهر باقی نمانده است. همگی یا کشته شده‏اند، ‌یا شهر را ترک گفته‏اند.
شهر دیگری است به نام «عباسیه» نزدیک شهر «صور» که دو کیلومتر با محل اقامت ما فاصله داشت و بمب‏افکن‏های اسرائیل شیرجه می‏کردند و این شهر را درهم می‏کوبیدند. من خود شاهد بودم و حتی از هواپیماهای اسرائیلی عکس برداشتم که چگونه این شهر را درهم می‏کوبیدند. با آنکه جوانان شهر گریخته بودند و جز پیرها و زنها و بچه‏ها کسی نبود، ۲۷۰ نفر از مردم این شهر کوچک کشته شدند و ۷۵ درصد شهر ویران شد. ۷۵ نفر از مردم شهر به مسجد پناه بردند و انتظار داشتند که اسرائیل به حرمت مسجد احترام بگذارد و مسجد را بمباران نکند. ولی اسرائیل مسجد را با خاک یکسان کرد و ۷۵ نفر در زیر آوار این مسجد مدفون شدند و خود من که چند روز بعد به این شهر رفتم، مسجد را نیافتم، زیرا آنچنان مسجد و خانه‏های اطراف با خاک یکسان شده بود که کسی نمی‏توانست حتی جای مسجد را تشخیص دهد.
شهر دیگری است به نام «اَرنُون» که در حال حاضر در این شهر یک نفر هم زندگی نمی‏کند؛ همه مردمش یا کشته شده‏اند ویا گریخته‏اند. این ظلم‏ها و جنایت‏ها همچنان ادامه دارد و همه شب و همه روز بمب‏افکن‏های اسرائیل و توپخانه سنگین اسرائیل، جنوب لبنان را درهم می‏کوبد.
این مناطق شیعیان است، روستاهای شیعیان است که ویران می‏گردد. هم‏اکنون(۱) «سعدحداد» مزدور خبیث اسرائیل، یک نوار ده کیلومتری از جنوب لبنان را به تصرف خویش درآورده است و با کمک اسرائیل و نیروهای اسرائیلی این منطقه را به زیر سلطه کشیده است. «امام موسی‏صدر» رهبر شیعیان لبنان از این مردم خواسته بود که هیچ‍کس خانه‌ خود را رها نکند و همچون فلسطینیان مهاجرت ننمایند. بنابراین شیعیان تاحد امکان در خانه خود باقی ماندند. در منطقه‏ای که «سعدحداد» وجود دارد، شیعیان نیز در روستاهایش زندگی می‏کنند. منطقه دیگری که زیر سلطه نیروهای فلسطینی یا نیروهای احزاب دیگر در لبنان است، نیز خانه و کاشانه شیعیان است این دو طرف همدیگر را می‏کوبند و به زیر آتش می‏کشند. کسانی که از آنطرف کشته می‍‏وند شیعیانند و کسانی که در این طرف کشته می‏شوند بازهم شیعیان هستند. دشمنان فرمولی بوجود آورده‏اند که شیعیان را نابود کند. این ظلم‏ها و این جنایت‏ها که از روزگار قدیم بر این سرزمین گذشته است، امروز نیز با این شدت ادامه دارد.
 

فصل ۴-فعالیت احزاب چپ در لبنـان

تصویری از زندگی شیعه

جذب شیعیان به احزاب چپ

معامله احزاب

سیستم مشابه در کردستان

 محل برخورد قدرت‏ها

 

تصویری از زندگـی شیعـه

لبنان تصویری از زندگی شیعیان بخت برگشته‏ای است که از زمان بنی‏امیه و بنی‏عباس و ترکان عثمانی و دوران استعمار فرانسه و سپس، سلطه مسیحیت بر لبنان، همچنان زیر ظلم و ستم بوده و هستند. آنگاه تصور کنید یک جوان شیعه را، که از همه چیز محروم است و نمی‏تواند به دانشگاه برود نمی‏تواند درس بخواند، حتی حق ندارد به نظام داخل شود، نمی‏تواند برای کار به کارخانه‏ها و یا اداره‏ای داخل گردد. چه کند؟ به کجا پناه ببرد؟ تنها کار میسر برای او این است که در زمین‏های خود در جنوب لبنان زراعت کند. عده‌ زیادی از آنان نیز به کار زراعت پرداخته‏اند. اما اسرائیل جبار و سفّاک شب و روز جنوب لبنان را در زیر آتشبارهای سنگین توپخانه خود می‏کوبد و بمباران‏های سنگین اسرائیل شهرهای بزرگ آنان را به آتش می‏کشد و از ۴۰۰۰۰۰ نفر جمعیت جنوب لبنان در حال حاضر ۳۰۰۰۰۰ نفر آواره هستند. آنان خانه و کاشانه خود را رها کرده‏اند و در بیغوله‏ها و کنار خیابان‍ها و مساجد اردوگاه‍ها زندگی می‏کنند.
این مردم محروم و فقیر دستشان به جایی نمی‏‍رسد، رهبران سیاسی آنان فئودال‍هایی هستند که با اسرائیل دست اتحاد داده‏اند و متأسفانه بین روحانیت آنان کسانی وجود داشتند که خود را به فئودال‍ها فروخته بودند. بنابراین یک جوان شیعه در مقابل بزرگترین ظلم‏ها و ستم‏ها پناهگاهی می‏جوید، اما پناهگاهی نمی‏یابد. سیاستمدارانش فاسد، روحانیونش عده‏ای فاسد و حکومتش دست نشانده اسرائیل است و خود در کمال فقر و بدبختی زندگی می‏کند. اسرائیل نیز همه روزه سرزمینش را می‏کوبد و عده‏ای را می‏کشد و هیچ راه علاجی وجود ندارد. در نتیجه می‏بینیم این شیعیان محروم که دستشان از همه جا قطع شده است، به سوی احزاب کمونیستی روی می‏آورند؛ زیرا چاره دیگری ندارند.
 

 

جذب شیعیان به احزاب چپ

 

حزب کمونیست لبنان از پنجاه و چند سال پیش فعالیتی وسیع را شروع کرده است. بیشترین فعالیت این حزب در میان شیعیان محروم و بدبخت است؛ شیعیانی که از همه امتیازات اجتماعی محروم هستند. کسانی که از مکتب خود و دین خود ناامید و بری شده‏اند و راه فرار می‏جویند. پیوستن به حزب کمونیست بهترین راهی است که در جلوی آنها گذاشته شده است. بنابراین گروه‏گروه از جوانان شیعه به این احزاب چپ گرویده‏اند.
احزاپ چپ به علت وجود فقر و فساد رجال دین و ظلم فئودال‏‍ها قدرت و شهرتی داشتند. جوانان تحصیل کرده را دور خود جمع می‏کردند و با شعارهای به ظاهر انقلابی و اشتراکی، دنیایی خیالی و زیبا تجسم می‏کردند و اغلب یا همه آنها، وابسته به دولت‏های خارجی یا عامل اجرای سیاست‏های بیگانه بودند و لبنان را صحنه تضادهای عربی و بین‏المللی می‏کردند. مردم نیز با این بازی‏های سیاسی آشنا بودند و ایمانی به کسی یا حزبی نداشتند، تنها برای کسب پول یا قدرت دنبال یکی از احزاب می‏آمدند. کادرهای مؤمن در این احزاب بسیار نادر بودند. متأسفانه اکثریت اعضای این احزاب را شیعیان جنوب تشکیل می‏دادند. «حزب کمونیست لبنان» که به رهبری «جورج حاوی» مسیحی بود، اکثریت (۹۵%) اعضایش، شیعه‏های جنوب بودند. اکثریت اعضای «حزب قومی سوری» به رهبری «انعام رعد» و یا «دکتر جورج سعاده» (هر دو مسیحی)، نیز شیعه‏های بدبخت بودند. سازمان‏های افراطی فلسطینی و حتی «فتح» نیز، عده زیادی از شیعیان را به دور خود جمع کرده بودند. ۳۵۰ تن از ۴۰۰ جنگجوی سازمان ناصری «مرابطون» به رهبری قداره‍بندی به نام «ابراهیم قُلَیلات»، که اسلحه‏های سرشار و پول هنگفت لیبی و کمک فتح و تبلیغات وسیع و بی‏دریغ در اختیار داشت و به اصطلاح گردن کلفت سنّی‏ها بیروت به شمار می‏رفت، از شیعه‏های جنوب بودند که به راستی می‏جنگیدند و فداکاری می‏کردند. «قلیلات» پول خونشان را می‏گرفت و در ازای آن مزدی به آنها می‏پرداخت.
اصولاً این احزاب و سازمان‏ها،‌ جوانان ساده و پرجوش و خروش را بدون تربیت کافی جلوی دشمن می‏فرستادند و اکثر آنها کشته می‏شدند و سازمان مربوطه، اول ماه به ازاء تعداد کشته‏هایش، از دولت متبوع خود پول دریافت می‏کرد؛ به این معنی که میان مبارزات آنها و تعداد کشته‏ها، ‌رابطه‏ای مستقیم وجود داشت. بنابراین احزاب و سازمان‏ها از دادن کشته باکی نداشتند، منتها کشته‏های آنها اکثراً شیعیان بودند.

 

معاملـه احزاب

در لبنان بیش از ۷۲ حزب چپ وجود دارد. هر کشوری،‌ از روسیه شوروی و چین و امریکا، تا مصر و کشورهای عربی در لبنان حزب‏ها و سازمان‏هایی دارند. اینان جوانان شیعه را به سوی خود جذب می‏کند. جوان بدبخت، گرسنه و عقده‏ای که هیچکس او را نمی‏پذیرد، اما حزب کمونیست می‏گوید نزد من بیا، به تو پول ماهانه می‏دهم، به تو اسلحه می‏دهم، در مقابل تو در خدمت حزب مبارزه کن. این جوان براساس طرز تفکر خود احساس می‏کند که معادله‌ مناسبی است، زیرا بنای فکری خود را پیاده می‏کند و در ضمن نان و آبی و اسلحه‏ای بدست می‏آورد.
 

 

سیستم مشابه در کردستـان

همین شیوه رزیلانه را ضدانقلاب در کردستان ما پیاده می‏کرد. از آنجا که خود من در لبنان تجربه داشتم به سرعت و سهولت می‏توانستم درک کنم که حزب دمکرات و حزب کومله و دیگران،‌ چگونه در کردستان افرادی را به دور خود جمع می‏کنند،‌ ناامنی بوجود می‏آوردند و شایعه به پا می‏کنند، ‌که ارتش می‏خواهد قریه شما را بمباران کند. جوان کرد بدبخت از ده خود می‏گریزد، زن و بچه خود را برمی‏دارد و به کوه می‏زند. مردی بدبخت، بدون پول، بدون اسلحه در میان کوه‏ها چه کند؟ از حیات خود، از ناموس خانواده خود چگونه پاسداری کند. آنگاه حزب می‏آید و می‏گوید من حاضرم که به تو اسلحه بدهم تا از ناموس خود دفاع کنی. همچنین ماهانه به تو پول و نان و برنج و روغن می‏دهم تا زنده بمانی. مسلم است که این جوان بدبخت خود را به حزب می‏فروشد و حزب قادر است که این جوانان کرد را از جنوب به شمال و از شمال به جنوب بکشد و علیه ارتش و علیه دولت و پاسداران آنان را به جنگ وادارد. اینها تاکتیک‏هایی است که احزاب چپ در همه دنیا پیاده کرده‍‏اند و در کردستان ما تازگی ندارد.
 

 

محل برخورد قدرت‏هـا

در لبنان –همچنان که گفتم- احزاب چپ یکی دوتا نیستند. ۷۲ گروه وجود دارد که شرح آنها خواهد آمد. از انجا که لبنان کشور آزادی است و همه‌ کشورهای عربی دیگر می‏تواند در آنجا به آزادی فعالیت کنند، حزب داشته باشند، سازمان داشته باشند، اسلحه بیاورند و روزنامه داشته باشند، بنابراین لبنان محل برخورد و درگیری قدرت‏های بین‏المللی است. به عنوان نمونه عراق و سوریه با یکدیگر دشمن هستند. سوریه و لیبی با هم بد هستند. سوریه و عربستان سعودی باهم دشمن هستند. هر یک از این کشورها برای خود حزبی و سازمانی در لبنان دارند و پول و اسلحه در اختیارشان می‏دهند. این احزاب و سازمان‏ها در داخل لبنان به جان هم می‏افتند تا برنامه‏های کشور متبوع خود را پیاده کنند. اما تمام افرادی را که این احزاب چپ، عضوگیری کرده‏اند، شیعه هستند؛ یعنی کسانی که در حزب وابسته به عراق اسم‏نویسی کرده‏اند شیعه هستند و کسانی که در حزب وابسته به سوریه اسم‏نویسی کرده‏اند بازهم شیعه هستند، کسانی که در «حزب کمونیست»، یا در «جبهه شعیبیه» و یا در «جبهه دمکراتیه» و احزاب فلسطینی دیگر اسم نوشته‏اند، اکثریت آنان را شیعیان تشکل می‏دهند. بنابراین هنگامی که دولت‏های عربی و قدرت‏ها و ابرقدرت‏ها، این احزاب را به جان هم می‏اندازند، این شیعیان هستند که یکدیگر را می‏کشند. سربازانی که از این گروه علیه سربازان گروه دیگر می‏جنگند شیعه هستند. «جرج حاوی» رهبر مکونیست لبنان یک مسیحی است. رهبر «جبهه شعیبه» یک مسیحی مارکسیست بنام «جرج حبش» است. «جبهه دمکراتیه» یک مسیحی دیکر کمونیست است بنام «نایف حواتمه». اما سربازان بدبختی که به صحنه می‏روند و جان می‏دهند شیعه هستند، چه این طرف، ‌چه آن طرف.
بنابراین می‏بینید که براساس یک زیربنای تاریخی و یک عقده فلسفی که این جوانان را معذب می‏دارد و از تشیع گریزان می‏کند، احزاب چپ می‏آند و از آنان بهره‏برداری می‏کنند. آنگاه دولت‏های مختلف این جوانان را به جان هم می‏اندازند، آنگاه دولت‏ها مختلف این جوانان را به جان هم می‏اندازند، تا مصالح خود را پیاده کنند. برای شما چیزی بازگو کنم که دردناک است و هر انسانی را به گریه وا می‏دارید. همین احزاب چپ، براساس کشته‏های ماهانه خود از دولت متبوع خویش پول می‏یرند. یعنی اگر حزب «بعث» عراق در یک ماه دویست کشته داد، از دولت عراق بیست میلیون لیره پول می‏گیرد و اگر سیصد کشته داد،‌ پول زیادتر می‏شود. این احزاب خدانشناس –که رهبرانش همچنان که گفتم شیعه نیستند- دین ندارند، شرف ندارند. برای آنها علی‏السویه است که در این ماه سیصد نفر کشته شود، یا چهارصد نفر. بگذار کشته شوند تاپول زیادتری به جیب آنان ریخته شود. دل آنان نمی‏سوزد که این جوان شیعه بدبخت، این چنین آسان جان خود را در این نبردها از دست بدهد. خود من در جنوب شرقی بیروت در منطقه «شیاح» –منطقه مصیبت‏زده شیعیان که بیش از هر منطقه دیگر شهید داده است- در مرکز سازمان «امل» حضور داشتم. یک جوان شیعه به سراغ ما آمد و گفت: «من خانه‏ام درست در مرز است،‌ یعنی مسیحیان بیست متر آن طرف‏ترند و چه بسا که به خانه من حمله کنند.» او اسلحه می‏خواست تا از ناموس خود و پدر و مادر خود دفاع کند،‌ اما سازمان «امل»، سازمانی فقیر است، اسلحه ندارد که به کسی بدهد. دولتی پشتیبان آنان نیست که به آنها اسلحه و پول برساند. سازمان «امل» او را رد کرد و گفت: «ای برادر عزیز ما اسلحه به اندازه رزمندگان خود هم نداریم، تا چه رسد که به شما بدهیم». این جوان به سراغ حزب کمونیست رفت که بیست متر آن طرف‏تر دفتری داشت و فوراً به او یک کلاشینکف دادند و بدون آنکه بپرسند آیا تیراندازی می‏داند و آئین نبرد را آموخته است، او را به سخت‏ترین و خطرناک‏ترین جبهه ‏های نبرد فرستادند. در منطقه «شیاح» قتلگاهی است به نام خیابان «اسعدالاسعد» که بزرگترین و بهترین رزمندگان ما در آنجا شهید شده‏اند. آنان جوان بی‏تجربه را که حتی گلنگدن زدن بلد نبود، به صحنه «اسعدالاسعد» فرستادند و او بعد از پنج دقیقه کشته شد.
چنین کاری برای این احزاب تجارت است. با خون چنین جوانانی پول بیشتری از کشور خود دریافت می‏کنند. آنان دلشان نمی‏سوزد که این جوان یا هزاران نفر نظیر آنها جان بدهند، کشته شوند و حزب در این ماه اعلام کند که دویست کشته داده است و به ازاء دویست کشته از دولت عراق یا سعودی، یا لیبی پولی دریافت دارد. چنین تجارت‏های کثیفی بر خون جوانان شیعه، که از روی فقر و دربه‏دری خود را به آنان می‏فروشند و چاره دیگری ندارند، انجام می‏پذیرد. ما خود شاهد این ظلم‏ها و جنایت‏ها در لبنان بودیم و هستیم

 

 

فصل  ۵ –ورود امام موسی‏صدر به لبنان و آغاز مبارزات او

موقعیت خانوادگی و تحصیلی

ایجاد تأسیسات در جنوب

جدال با پدر یکی از شاگردان مدرسه

حرکت امام موسی‏صدر به بیروت

 تأسیس مجلس اعلای اسلامی شیعی لبنان

اولین اعتصاب

خواسته‏ های بیست‏گانه

تظاهرات مسلحانه بعلبک

تظاهرات صور

پیش‏بینی تظاهرات بیروت

پیدایش حرکت محرومین

زیربنای فکری ما

 ارزش انسان‏ها به حرکتی است که ایجاد می‏کنند

 اولین مقاومت و شهادت در مقابل اسرائیل

همکاری احزاب با هیأت حاکمه

تشکیل حرکت امل

 اتکای «امل» به خداست

 

موقعیت خانوادگی و تحصیلی

امام موسی‏صدر حدود بیست سال پیش(۱)، از ایران به لبنان می‏رود. مردی از خانواده نبوت، از آل بیت علیهم‏السلام. پدرش آیت‏الله صدر، بزرگترین مرجع تقلید زمان خود در قم بود که پس از وفات در جوار حرم مطهر حضرت معصومه(س) در قم مدفون شد. « اسماعیل صدر« نیز از بزرگترین مراجع زمان خود بود که در نجف اشرف زندگی می‏کرد و از نظر تقوا و علم و پاکی نمونه‏ای در تاریخ است. پس از چند نسل تبارش به یکی از بزرگترین دانشمندان شیعه لبنان به نام «سید شرف‏الدین« می‏رسد، که مزار او هم‏اکنون در لبنان موجود است. او از نزدیکترین علمای سلسله تشیع در جنوب لبنان،‌ در منطقه «جبل‏عامل« بود. حتماً‌ می‏دانید که پسرعمویش « آیت‏الله سیدمحمدباقر صدر« ، رهبر و مرجع عالیقدر شیعیان عراق بود که انقلاب اسلامی عراق را رهبری می‏کرد و با پشتیبانی او از انقلاب اسلامی ایران و «امام خمینی«، همراه خواهر عالیقدرش «بنت‏الهدی« که از بهترین نویسندگان عراق بود،‌ زیر شکنجه صدام سفّاک شهید شدند. بنابراین دودمانش و نسلش دارای چنین بین دوستان و هم‏درسانش،‌ به داشتن چنین خصوصیاتی معروف بود. از همکلاسان و هم‏درسان او « آیت‏الله دکتر بهشتی« و « آیت‏الله موسوی اردبیلی« و افراد معروف دگیری هستند که از نظر علمی و شهرت، در حال حاضر در ایران بی‏نظیرند. امام موسی‏صدر در فلسفه بسیار قوی بود. خود من علاقه‌ شدیدی به فلسفه دارم و گاه‏گاهی با بزرگان روبرو می‏شوم، مباحث فلسفی را طرح و کم و بیش آنان را با سؤالات و مناقشات فلسفی اذیت می‏کنم. به یاد دارم با امام موسی‏صدر نیز چند بار بحثی فلسفی را شروع کردم، ولی وی در عرض مدتی کوتاه مرا محکوم می‏کرد و من دیگر نمی‏توانستم کلمه‏ای بر زبان برانم. احساس می‏کردم که قدرت فلسفی او آنقدر زیاد است که در کمتر کسی دیده‏ام. از خصوصیات او این بود که اولین طلبه‏ایست که وارد دانشگاه تهران شده و در دانشکده حقوق فوق‏لیسانس در اقتصاد گرفت، آن‏هم در زمان اوج مبارزات ملی شدن صنعت‏نفت که از مبارزات ضدامپریالیستی ملت ایران بود، در میان تظاهرات و کشمکش‏های سیاسی و مبارزه‏های سخت، یعنی نه فقط از قم و نجف کسب فیض کرده است، بلکه در دانشگاه آن روز تهران، با افکار انقلابی و احساسات و مبارزات دانشجویان نیز آشنا شده است. من خود آن زمان در دانشگاه تهران درس می‏خواندم و در جریان مبارزات ضدطاغوت و ضدامپریالیستی دانشگاه قرار داشتم و شاهد حوادث خونباری نظیر شانزده آذر بودم که طی آن سه نفر از دانشجویان دانشکده ما (دانشکده فنی) درمقابل دیدگان ما به شهادت رسیدند
او اولین کسی است که یک مجله علمی اسلامی تأسیس کرده، به نام «مکتب اسلام» که حتی امروز هم در قم منتشر می‏شود. خود آقای «صدر» در روزگار جوانی مقالات متعددی در این مجله نگاشته است،‌ که سلسله مقالات او درباره‌ اقتصاداسلامی بعدآً بصورت کتابی منتشر شد.
آقای «صدر» در همان ایامی که به آموختن درس‏های دینی خود اشتغال داشت، سفری به لبنان کرد. رهبر شیعیان آن روز لبنان «سید عبدالحسین شرف‏الدین»، از موسی‏صدر بسیار خوشش آمد و او را وصی و جانشین خود معرفی کرد. اتفاقاً پس از یکی دو سال(۱۹۵۹) آن سیدجلیل‏القدر فوت کرد و شیعیان جنوب بر حسب توصیه و وصیت آن رهبر دینی، به ایران آمدند و آقای صدر را با اصرار زیاد به لبنان بردند. از یکی دو سال(۱۹۵۹) آن سید جلیل‏القدر فوت کرد و شیعیان جنوب بر حسب توصیه و وصیت آن رهبر دینی، به ایران آمدند و آقای صدر را با اصرار زیاد به لبنان بردند. چنین شخصیتی با چنین نبوغ سابقه‏ای رهسپار لبنان می‏شود. ظلم‏ها و جنایت‏ها و دربه‏دری‏ها و تحقیرها و فلاکت‏های مادی و معنوی را می‏بیند. تصور کنید چگونه می‏تواند تحمل کند؟ او به محض ورود به لبنان به منطقه‌ «جبل‏عامل»؛ منطقه مقدس شیعیان در جنوب لبنان می‏رود و در شهر «صور»،‌ بزرگترین شهر جنوبی «جبل‏عامل»، اقامت می‏گزیند و امام مسجد می‏شود.

 

ایجاد تـأسیسـات در جنوب

در مقابل فقر و فلاکتی که شیعیان را محاصره کرده بود، فوراً‌ به این فکر می‏افتد که باید تأسیساتی به پا کرد تا راه‏های اقتصادی را به شیعیان آموخت. بنابراین پنج مؤسسه در عرض چند سال در جنوب لبنان به پا کرد که بزرگترین آنها مدرسه‏ایست به نام مدرسه «صنعتی جبل‏عامل» که خود من هشت سال مدیر این مدرسه بودم. این مدرسه مدرسه‏ایست متعلق به یتیمان محرومان و مستضعفان شیعه که اکثر آنها خانواده‏شان مورد هجوم اسرائیل قرار گرفته و پدر و مادرشان کشته شده‏اند. این زندان یتیم، در یان مدرسه شبانه‏روزی بطور مجانی درس می‏خوانند و هفت رشته ‌فنی مهم مانند نجاری، آهنگری، جوشکاری، برق و الکترونیک و ماشین‏های کشاورزی و غیره را می‏آموزند و هنگامیکه درس خود را پس از چهار سال تمام کردند، وارد اجتماع می‏شوند و حقوق مکفی دریافت می‏کنند تا بتوانند خانواده خود را اداره کنند.این یکی از مدارس عالی است که در جنوب لبنان از هر حیث بی‏نظیر است. از نظر عظمت و از نظر کیفیت درس. در اکثر سال‏ها شاگردان اول لبنان از این مدرسه فارغ‏التحصیل می‏شدند. شاگردانی که از نظر علمی و از نظر فکری و تئوری در لبنان بی‏نظیر بودند. شاگردانی که با کار خود در جوشکاری،‌ در تراشکاری، در ماشین و غیره در سرتاسر لبنان سرآمد دیگران بوده‏اند. حتی من به خاطر دارم که می‏خواستیم عده‏ای استاد بپذیریم،‌ عده زیادی از مدارس مسیحیان و حتی از اروپا آمدند. من می‏خواستم که این استادان را امتحان کنم. برای امتحان آنان به یکی از شاگردان مدرسه خود گفتم که از آنان روی ماشین‏تراش امتحان کند. شاگرد مدرسه ما که شاید سال سوم بود، از استادی که از خارج آمده بود، به مراتب قوی‏تر که در جنگ‏های چریکی در سرتاسر لبنان بی‏نظیر هستند؛ ستارگانی که هیچ‏کس نمی‏توانست در مقابل آنان مقاومت کند. خود من هشت سال مدیریت این مدرسه را به عهده داشتم. بزرگترین پایگاه ما همین مدرسه بود. اسرائیل بارها این مدرسه را زیر آتشبار خویش فرو کوبید. توپ‏های سنگین ۱۷۵ میلی‏متری اسرائیل در وسط مدرسه فرو می‏آمد و ساختمان‏ها را خرد می‏کرد و می‏لرزاند. از طرف دیگر مزدوران کثیف عراق، که بعداً درباره‌ آنها بیشتر سخن خواهم گفت، بارها به این مدرسه حمله کردند و با راکت و موشک این مدرسه را درهم کوبیدند. یعنی نه‏تنها راستی‏ها و اسرائیلی‏ها این مدرسه را مورد هجوم قرار می‏دادند،‌ بلکه چپی‏ها،‌ کمونیست‏ها و مزدوران عراق نیز چندین بار این مدرسه را مورد هجوم قرار دادند و عده‏ای از بزرگان مدرسه را کشتند. دربان مدرسه، معلم مدرسه و دیگران را به رگبار گلوله بستند و به شهادت رساندند. در جنگ‏های خونینی که درگرفت، همیشه این شاگردان کوچک اسلحه به دست می‏گرفتند و در پشت سنگر علیه مهاجمان – چه مزدوران عراق و چه اسرائیل- می‏جنگیدند و این بزرگترین افتخار آنها بود.
به یاد دارم دو سال پیش (۱۹۷۸) که اسرائیل به جنوب لبنان حمله کرد،‌ همه گریختند و جنوب لبنان را ترک گفتند، حتی فلسطینی‏ها نیز جنوب لبنان را ترک کردند. چند اردوگاه بزرگ فلسطینی در جنوب لبنان وجود داشت که در این اردوگاه‏های بزرگ یک آدم هم دیده نمی‏شد. زن و بچه، کوچک و بزرگ، حتی رزمندگان آنها گریختند. حتی عده‏ای از رزمندگان آنها اسلحه‏های خود، آرپی‏جی و مسلسل خود را در زیر تشک شاگردان ما مخفی کردند و گریختند. اما عده‏ای از همین بچه‏های کوچک ماندند، جنگیدند، مبارزه کردند و با آنکه می‏دانستند کشته می‏شوند، ولی ترجیح دادند که در مدرسه ‌خود بمانند و بمیرند. برای ما چقدر سخت بود که به این بچه‏ها بگوییم برای حفظ جان خود مدرسه را ترک کنند و به خانه‌ خود بروند، یا از مدرسه دور شوند. آنان گریه می‏کردند،‌ اشک می‏ریختند که ما باید بمانیم و به شهادت برسیم
در خلال جنگ‏های داخلی لبنان تقریباً همه مدارس لبنان بسته بود، ولی این مدرسه باز بود وبه کار خود ادامه می‏داد؛ زیرا این شاگردان حاضر نبودند مدرسه را ترک گویند. البته اگر هم مدرسه را ترک می‏گفتند، اغلب جایی نداشتند که بروند. خانه و کاشانه‏ای نداشتند؛ زیرا اغلب آنها یتیم بودند. من ترجیح می‏دادم که در مدرسه بمانند تا لااقل نان و آبی و یا خوابگاهی داشته باشند. درحالی که توپخانه سنگین و بمب‏افکن‏های اسرائیل، مدرسه را می‏کوبید و ساختمان‏های مدرسه، شیشه‏های مدرسه، در و پنجره مدرسه درهم فرو می‏ریخت، همین بچه‏های کوچک می‏ماندند، چنین افرادی با چنین مشخصاتی در زیر آتش مقاومت می‏کردند و نمی‏گریختند. در هر حال این مدرسه‏ای است نمونه در جنوب لبنان، که خود هشت سال مدیریت این مدرسه را به عهده داشتم و از این مدت داستان‏ها دارم. خانه من در مدرسه بود. مرکز ما و پادگان ما، مرکز تعلیمات ما، مرکز فرماندهی ما، در همین مدرسه بود. به همین علت بود که اسرائیل و دست‏راستی‏ها و دست‏چپی‏ها، همگان، از هر طرف به این مدرسه حمله می‏کردند و آن را می‏کوبیدند.
این مدرسه، مدرسه‏ای بود برای پسران که از سن یازده –دوازده سالگی، تا سن پانزده- بیست سالگی در این مدرسه درس می‏خواندند و فارغ‏التحصیل می‏شدند و به دنبال کار می‏رفتند،‌ تا به خانواده‌ خود کمک کنند.در خلال جنگ‏های داخلی لبنان تقریباً همه مدارس لبنان بسته بود، ولی این مدرسه باز بود وبه کار خود ادامه می‏داد؛ زیرا این شاگردان حاضر نبودند مدرسه را ترک گویند. البته اگر هم مدرسه را ترک می‏گفتند، اغلب جایی نداشتند که بروند. خانه و کاشانه‏ای نداشتند؛ زیرا اغلب آنها یتیم بودند. من ترجیح می‏دادم که در مدرسه بمانند تا لااقل نان و آبی و یا خوابگاهی داشته باشند. درحالی که توپخانه سنگین و بمب‏افکن‏های اسرائیل، مدرسه را می‏کوبید و ساختمان‏های مدرسه، شیشه‏های مدرسه، در و پنجره مدرسه درهم فرو می‏ریخت، همین بچه‏های کوچک می‏ماندند، چنین افرادی با چنین مشخصاتی در زیر آتش مقاومت می‏کردند و نمی‏گریختند. در هر حال این مدرسه‏ای است نمونه در جنوب لبنان، که خود هشت سال مدیریت این مدرسه را به عهده داشتم و از این مدت داستان‏ها دارم. خانه من در مدرسه بود. مرکز ما و پادگان ما، مرکز تعلیمات ما، مرکز فرماندهی ما، در همین مدرسه بود. به همین علت بود که اسرائیل و دست‏راستی‏ها و دست‏چپی‏ها، همگان، از هر طرف به این مدرسه حمله می‏کردند و آن را می‏کوبیدند.
این مدرسه، مدرسه‏ای بود برای پسران که از سن یازده –دوازده سالگی، تا سن پانزده- بیست سالگی در این مدرسه درس می‏خواندند و فارغ‏التحصیل می‏شدند و به دنبال کار می‏رفتند،‌ تا به خانواده‌ خود کمک کنند. این جوانان ارزنده‏ترین و مخلص‏ترین و پاک‏ترین ثمره‏های تاریخ دراز و زجرآلود شیعه هستند و به حق شیعه حسین و علی(علیهم‏السلام) به حساب می‏‏آیند. آنان پرچم شهادت حسینی را به دوش می‏شکند و راه پرافتخار رسالت ما را روشن می‏کنند … و چقدر سخت و ناراحت‏کننده است که پدرانی همچون شما، چنین فرزندان پاک و ارزنده و از جان گذشته را توبیخ کنند! راستی که ظلم و بی‏انصافی است! خدا شما را نمی‏بخشد. تاریخ شما را نمی‏بخشد، علی(ع) شما را نمی‏بخشد، حسین(ع) شما را نمی‏بخشد خون شهدای شیعه در خلال سال‏های ظلم و بدبختی شما را نمی‏بخشد.
چه خوب بود اگر شما، ای پدران! از این فرزندان پاک وشجاع و از جان گذشته‌خود درس شرف و کرامت و انسانیت می‏گرفتید و به چنین فرزندانی افتخار می‏کردید و برای همیشه یوغ ذلت و اسارت و بدبختی را می‏شکستید و این‏چنین در برابر دشمن خود خوار و ذلیل و بدبخت نمی‏شدید. بروید و مرا تنها بگذارید من از شنیدن سخنان شما شرم دارم و نمی‏خواهم آدم‏هایی را این‏چنین بی‏انصاف، جاهل و نافهم ببینم.» آنها نیز با عصبانیت و خجالت از مدرسه خارج شدند.
مؤسسه صنعتی «جبل‏عامل» مدرسه‏ای بود برای پسران، ولی برای شما نکته دیگری بگویم، که امام موسی‏صدر سه مؤسسه دیگر برای دختران بوجود آورد. زیرا مسئله دختران در جنوب لبنان بسیار وخیم‏تر از پسران بود. شاید بدانید که بیروت عشرتکده خاورمیانه و شیخ‏نشین‏های عرب بود. بیروت،‌ سوئیس خاورمیانه به شمار می‏رفت. ۸۵% از فاحشه‏های بیرون را، دختران شیعه‌ جنوب لبنان تشکیل می‏دادند. دخترانی که از روی فقر و فلاکت به بیروت می‏آمدند تا کلفتی کنند، ولی آهسته‏آهسته به دامان فساد کشیده می‏شدند و دیگر نمی‏توانستند به خانواده‌ خود بازگردند. این امر، امام موسی‏صدر را به شدت رنج می‏داد. برای آنان باید کاری انجام می‏شد. چگونه می‏توان اجازه داد که این دختران معصوم به مرکز این فساد کشانده شوند و این‏چنین تباه و نابود گردند. بنابراین امام موسی‏صدر مدرسه‏ای برای آنان به پا کرد به نام «بِیتُ‏الْفَتاهَ» {خانه دختران} که در آن به این دختران خیاطی وهنرهای دستی می‏آموختند. این دختران پس از فارغ‏التحصیل شدن می‏توانستند امور خود را اداره کنند. همچنین وی مدرسه دیگری برای آموزش پرستاری به دختران به وجود آورد. دخترانی که دیپلمه بودند، وارد این مدرسه می‏شدند و پرستاری می‏آموختند. او مؤسسه دیگری هم بوجود آورد برای قالیبافی، که زیر نظر خود من اداره می‏شد و بیش از ۳۰۰ دختر از جنوب لبنان در این کارگاه کار می‏کردند و قالیبافی می‏آموختند وپس از فارغ‏التحصیل شدن دارِ قالی و دیگر وسایل لازم را به خانه‌دختر منتقل می‏کردند و او در خانه خود قالی می‏بافت و مزد ماهانه خود را از این مؤسسه دریافت می‏داشت. این قالی در فروشگاه‏های خیریه به فروش می‏رسیدند. امام‏موسی‏صدر از این قبیل برای دختران به وجود آورد و متأسفانه که بگویم همه آنها در حال حاضر بسته شده است. با مفقودشدن امام موسی‏صدر و قطع شدن تبرّعاتی{کمک‏های مالی} که به او می‏شد، هم قالیبافی،‌ هم مدرسه پرستاری در شهر صور و هم «بیت‏الفتاه» همه بسته شده‏اند.

 

جدال با پدر یکی از شاگردان مدرسه!

یکی از شاگردان خوب رشته مکانیک که یتیم نبود، در مرخصی ایام عیدفطر، به جای آنکه به خانه برود، رهسپار محور جنگ «بِنتِ جُبَیل» شد تا دوش‏دوش برادران دیگر خود در دفاع از خاک و شرف خود علیه اسرائیل و کتائب بجنگد.
خانواده شاگرد از غیبت او ناراحت شده به مدرسه مراجعه کردند و او را نیافتند! و بالاخره دریافتند که فرزند آنها به جنگ رفته است. با عصبانیت به مدرسه آمدند و مسئولین مدرسه را به باد ناسزا گرفتند. پدر شاگرد گفت: « من پسرم را برای درس به مدرسه فرستاده‏ام نه برای جنگ» و همه کتاب‏ها و لباس‏های او را برداشت و برای همیشه فرزندش را از مدرسه بیرون برد و من نیز با اخراج او از مدرسه موافقت کردم.
دو هفته بعد پدر با چند واسطه بازگشت و گفت فرزندش از خانه گریخته و باز به محورهای جنگ رفته است و خواهش داشت که من وساطت و یا نصیحت کنم و پسرش را به خانه پدریش بازگردانم. برای من بسیار سخت و ناراحت‏کننده بود که باز ببینم مردی جبان و خودخواه فرزند شجاع و مسئولش را توبیخ و تکفیر می‏کند و به مدرسه‏ای که این چنین تأثیری بر روحیه شاگرد گذاشته است ناسزا می‏گوید. با او شروع به صحبت کردم و عقده‏های درونی خود را خالی نمودم. پدر شاگرد و واسطه‏ها را به باد انتقاد گرفتم و گفتم: « آرزو می‏کردم که شرافت و احساس مسئولیت و حس فداکاری و ایمان جوانان شما کمی در شما پدران و بزرگان تأثیر می‏کرد و شما کمی از فرزندان از جان گذشته خود درست می‏گرفتید. جای تعجب است که فرزندان شما با کمال رضا و رغبت، همه چیز خود را فدا می‏کنند و با کمال رشادت از شرف و کرامت وطن خود دفاع می‏نمایند، ولی شما پدران، به جای آنکه خدا را شکر کنید، این طور دیوانه‏وار حق و حقیقت را به باد ناسزا می‏گیرید.
ما در مدرسه، کسی را به سوی جنگ نمی‏فرستیم و به هیچ‏وجه شاگردان را از کلاس بیرون نمی‏کشیم که به محور جنگ روانه کنیم، ولی شاگردان می‏بینید که مدیرشان شخصاً به صحنه‌جنگ می‏رود و فداکاری می‏کند، بهترین استادان مدرسه به صحنه ‌قتال می‏روند و پاس می‏دهند. آنا نمی‏بینند که این مدرسه فدائیان زیادی قریانی راه خدا کرده است،‌ به یاد می‏آورند که بهترین استادان و شاگردان مدرسه به شهادت رسیده‏اند و عده‏ای دیگر آثار جراحت جنگ را با خود حمل می‏کنند، مدرسه‏ای که مؤسس آن امام موسی‏صدر، رمز طایفه{شیعه} و استمرار مبارزه حسینی است. آنان می‏بینند که قهرمانان «امل» به شهادت می‏رسد و مراسم بزرگداشت آن شهید در میان شور و غوغایی از عشق و احترام و هیجان برگزار می‏شود، می‏بینند که اکثریت مردم ذلیل و ترسو و بی‏شخصت و مصلحت‏طلب گریخته‏اند و صحنه را برای دشمن خالی کرده‏اند. می‏بینند که عده‏ای از افراد افراطی، با پول وسلاح بیگانه تیشه به ریشه‌وطن، استقلال و سرنوشت خود می‏زنند و از روی جهل و یا مصالح شخصی به ملت خویش خیانت می‏کنند. شاگردان این مدرسه همه حقایق را می‏بینند و می‏فهمند و احساس مسئولیت میهنی و تاریخی و انسانی خود را به انجام برسانند. اینان خود را رضا و رغبت، با اراده و تصمیم شخصی اسلحه به دست می‏گیرند و به محورهای جنگ می‏روند و شهادت را با آغوش باز استقبال می‏کنند، تا راه صحیح و مستقیم را به همه نشان دهند، تا عملاً مسئولیت و وظیفه را به همه مردم معرفی کنند و اگر به شهادت رسیدند، با خون پاک خود خود مردم خفته و ذلیل و مصلحت‏طلب را بیدار سازند.
این جوانان ارزنده‏ترین و مخلص‏ترین و پاک‏ترین ثمره‏های تاریخ دراز و زجرآلود شیعه هستند و به حق شیعه حسین و علی(علیهم‏السلام) به حساب می‏‏آیند. آنان پرچم شهادت حسینی را به دوش می‏شکند و راه پرافتخار رسالت ما را روشن می‏کنند … و چقدر سخت و ناراحت‏کننده است که پدرانی همچون شما، چنین فرزندان پاک و ارزنده و از جان گذشته را توبیخ کنند! راستی که ظلم و بی‏انصافی است! خدا شما را نمی‏بخشد. تاریخ شما را نمی‏بخشد، علی(ع) شما را نمی‏بخشد، حسین(ع) شما را نمی‏بخشد خون شهدای شیعه در خلال سال‏های ظلم و بدبختی شما را نمی‏بخشد.
چه خوب بود اگر شما، ای پدران! از این فرزندان پاک وشجاع و از جان گذشته‌خود درس شرف و کرامت و انسانیت می‏گرفتید و به چنین فرزندانی افتخار می‏کردید و برای همیشه یوغ ذلت و اسارت و بدبختی را می‏شکستید و این‏چنین در برابر دشمن خود خوار و ذلیل و بدبخت نمی‏شدید. بروید و مرا تنها بگذارید من از شنیدن سخنان شما شرم دارم و نمی‏خواهم آدم‏هایی را این‏چنین بی‏انصاف، جاهل و نافهم ببینم.» آنها نیز با عصبانیت و خجالت از مدرسه خارج شدند.مؤسسه صنعتی «جبل‏عامل» مدرسه‏ای بود برای پسران، ولی برای شما نکته دیگری بگویم، که امام موسی‏صدر سه مؤسسه دیگر برای دختران بوجود آورد. زیرا مسئله دختران در جنوب لبنان بسیار وخیم‏تر از پسران بود. شاید بدانید که بیروت عشرتکده خاورمیانه و شیخ‏نشین‏های عرب بود. بیروت،‌ سوئیس خاورمیانه به شمار می‏رفت. ۸۵% از فاحشه‏های بیرون را، دختران شیعه‌ جنوب لبنان تشکیل می‏دادند. دخترانی که از روی فقر و فلاکت به بیروت می‏آمدند تا کلفتی کنند، ولی آهسته‏آهسته به دامان فساد کشیده می‏شدند و دیگر نمی‏توانستند به خانواده‌ خود بازگردند. این امر، امام موسی‏صدر را به شدت رنج می‏داد. برای آنان باید کاری انجام می‏شد. چگونه می‏توان اجازه داد که این دختران معصوم به مرکز این فساد کشانده شوند و این‏چنین تباه و نابود گردند. بنابراین امام موسی‏صدر مدرسه‏ای برای آنان به پا کرد به نام «بِیتُ‏الْفَتاهَ» {خانه دختران} که در آن به این دختران خیاطی وهنرهای دستی می‏آموختند. این دختران پس از فارغ‏التحصیل شدن می‏توانستند امور خود را اداره کنند. همچنین وی مدرسه دیگری برای آموزش پرستاری به دختران به وجود آورد. دخترانی که دیپلمه بودند، وارد این مدرسه می‏شدند و پرستاری می‏آموختند. او مؤسسه دیگری هم بوجود آورد برای قالیبافی، که زیر نظر خود من اداره می‏شد و بیش از ۳۰۰ دختر از جنوب لبنان در این کارگاه کار می‏کردند و قالیبافی می‏آموختند وپس از فارغ‏التحصیل شدن دارِ قالی و دیگر وسایل لازم را به خانه‌دختر منتقل می‏کردند و او در خانه خود قالی می‏بافت و مزد ماهانه خود را از این مؤسسه دریافت می‏داشت. این قالی در فروشگاه‏های خیریه به فروش می‏رسیدند. امام‏موسی‏صدر از این قبیل برای دختران به وجود آورد و متأسفانه که بگویم همه آنها در حال حاضر بسته شده است. با مفقودشدن امام موسی‏صدر و قطع شدن تبرّعاتی{کمک‏های مالی} که به او می‏شد، هم قالیبافی،‌ هم مدرسه پرستاری در شهر صور و هم «بیت‏الفتاه» همه بسته شده‏اند.
ایشان مدرسه دیگری برای تربیت مشایخ به وجود آورد، به نام «معهدالدّرسات‏الاسلامیه»، که عده زیادی از مشایخ آفریقا،‌ افغانستان، اندوزی و کشورهای دیگر در آنجا درس طلبگی می‏خواندند و پس از آشنایی با فقه شیعه به کشورهای خویش بازمی‏گشتند. هم‏اکنون در کشورهای آفریقایی تشیعه رواج پیدا کرده است. عده زیادی از مروجان این مکتب همان مشایخی هستند که از این مدرسه فارغ‏التحصیل شدند. این مدرسه مدرسه زیبایی بود در کنار دریای مدیترانه، در شهر «صور» که متأسفانه آن نیز بسته شده است.
 

 

حرکت امام موسی‏صدر به بیروت

اینها مؤسساتی بود که امام موسی‏صدر در جنوب لبنان به وجود آورد، ولی بعد احساس کرد که با این همه مشکلات، نمی‏توان درد شیعیان را حل کرد. باید کاری اساسی و بنیادی نمود. شیعیان از حقوق اساسی خود محرومند، آنان اصلاً انسان به حساب نمی‏آیند، ممکن است بتوان برای آنان وسایل اقتصادی ایجاد کرد، ولی زمانی که انسانیتشان مورد شک است، باید به سراغ حقوق اولیه آنان رفت. به همین علت او رهسپار بیروت شد و مبارزه وسیعی را برای احقاق حقوق از دست رفته شیعیان، در شهر بیروت شروع کرد. در آن زمان، همه طایفه‏هایی که برای شما برشمردم، دارای مرکزیت در شهر بیروت بودند و یک مسئول، یک رهبر آنها را اداره می‏کرد. به عنوان مثال سنّی‏ها دارای مرکزی بودند به نام «دارالفتوی» و رهبر آنها «شیخ حسن خالد» مفتی بزرگ تسنن است که هم‏اکنون هم وجود دارد و اهل نسنن را رهبری می‏کند. او سخنگوی طایفه سنّی در مقابل حکومت لبنان است و حقوق سنّی‏ها را از حکومت لبنان می‏طلبد و یک مرجع رسمی است که قانون او را پذیرفته است. «دو روز» نیز، که ۲۵۰.۰۰۰ نفرند، برای خود دارای مرکزی هستند و رهبری به نام «شیخ‏العقل» حقوق آنان را تأمین می‏کند. مارونی‏ها نیز برای خود دارای رهبری هستند به نام «خُریش»، که مصالح آنان را تأمین می‏نماید. تمام پانزده طایفه لبنان دارای مرکزیت و رهبری بودند، بجز شیعیان. چون شیعیان به حساب نمی‏آمدند و کسی نبود که حقوق آنها را طلب کند. بنابراین همان حقوق ضعیفی که براساس پنج و سه و دو، بر آنان تعلق می‏گرفت نیز خورده می‏شد و از بین می‏رفت. هنگامی که شیعیان حقوق خود را طلب می‏کردند، کسی نبود که به آنان جواب بدهد. می‏گفتند، شما اصلاً مرکز ندارید، شما رهبر ندارید. هنگامی که مسئله رأی و رأی‏گیری مطرح می‏شد و می‏خواستند مثلاً نخست‏وزیر انتخاب کنند، یا نمایندگانی به مجلس بفرستند، سیعیان را جزء مسلمانان بحساب می‏آوردند. برادران سنّی می‏خواستند که شیعیان رأی خود را در کنار رأی سنّی‏ها بریزند تا نامزد آنها برنده شود. اما آنجا که مسئله تقسیم مصالح امتیازات مطرح می‏گشت، یکباره شیعه رافضی می‏شد، شیعه کافر می‏شد، شیعه حیوان به حساب می‏آمد و حقی به او نمی‏دادند. مجلات براداران سنّی ما،‌ هنگامی که از شیعیان سخن می‏گفتند،‌ به نام رافضی و خارجی و خارج از دین، شیعیان را می‏کوبیدند و حتی امروز هم گاهی می‏کوبند. در حال حاضر، بزرگترین متفکر و نویسنده سنّی، در بیروت شخصی است به نام دکتر «صبحی‏الصالح» که رئیس دانشگاه عربی بیروت است و تاریخ اسلام را در دانشگاه تدریس می‏کند. دکتر صالح پس از مفقی اهل تسنن، بزرگترین شخصیت سنّی‏های لبنان است. او در کتاب تدریس خود در دانشگاه(۱) درباره شیعه می‏گوید:
«شیعه در تاریخ وجود نداشت، تا این که «عبدالله‏ابن سباء» آمد و «عبدالله‏ابن سباء» یهودی بود (یعنی می‏خواهد بگوید از زمان وفات حضرت رسول‏اکرم(ص) تا «عبدالله‏ابن سباء» که شخصی مجعول و افسانه‏ای در تاریخ است، اصلاً اسم شیعه نبود، شیعه‏ای وجود نداشت) شخصی آمد که یهودی بود به نام «عبدالله‏ابن سباء» و این عبدالله‏ابن سباء مکتب شیعه را اختراع کرد.»
این کلام بزرگترین متفکر و نویسنده و دانشمند سنّی مذهب است. تصور کنید که دیگران چه خواهند کرد! در لبنان مجله‏ای وجود دارد، متعلق به «دارالفتوی». دو سال پیش که خود من در لبنان بودم، یکی از استادان دانشگاه، مقاله مفصلی درباره شیعه به رشته تحریر درآورده بود که حدود بیست و پنج صفحه مقاله این آدم، سرتاسر فحش و اهانت به شیعه بود. او چیزهایی نوشته اشت که من بر خود می‏لرزیدم و ادب اجازه نمی‏دهد این لغات و این کلمات را بازگو کنم. وی در طی این مقاله می‏خواست اثبات کند که در طول تاریخ، شیعیان خیانت کردند،‌خائن بودند. البته از طرف امام موسی‏صدر بشدّت به رهبر برادران سنّی ما اعتراض شد و مقاله‏ای بسیار مستدل مفصل توسط دکتر «مکی»، یکی از تاریخ‏نویسان شیعه در جواب آنها به رشته ‌تحریر درآمد، تا نشان دهد که شیعه آنچنان که آنها فکر می‏کنند نیست. بنابراین در چنین جوّی که شیعه حق ندارد رئیس شود، رهبر ندارد، سازماندهی و مرکزیت ندارد و دیگران نسبت به شیعه این‏چنین حساب می‏کنند، رافضی و کافر است، خارجی است، امام موسی‏صدر وارد بیروت شد. احساس کرد تا مرکزیتی نداشته باشد و رهبری وجود نداشته باشد که بتواند به نام شیعیان سخن بگوید، نمی‏توان از شخص، یا دولت درخواستی کرد.

 

 

تاسیس مجلس اعلای اسلامی شیعی لبنان

امام موسی‏صدر گفت همه طایفه‏های دیگر که پانزده طایفه‏اند، دارای مرکز و مرکزیت و رهبری هستند، بجز شیعه. بنابراین شیعیان که اکثریت مسلمانان لبنان هستند و ۱.۲۰۰.۰۰۰ نفر را تشکیل می‏دهند حق دارند که برای خود مرکزیتی داشته باشند. اما دنیای عرب با این پیشنهاد بشدت مبارزه کرد؛ زیرا دنیای عرب نمی‏خواست مکتب و مرکزی به نام شیعه به وجود بیاید. دشمنان حتی چندین‏بار می‏خواستند که امام موسی‏صدر را ترور کنند. ولی امام موسی‏صدر به کمک شیعیان بعلبک که قوی‏ترین و رزمنده‏ترین شیعیان لبنان هستند توانست قدرتی بوجود آورد و دولت لبنان را تحت فشار قرار دهد تا مرکزیت شیعیان را بپذیرند. بنابراین پس از چندسال مبارزه،{در سال ۱۹۶۹} امام موسی‏صدر موفق شد که تشکیل مجلس شیعیان را در پارلمان‏ لبنان به تصویب برساند. یعنی همچنان که دستگاه‏های دیگر، طایفه‏های دیگر، دارای مجلس و مرکز و رهبریت بودند، شیعیان نیز برای خود دارای مرکزیتی و رهبری باشند. پس از کشمکش‏های زیاد و مبارزه‏های خونین این مرکز به تصویب رسید و خود امام موسی‏‏صدر به ریاست این مرکز انتخاب شد. و این را «مجلس اعلای اسلامی شیعیان» نام گذاشتند، که البته با پارلمان لبنان فرق دارد. مجلس پارلمان چیز دیگری است. مجلس اعلای شیعیان یعنی مرکزیتی برای طایفه شیعه، که رئیس آن نیز امام موسی‏صدر انتخاب شد. این مجلس دارای یک هیأت شرعی از ۹نفر روحانی عالم دینی و یکی هیأت اجرایی مرکب از دوازده نفر می‏باشد، که توسط شیعیان انتخاب می‏شوند.
این اولین باری بود که شیعیان در لبنان احساس هویت و احساس شخصیت می‏کردند. احساس می‏کردند که کسی هستند و می‏توانند که با طرف دیگر حرف بزنند. در سال ۱۹۷۰، یعنی یک سال پس از تأسیس رسمی این مجلس، امام موسی‏صدر شدیداً وارد مبارزه شد و از دولت لبنان تقاضا کرد که به درد شیعیان جنوب لبنان برسد؛ زیرا که اسرائیل می‏آمد و جنوب لبنان را بمباران می‏کرد و مردم بی‏گناه شیعه کشته می‏شدند. خانه‏های آنان ویران می‏گردید و هیچکس به آنان توجهی نداشت.برای شما بگویم که در لبنان، همه جنوب کشور را روستاهای شیعه تشکیل می‏دهند تنها در سه نقطه است که فلسطینی‏ها اردوگاه دارند. این اردوگاه‏ها از مرز اسرائیل به دور است؛ زیرا آنها را درجایی ساخته‏اند که اصطکاک با اسرائیل کمتر باشد. اما فلسطینی‏ها برای آنکه به داخل اسرائیل بروند، باید از داخل روستاهای شیعه عبور کنند و هنگامیکه از داخل روستایی شیعه‏نشین عبور کردند، اسرائیل آن روشتای شیعه‏نشین را می‏کوبد، بمباران می‏کند و مردم بی‏گناهش را می‏کشد. بنابراین بدون آنکه آنهاخبری داشته باشند، بمبارانهای اسرائیل آنها را از هستی ساقط می‏کند. در این میان اگر یک فلسطینی به شهادت برسد، مقاومت فلسطین در ازای خون او مبلغی به خانواده‏اش پرداخت می‏کند؛ زیرا مقاومت فلسطین در مقابل حیات فلسطینی‏ها مسئولیت دارد. اما شیعیان که کشته می‏شوند، ‌فلسطینی‏ها می‏گویند، اینان لبنانی هستند، بنابراین ما نباید پول آنها را بپردازیم. دولت لبنان نیز می‏گوید که اینها به علت حضور فلسطینی‏ها کشته شده‏اند؛ بنابراین فلسطینی‏ها باید پول آنها را بدهند،‌نه دولت لبنان. بدین ترتیب دولت لبنان نیز ابا می‏کرد. نه فلسطینی‏ها به شیعیان چیزی می‏دادند و نه دولت لبنان. در صورتی که بزرگترین کشت و کشتارها در جنوب لبنان از شیعیان است . عده ‏ای فکر می‏کنند، کسانی که در جنوب لبنان به شهادت می‏رسند همه فلسطینی هستند. حقیقت عکس آن است. در نبردی که دو سال پیش در هجوم اسرائیل به جنوب لبنان رخ داد و خود من و دوستان «سازمان امل» در آن حضور داشتیم، همانطور که قبلاً گفتم از همه فلسطینی‏ها پانزده نفر به شهادت رسیدند، اما از شیعیان بیش از دوهزار نفر گشته شدند. دنیا نمی‏داند، دنیا نمی‏فهمد. همه کشته‏ها را بحساب فلسطینی‏ها می‏نویسند، درحالی که همچنان که گفتم محل اسکان فلسطینی‏ها سه اردوگاه نزدیک «صور» است و هنگامی که هجوم اسرائیل شروع شد، تمام آنها گریختند و حتی یک نفر آنها در جنوب باقی نماند. اسرائیل شیعه بدبخت را، که در خانه خود، در ده خود نشسته است و نمی‏تواند بگریزد، بمباران می‏کند و او کشته می‏شود. جوانان شیعه نیز گریخته بودند، والاّ عده کشته‏ها به ده‏ها هزار نفر می‏رسید. تنها پیرها و زن‏ها و بچه‏ها کشته شدند؛ زیرا نمی‏توانستند بگریزند. در آن واقعه شهرها در جنوب لبنان آنچنان ویران شد که حتی یک دیوار سالم باقی نماند. شهرهایی مانند «غَنْدوریِه»، «طَیِبَّه»، «عَبّاسیِّه» و غیره …
این ظلم‏ها و این ستم‏ها، از همان سال‏های پیش بر شیعیان جنوب رفته است. آنگاه امام موسی‏صدر از دولت لبنان درخواست کرد که به هر حال شما مسئولیت دارید که غرامت این کشته‏ها و این تخریب را بپردازید؛ زیرا اگر فلسطینی هم نداد چه کس دیگری باید جواب این دردها و ضجه‏ ها را بدهد.

 

 

 اولیـن اعتصـاب

دولت لبنان این مسئولیت را قبول نمی‏کرد. امام موسی‏صدر دست به مبارزه بزرگی علیه دولت لبنان زد و اعتصاب بزرگی در لبنان به راه انداخت. از بزرگترین مظاهر اعتصاب بستن فرودگاه توسط شیعیان{در سال ۱۹۷۰} بود. هنگامی که شیعه می‏گویم، شما چیزی می‏شنوید، این شیعه محرومی که کشته شدن برای او افتخار است –زیرا زندگی روزمره او مرگ تدریجی دردناکی به حساب می‏آید- هنگامی که امام موسی‏صدر فرمان داد، این شیعیان به فرودگاه ریختند و تمام باندهای فرودگاه را پر کردند. هیچ هواپیمایی نه می‏توانست بنشیند و نه بلند شود. به هر حال بیروت را از کار انداختند و شهرهای دیکری نیز در اعتصاب سرتاسری شرکت کردند و دولت لبنان مجبور شد که در مقابل خواسته‏های امام موسی‏صدر تسلیم بشود و برای دفاع از حقوق جنوبی‏ها، «مجلس جنوب لبنان» با میزانیه{بودجه} سالانه ۳۰ میلیون لیره، برای کمک به خسارت‏دیدگان و ایجاد برنامه‏های عمرانی، در جنوب تشکلی شد. در آن روزگار، در سرتاسر جنوب فقط یک نیمه مدرسه وجود داشت، نه بیمارستای بود، نه راهی، و برق، آب و زراعت تقریباً ناچیز بود.
دولت لبنان پیشنهاد کرد که امام موسی‏صدر مسئولیت «مجلس‏الجنوب» را بپذیرد، ولی او رد کرد و نخواست به آلودگی‏های دولتی و رشوه‏خواری‏ها و پارتی‏بازی‏ها آلوده گردد. البته «مجلس‏الجنوب» هم نمی‏توانست از آلودگی‏های اداری نظام موجود لبنان، مستثنی باشد، بخصوص وقتی زیر تسلط « کامِل‏الاَسْغَدْ » رئیس پارلمان لبنان قرار گرفت. او دست‏نشاندگان بی‏مایه خود را بر آن مسلط ساخت و مقادیر زیادی از میزانیه «مجلس‏الجنوب» حیف و میل شد. ولی با تمام اینها کارهای عمرانی زیادی انجام گرفت. بیش از ۷۰ مدرسه ساخته شد، چهار بیمارستان بزرگ بوجود آمد، حدود یکصد درمانگاه سیار به نام مجلس شیعیان شروع بکار کرد. برنامه‏های آبیاری و زراعتی (مشروع‏الخضر) و راه‏سازی و غیره بوجود آمد. به هرحال اقداماتی در بهبود نسبی وضع مردم جنوب صورت گرفت.عده ‏ای فکر می‏کنند، کسانی که در جنوب لبنان به شهادت می‏رسند همه فلسطینی هستند. حقیقت عکس آن است. در نبردی که دو سال پیش در هجوم اسرائیل به جنوب لبنان رخ داد و خود من و دوستان «سازمان امل» در آن حضور داشتیم، همانطور که قبلاً گفتم از همه فلسطینی‏ها پانزده نفر به شهادت رسیدند، اما از شیعیان بیش از دوهزار نفر گشته شدند. دنیا نمی‏داند، دنیا نمی‏فهمد. همه کشته‏ها را بحساب فلسطینی‏ها می‏نویسند، درحالی که همچنان که گفتم محل اسکان فلسطینی‏ها سه اردوگاه نزدیک «صور» است و هنگامی که هجوم اسرائیل شروع شد، تمام آنها گریختند و حتی یک نفر آنها در جنوب باقی نماند. اسرائیل شیعه بدبخت را، که در خانه خود، در ده خود نشسته است و نمی‏تواند بگریزد، بمباران می‏کند و او کشته می‏شود. جوانان شیعه نیز گریخته بودند، والاّ عده کشته‏ها به ده‏ها هزار نفر می‏رسید. تنها پیرها و زن‏ها و بچه‏ها کشته شدند؛ زیرا نمی‏توانستند بگریزند. در آن واقعه شهرها در جنوب لبنان آنچنان ویران شد که حتی یک دیوار سالم باقی نماند. شهرهایی مانند «غَنْدوریِه»، «طَیِبَّه»، «عَبّاسیِّه» و غیره …
این ظلم‏ها و این ستم‏ها، از همان سال‏های پیش بر شیعیان جنوب رفته است. آنگاه امام موسی‏صدر از دولت لبنان درخواست کرد که به هر حال شما مسئولیت دارید که غرامت این کشته‏ها و این تخریب را بپردازید؛ زیرا اگر فلسطینی هم نداد چه کس دیگری باید جواب این دردها و ضجه‏ها را بدهد.

نابراین، این اولین پیروزی برای شیعیان بود. برای اولین‏بار در طول تاریخ، شیعه پیروز می‏شود. با دولت لبنان، با هیأت حاکمه لبنان مقابله می‏کند و حق خود را می‏گیرد، تا جایی که مقرّر می‏شود به ازاء هر شهید ده هزار لیره به خانواده‏اش پرداخت شود و هر خانه‏ای که زیر بمبارانهای اسرائیل ویران شد خسارت آن را جبران کنند.
امام موسی‏صدر معتقد بود که این خانه‏های ویران شده را باید آباد کرد تا شیعیان به خانه‏های خود بازگردند و هجرت نکنند؛ زیرا تهجیر (آواره کردن) شیعیان، برنامه اسرائیل است. اسرائیل می‏خواهد بگوید که در این منطقه انسانی زندگی نمی‏کند، بنابراین اسرائیل که دارای آدم‏های زیاد است باید آدم‏های خود را به اینجا منتقل کند و همین بهانه را برای فلسطین آورد. تمام سعی و کوشش ما در این بوده است که این شیعیان برگردند و خانه و کاشانه خود را از نو بسازند و بمانند و سرزمین مادری خویش را ترک نکنند. بزرگترین افتخار ما این است که از نو بسازند و بمانند و سرزمین مادری خویش را ترک نکنند. بزرگترین افتخار ما این است که اینان سرزمینشان را ترک نکرده‏اند و مانده‏اند. کشته می‏دهند، مبارزه می‏کنند، ولی می‏مانند. این بزرگترین نقشی است که امام موسی‏صدر بازی کرد.
در هرحال می‏بینیم که امام موسی‏صدر به بیروت می‏آید و مجلس شیعیان را به راه می‏اندازد و اولین مبارزه بزرگ و رو در رو را با هیأت حاکمه لبنان شروع می‏کند وپیروز می‏شود. این پیروزی سبب می‏شود شیعیانی که به احزاب چپ رفته بودند به امام موسی‏صدر توجه کنند و دریابند که ممکن است که شیعه بیاید و امتیازات و حقوق از دست‏رفته آنها را کسب کند. حزب کمونیست پنجاه سال در لبنان مبارزه کرد، ولی نتوانست یک امتیاز برای شیعیان کسب کند. امام موسی‏صدر در عرض دو سال توانسته بود بزرگترین امتیازات را کسب کند و هیأت حاکمه لبنان را درهم بشکند. این سبب شد که شیعیان بر عقده حقارت خود تسلط یابند. عقده حقارتی که در قلوبشان وجود داشت و آنان را زجر و شکنجه می‏داد، با این پیروزی کم‏کم از بین می‏رفت. جوانانی که در احزاب مختلف پراکنده شده بودند، کم‏کم به دور امام موسی‏صدر جمع می‏شدند و شهرت آقای صدر و عظمت مجلس شیعیان بیش از پیش گسترش می‏یافت.

 

خواستـه ‏هـای بیستگانه

ایجاد «مجلس‏الجنوب» و برنامه‏های عمرانی، درمان دردها و نابسامانی‏های جنوب لبنان نبود، در مقابل میزانیه‏ای بیش از ۹۰ میلیون لیره، صرف کارهای عمرانی کل لبنان گردید، درآمد سرانه یک نفر در جنوب لبنان و «بعلبک» و «عکار»، در حدود هفتاد و پنج لیره در سال است، درحالی که در «جبل» لبنان و قسمت‏های مسیحی به چند هزار لیره می‏رسد!
امام موسی‏صدر دائماً برای بهبود وضع شیعیان می‏کوشید و درخواست‏های جدیدی می‏کرد، تا آنکه در سال ۱۹۷۲، پس از آنکه قدرت زیادی کسب کرد، درخواست‏های بیست‏گانه‏ای به دولت لبنان تسلیم کرد؛ بیست درخواست از دولت لبنان برای محرومین و مستضعفین.
یکی از این خواسته‏ها، مسلح کردن جوانان شیعه در جنوب لبنان برای مبارزه با اسرائیل بود. دیگری ساختن ملجاء و پناهگاه در همه روستاها و قریه‏های جنوب، در مقابل اسرائیل بود. یکی دیگر ایجاد راه سراتاسری بیروت به جنوب (بزرگراه) بود، برای آنکه مردم به سهولت بتوانند بیایند و بروند. از بزرگترین برنامه‏های عمرانی امام موسی اصرار بر احداث سد «لیطانی» بود. بزرگترین رودخانه لبنان، رودخانه «لیطانی» نام دارد، که در جنوب لبنان به دریا می‏ریزد. رژیم صهیونیستی می‏خواهد این آب را به طرف فلسطین اشغالی منحرف کند؛ زیرا احتیاج به آب دارد و مدت شانزده هفده سال است که دولت لبنان برنامه‏ای تهیه کرده تا سدی بر روی این رودخانه بسازد و جنوب لبنان را که سرزمین شیعیان است آباد کند، اما اسرائیل مخالفت می‏کند. اسرائیل نمی‏خواهد که جنوب لبنان آباد شود، در عوض می‏خواهد که آب را منحرف کند و به اسرائیل ببرد. با این که بودجه‌ احداث سد وجود دارد و نقشه‏های آن نیز موجود است، مدت هفده سال است که اسرائیل با ساختن این سد مبارزه کرده است و دولت لبنان نیز که نوکر اسرائیل، نمی‏تواند در مقابل خواسته اسرائیل مقاومت کند. اما امام موسی‏صدر آمد و اعلام کرد،‌ این حق طبیعی شیعیان است که این سد ساخته شود و از دولت درخواست کرد که این سد ساخته شود.
یکی دیگر از خواسته‏ها صدور شناسنامه لبنانی، برای هزاران مسلمان بدون هویت{شناسنامه} بود، که در دوران استعمار فرانسویان حاضر نشدند از استعمارگران شناسنامه بپذیرند و هنوز بی‏شناسنامه هستند. تقسیم عادلانه شغل‏های دولتی و نظامی، جلوگیری از احتکار و ظلم، تولید و توزیع عادلانه ثروت و بالاخره عدالت اجتماعی برای محرومین، ‌بخشی از این خواسته‏های بیست‏گانه بود.مسلم بود دولت لبنان در مقابل این خواسته‏ها تسلیم نمی‏شود. دولت لبنان می‏گفت که اگر بخواهیم در مقابل شیعیان تسلیم شویم، باید از «الف» تا «دی» همه خواسته‏ها را انجام دهیم، بنابراین در مقابل همه خواسته‏ها باید مقاومت کرد.
در ۱۹۷۳ مسئله درخواست‏های شیعه اوج یافت و تمام مطبوعات و جریانات سیاسی لبنان را فرا گرفت. آقای صدر به دولت اولتیماتوم داد و از نمایندگان و وزاری شیعه درخواست کرد که در ظرف یک مدت معین، اگر جواب مناسبی از طرف دولت نرسد، همه از شغل خود استعفا دهند و اگر بازهم دولت ترتیب اثر نداد، شروع به مبارزه منفی کرده و تاحد پیروزی، بر حسب شرایط روز تاکتیک‏های مناسب را انتخاب کنند. تا آنجا که جنگ رمضان سال ۱۹۷۳ بین اعراب و اسرائیل پیش آمد. از آنجا که تمام نیروها می‏بایستی متوجه دشمن خارجی کردند، مسئله خواسته‏های شیعیان مسکوت ماند، تا شش ماه بعد در سال ۱۹۷۴ دوباره پس از فروکش کردن جنگ این درخواست‏ها مطرح گردید.

 
 

تظاهـرات مسلحانـه بـعلبک

 پس از اوج مبارزات شیعیات و عدم دریافت جواب مناسب از سوی دولت، امام موسی‏صدر برای نشان دادن قدرت، اعلام تظاهرات عمومی در بعلبک کرد. هفتاد و پنج‏هزار بعلبکی با شوق و حرارتی شدید به درخواست امام موسی پاسخ گفتند و رزمندگان بعلبکی با تظاهرات مسلحانه خود در آن روز{۱۷/۳/۱۹۷۴} پشت دولت مسیحی لبنان را به لرزه درآوردند. اکثر تظاهرکنندگان مسلح بودند و صدای رگبار گلوله و توپ و خمپاره در این تظاهرات به گوش می‏رسید. یکی از سنّت‏های اعراب این است که در جشن‏ها، ‌یا در مصیبت و عزا تیراندازی می‏کنند. اما در این تظاهرات به جای تیراندازی، حتی با گلوله توپ و خمپاره و موشک زمین و آسمان را چراغانی کرده بودند. هفتادوپنج هزار بعلبکی در یک تظاهرات مسلحانه که تا آن روز در تاریخ لبنان سابقه نداشت شرکت کردند. ارتش لبنان دوازده هزار نفر نیرو داشت، تصور اینکه امام موسی‏صدر توانسته است هفتادوپنج هزار بعلبکی مسله را بسیج کند لرزه به اندام حاکمه انداخت. آنان آمدند و در این تظاهرات مسلحانه قسم خوردند که تا آخرین قطره خون خود علیه ظلم و علیه امتیازات طائفی بجنگند و حقوق از دست‏رفته شیعیان را بازپس گیرند.
در مقابل این قدرت، هیأت حاکمه‌ لبنان درهم لرزید و وحشت کرد؛ زیرا جوانان بعلبکی، جوانان سلحشوری هستند که شاید در دنیا نظیر نداشته باشند. افراد ایلیاتی که از کودکی با تیر و اسب بزرگ می‏شوند. در طایفه بعلبک، اگر کسی به مرگ طبیعی بمیرد می‏گویند سقط شده است. باید شهید شود، باید در صحنه مبارزه به شهادت برسد. سلحشورهایی هنگامی که اسلحه به دیت می‏گیرند و در وسط شهر ظاهر می‏شوند، هیچ قدرتی و هیچ کسی در مقابل آنها نمی‏تواند عرض اندام کند؛ زیرا مسیحیان دارای منافع و مصالحند. یک جوان مسیحی نمی‏خواهد بی‏خود و بی‏جهت کشته شود، یک جوان سنّی نیز به همین ترتیب. اما شیعه بعلبکی از یک طرف فقیر و محروم و مظلوم و مستضعف است و از طرف دیگر خون حسین(ع) در عروق او جریان دارد و رهبری مثل امام موسی‏صدر او را رهبری می‏کند. هنگامی که نعره یاعلی(ع) او بلند می‏شود، تانک‏ها را می‏لرزاند. من در صحنه‏های نبرد دیده‏ام، هنگامی که جنگجوی بعلبکی ظاهر می‏شود، همه افسران و همه سربازان فرار می‏کنند، می‏گریزند؛ زیرا می‏دانند این آدمی است که نمی‏ترسد وفوراً به رگبار می‏بندد، معطل نمی‏شود. این قدرت بود که هیأت حاکمه لبنان را به لرزه درآورد. هیأت حاکمه لبنان، یک هیأت هفت‏نفری را معین کرد که درباره خواسته‏های شیعیان مطالعه کند. این هیأت هفت‏نفری که همه از افسران عالی‏رتبه بودند، خواسته‏های شیعیان را مطالعه کردند و به این نتیجه رسیدند که همه آنها برحق است و باید برآورده شود. اما دولت لبنان نمی‏خواست تسلیم شود، بنابراین ابا کرد و امام موسی‏صدر برای آنکه قدرت دیگری نشان دهد، تظاهرات مسلحانه دیگری در جنوب لبنان در شهر «صور» برپا کرد،‌ که تا مرزهای اسرائیل فاصله کمی دارد.

حکومت لبنان سعی کرد که با مرور زمان اثرات تظاهرات بعلبک را از یاد ببرد و بخصوص بینشیعیان تفرقه بیندازد. «کامل‏الاسعد» (شیعه)، دست‏نشانده نظام فئودالی، به مبارزه‌ علنی با امام موسی‏صدر برخاست. عده‌ زیادی از عمامه به سرهای بی‏مایه و بی‏پایه را به دور خود جمع کرد و با مصاحبه‏های تلویزیونی در صدد برآمد تا نشان دهد که مبارزه بر سر اختلاف بین امام موسی‏صدر و علمای شیعه است، تا لبه تیز حمله‌شیعیان،‌ از دولت و نظام لبنان متوجه داخل طایفه شیعه گشته و توان نیروهای آزادیخواه و عدالت‏طلب، صرف اصطکاک‏های داخلی گردد. اما امام موسی‏صدر با وقع‏بینی و بلندنظری به هیچ‏وجه به حملات «کامل‏الاسعد» جواب نداد و رسماً اعلام کرد که بین بزرگان شیعه اختلافی وجود ندارد و مبارزه ما فقط با هیأت حاکمه، برای تحقق عدالت اجتماعی برای همه محرومین است. ولی «کامل‏الاسعد» و نظام دست‏بردار نبودند. بخصوص برای بی‏اثر کردن تظاهرات بعلبک گفتند، حساب بعلبک با طایفه شیعه جداست، ‌بعلبک از قدیم دوستدار امام موسی بوده است، ولی جنوب لبنان که شامل اکثریت شیعیان است،‌ طرفدار بی‏چون و چرای «کامل‏الاسعد» بوده و لذا مخالف امام موسی هستند. برحسب این ادعا دولت لبنان به ریاست جمهوری «سلیمان فرنجیه» که آدمی بود قاتل، آدمکش و خبیث و به سختی ضد آقای صدر و شیعیان، ‌از تسلیم در برابر درخواست‏های امام موسی سرباز می‏زد.

 

 

تـظاهرات صـور

برای جوابگویی به ادعای بی جای «کامل‏الاسعد» و جلوگیری از سوء استفاده دولت از این ادعا، امام موسی‏صدر اعلام تظاهرات عمومی در «صور»، شهر بزرگ جنوب لبنان را نمود. «صور» تا مرزهای اسرائیل حدود چهار کیلومتر فاصله دارد. مردم جنوب لبنان همیشه مورد هجوم و ظلم و ستم بوده و از نظر روحی ضعیف بودند،‌ لذا می‏ترسیدند. اما در چینی محلی در جنوب لبنان یکصدوپنجاه هزار نفر در تظاهرات شرکت کردند{۵/۵/۱۹۷۴}. البته همه جنوب لبنان ۴۰۰.۰۰۰ نفر جمعیت دارد. از ۴۰۰.۰۰۰ نفر جمعیت،‌ یکصدوپنجاه هزار مرد در این تظاهرات شرکت کردند. به عبارت دیگر همه مردان کوچک و بزرگ به این تظاهرات آمدند و در آنجا نیز قسم یاد کردند که تا آخرین قطره خون خود برای احقاق حقوق از دست‏رفته شیعیان بجنگند و مبارزه کنند.
هیأت حاکمه لبنان برای آنکه مردم به تظاهرات نروند، همه راه‏ها و جاده‏ها را میخ ریخت، میخ‏های بزرگ. عده‌ زیادی که می‏خواستند خود را به این تظاهرات برسانند مجبور بودند که از روز قبل، یا از شب قبل خود را به شهر «صور» برسانند، اما تمام ماشین‏های آنها در راه پنچر می‏شد و می‏ماندند. خود من از همان مدرسه «جبل‏عامل»، یکی از تراکتورهای کشاوری را که تراکتور بزرکی بود آوردم و شاخه‏های درختان را مثل دو شاخه از دو طرف تراکتور بستیم، تا مثل جاروب روی زمین را پاک کند. تراکتورها را فرستادیم تا این راه‏ها را تمیز کنند و مردم بتوانند به شهر «صور» بیایند. من خوب می‏دانستم، هنگامی که تراکتور ما مشغول پاکسازی جاده‏ها می‏شود، ارتش لبنان جلوی آن را خواهد گرفت، ‌بنابراین دو نفر بعلبکی را در داخل تراکتور مخفی کردم. آنان با لباس مخصوص خود و کلاشینکف در داخل تراکتور نشسته بودند. هنگامی که تراکتور جاروب می‏کرد و می‏رفت به یک گروه سربازان برخورد کرد. افسر فرمانده آنها آمد و به راننده تراکتور با پرخاش گفت: «تو کیستی؟» او گفت: «من دانشجوی «مدرسه جبل‏عامل» هستم.» افسر به او فحش داد، اهانت کرد که: «تو چه حقی داری که این میخ‏ها را پاک می‏کنی؟» آنقدر اهانت کرد تا دو بعلبکی که در پشت نشسته بودند،‌ بلند شدند و کلاشینکف خود را آماده کردند و گفتند: «اگر یک لحظه در اینجا بمانی تو و همه افرادت را تکه‏تکه خواهیم کرد.» همین افسر فوراً سلام نظامی داد و گفت: «معذرت می‏خواهم شما را نشناخته بودم، ما را ببخشید.» سربازان را برداشت و همه گریختند؛ زیرا می‏دانستند که به بعلبکی نمی‏توانند درگیر شوند و همان‏جا فوراً کشته خواهند شد.
این چنین بود مبارزه‏های وحشتناکی که در لبنان به وقوع می‏پیوست و جوانان این چنین از جان گذشته و فدایی بودند که می‏توانستند این برنامه‏ها را پیاده کنند و هم‏اکنون نیز، اگر در بیروت می‏بینید که در مقابل مزدوران عراقی و قدرت‏های دیگر ایستاده‏اند و می‏جنگند، یک چنین جوانانی هستند که از مرگ نمی‏هراسند و شهادت برای آنها افتخار است.
مزدوران «کامل‏الاسعد» در تمام شهرهای جنوب ایجاد ترس و وحشت کردند، به این ترتیب که شایع کردند در روز تظاهرات نیروهای «اسعدی» مسلحانه حمله خواهند کرد و خونریزی خواهد شد، هر کسی به تظاهرات برود جانش در خظر است! نیروهای ارتشی نیز با تاکتیک‏های خود در جنوب و مانورهای مخصوص و ایجاد حاجز{راهبندان} در نقاط مختلف، به انتشار و تقویت پروپاگاندهای اسعدی‏ها کمک کردند. به علاوه مزدوران مسلحی اجیر شدند، تابه دوستان امام موسی حمله کنند. یکی از این مزدوران «محمدحیدر» یکتروریست حرفه‏ای بود؛ قاتلی که سال‏ها در زندان به سر می‏برد و رژیم برای همین امر او را با سلام و صلوات آزاد کرد و با پول زیاد و اسلحه فراوان و افراد مسلح خودفروخته به جان مردم انداخت. آنان هر ماشینی را که حامل عکس امام موسی‏صدر بود، به مسلسل بستند و عده زیادی را مجروح کردند. اما امام موسی‏صدر برای آنکه بهانه‏ای به دست رژیم ندهد، دستور داد که به هیچ‏وجه در مقابل ماجراجویان مقاومتی نشود و چه نیکو بود صبر و قدرت نفس کسانی که مورد هجوم قرار گرفتند و حتی مجروح شدند، ولی درگیری و زد و خورد به وجود نیاوردند و هیچ بهانه‏ای به دست رژیم ندادند.
روز تظاهرات … فرار رسید، هزاران تن از مردم، دسته‏دسته با ماشین و تراکتور والاغ، سواره و پیاده رهسپار «صور» بودند تا وفاداری خود را –علی‏رغم تمام توطئه‏ها- به رهبر «حرکت» نشان دهند. صحرای محشری بود،‌ ارتش و نیروهای ارتجاعی در مقابل سیل جمعیت مجبور به سکوت شدند و بیش از ۱۵۰.۰۰۰ نفر در صور گرد آمدند. امام موسی به «خفاشان شب» حمله کرد و تزویرها و خدعه‏های مزدوران را برملا ساخت و طایفه{شیعه} را دعوت به وحدت کرد و مردم با او قسم یاد کردند که تا آخرین قطره‌خون خود در راه تحقق عدالت اجتماعی و آزادی از استثمار و دفاع از لبنان در مقابل دشمن خارجی بکوشند و از هیچ نوع فداکاری در این را ه دریغ نکنند.
به هر حال تظاهرات بزرگ دوم نیز عملی شد و هیأت حاکمه لبنان به این نتیجه رسید که در مقابل سازمان شیعیان و محرومین، ضعیف است و نمی‏تواند به تنهایی عملی انجام دهد.

 

 

پیش‏بینی تظاهرات بیـروت

پس از تظاهرات پیروزمند صور، ادعای پوچ «کامل‏الاسعد» و طرفدارانش همچون کف روی آب محو شد و مبارزات شیعیان با سرعت و موفقیت متوجه رژیم لبنان گردید. درگیری‏ها روشن و بی‏پرده بیان می‏شد و برای آخرین ضربه قاطع قرار بود که تظاهرات شیعیان به قلب لبنان، یعنی بیروت کشیده شود تا اگر خفته‏ای وجود دارد بیدار گردد. قرار بود که تظاهرات به یک اعتصاب عمومی بپیوندد و اگر نتیجه و حاصلی نداد، دست به مبارزه منفی زده شود و با یک اعتصاب غذای عمومی و سیطره بر خیابان‏های مرکزی شهر، بیروت را از کار بیندازند. اما لبنان آبستن حوادث دیگری نیز بود و آن نقشه نابودی مقاومت فلسطینی‏ها و یک شبیخون همه‏جانبه بر نیروهای مترقی و آزادیخواه لبنان بود که بنا به مصلحت عموم، مسئله درخواست‏های شیعه و محرومین دوباره مسکوت ماند.
پیدایش حرکت محرومیـن
از سال ۱۹۷۱ که به جنوب لبنان وارد شدم، کلاس‏هایی برای درس‏های ایدئولوژیک اسلامی، به سبک انجمن‏های اسلامی دانشجویان،‌ به راه انداختم. از هر روستایی یک یا دو نفر از معلمان مؤمن و مسلمان را انتخاب کردم، که مجموعاً حدود ۱۵۰ نفر می‏شدند. آنان هفته‏ای یک‏بار به مدرسه می‏آمدند و جلساتی اسلامی و عمیق برپا می‏شد که خود آقای صدر و « شیخ مهدی شمس‏الدین» و «سید محمدحسین فضل‏الله» و رجال دیگر سخنرانی می‏کردند و بحث و انتقاد می‏شد و بعد خودم نیز کم‏کم وارد بحث‏ها شده، یک سلسله دروس ایدئولوژیک بیان می‏کردم … نیمی از این عده رفتند و تقریباً نیم دیگر ماندند و هم‏اینان بودند که اولین هسته‏های سازمان «حرکت محرومین» درجنوب را تشکیل دادند.
در بیروت نیز نظیر این عمل را انجام دادیم. در آنجا مشکلات زیادتر بود، ولی حرکتی فکری به راه افتاد که به وحدت فکری و عمق ایدئولوژیک آنان کمک زیادی نمود.
به این ترتیب زبده‏ترین جوانان مسلمان شیعه را مجهز و منظم کردیم و همین جوانان مؤمن بعداً کادرهای ورزیده و جنگنده «حرکت محرومین» و «حرکات امل» شدند … و مردم شیعه لبنان همه به سوی «حرکت محرومین» و امام موسی روی آوردند.
این شیعیان فوج‏فوج وارد این نهضت می‏شدند و سازماندهی این «حرکت» نیز با این حقیر بود. آنان احزاب را رها می‏کردند و به این سازمان می‏پیوستند. سازمانی مکتبی، براساس ایدئولوژی اسلامی، براساس خط علی و حسین(علیهم‏السلام). یک شیعه به خود می‏لرزید، اشک می‏ریخت و چه بسا که در روستاها در قریه‏های مختلف، در کنار دفتر «حرکت محرومین»، مردم جمع می‏شدند تا نام‏نویسی کنند و وارد نهضت شوند، وارد «حرکت» شوند. ما نمی‏خواستیم آنها را بپذیریم، ابا می‏کردیم؛ زیرا نمی‏توانستیم آنان را اداره کنیم. با آنها چه کنیم؟ تنها معلمان، تحصیل کرده‏ها، یا کسانی را که در سال‏های آخر مدرسه متوسطه بودند، می‏پذیرفتیم تا از آنان کادر بسازیم؛ زیرا می‏دانستیم که همه ملت شیعه، اعضای نهضت ما هستند و دلیل ندارد که از آنان نام‏نویسی کنیم.
ما نمی‏خواستیم سازمان به صورت دکان درآید و هرکس و ناکسی، و یا هر فکر غلطی وارد آن شود و خدای ناکرده حزبی دیگر، همچون احزاب فاسد لبنانی به وجود آید که کارشان دروغ و تهمت و کارچاق کنی و به جیب زدن اموال مردم و حکومت و تقسیم منافع و .. است. لذا از همان ابتدا تأکید کردیم که ما ایجاد «حرکت» کرده‏ایم نه حزب و حرکت از مبارزه با نفس و تربیت نفس و اخلاق شروع می‏شود (نه منافع مادی، و مصالح شخصی).

 

 

پیش‏بینی تظاهرات بیـروت

 پس از تظاهرات پیروزمند صور، ادعای پوچ «کامل‏الاسعد» و طرفدارانش همچون کف روی آب محو شد و مبارزات شیعیان با سرعت و موفقیت متوجه رژیم لبنان گردید. درگیری‏ها روشن و بی‏پرده بیان می‏شد و برای آخرین ضربه قاطع قرار بود که تظاهرات شیعیان به قلب لبنان، یعنی بیروت کشیده شود تا اگر خفته‏ای وجود دارد بیدار گردد. قرار بود که تظاهرات به یک اعتصاب عمومی بپیوندد و اگر نتیجه و حاصلی نداد، دست به مبارزه منفی زده شود و با یک اعتصاب غذای عمومی و سیطره بر خیابان‏های مرکزی شهر، بیروت را از کار بیندازند. اما لبنان آبستن حوادث دیگری نیز بود و آن نقشه نابودی مقاومت فلسطینی‏ها و یک شبیخون همه‏جانبه بر نیروهای مترقی و آزادیخواه لبنان بود که بنا به مصلحت عموم، مسئله درخواست‏های شیعه و محرومین دوباره مسکوت ماند.
پیدایش حرکت محرومیـن
از سال ۱۹۷۱ که به جنوب لبنان وارد شدم، کلاس‏هایی برای درس‏های ایدئولوژیک اسلامی، به سبک انجمن‏های اسلامی دانشجویان،‌ به راه انداختم. از هر روستایی یک یا دو نفر از معلمان مؤمن و مسلمان را انتخاب کردم، که مجموعاً حدود ۱۵۰ نفر می‏شدند. آنان هفته‏ای یک‏بار به مدرسه می‏آمدند و جلساتی اسلامی و عمیق برپا می‏شد که خود آقای صدر و « شیخ مهدی شمس‏الدین» و «سید محمدحسین فضل‏الله» و رجال دیگر سخنرانی می‏کردند و بحث و انتقاد می‏شد و بعد خودم نیز کم‏کم وارد بحث‏ها شده، یک سلسله دروس ایدئولوژیک بیان می‏کردم … نیمی از این عده رفتند و تقریباً نیم دیگر ماندند و هم‏اینان بودند که اولین هسته‏های سازمان «حرکت محرومین» درجنوب را تشکیل دادند.
در بیروت نیز نظیر این عمل را انجام دادیم. در آنجا مشکلات زیادتر بود، ولی حرکتی فکری به راه افتاد که به وحدت فکری و عمق ایدئولوژیک آنان کمک زیادی نمود.
به این ترتیب زبده‏ترین جوانان مسلمان شیعه را مجهز و منظم کردیم و همین جوانان مؤمن بعداً کادرهای ورزیده و جنگنده «حرکت محرومین» و «حرکات امل» شدند … و مردم شیعه لبنان همه به سوی «حرکت محرومین» و امام موسی روی آوردند.
این شیعیان فوج‏فوج وارد این نهضت می‏شدند و سازماندهی این «حرکت» نیز با این حقیر بود. آنان احزاب را رها می‏کردند و به این سازمان می‏پیوستند. سازمانی مکتبی، براساس ایدئولوژی اسلامی، براساس خط علی و حسین(علیهم‏السلام). یک شیعه به خود می‏لرزید، اشک می‏ریخت و چه بسا که در روستاها در قریه‏های مختلف، در کنار دفتر «حرکت محرومین»، مردم جمع می‏شدند تا نام‏نویسی کنند و وارد نهضت شوند، وارد «حرکت» شوند. ما نمی‏خواستیم آنها را بپذیریم، ابا می‏کردیم؛ زیرا نمی‏توانستیم آنان را اداره کنیم. با آنها چه کنیم؟ تنها معلمان، تحصیل کرده‏ها، یا کسانی را که در سال‏های آخر مدرسه متوسطه بودند، می‏پذیرفتیم تا از آنان کادر بسازیم؛ زیرا می‏دانستیم که همه ملت شیعه، اعضای نهضت ما هستند و دلیل ندارد که از آنان نام‏نویسی کنیم.
ما نمی‏خواستیم سازمان به صورت دکان درآید و هرکس و ناکسی، و یا هر فکر غلطی وارد آن شود و خدای ناکرده حزبی دیگر، همچون احزاب فاسد لبنانی به وجود آید که کارشان دروغ و تهمت و کارچاق کنی و به جیب زدن اموال مردم و حکومت و تقسیم منافع و .. است. لذا از همان ابتدا تأکید کردیم که ما ایجاد «حرکت» کرده‏ایم نه حزب و حرکت از مبارزه با نفس و تربیت نفس و اخلاق شروع می‏شود (نه منافع مادی، و مصالح شخصی).

 

 

پیدایش حرکت محرومیـن

از سال ۱۹۷۱ که به جنوب لبنان وارد شدم، کلاس‏هایی برای درس‏های ایدئولوژیک اسلامی، به سبک انجمن‏های اسلامی دانشجویان،‌ به راه انداختم. از هر روستایی یک یا دو نفر از معلمان مؤمن و مسلمان را انتخاب کردم، که مجموعاً حدود ۱۵۰ نفر می‏شدند. آنان هفته‏ای یک‏بار به مدرسه می‏آمدند و جلساتی اسلامی و عمیق برپا می‏شد که خود آقای صدر و « شیخ مهدی شمس‏الدین» و «سید محمدحسین فضل‏الله» و رجال دیگر سخنرانی می‏کردند و بحث و انتقاد می‏شد و بعد خودم نیز کم‏کم وارد بحث‏ها شده، یک سلسله دروس ایدئولوژیک بیان می‏کردم … نیمی از این عده رفتند و تقریباً نیم دیگر ماندند و هم‏اینان بودند که اولین هسته‏های سازمان «حرکت محرومین» درجنوب را تشکیل دادند.
در بیروت نیز نظیر این عمل را انجام دادیم. در آنجا مشکلات زیادتر بود، ولی حرکتی فکری به راه افتاد که به وحدت فکری و عمق ایدئولوژیک آنان کمک زیادی نمود.
به این ترتیب زبده‏ترین جوانان مسلمان شیعه را مجهز و منظم کردیم و همین جوانان مؤمن بعداً کادرهای ورزیده و جنگنده «حرکت محرومین» و «حرکات امل» شدند … و مردم شیعه لبنان همه به سوی «حرکت محرومین» و امام موسی روی آوردند.
این شیعیان فوج‏فوج وارد این نهضت می‏شدند و سازماندهی این «حرکت» نیز با این حقیر بود. آنان احزاب را رها می‏کردند و به این سازمان می‏پیوستند. سازمانی مکتبی، براساس ایدئولوژی اسلامی، براساس خط علی و حسین(علیهم‏السلام). یک شیعه به خود می‏لرزید، اشک می‏ریخت و چه بسا که در روستاها در قریه‏های مختلف، در کنار دفتر «حرکت محرومین»، مردم جمع می‏شدند تا نام‏نویسی کنند و وارد نهضت شوند، وارد «حرکت» شوند. ما نمی‏خواستیم آنها را بپذیریم، ابا می‏کردیم؛ زیرا نمی‏توانستیم آنان را اداره کنیم. با آنها چه کنیم؟ تنها معلمان، تحصیل کرده‏ها، یا کسانی را که در سال‏های آخر مدرسه متوسطه بودند، می‏پذیرفتیم تا از آنان کادر بسازیم؛ زیرا می‏دانستیم که همه ملت شیعه، اعضای نهضت ما هستند و دلیل ندارد که از آنان نام‏نویسی کنیم.
ما نمی‏خواستیم سازمان به صورت دکان درآید و هرکس و ناکسی، و یا هر فکر غلطی وارد آن شود و خدای ناکرده حزبی دیگر، همچون احزاب فاسد لبنانی به وجود آید که کارشان دروغ و تهمت و کارچاق کنی و به جیب زدن اموال مردم و حکومت و تقسیم منافع و .. است. لذا از همان ابتدا تأکید کردیم که ما ایجاد «حرکت» کرده‏ایم نه حزب و حرکت از مبارزه با نفس و تربیت نفس و اخلاق شروع می‏شود (نه منافع مادی، و مصالح شخصی).

 

 

زیربنای فکـری مـا

اولین بند میثاق «حرکت»، ایمان به خداست. تا کسی خدا را درست نفهمد و ایمان نیاورد، نمی‏تواند به «حرکت» وارد شود .. ایمان به خدا و عمل براساس ارزش‏های خدایی … کسی که هدف حیات را خدا قرار دهد، به خاطر خدا بارزه کند، خلیفه خدا در زمین باشد و صفات و اعمال او، مظهر صفات خدا گردد. خلاصه نماینده علی و حسین(علیهم‏السلام) باشد.
ایدئولوژی اسلامی، ایدئولوژی «حرکت» شد. آن ایدئولوژی که ما سخنگوی آن بودیم، نه اسلام بدون حرکت، یعنی اسلام مشایخ و فئودال‏ها و پیرزن‏ها و پیرمردها و اسلام سنتی لبنان. این فکر و این حرکت به سرعت توسعه یافت و بحق می‏گویم که پیشرفت این فکر و دوام این فکر و پیروزی این فکر، به برکت وجود آقای صدر بود …

 

 

ازش انسان‏ها به حرکتی است که ایجاد می‏کنند

ما هر انسانی را با حرکاتش می‏سنجیم. شما می‏دانید در طول تاریخ افراد بزرگی هستند که می‏آیند و می‏روند. فرض کنیم یک کشتی‏گیر بزرگ، یا یک وزنه‏بردار معروف، می‏آید شهرتی کسب می‏کند، اما پس از آنکه پیر شد، بعد از آنکه رفت، دیگر اثری از او نمی‏ماند. می‏رود، تمام می‏شود. نویسندگانی،‌ سخنورانی، ‌شخصیت‏های سیاسی بزرگی پیدا می‏شوند، اما می‏روند و تمام می‏شوند. در طول تاریخ از این افراد زیاد دیده‏ایم. اما انسان‏های دیگری می‏آیند که حرکت ایجاد می‏کنند، مثل نبی‏اکرم(ص). این مرد بزرگ حرکتی تأسیس کرد که قرن‏ها و هزارها سال پس از او، هر روز و همه روزه قدرتش افزونتر می‏شود؛ یعنی حرکتی که با مرگ او و با وفات او خاتمه پیدا نمی‏کند. حرکتی که در روح انسان‏ها، در قلوب انسان‏ها امتداد پیدا می‏کند، ادامه پیدا می‏کند. این انسان‏ها مهم‏اند، این انسان‏ها ارزش دارند. امام امت ما در عداد این رهبران بزرگ است.
می‏دانید رهبران بزرگی به وجود آمده‏اند –چه مذهبی چه غیرمذهبی- که منشاء خدماتی بودند، شهرت کسب کردند، کتاب‏ها نوشتند اما با وفات آنها، همه کارهایشان متوقف شد. من در طول تاریخ یکی از این نمونه‏ها را ذکر می‏کنم که «سیدجمال‏الدین اسدآبادی» است.
«سیدجمال‏الدین اسدآبادی» شخصیت بسیار بزرگ و بی‏نظیر تاریخ اسلام است، روشن‏فکری مبارز و سرسخت. اما این مرد بزرگ پس از آن که وفات پیدا کرد، دیگر اثری و حرکتی از او باقی نماند، تمام شد، رفت. اما امام خمینی، امام امت ما، حرکتی تأسیس کرده است که این حرکت در تاریخ می‏ماند و با وجود او رابطه ندارد، حتی اگر خدای ناکرده او وفات پیدا کند، بازهم حرکت او، نه تنها در ایران، بلکه در بین همه محرومین و مستضعفین دنیا، رسوخ شیدا کرده است. حرکت او ابرقدرت‏ها را به لرزه درانداخته است. یک حرکت اسلامی که شعار « لاشرقیه و لاغربیه» می‏دهد. هر قدر انسان بزرگتر و عظیم‏تر باشد، حرکت اجتماعی او عمیق‏تر و طولانی‏تر خواهد بود. یک انسان بزرگ را با حرکتی که ایجاد کرده است می‏سنجیم. هنگامی که بر این سیاق مقایسه می‏کنیم، می‏بینیم که امام موسی‏صدر نیز حرکت ایجاد کرده است. یک سخنور معروف یا یک نویسنده بزرگوار، یا یک رجل سیاسی منحصر به فرد نبوده است که در حیات خود اعمالی انجام دهد، یا کارهایی خارق‏العاده از او به ظهور برسد، بلکه ایجاد حرکت کرده است و در کجا؟ در لبنان!. همچنان که گفتم غرب‏زده‏ترین نقطه خاورمیانه، ‌لبنان است. فاسدترین حکومت‏ها در لبنان است، بزرگترین ظلم‏ها و جنایت‏ها در لبنان است. زیر سلطه اسرائیل،‌ فرانسه و امریکا و در سخت‏ترین شرایط،‌ این مرد بزرگ قادر شد که حرکت ایجاد کند. پس از ۱۴۰۰ سال این شیعه بدبخت ترسوی عقده‏ای را، به جنبش درآورد، او را به حرکت درآورد. او توانست آنچنان حرکتی تأسیس کند که هیأت حاکمه لبنان را بلرزاند. اسرائیل رابه وحشت بیندازد، نظام‏های طاغوتی عربی از او به وحشت بیفتد. سال‏ها پیش از آنکه انقلاب اسلامی ما به پیروزی برسد، این مرد بزرگ سازماندهی کرد. «حرکت محرومان»، نهضت محرومان، براساس ایدئولوژی و خط مکتبی اسلامی در لبنان به راه افتاد. انسان‏ها ساخته شدند. کادرها تربیت شدند و پس از آنکه مبارزه ایدئولوژیک و سیاسی ادامه پیدا کرد، هنگامی که جنگ‏های داخلی لبنان به وجود آمد و ضرورت جنگ‏های مسلحانه احساس شد، این مرد بزرگ یا سازمان مسلحانه براساس ایدئولوژی اسلامی به وجود آورد، جناح نظامی حرکت محرومین، به نام «حرکت امل» که به شرح آن نیز خواهیم پرداخت.(۱)
نابراین امام موسی‏صدر، کسی است که این حرکت را رهبری کرده و کسی است که در میان فقر و فشار مصیبت‏ها و مشکلات موجود در لبنان،‌ قادر شده است که شیعیان را تمرکز دهد،‌ قدرت ببخشد و درمقابل هیأت حاکمه کثیف و اسرائیل جبار و سعدحداد مزدور، به جنگ و مبارزه بپردازد و توانسته است به شیعیان روح تازه‏ای بدمد. شیعیان در طول تاریخ همواره مورد ظلم و ستم بوده‏اند، همیشه بر سرشان کوفته‏اند و در اثر ظلم و فشاری که به آنان وارد شده است، عقده حقارت پیدا کرده‏ بودند، می‏ترسیدند. شما تصور کنید اسرائیل، که در جنوب لبنان قرار گرفته است و همه روز و همه شب آنان را می‏کند و می‏کشد و نابود می‏کند، ‌چه روحیه‏ای در این مردم به وجود می‏آورد.
به یاد دارم شش یا هفت سال پیش{حدود سال ۱۹۷۲} یک گروه کماندویی اسرائیل وارد جنوب لبنان شد و دو کشاورز لبنانی را به ظلم، به جنایت، کشت. عده‏ای از کشاورزان لبنانی جمع شده و اعتراض کردند. فرمانده اسرائیلی به آنان اهانت‏ها کرد، حتی گفته بود، ما برای تصرف لبنان احتیاج نیست که سرباز بفرستیم، دختران خود را می‏فرستیم و در هر لحظه، هرجای لبنان را توسط این دختران تصرف می‏کنیم. چنان روحیه ضعیف و احساس حقارت در این شیعیان به وجود آمده بود که نمی‏توانستند در مقابل هیچ دشمنی از خود عکس‏العمل نشان بدهند. به یاد دارم هنگامی که در حضور امام موسی‏صدر به این منطقه رفتیم، او به مسجد رفت و سخت گفت و جوانان را تشویق کرد تا در مقابل اسرائیل بایستند و بجنگند. یکی از جوانان از وسط مسجد بلند شد و اعتراض کرد که: «ای امام ما اسلحه نداریم، چگونه با دشمنی جبار، مانند اسرائیل بدون اسلحه بجنگیم؟» امام در جواب گفت: «حتی اگر اسلحه نداشته باشید باید با چنگ و دندان با اسرائیل مبارزه کنید و این لکه‌ ننگ را از دامان خود بشویید.» در همان لحظاتی که امام در مسجد صحبت می‏کرد، رگبار گلوله اسرائیل از بالای سر ما وزیدن گرفت. آن منطقه نزدیک مرز اسرائیل بود و اسرائیل، که شاید از بلندگوی مسجد صدای او را می‏شنید، برای ایجاد ترس و وحشت رگبار گلوله خود را به شهر و به مسجد گشود، ولی او همچنان روحیه می‏داد و آنان را به جنگ و جهاد تشویق می‏کرد و بالاخره حالتی به وجود آورد که برای اولین‏بار افتخار و روحیه شهادت‏طلبی در این شیعیان ایجاد شد، روحیه فداکاری و حسینی در آنان زنده شد.
اولین مقاومت و شهادت در مقابل اسرائیل
یکی از بزرگترین افتخارات ما این بود که برای اولین‏بار، حدود هفت سال پیش{۱۹۷۲} اولین کسی که مسلحانه در مقابل اسرائیل ایستاد و به شهادت رسید، جوان پانزده ساله‏ای بود از مدرسه‌ صنعتی جبل‏عامل در شهر صور در جنوب لبنان. این جوان به نام « فلاح شرف‏الدین» در مسجد مدرسه اذان می‏گفت. او صدای خوبی داشت، خانه‏اش در شهری بود به نام «طیّبه»، در جنوب لبنان، نزدیک مرز اسرائیل. هنگامی که اسرائیل به شهر «طیّبه» حمله کرد، پدرش در نیمه‏های شب در خانه را باز کرد و اسرائیلی‏ها با یک رگبار گلوله پدرش را کشتند. برادر بزرگش دوید تا اسلحه کلاشینکف خود را بردارد، ولی قبل از آن که اسلحه را بردارد او نیز هدف رگبار گلوله قرار گرفت و به خاک و خون خویش درغلطید. این جوان پانزده ساله‌ شاگرد مدرسه ما اسلحه برادر را برداشت و خود را به اتاق جانبی رسانید و از داخل پنجره اتاق به مدت نیم ساعت با اسرائیلی‏ها جنگید و در همان اولین‏باری که اسرائیل خانه آنها را محاصره کرده بود، هفت نفر از آنها را به خاک ریخت و مدت نیم ساعت مبارزه کرد، تا آنکه اسرائیل با یک موشک، یا یک راکت، اتاقی را که این جوان در آن مبارزه می‏کرد به آتش کشید و این جوان شجاع و فداکار قطعه‏ قطعه شد.

این اولین شهیدی است که مسلحانه در مقابل اسرائیل قیام کرده و به شهادت رسید. او یکی از شاگردانی است که در مدرسه ما و در حرکت امام موسی‏صدر، با این روحیه شجاعت و فداکاری تربیت شده بود.همین مردمی که از مرگ می‏ترسیدند و در مقابل دشمن احساس حقارت می‏کردند، به جایی رسیدند که شهادت افتخار آنها شد. در یکی از روستاهای جنوبی جوانی شهید شده بود. به اتفاق امام موسی برای دیدار از خانواده این شهید رهسپار خانه‌ آنان شدیم. مادر پیری بود شصت ساله. فرزند جوانش لیسانسیه‏ای بود که در مدرسه‌ شهر تدریس می‏کرد. این جوان که به شهادت رسیده بود، تنها جوان خانواده محسوب می‏شد. پیرزن شوهر نداشت، بچه‌ دیگری نداشت و فقط یک فرزند برومند داشت و او را هم در را ه مبارزه تقدیم کرده بود. به خانه‏اش رفتیم. خانه‏ای بود محقر و کوچک مردم نیز در خانه او و اطراف خانه جمع شدند. امام موسی‏صدر درکنار اتاق بر زمین نشست، عده‏ای از بزرگان نیز در داخل اتاق جمع شدند. پیرزن سرتاپا سیاه پوشیده در جلوی او نشسته بود و هیچ نمی‏گفت. اما یکباره شروع به سخن کرد، با حالتی عصبانی و صدایی مرتعش. من فکر کردم که می‏خواهد به امام موسی‏صدر پرخاش بکند و بگوید چرا فرزندم را از من گرفتی و در این مبارزه او به شهادت رسید، اما دیدم این زن برخاست و شروع به صحبت کرد و با آن حالت عصبانیت فریاد برآورد که: «ای امام موسی! تو چرا اردوگاه برای زنان تأسیس نکرده‏ای تا من بتوانم در آن اردوگاه آیین جنگاوری بیاموزم و من نیز به افتخار شهادت نائل شوم.»اسرائیل قدرت جبّاری است که در عرض دو ساعت سه کشور بزرگ عربی را نابود کرد. او در سال ۱۹۶۷ میلادی در آن جنگ معروف، مصر، سوریه و اردن را در عرش دو ساعت نابود کرد. جنگ آنها پنج روز به طول انجامید، ولی نابودی ارتش آنها در همان دو ساعت اول بود. قدرتی جبّار که سه کشور بزرگ عربی را در عرض دو ساعت نابود کند، از یک طرف و از طرف دیگر فالانژیست‏ها و مسیحیان افراطی و متعصب لبنان، که خود قدرتی بی‏نظیر به شمار می‏روند و اقلاً بیش از ۸۰.۰۰۰ رزمنده کماندو دارند. همچنین احزاب چپ لبنان که به شرح آنها خواهیم پرداخت. در میان این امواج طوفانی شنا کردن و سالم بیرون آمدن کاری است بس مشکل، که جز با اتکای به خدای بزرگ و حرکت‏هایی بر مبنای اعتقاد و ایمان، میّسر نیست. تا کسی در گرداب حوادث لبنان قرار نگیرد بُعد حرکت امام موسی‏صدر را نمی‏تواند درک کند.

 

 

همکاری احزاب با هیأت حاکمـه

باید برای شما بگویم، در تمام مدتی که این شیعیان، این محرومان علیه ظلم و ستم و هیأت حاکمه فاسد لبنان می‏جنگیدند، چپی‏ها و کمونیست‏ها دست اتحاد به هیأت حاکمه داده بودند. می‏خواهم اینها را بگویم تا کمی از تاریخ آگاه شوید. احزاب چپ لبنان جبهه‏ای داشته و دارند به نام «جبهه وطینه». «جبهه وطینه» را اگر به فارسی ترجمه کنیم، معنی آن «جبهه ملی» است. اما جبهه ملی آنها را –برخلاف جبهه ملی ما که در زمان مرحوم دکتر مصدق بود- می‏توان جبهه ملی کمونیست‏ها نامید. هفتاد و پنج سازمان و حزب چپی و مارکسیستی در این جبهه‌ ملی، یا جبهه وطنی عضویت داشتند و « کمال جنبلاط»،‌ رهبر «حزب تقدمی اشتراکی»، یا «حزب سوسیالیست پیشرو»، به رهبری این جبهه ملی انتخاب شده بود. « کمال جنبلاط» که خود یک سوسیالیست بود،‌ به رهبری تمام احزاب چپ لبنان انتخاب شده بود. خود «جنبلاط» و دوستانش، در هیأت حاکمه لبنان عضویت داشتند. تصور کنید! هنگامی که امام موسی‏صدر و محرومان لبنان، علیه هیأت حاکمه فاسد لبنان می‏جنگیدند، « کمال جنبلاط» و دوستان و همکاران او در هیأت دولت لبنان شرکت داشتند. بنابراین با امام موسی‏صدر مبارزه می‏کردند،‌ جلوی او را گرفته بودند. تصور کنید! کسانی که شعارهای سوسیالیستی و شعارهای کارگری می‏دادند خود، مثل « کمال جنبلاط» از بزرگترین فئودال‏ها و سرمایه‏داران لبنان بوده و با هیأت حاکمه سرمایه‏دار لبنان همکاری نزدیک می‏کردند. به هر حال این است ماهیت اغلب احزاب چپ.

 

تشکیل حرکت «امـل»

در تظاهرات ۱۹۷۰ و سپس تظاهرات بعلبک و صور، شیعیان از روی احساسات و عواطف خودشان به میدان مبارزه آمدند و قسم یاد کردند که تا آخرین قطره خون خودشان برای احقاق حقوق شیعیان مبارزه کنند. این مرحله اول مبارزات بود؛ یعنی مرحله رشد سیاسی و تحریک عواطف و احساسات شیعیان. امام موسی و دوستانش احساس کردند که تنها با عواطف و احساسات و تظاهرات نمی‏توان کاری از پیش برد. در مقابل، سازمان‏های دست راستی قوی و سازمان‏های دست چپی قوی وجود داشت. بنابراین با تظاهرات ساده و خیابانی و با ابراز احساسات و عواطف نمی‏شد به جایی رسید. باید سازماندهی انجام می‏شد. بنابراین در سال ۱۹۷۳ سازماندهی «حرکت محرومین» به رهبری امام موسی‏صدر شروع شد و من مسئول تنظیم تشکیلات این سازمان بودم. سازمانی که به سرعت شیعیان را دور خودش جمع کرد، سازمانی که ایدئولوژیش اسلام بود، اما اسلام حقیقی، اسلام انقلابی. اسلامی که سربازانش به قدرت اسلحه شهادت مسلح می‏شدند.
چنین سازمانی با چنین ایدئولوژی مورد بغض و کینه چپی‏ها و راستی‏ها و حتی روحانیون مرتجع لبنان قرار گرفت، ولی این سازمان به سرعت پیش می‏رفت. همانطور که گفتم عده زیادی از جوانان بدبخت و فلک‏زده شیعه به علت خلائی که وجود داشت به احزاب کمونیست، چپ و سازمان‏های متطرّف چپ فلسطینی پناه می‏بردند. ولی پس از تأسیس «حرکت محرومین» عده زیادی از این جوانان به اصل و مبداء خودشان بازگشتند و به قول معروف، فرش را، گلیم را، از زیر پای احزاب کشیدند و در هر دهی که یک یا دو نفر از حزب کمونیست وجود داشت، اقلاً صد تا دویست نفر از اعضای مؤمن حرکت محرومین فعالیت می‏کردند.
پس از این مرحله دوم سازماندهی در بین شیعیان، مرحله سوم آغاز شد و آن سازماندهی نظامی بود. لبنان با ایران فرق دارد،‌ لبنان سرزمینی است عشایری و همه مسلح. دست راستی‏ها –همانطور که گفتم- با چهل هزار جنگنده و اسلحه کافی سیطرح خودشان را بر دیگران حفظ می‏کردند. مقابله با یک سازمان نظامی باید با قدرت نظامی تؤام باشد. بنابراین قسمت سوم سازماندهی «حرکت محرومین» تأسیس سازمان نظامی «امل» بود. «امل» از سه کلمه «افوج، مقاومت، ابنانیه» که «الف» از افواج و «م» از مقاومت و «ل» از لبنانی گرفته شده، یعنی «آرزو»، آرزو برای تحقق رسالت اسلامی و حکومت مهدی(عج).
این سازمان از سال ۱۹۷۴ شروع به تعلیم جوانان شیعه کرد و این تعلیم در منطقه بعلبک، در کوهستان‏های نزدیک به سوریه انجام می‏گرفت. تعلیماتی که در آن مقاومت فلسطینی با ما همکاری داشت و شخص یاسر عرفات بارها به این مرکز سفر کرد و هنگام فارغ‏التحصیل شدن دوستان و برادران ما سخنرانی کرد. چند نفر از مربیان فلسطینی در روزهای اول یا سال اول در پایگاه‏ امل به تعلیم و تربیت نظامی دوستان ما مشغول بودند. البته در حال حاضر جوانان «امل» تعلیماتشان خیلی قوی‏تر از گذشته است و این پایگاه‏ها را خودشان اداره می‏کنند. صدها نفر از بهترین جوانان ایرانی ما نیز، در پایگاه‏های امل در لبنان تربیت نظامی دیدند، سه سال پیش{۱۳۵۶} در مخالفت شدیدی «منصور قدر» سفیر جاسوس ایران در لبنان علیه امام موسی‏صدر ابراز داشت و به دولت لبنان شکایت کرد که در پایگاه «امل» در بعلبک ۱۸۰ یا ۲۰۰ نفر از جوانان ایرانی تعلیم می‏بیند و به مقدار زیادی از حملات و دشمنی‏های دولت لبنان و مسیحیان برضد امام موسی‏صدر، مربوط به این قضیه بود.
بدین ترتیب آموزش نظامی «امل» شروع شد، اولین گروه هفتادنفری از استادان و شاگردان مؤسسه{مدرسه صنعتی جبل‏عامل} را در دهی به نام «یمونه» در بعلبک به مدت یک هفته تعلیم نظامی دادیم و نتیجه بسیار رضایت‏بخش بود. آنگاه پس از توافق فتح، مرکز بزرگ تدریب{آموزش نظامی} «امل» در «عین‏البنیه» حوالی بعلبک زیر نظر مدربین{مربیان} فتح، برای جوانان «امل» افتتاح شد که نتیجه آن رضایت‏بخش بود، تا اینکه انفجار مین باعث شهادت ۲۶ نفر از جوانان ما و بیش از هفتاد مجروح گردید. آن مرکز تدریب بسته شد و مرکزی دیگر در «جَنتا» باز گردید، که اول زیر نظر فتح اداره می‏شد، ولی بعد اداره آن را خود جوانان «امل» به دست گرفتند. انفجار اردوگاه بعلبک، سروصدای زیادی به پا کرد و سازمان را – که مخفی بود- علنی کرد(۱) و همه از اطراف به دشمنی برخاستند.
مسیحیان و چپی‏ها هر دو مخالف بودند؛ زیرا می‏دانستند اگر طرفداران صدر، سازماندهی شده و جنگنده شوند، دیگر کسی نمی‏تواند در مقابل قدرت آنان ایستادگی کند. چپی‏ها تا به آن روز با آقای صدر کاری نداشتند، فکر می‏کردند و او رجل دین و مثل دیگرانست که گاه‏گاهی شعارهایی تند می‏دهد، اما هنگامی که متوجه سازماندهی او و تعلیمات نظامی او شدند، ترس و وحشت آنها بالا گرفت وشروع به کارشکنی و اذیت کردند. ابتدا این کارشکنی‏ها مخفی بود، ولی بعد که فرصت‏های مناسبی یافتند علناً به دشمنی و کینه‏توزی پرداختند.
حزب کمونیست لبنان پنجاه سال سابقه کار در لبنان داشت، ولی می‏دید که گروه‏گروه از جوانان به «حرکت محرومین» می‏پیوندند. شیعه اصولاً خود را بطور طبیعی جزیی از «حرکت محرومین» به حساب می‏آورد و لذا گلیم را از زیر پای احزاب چپ کشیده و دیگر مجالی برای آنها باقی نمی‏گذارد. لذا دشمنان فطرتاً در جستجوی فرصت برای کوبیدن «امل» و امام موسی‏صدر برآمدند. امام موسی‏صدر آمده بود که فقر فکری و ایدئولوژیکی و سیاسی و اجتماعی جنوب را پر کند و خلاء را پر کرده بود. دیگر بهانه و میدانی به دست حزب کمونیست نمی‏داد. حزب کمونیست از فئودال‏ها و شیوخ خودفروخته خوشش می‏آمد، گواینکه در ظاهر به آنها فحش می‏داد؛ زیرا اینان برای او مجال باز می‏کردند تا فعالیت بیشتری کند، اما امام موسی همه حربه‏ها را از آنان گرفته بود و در عمل سیاسی، حتی از آنها تندتر بود و حزب کمونیست و احزاب چپ دیگر را خلع‏سلاح کرده بود.
حزب کمونیست لبنان در اوایل جنگ‏های داخلی در «بنت جبیل» جلسه‏ای داشت (که یک نفر از کادرهای ما خود را در آن جلسه داخل کرده بود) مسئولان حزب به کادرها می‏گفتند: «ما باید صدر را تصفیه کنیم، ولی الان موقعیت مناسب نیست. باید منتظر فرصت نشست!»
کنگره دانشجویان عرب در همان اوقات در الجزایر برپا می‏شود، دو نفر از طرف «حرکت محرومین» به کنگره می‏روند. «هانی‏الحسین» نماینده فتح نیز در کنگره بود. رئیس کنگره اسامی شرکت‏کنندگان را می‏خواند، احزاب کمونیست دنیا همه باهم! به شرکت «حرکت محرومین» اعتراض کرده می‏خواستند جلسه را ترک کنند،‌رئیس کنگره اجباراً اسم «حرکت محرومین» را حذف می‏کند! «هانی‏الحسین» بلند می‏شود و می‏پرسد که چرا احزاب کمونیست خواهان چنین امری هستند؟ و اگر جواب قانع‏کننده‏ای ارائه ندهند، او جلسه را ترک خواهد گفت. مشاجره‏ای شدید بین احزاب کمونیست و فتح درمی‏گیرد، ولی وزنه فتح سنگین‏تر بود و اعتراض «هانی‏الحسین» مؤثر واقع می‏شود و «حرکت محرومین» در جلسه شرکت می‏کند، نماینده «حرکت محرومین» سخن می‏گوید، که بسیار عالی بود، و اصلاً حمله‏ای به حزب کمونیست نبود و بیشتر شرح بدبختی مردم لبنان و لزوم مبارزه برای احقاق حق آنان بود.
در پی جلسه مناقشه‏ای درمی‏گیرد و شرکت‏کنندگان به احزاب کمونیست ایراد می‏گیرند که آخر لین حرف چه بدی داشت که شما این همه جار و جنجال به راه انداختید؟ البته آنها جوابی نداشتند، اما «هانی‏الحسین» نتیجه گرفت که حزب کمونیست لبنان سابقاً به نام ملت لبنان در کنگره سخن می‏گفت و خود را نماینده لبنانی‏ها می‏نامید، درحالی که وقتی «حرکت محرومین» در کنگره شرکت کند، طبعاً به عنوان نماینده مردم لبنان است، پس دیگر جایی برای حزب کمونیست نمی‏ماند. لذا آنان با تمام قوا می‏خواستند که «حرکت محرومین» را از کنگره اخراج کنند تا نقش خود را از دست ندهند. البته این وقایع اوایل سال ۷۵، یعنی ماه‏ها قبل از دخول سوریه و یا اختلافات «نبعه» و «تل زعتر» به وقوع پیوست و ظاهزراً در آن روزها احزاب چپ به آقای صدر و «حرکت محرومین» احترام زیادی می‏کردند و حتی نماینده حرکت محرومین در جلسات هفتگی احزاب چپ شرکت می‏کرد.
این دو نمونه نشان که حزب کمونیست از ابتدای کار تصمیم به نابودی «حرکت محرومین» و «حرکت امل» و شخص آقای صدر داشته است.

 

 فصل ۶- احزاب لبنـانـی

 سیاستمداران لبنانی

احزاب دست‏راستی لبنان

احزاب چپ لبنان

 

سیاستمداران لبنانی

زیربنای فعالیت لبنانی‏ها، مصلحت‏جویی و مادّی‏گری است. آنان خودخواه و کوته‏بین، مغرور و باهوش و مادیند … به همین سبب سیاستمداران لبنانی نیز کثیف‏ترین حیوان‏های عالمند. پستی و رذالت،‌ خودخواهی، ‌مادیگری، عدم اعتقاد به ارزش‏ها، خیانت، جنایت و هرچه بشمریم، در این سیاستمداران جمع شده است. احزاب لبنانی نیز زاییده فکر و فعالیت این سیاستمدارانند. تهمت، دروغ، دزدی، نوکری بیگانه، پول گرفتن از اجانب، همه زرنگی و سیاست‏بازی به شمار می‏آیند. سیاستمداری موفق به حساب می‏آید که از خارج بیشتر پول بگیرد و نظر اجنبی را بیشتر جلب کند. روزنامه‏ها و مجلات لبنانی نیز از این خط مستثنی نیستند. آنها با کمال وقاحت از کشورهای خارجی پول می‏گیرند و از منافع آنها دفاع می‏کنند و این را افتخار می‏دانند. گروندگان به احزاب نیز همه به خاطر منافع مادی و روزمره خود دنبال آنها می‏روند و در این میان به هیچ‏وجه ایمان و ایدئولوژی مطرح نیست. هنگام انتخابات سیل پول به سوی رأی‏دهندگان سرازیر می‏شود، آرا خرید و فروش می‏شود و چه وقاحتی دارد؟

 

احزاب دست‏راستی لبنـان

مسیحیت در زمان استعمار فرانسه امتیازاتی گرفت و پس از استقلال جانشین فرانسه شد. قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی در دست آنان بود و برای نگاهداری امتیازات خود با دولت‏های غربی و بخصوص امریکا و حتی اسرائیل همکاری می‏کردند. پس از قدرت یافتن مقاومت فلسطین در لبنان و بخصوص بعد از نهضت محرومین لبنان و درخواست‏ حقوق از دست‏رفته، مسیحیان به وحشت افتاده، شروع به تعلیم و تسلیح و سازماندهی سریع کردند و با امکانات فراوان علمی و مادی و پشتیبانی ارتش و حکومت لبنان و سیاست‏های غربی، در مدت کوتاهی بزرگترین نیروهای نظامی را به وجود آوردند. قبل از شروع انفجار لبنان، قدرت نظامی « کتائب» اقلاً به ۴۰هزار جنگنده مسلح می‏رسید.بطورکلی در لبنان سه حزب بزرگ دست‏راستی وجود دارد:
۱- بزرگترین این احزاب حزب « کتائب» است که آنان را «فالانژیست» می‏گوئیم و رهبری آن با «پیرجمیل» است که بزرگترین قدرت سیاسی لبنان به شمار می‏رود.(۱)
۲- «حزب اَحرار»{حزب ناسیونال لیبرال} که رهبر آن « کمیل شمعون» نام دارد. کمیل شمعون نوکر امریکا و همکار اسرائیل است و کسی است که شاه طاغوتی ما با او دوستی داشت و چندین‏بار به ایران آمد و حتی با شاه به شکار رفت. در دوران جنگ گذشته، شاه مبالغ هنگفتی به او کمک مالی کرد تا شیعیان را بیشتر بکشد و نابود کند. همین « کمیل شمعون» ملعون است که دست اتحاد با اسرائیل داده است و بزرگترین ضربات را بر مسلمانان لبنان وارد می‏کند.
۳- حزب «حُرّاسِ‏الاَرْز» نام درختی است معروف در لبنان که همان درخت سدر است. «حُرّاسِ‏الاَرْز» یعنی پاسداران این درخت، یا پاسداران لبنان. اینان مسیحیان بسیار متعصبی هستند که صلیب بزرگی بر سینه خود نصب می‏کنند و خونخوارترین رزمندگان لبنان به شمار می‏روند. اگر مسلمانی به دست آنها بیفتد فوراً سر او را از تن جدا می‏کنند. اینان معتقدند که از بازماندگان صلیبیون هستند. اگر به خاطر داشته باشید، چند قرن پیش مسیحیت اروپا، قشون بزرگی را روانه فلسطین و لبنان کرد و مسلمانان را قتل‏عام نمود. آنان را صلیبی می‏گفتند، زیرا صلیب را بر دست خود حمل می‏کردند و صلیب بزرگی نیز بر سینه خود نصب می‏نمودند. «حُرّاسِ‏الاَرْز» معتقدند که بازماندگان صلیبیون هستند و می‏خواهند همان برنامه‏های وحشیانه صلیبیون را در لبنان پیاده کنند. رهبر این حزب درحال حاضر « إِتیان صقر» معروف به « اَبواَرر» است.این سه حزب، احزاب دست‏راستی لبنان هستند که با امریکا و اسرائیل همکاری می‏کنند و علیه مسلمانان می‏جنگند که به ترتیب قدرت، حزب بزرگتر یعنی «حزب فالانژیست» و سپس حزب «احرار» و آنگاه حزب «حراس ارز» قرار دارند. علاوه بر اینها فرقه راهبان مارونی نیز دارای قدرتی هستند. در زمان جنگ مسیحیت و سازمان‏های نظامی آنها، « کتائب» و « احرا» و «حراس ارز» … آلات‏دست سیاست‏های غربی شدند و توطئه‏های بزرگ را برضد مقاومت فلسطینی آغاز کردند. همه اعمال آنها حساب شده و دقیق بود. آنان می‏خواستند با قدرت مسلمانان را درهم بشکنند و امیتازات سابق خود را حفظ کنند و یا لینان را تقسیم نموده، در قسمت مسیحی‏نشین استقلال تام داشته باشند.
مسیحیت لبنان در میان دریای عرب خود را اقلیت می‏شمارد، لذا با اقلیت‏های دیگر همکاری می‏کند و همین، یک نقطه تلاقی بین آنان و اسرائیل است. برهمین اساس آنان انتظار داشتند که شیعیان نیز دوست و همکار آنان باشند، چون شیعیان نیز در کشورهای عربی اقلیت بوده، همیشه مورد هجوم و هتک احترام کشورهای عربی بودند. مسیحیان حتی در اوایل انفجار از کشتن شیعیان پرهیز می‏کردند، ولی پس از موضع‏گیری آقای صدر در دفاع بی‏چون و چرا از مقاومت فلسطین، خشم و کینه آنها متوجه شیعیان شد. مسیحیون افراطی، امام موسی را مسئول اساسی این همه مشکلات می‏دانند و می‏گویند این امام موسی بود که فتح را پر و بال داد و در همه جا از او دفاع کرد و مردم شیعه را که مخالف فلسطین بودند، به طرفداری از مقاومت فلسطین تجهیز کرد. مسیحیان معتقدند که شیعه و مسیحی در دنیای عرب، دو اقلیت هستند و باید اجباراً باهم متحد باشند، تا زنده بمانند، اما امام موسی این ائتلافات را برهم زد و در صف فلسطینی‏ها برضد مسیحیان موضع گرفت. اگر امام موسی و شیعه برضد مسیحیان وارد جنگ نمی‏شدند، مقاومت فلسطینی به هیچ‏وجه قادر نبود این همه بجنگد. آنان می‏گویند این امام موسی است که «مقاومت فلسطین را شعله‏ای مقدس شمرد، خیر مطلق به حساب آورد و با جان و روح خود از آن دفاع کرد.»
آنان این را خطای بزرگ امام موسی می‏شمردند. روزنامه «العمل» ارگان کتائب و روزنامه‏های دیگر مسیحیان تندرو به امام سخت حمله می‏کنند. من خود در شیاح از کتائب و احرار شنیدم که از پشت سنگرهای خود و دژ «عین‏الرمانه» با صدای بلند به امام موسی و حتی امام علی و امام حسین علیهم‏السلام … نسبت‏های رکیک می‏دادند…
ولی بطور کلی می‏توان گفت که مسیحیان متعادل (آنها که ضد کتائب و احرارند..) امام موسی را تنها شخصیت لبنانی قابل اعتماد می‏دانند و معتقدند که عدم توجه به ارشاد امام موسی‏صدر خرابی و انفجار و بدبختی لبنان شد.

احزاب چپ لبنـان

احزاب چپ لبنانی اغلب با سازمان‏های فلسطینی درآمیخته‏اند و حتی در طول جنگ‏های داخلی همه احزاب چپ و سازمان‏های چپ فلسطینی در جبهه واحدی به نام «حرکه‏الوطنیه» به رهبری « کمال جنبلاط» متحد شدند.
۱- بزرگترین حزب چپ لبنانی حزب کمونیست (حزب شیوعی) و طرفدار روسیه شوروی و به رهبری یک فرد مسیحی به نام «جرج حاوی» است. حزب کمونیست لبنان بیش از پنجاه سال سابقه فعالیت در آن کشور دارد و بیش از ۹۵% اعضاء و اکثریت جنگندگان آن شیعه هستند، که به تدریج از این حزب جدا شده و می‏شوند و به طرف شیعیان روی می‏آورند.
۲- منظمه‏العمل‏الشیوعی؛ بخشی است که از حزب کمونیست منشعب شده است. آنان عده‏شان بسیار کم است، ولی خیلی افراطی بوده و طرفدار چینی‏ها هستند. (نظیر همین اختلافاتی که بین احزاب کمونیست در ایران و اروپا وجود دارد، در لبنان هم دیده می‏شود).
۳- حزب تقدمی اشتراکی؛ حزب « کمال جنبلاط» که خودش را سوسیالیست می‏داند. او کمونیست نیست، ولی خود را سوسیالیست‏ و پیشرو قلمداد می‏کند.(۱)
کار جنبلاط بیشتر سیاست‏بازی بود. در مواقعی که سیاستش اقتضا می‏کرد –مانند روزهای تاریک جنگ داخلی- عده‏ای را جمع می‏کرد، اسلحه و پول و تعلیمات نظامی می‏داد و سازمانی مسلح به وجود می‏آورد، تا بتواند عقاید خود را بقبولاند.
۴- حزب بعث سوری؛ (منظمه حزب‏البعث العربی‏الشتراکی) به رهبری «عاصم قانصوه».
۵- حزب بعث عرقی؛ (حزب‏البعث العربی‏الشتراکی) به رهبری «دکتر عبدالمجیدالرافعی».
۶- المرابطون؛ از انشعابات معروف ناصریون به رهبری «ابراهیم قلیلات» که اندکی ذکرش رفت.
۷- اتحاد قوی‏الشعب‏العامل؛ انشعاب دیگری از ناصریون به رهبری « کمال شتیلا ».
۸- حزب قومی سوری اجتماعی؛ به رهبری «انعام رعد».

 

فصل ۷-نهضت مقاومت فلسطین

تأسیس نهضت مقاومت فلسطین

نبرد «کرامه»

سپتامبر سیاه

ورود فلسطینیان به لبنان

سازمان‏های بزرگ فلسطینی

ایدئولوژی سازمان‏های فلطسطینی

درگیری مقاومت فلسطینی و ارتش لبنان

                                 

تأسیس نهضت مقاومت فلسطین

همچنان که می‏دانید، لبنان پایگاه فلسطینی‏ها و مقاومت یا «سازمان آزادی‏بخش فلسطین» است. مقاومت فلسطین در سال ۱۹۶۵ توسط دوازده نفر که «یاسرعرفات» و «ابوجهاد» از رهبران آن بودند، پایه‏ریزی شد. در آن زمان قدرت جهان عرب «عبدالناصر» بود و شما می‏دانید که میلیون‏ها نفر در مصر تظاهرات برپا می‏کردند، که اسرائیل را به دریا می‏ریزیم، چنین می‏کنیم، چنان می‏کنیم، که متأسفانه بیشتر آنها شعار بود. احساسات پوچ بود و دیدید در سال ۱۹۶۷ اسرائیل در عرض دو ساعت قادر شد که سه دولت بزرگ عربی مصر، سوریه و اردن را شکست دهد. در عرض دو ساعت نیروی‏هوایی سه دولت را کاملاً نابود کرد. درست است که جنگ پنج‏روز ادامه پیدا کرد، ولی سرنوشت جنگ در همان دو ساعت اول معین شد. هنگامی که نیروی‏هوایی آنها نابود شد رزمندگان بیچاره مصری در صحرای سینا –که همچون کف دست مسطح است- در مقابل تانک‏ها و توپ‏ها و هواپیماهای اسرائیلی چگونه می‏توانستند بجنگند؟ مسلّم بود که نابود می‏شوند، هفتاد هزار کماندوی مصری در صحرای سینا نابود شدند. بزرگترین جنایت‏ها صورت گرفت. هواپیماهای اسرائیلی بدون هیچ‏زحمت، با راکت یکایک تانک‏های مصری را از کار انداختند و ستون موتوریزه اسرائیلی به صحرای سینا حمله کرد و هفتاد هزار مصری را که از بهترین رزمندگان بودند به محاصره انداخت. خود من دو سال در مصر زندگی کرده‏ام. در اردوگاه‏های مصری، در میان کماندوهای مصری و شاهد بوده‏ام که قوی‏ترین کماندوها را تربیت کرده‏اند، ولی این کماندوهای بیچاره چه می‏توانستند انجام دهند. چقدر دردناک است! هیچ وقت فراموش نمی‏کنم که دوستان من، مربیان من، کسانی که در مصر با آنها محشور بوده‏ام، در صحرای سینا این چنین نابود شدند. برای من خیلی ناگوار بود.
یکی از خبرنگاران امریکایی نوشته است: «هنگامی که{یگان} موتوریزه اسرائیلی پیش می‏آمد، یکی از این سربازان مصری از شدت عطش چشمانش کور شده بود، دیگر جایی را نمی‏دید، لبانش مانند سفال شده بود و هنگامی که به هم می‏خورد، صدای سفال می‏داد. دیگر نمی‏توانست قدمی بردارد، زانوهایش به زمنی رسیده بود، سرش افتاده بود، لبانش تکان می‏خورد. هنگامی که اسرائیلی‏ها به او نزدیک می‏شوند، فقط می‏گوید: «آب! آب!» هیچ‏چیز دیگری نمی‏تواند بگوید. سربازان رد می‏شوند. کسی به او متوجه نمی‏کند و او پس از چند لحظه بر خاک می‏افتد و می‏میرد.در میان رزمندگان کماندوی مصری افرادی بودند که برای مدت‏های دراز در صحرای سینا تعلیم می‏دیدند و مار می‏خوردند،‌ موش می‏خوردند، با بی‏‏آبی زندگی می‏کردند. عده‏ای از همین کماندوهای مصری قادر می‏شوند خود را به آب برسانند، اما نیروهای اسرائیلی قبل از ورود آنان با موتوریزه و ماشین، خود را به کانال سوئز رسانده بودند و ساحل را در تصرف داشتند. بنابراین پس از اسیر ساختن کماندوهای مصری آنها را سوار کامیون می‏کنند و دوباره به وسط صحرا بازمی‏گردانند و صد و پنجاه کیلومتر داخل صحرا آنان را پیاده می‏کنند و می‏گویند اگر می‏توانید بازگردید. چه جنایتی! از این سربازان بیچاره آنان که ضعیف بودند می‏میرند، نابود می‏شوند و اجساد این سربازان در زیر شن‏ها و ماسه‏های صحرای سینا هم‏اکنون وجود دارد. اما ان کماندوهای ورزیده، آن رزمندگان حقیقی قادر می‏شوند که دوباره خود را به ساحل سوئز برسانند. صدوپنجاه کیلومتر رابا پای پیاده بدون پوتین، در آن شن‏های داغ بدون آب و بدون غذا طی می‏کنند و خود را به کانال می‏رسانند. این رزمندگان به آب می‏رسند و دیگر نمی‏خواهند که خود را به نیروی اسرائیلی تسلیم کنند. بنابراین به مدت دو ماه در کنار نیروهای اسرائیلی باقی می‏مانند. اما نمی‏توانستند به آب دست یابند. شب‏ها از داخل سطل‏هایی که محل نان‏های تکه‏تکه یا چربی باقیمانده طعام اسرائیلی‏ها بود و آنها را در صحرا می‏ریختند سدّ جوع می‏کردند. از اینها می‏خوردند و دوباره در داخل صحرا مخفی می‏شدند.دو ماه این چنین زندگی می‏کنند. پس از دو ماه طاقت آنها تمام می‏شود و احساس می‏کنند که دولت مصر به کلی شکست خورده است، دیگر امیدی به دولت آنها نیست، لذا تصمیم خطرناکی می‏گیرند. تصمیم این بود که خود را به نیروهای اسرائیلی بزنند و بجنگند تا به شهادت برسند. حمله می‏کنند، حمله‏ای سخت، عده زیادی از آنها به شهادت می‏رسند. تنها چند نفر زنده به دست اسرائیلی‏ها اسیر می‏شوند. یکی از خبرنگاران خارجی قادر می‏شود که با یکی از این رزمندگان سخن بگوید که بدنش بر اثر گلوله‏ها تکه‏تکه شده و در زیر آفتاب جوش خورده بود. گویی استخوانی بود که بر او پوستی کشیده باشند. کسی بود که تمام این داستان را که برای شما شرح دادم، خود او دیده بود و عاقبت این چنین اسیر شد.اسرائیل یک‏چنین جنایتکاری است، انسانیت و شرف، هیچ‏چیز نمی‏فهمد و جنایاتی که هم‏اکنون در جنوب لبنان پیاده می‏کند از همین قماش است.
بهرحال سخنم در آنجا بود که این اسرائیل جبار، در عرض دو ساعت، ‌سه دولت عربی را درهم کوبید و سبب شد که همه اعراب از ناصر و دولت‏های عربی مأیوس گردند. هنگامی که آنها مأیوس شدند، به سوی مقاومت فلسطین روی آورند. مقاومت فلسطین دو سال قبل از آن در سال ۱۹۶۵ تأسیس شده بود. بنابراین مقاومت فلسطین، پس از شکست عبدالناصر اوج گرفت. عده زیادی از جوانان پرشور به مقاومت فلسطین روی آوردند و معتقد شدند که تنها راه پیروزیشان جنگ مسلحانه و سازمان مقاومت فلسطین است. مقاومت فلسطین در دوران جنگ، در صحرای سینا، و غزّه و مناطق جنگی اسلحه‏های زیادی را که در میدان جنگ از طرف سربازان مختلف به جای مانده بود، جمع‏آوری می‏کنند و در غارها و مناطق مختلف محفوظ نگاه می‏دارند و این اسلحه‏ها زیربنایی می‏شود برای جنگ‏های انقلابی آینده مقاومت فلسطین.در آن روزگار بهترین کادرهای مؤمن در داخل سازمان مقاومت فلسطین بودند. بعضی از آنان دوستان من بوده و شرح می‏دهند که به چه فقری، با چه بدبختی زندگی می‏کردند. هنگامی که یکی از کادرهای آنهامی‏خواست از شهری به شهر دیگری برود، با پای پیاده می‏رفت؛ زیرا حتی پول نداشت که سوار ماشین شود. اولین بمبی که در اردن منفجر کردند از باروت و مقداری کهنه و نوشادر و از خفیف‏ترین مواد منفجره بود که هر بچه کوچک ایرانی در حال حاضر قادر است آن را بسازد. در یک چنین درجه فقری زندگی می‏کردند. افرادی مؤمن و پاک در کمال فقر و محرومیت. اما اعراب به آنان رومی‏آورند و نهضت به شدت اوج می‏گیرد.

 

نبـرد «کرامـه»

پس از یک سال نبرد معروف «کرامه» در اردن پش می‏آید. در آن زمان پایگاه مقاومت فلسطین در اردن بود و قسمت بزرگی بین اردن و اسرائیل در اختیار فلسطینی‏ها قرار داشت و برای هجوم و حمله فلسطینی‏ها به اسرائیل از نظر استراتژیک منطقه بسیار مناسبی بود. چون فلسطینی‏ها از یک رودخانه کوچک واقع در مرز بین اردن و اسرائیل می‏توانستند وارد سرزمین‏های اشغالی شده و بعد از انجام عملیات خود، دوباره از این راه بازگردند.
در آن روزگار همه کادرهای فتح ۴۵۰ نفر بودند و رهبر آنها یاسرعرفات. «کرامه» در اردن، پشت رودخانه و در فاصله دو کیلومتری رودخانه اردن قرار داشت، نبرد کرامه از مهمترین و پرافتخارترین نبردهایی است که مقاومت فلسطین در طول تاریخ خود انجام داد. زیرا کسانی که جنگیدند و شهید شدند، در کمال خلوص و ایثار و پاکی و فداکاری بودند، کسانی بودند که می‏دانستند روز بعد به شهادت می‏رسند. کسانی بودند که در سط شهر و در مدرسه شهر مستقر شدند و آنقدر صبر کردند که اسرائیل شهر را محاصره کرد و حتی مدرسه آنها به تصرف اسرائیل درآمد. آنان خود را منفجر کردند تا سربازان اسرائیلی را هم نابود کنند. از این نوع فداکاری‏ها فراوان انجام دادند. از ۴۵۰ رزمنده فلسطینی در این نبرد ۱۵۰ نفر به شهادت رسیدند، یک‏سوم آنها شهید شدند. عده زیادی از اسرائیلی‏ها را نیز کشتند. بعضی از تانک‏های اسرائیلی را نابود کردند و اسرائیلیان اجساد خود را رها کردند و گریختند. در هیچ نبردی اسرائیلی‏ها حاضر نیستند که کشته خود را بگذارند و بگریزند، اما در این نبرد گریختند. البته ارتش اردن نیز به آنها کمک کرد و توپخانه سنگین اردن به پشتیبانی فلسطینیان ضربه مهلکی به نیروهای اسرائیلی در حال عقب‏نشینی وارد آورد. نبرد کرامه اوج قدرت فلسطینیان است. این فداکای، این پاکی و این ایثار سبب شد که از هر گوشه جهان هر مبارزی که می‏خواهد با اسرائیل بجنگد، به سوی مقاومت فلسطین جذب شود. احساسات پاکی که هم‏اکنون در دل جوانان ایرانی ما وجود دارد، همان احساساتی بود که در آن روز در دل همه جوانان عرب به وجود آمد. در عرض یک‏ماه! صدهزار نفر به مقاومت فلسطین پیوستند. تصور کنید! در کویت، در عربستان، در مصر، در سوریه، در عراق، در خود اردن، در عرض یک‏ماه صدهزار عرب به مقاومت فلسطین پیوستند. بزرگترین مشکل آنان از همین نقطه شروع شد. زیرا کادر فهمیده و سالم و مدیر نداشتند که صدهزار عضو جدید را تربیت کنند، اداره کنند. افرادی با احساسات مختلف، با افکار مختلف، با ایدئولوژی مختلف، با خط مکتبی مختلف وارد سازمان فتح شدند. سازمان فتح نیز تمام آنان را پذیرفت، بدون آنکه تحقیق کند. بدون آنکه آنها را بشناسد.
باز برای شما بگویم فلسطینیان که مدت سی‏سال تحت فشار بودند، تحت شکنجه بودند. دولت اسرائیل آنها را کوبیده است، دولت‏های عربی آنان را زجر داده‏اند، در قلوب آنها عقده حقارت به وجود آمده است، همچنانکه قبلاً برای شما شرح دادم این عقده برای شیعیان هم به وجود آمد هبود و برای فلسطینیان شدت زیادتری دارد. عقده حقارت در قلوب فلسطینیانی که می‏خواهند از اسرائیل، از دولت‏های عربی از هر کسی که در مقابل آنها بایستد، یا به عبارتی از دنیا انتقام بگیرند. بنابراین هنگامی که احساس کردند یک سازمان مسلح به نام فتح وجود دارد، تمام این افراد سعی کردند که خود را به این سازمان بچسبانند و اسلحه به دست بگیرند، نه در راه خدا، بلکه انتقام بگیرند؛ بلکه عقده حقارت را خالی بکنند و کسانی را که شکنجه و زجرشان داده‏اند به روز سیاه بنشانند. بنابراین در عرض یک‏ماه صدهزار فلسطینی و عرب به مقاومت فلسطین می‏پیوندد، که دارای افکار متفاوتی هستند. اینان اسلحه به دست می‏گیرند و سازمان فتح کادر کافی برای تربیت آنها ندارد. بنابراین آن خلوص، آن پاکی، آن فداکاری و ایثاری که در روزهای اول فعالیت سازمان فتح وجود داشت از بین می‏رود. کسانی وارد سازمان می‏شوند که برای منفعت شخصی و مصلحت فردی خودشان حاضرند انسان دیگری را بکشند. آنان می‏خواهند انتقام بگیرند و این در شیرازه آنهاست. به یاد دارم در همین چند سال پیش شاگردهای مدرسه ما{مدرسه صنعتی جبل‏عامل} آمدند و فریاد برآوردند که این بچه‏های فلسطینی دارند الاغی را می‏کشند. فوراً از مدرسه خارج شدم. دیدم در پشت دیوار مدرسه که اردوگاه فلسطینیان در کنار مدرسه ما و به هم چسبیده است و همه بچه‏های اطراف را بچه‏های فلسطینی تشکیل می‏دهند، بچه‏های فلسطینی که سنشان از شش، هفت سال تجاوز نمی‏کرد، هر یک با چاقویی به جان الاغ پیر و درمانده‏ای افتاده‏اند و او را با چاقو خونین می‏کردند. این الاغ بر زمین افتاده بود و حتی نمی‏توانست سرش را از زمین بلند کند و آنها همچنان بر بدن او می‏کوبیدند. البته برای من واضح بود، من درک می‏کردم که اینان می‏خواهند انتقام بگیرند، زورشان به اسرائیل نمی‏رسد، زورشان به امریکا نمی‏رسد، لذا هر ضعیفی را پیدا کنند می‏کوبند، بر آنها نهیب زدم، آنها گریختند و بچه‏های مدرسه ما این الاغ را بر چوبی گذاشتند و به داخل مدرسه آوردند و دو روز آن را درمان می‏کردند، ولی بالاخره الاغ مُرد و از بین رفت. اینها نمونه‏هایی است از عقده حقارت که در درون آنها به وجود آمده است. در آنجا که قدرت پیدا کنند، انتقام می‏گیرند، اما شما می‏دانید کسی که براساس خط مکتبی حرکت می‏کند، به خاطر خدا می‏جنگد، اگر هدف او از جنگ در را ه خدا منحرف شد و به خاطر انتقام شخص با مصلحت شخصی، منحرف شد، شکست می‏خورد، از بین می‏رود، و این عمل عکس‏العمل بدی دارد.

 

سپتامبـر سیـاه

بهرحال چنینی افرادی وارد فتح می‏شوند، بدون آنکه کادرهای فتح قادر باشند به آنها تعلم فکری یا سازمانی بدهند. مشکل آنها از همان روز شروع می‏شود و مشکلات زیادی در اردن به وجود می‏آورد. مشکلات بسیار زیادی که نمی‏خواهم وارد آنها شوم؛ تا در نهایت به جنگ‏های داخلی بین آنها و دولت اردن می‏انجامد. ارتش اردن به آنها حمله می‏کند.
همانطوری که می‏دانید با دزدیدن پنج هواپیما توسط «ژرژ حبش» در اردن و انفجار آنها، بین ارتش اردن و مقاومت فلسطینی انفجار به وجود می‏آیند. انفجاری که به سپتامبر سیاه می‏انجامد و در سپتامبر سیاه ۱۵هزار فلسطینی شهید می‏شوند و طومار مقاومت فلسطینی در اردن پیچیده می‏شود و باقی‏مانده فلسطینی‏ها یا مقاومت فلسطینی، عازم لبنان شده و در آن سکنی می‏گزینند. وقتی به ژرژحبش می‏گویند که شما بودید که جنگ‏آوری کردید، شما ایجاد انفجار کردید و فرار کردید و بعد که فتح یا مقاومت فلسطینی فدایی داد، کشته داد، چرا شما نایستادید؟ او گفت که ما توده‏های سرباز نداریم، طرفداران ما همه کادرهای روشن‏فکر هستند، ما نمی‏خواهیم این کادرهای کشته بشوند و از بین بروند. بنابراین به همه‏شان دستور دادیم که به بیروت، در لبنان بیایند تا در فاجعه سپتامبر سیاه کشته نشوند.این حرفی را که می‏زنم، تجزیه و تحلیلی است از گذشته و برای عبرت‏گرفتن؛ چون «ملک حسین» بدون شک عامل استعمار بود و می‏خواست فتح را نابود کند. او دستش به خون فلسطینی‏ها آلوده و آغشته است، ولی این را نباید فراموش کرد که کسانی بودند از داخل مقاومت فلسطینی که بهانه دادند، حربه دادند، تحریک کردند و این ماده انفجار را پروراندند و سبب شدند که این انفجار به وجود آید و به سپتامبر سیاه بیانجامد. همانطور که ما گناه ملک حسین را قابل عفو نمی‏دانیم، همانطور هم نباید از خطاها و ناشی‏گری‏هایی که مقاومت در این دوران انجام داده گذشت. باید عبرت بگیریم که دوباره اتفاق نیفتد.

 

ورود فلسطینیان به لبنـان

فلسطینینان از اردن می‏ریزند و به لبنان می‏آیند و فاجعه‏ای بزرگتر در لبنان به وجود می‏آید. شیعیان لبنان آنان را می‏پذیرند. با آ‎غوش باز از آنها استقبال می‏کنند. خود امام موسی‏صدر که رهبر شیعیان در آن زمان بود، تظاهرات بزرگی به نفع آنان به راه می‏اندازند. مقدار زیادی برای آنها «تبرع» جمع می‏کند. کمک‏های زیاد، فداکاری‏های زیاد، همکاری‏های زیاد. برای عده‏ای از آنها زمین و خانه تهیه می‏کند، امکانات به وجود می‏آورد تا آنان بتوانند در لبنان زندگی بهتری داشته باشند.
اما لبنان؛ کشور تاجرپیشه‏ای است. از زمان فنیقی‏ها و یونانی‏ها و رومی‏ها تا به امروز بزرگترین دریانوردان دنیا را فنیقی‏ها یا لبنانی‏ها تشکیل می‏دادند. آدم‏هایی هستند که در سیاست‏بازی و دوز و کلک بی‏نظیرند، دست همه دنیا را زا پشت می‏بندند. به همین علت است که در لبنان می‏بینید هفتاد یا هفتاد و چند حزب و سازمان وجود دارد. هر کسی پنج نفر را به دور خود جمع می‏کند و یکباره اعلام حزب می‏کند و روزنامه منتشر می‏کند و از چپ و راست پول می‏گیرد و برای خود سرمایه‏ای می‏اندوزد. کشوری است سیاست‏پیشه و محل دوز و کلک.
آنگاه فلسطینیان وارد لبنان می‏شوند و در جوّ سیاست‏بازی لبنان محو می‏شوند. شما می‏دانید که یک انقلابی نباید به دنبال سیاست‏بازی برود. یک انقلابی باید راستگو باشد، باید طرفدار حق باشد، کسی که می‏جنگد تا به شهادت برسد، اهل دوز و کلک نیست، اهل حق و حقیقت است. اما مقاومت فلسطین، با این مشخصات از اردن وارد لبنان می‏شود، در جوّ موجود سیاسی لبنان این طرز تفکر سیاسی را می‏پذیرد و شروع به سیاست‏بازی می‏کند. بنابراین می‏بینید کسانی که به دنبال انقلاب بودند و در این راه جان می‏دادند و به شهادت می‏رسیدند، روش و اسلوب احزاب لبنانی دروغ، تهمت، افترا و دوز و کلک بود و متأسفانه مقاومت فلسطین نیز به این نوع سیاست‏بازی آلوده می‏شود و خود به جان خود می‏افتند و بطوری که می‏بینید بزرگترین زد و خوردها و درگیری‏ها در بین خود فلسطینیان به وجود می‏آید. در داخل شهر بیروت زد و خوردهای خونینی بین یک سازمان و سازمان دیگر که هر دو فلسطینی هستند، به وجود می‏آید و آنان با موشک و دوشکا و اسلحه سبک و سنگین آن‏چنان همدیگر را می‏کوبند که حتی در مقابل اسرائیل با این شدت نمی‏جنگیدند. بنابراین اسلوب نیز در داخل آنها رواج پیدا می‏کند. از یک طرف عدم ایدئولوژی، عدم خط مکتبی و وجود عقده‏ها و حقارت‏هایی که در قلوب آنها وجود دارد و می‏خواهند قدرت به دست بگیرند، از طرف دیگر آلوده شدن به سیاست‏بازی و دوز و کلک لبنان، سبب می‏شود مه مشکلات زیادی بین خود فلسطینی‏ها و بین فلسطینی‏ها و لبنانی‏ها به وجود آید و بزرگترین ضربات به خود آنها وارد شود.

 

ایدئولوژی سازمان‏های فلسطینی

جز سازمان فتح، همه سازمان‏های دیگر مارکسیست، یا به قول خود سوسیالیست یا چپی هستند. بعضی‏ها کمونیست صددرصد و بعضی‏ها اشتراکی و بعضی‏ها سوسیالیست و بهرحال تمام آنها چپی هستند. سازمان فتح معتقد است که نباید ایدئولوژی داشته باشد. باید درهای سازمان را باز کند تا هر کسی و با هر ایدئولوژی قادر باشد وارد سازمان فتح شود. یعنی سازمان فتح با اینکه کمونیست نیست، با اینکه طرفدار چپی‏ها نیست، ولی ایدئولوژی اسلام را نیز نپذیرفته است، معتقد است که هر کس با هر ایدئولوژی می‏تواند وارد سازمان شود. سازمان بدون مکتب است، بدون خط است، بدون ایدئولوژی است. بنابراین در داخل سازمان فتح کمونیست وجود دارد، مسلمان هم وجود دارد. از همه قماش آدم‏ها در آنجا جمع شده‏اند. سازمان فتح دارای خلاء ایدئولوژی است، هنگامی که می‏گوید من ایدئولوژی ندارم، من خط مکتبی ندارم؛ یعنی دارای خلاء فکری و ایدئولوژی در داخل سازمان است. از آنجا که احزاب کمونیست در سازمان فتح به شدت نفوذ کرده‏اند لذا کمونیست‏ها قادر هستند که این خلاء فکری را پر کنند و افراد نوجوان را به طرف تفکر خود بکشانند. امیدوارم که این نکته را توجه کنید. هنگامی که سازمان ایدئولوژی ندارد و در ضمن عده‏ای کمونیست در داخل آن عضویت دارند و مقامات عالی در دست آنهاست، اینم افراد قادرند که با کتاب‏ها و افکار و سازماندهی خود جوانان بی‏گناه فتح را به سوی خود جذب کنند. به همین علت است که می‏بینیم در عین آنکه سازمان فتح می‏گوید ایدئولوژی ندارم، در عمل مشاهده می‏کینم که به دنبال مارکسیست‏ها و چپی‏ها می‏روند. چرا؟ برای آنکه بزرگترین و مهمترین کادرهای فعال آنها کمونیست هستند، هنگامی که طراحان و خطاطان یک سازمان مارکسیست و کمونیست باشند، واضح است که این سازمان را به طرف افکار خود منحرف می‏کنند. در هیأت مرکزی یا لجنه مرکزی، یا کمیته مرکزی سازمان فتح –که هم‏اکنون پانزده نفر عضویت دارند- اکثریت با مسلمان‏ها است. بجز چند تن مانند «ابوصالح» و «ماجدابوشرار» که مسئول تبلیغات فلسطینی‏ها و کمونیست‏هایی طرفدار شوروی هستند، بقیه مسلمان شناسنامه‏ای و غیرکمونیست هستند.گرچه تعدادی از کمونیست‏ها و مارکسیست‏ها در کمیته مرکزی عضویت دارند، ولی هنگامی که از کمیته مرکزی پایین می‏روید، در سازماندهی یک درجه پائین‏تر، اکثریت با مارکسیست‏ها می‏شود. کسانی که سازمان را اداره می‏کنند اکثراً مارکسیست هستند و همچنین در کادرهای پائین‏تر، در دانشگاه‏ها، در مدارس، در نقاط دیگر هم، می‏بینید اکثریت آنها را مارکسیست‏ها تشکیل می‏دهند. مسلمانان آنها فقط دهقانان یا کارگران یا کسانی هستند که سواد ندارند. اکثر آنها که به مدرسه رفته‏اند یا به دانشگاه رفته‏اند به طرف مارکسیست‏ها جذب شده‏اند؛ زیرا هنگامی که سازمانی خط مکتبی نداشت، ایدئولوژی نداشت و شما این سازمان را به دست کمونیست‏ها سپردید، واضح است که کمونیست‏ها قادر خواهندبود که این افراد را به سمت خود جذب کنند، آنها را منحرف نمایند.
بزرگترین مشکل ما در جنوب لبنان همین کمونسیت‏هایی بودند که به نام فتح حکومت داشتند. از یک طرف سازمان «امل» با سازمان‏ فتح همکاری داشت که به عربی آن را «تنسیق» می‏گویند. در جبهه ‏های جنگ در مقابل اسرائیل یا در مقابل فالانژیست‏ها، سازمان «امل» بزرگترین فداکاری‏ها را انجام می‏داد و به سازمان فتح کمک می‏کرد. اما در عین حال و با تمام احوال کادرهای کمونیست فتح در جنوب لبنان ما را به شدت می‏کوبیدند؛ زیرا احساس می‏کردند که خط مکتبی ما آنها را نابود خواد کرد. اگر خط مکتبی اسلام در جنوب لبنان سیطره و نفوذ پیدا کند بساط آنها را برخواهند چید؛ بنابراین سعی می‏کردند که با تمام قدرت خود ما را بکوبند. شما می‏بینید یاسرعرفات رهبر مقاومت فلسطین در بزرگترین مراسمی که در بیروت به مناسبت چهلم «دکترعلی‏شریعتی» برپا شد، فریاد می‏زد که «امل» همان فتح است. امل یعنی همین سازمانی که قبلاً برای شما تشریح کردم، سازمان امل همان فتح است و فتح همان امل است. اگر سازمان امل در جنوب لبنان از فتح دفاع نکند، سازمان فتح متلاشی خواهد شد. از یک طرف می‏بینیم که یاسرعرفات این‏چنین می‏گوید، اما در جنوب لبنان فرمانده فتح شخصی بود بنام «ابوموسی» که ابوموسی اشعری را در خاطر آدمی زنده می‏کرد. این «ابوموسی» یکی از عوامل «ابوصالح» کمونیست بود و تمام کادرهای او را کمونیست‏ها تشکیل می‏دادند. بنابراین سه منطقه بزرگ لبنان جنوبی در دست این افراد کمونیست بود و حیات و هستی ما در زید سیطره قدرت این کمونیست‏ها قرار داشت. اینان کسانی بودند که به کمک حزب کمونیست و «جبهه شعبیه» و افراد دیگر، به شیعیان حمله می‏کردند و آنان را می‏کشتند. حتی در جلسه‏ای که خود من در حضور «ابوموسی»، همین ابن‏زیاد جنوب لبنان، بزرگترین فرمانده فتح در جنوب لبنان با او مشاجره می‏کردم، مناظره می‏کردم، او صریحاً به من گفت: «تو از موسی‏صدر دفاع می‏کنی و او را امام می‏نامی. ما می‏خواهیم در هر قریه شیعه‏نشین در حنوب لبنان دوازده امام خلق کنیم.» یعنی اگر شما یک امام موسی‏صدر دارید ما قادریم که در جنوب لبنان در هر دهی دوازده اما خلق کنیم.(۱) غرور را ببینید، خودخواهی و تکبر را ببینید که یک شخص کمونیست در مقابل خط مکتبی ما چنین می‏کند و در مقابل تمام فرماندهان کمونیست خود امام موسی‏صدر را می‏کوبد، فحش می‏دهد، حمله می‏کند و بعد می‏گوید که در جنوب لبنان در هر قریه‏ای دوازده اما خلق خواهیم کرد.اینها مشکلاتی است که در داخل سازمان‏های فلسطینی وجود دارد. عدم خط مکتبی، عدم ایدئولوژی و آنها که ایدئولوژی دارند کمونیست هستند. یکی از این سازمان‏ها را نمی‏بینید که ایدئولوژی اسلامی داشته باشد و دارای خط مکتبی اسلام باشد. بهترین آنها «فتح» است که می‏گوید ایدئولوژی ندارم و بقیه مارکسیست و چپی هستند و شما می‏بینید هنگامی که یاسرعرفات می‏خواهد موضعی بگیرد و حزب کمونیست مخالف است، یکباره تمام این سازمان‏های چپ کمونیستی به حرکت درمی‏آیند و حتی در داخل سازمان فتح چپی‏های آنها نیز حرکت می‏کنند و با «جرج‏حبش»، برضد یارعرفات متحد می‏شوند و او را می‏کوبند و یاسرعرفات جرأت نمی‏کند که علیه روسیه شوروی یا علیه حزب کمونیست موضعی بگیرد. لذا مجبور می‏شود که به آنها هماهنگ گردد.
این درد بزرگ مقاومت فلسطین و سازمان‏های فلسطینی در لبنان است. یاسرعرفات و «ابوجهاد»{مسئول نظامی فتح} با این شرایطی که در آن زندگی می‏کند، جرأت نمی‏کنند و قدرت زیادی ندارند که خط صحیحی را انتخاب کنند.عده زیادی در ایران تعجب می‏کنند که چرا مقاومت فلسطین از دولت روسیه شوروی در قضیه افغانستان طرفداری می‏کند و علیه مسلمانان آنجا موضع‏گیری می‏نماید. خود «یاسرعرفات» و «ابوجهاد» نمی‏خواهند مسلمانان را بکوبند و از روسیه شوروی طرفداری کنند، ولی خط آنها و قدرت کمونیست‏ها در میان آنها به حدی است که یاسرعرفات نمی‏تواند از مسلمانان افغانستان دفاع کند، مجبور است که در کنار روسیه شوروی قرا گیرد. بنابراین مردم ما متعجب و وحشت‏زده می‏شوند که چرا یاسرعرفات این‏چنین می‏کند. آخر اختیار به دست او نیست. شما می‏دانید که مسابقات المپیک مسکو را تعداد زیادی از کشورها منع کردند و در آن شرکت ننمودند، اما یاسرعرفات می‏رود این مسابقات را افتتاح می‏کند. و نه تنها شرکت می‏کند، بلکه از کسانی است که این مسابقات را افتتاح می‏کند و در سخنرانی افتتاحیه خود می‏گوید: «آن کسانی که این مسابقات را بایکوت کرده‏اند، (یعنی نیامده‏اند، یعنی شرکت نکرده‏اند) آنها باعث اشمئزاز، باعث نفرت و باعث شرم و خجالت هستند و ایران یکی از آنهاست.»
بعد می‏بینید که یاسرعرفات از مسکو به عراق می‏رود، صدام سفاک و خبیث و جبار و نوکر امپریالیسم و صهیونیسم با یاسرعرفات ملاقات می‏کند، آنان همدیگر را می‏بوسند، در آغوش می‏گیرند، قراردادها می‏بندند. درحالی که عرفات می‏داند که عراق کثیف پایگاه امریکائی‏ها و بختیارها برای سقوط نظام اسلامی ایران است(۱) چرا چنین می‏کند؟ آیا یاسرعرفات ضد ماست؟خیر. اما محیطی که در آنجا به وجود آمده است و پانزده سازمان کمونیستی و حتی خود سازمان فتح، که چپی‏ها نفوذ و تأثیر زیادی بر سازمان فتح دارند، اجازه نمی‏دهند که یاسرعرفات خط دیگری جز خط شرق، جز خط کمونیست‏ها، جز خط روسیه شوروی انتخاب کند و می‏بینید که به آن سمت کشیده می‏شود.ز بزرگترین افتخارات ما –افتخارات انقلاب اسلامی- آن است که با کمال جرأت و جسارت فریاد می‏زند: «لاشرقیه و لاغربیه» و هر دو را می‏راند. این بسیار مهم است. روزگاری بود که ما را می‏کوبیدند، در خارج ما را مورد هجوم قرار می‏دادند که شما با روسیه شوروی مخالفت می‏کنید، پس نوکر امریکا هستید. یکی از همین افراد کثیف حزب بعث، در شهر صور با من مناظره می‏کرد. عذر می‏خواهم از بی‏حرمتی او نسبت به امام و از اینکه موضوع این مناظره را برای شما بازگو می‏کنم. ولی می‏گویم که بدانید آنان چگونه فکر می‏کنند. او می‏گفت امام امت شما نوکر امریکاست به او می‏گفتم ای مرد بی‏شرف! مگر نمی‏بینی که سرتاسر حیاتش مبارزه با طاغوت و امریکاست. چرا این حرف را می‏زنی؟ می‏گفت من از این حرف‏ها نمی‏فهمم. در این دنیا یا کسی باید نوکر امریکا باشد، یا نوکر روسیه شوروی و چون امام شما نوکر روسیه شوروی نیست، باید نوکر امریکا باشد و به همین علت بود که امام را از عراق اخراج کردند. دولت بعثی عراق برای خود توجیه می‏کرد که این امام نوکر امریکاست و به همین علت بود که امام را مجبور به ترک عراق کردند وگرنه دلیل دیگری نداشت. یک‏چنین تفکراتی داشتند و ما را نیز می‏کوبیدند که شما نوکر روسیه نیستید، بنابراین نوکر امریکا هستید، به آنها می‏گفتم که من بیست و پنج سال از عمر خود را علیه اسرائیل و علیه امریکا جنگیده‏ام و می‏جنگم، ولی به هیچ‏وجه حاضر نمی‏شوم که تسلیم روسیه شوروی یا امپریالیسم شرقی شوم.تنها انقلابی که در دنیا شعار «لاشرقیه و لاغربیه» را مطرح می‏کند انقلاب مقدس اسلامی ما است و اولین و بزرگترین رهبری که جرأت می‏کند و شجاعت دارد که در میان دو ابرقدرت بایستد و با هر دو بجنگد و این شعار مقدس را مطرح کند، امام خمینی است.
بنابراین می‏بینیم که مقاومت فلسطین با این مشکلات پیش می‏آید و متأسفانه احزاب چپ هم از نام و قداست آن سوء استفاده می‏کنند.

 

درگیری مقاومت فلسطین و ارتش لبنان

پس از سپتامبر سیاه تا حدود سال ۱۹۷۳ مقاومت ضعیف بود و تعداد زیادی از افراد و کادرهای خود را تصفیه کرد. مقاومت بعد از سپتامبر ساه می‏فهمد که سبب شکست او، وجود افراد ناباب در مقاومت فلسطین است. ده‏ها هزارنفر را از مقاومت بیرون می‏کنند و یک نوع تنظیمات تقریباً نیمه‏سری به وجود می‏آوردند. تا سال ۱۹۷۳، که در این سال انفجاری بین ارتش لبنان و فلسطینی‏ها به وجود می‏آید، که طی آن می‏خواستند سپتامبر سیاه دیگری در لبنان به وجود بیاورند. همان‏طوری که می‏دانید، باز همین «جبهه شعبیه» محرک و آتش‏افروز سپتامبر سیاه دوم در لبنان بود.
جریان بدین‏ترتیب بود که دو یا سها نفر از افراد «جبهه شعبیه» بمبی به داخل فرودگاه بیروت برده و در مستراح نصب کردند. پلیس فرودگاه بمب را کشف و این سفر را بازداشت کرد. «جبهه شعبیه» از پلیس خواست که آنها آزاد بشوند. دولت آنها را آزاد نکرد و گفت آنها بمب آوردند و با بمب و همه اسناد باید به محکمه بروند. بعد «جبهه شعبیه» یک افسر و یک سرباز را که در خیابان راه می‏رفتند گرفت و به «صبرا» منطقه فلسطینی‏ها برد و اعلام کرد که تا شما آنها را آزاد نکنید ماه هم اینها را آزاد نخواهیم کرد. ارتش لبنان با استفاده از چند توپ وارد «صبرا» شد و جنگ درگرفت. چهارده روز جنگ ادامه داشت. بازهم «جبهه شعبیه» و افرادش گریختند، ولی ابوعمار و فتح و مقاومت فلسطینی ایستاده و جنگیدند. در این سال هواپیماهای لبنانی مخیّمات فلسطینی{اردوگاه‏های فلسطینی} را بمباران کردند. چهارصد فلسطینی کشته شد و ارتش لبنان درنظر داشتند که مثل اردن مخیمات را زیر و رو کنند و همه‏شان را به خاک و خون بکشند. آقای صدر دخالت کرد، دخالتی حیرت‏انگیز. ایشان بیانیه‏ای صادر کرد و به ارتش لبنان توپید و گفت ما اجازه نمی‏دهیم که شما مقاومت فلسطینی را در لبنان نابود کنید و سپتامبر سیاه دیگری به راه بیاندازید و از رهبران مذهبی دیگر درخواست کرد که کمیته‏ای برای دفاع از فلسطین تشکیل دهند و نیز ارتش را تهدید کرد که اگر حمله کنید من به قوای شیعه خواهم گفت که در مقابل شما موضع بگیرند و شما را بکوبند. فرمانده ارتش هم که دست‏نشانده «فرنجیه» بود، خود را با مقاومت افسران شیعی روبرو دید. بر اثر این فشارها بود که «سلیمان فرنجیه» رئیس‏جمهور وقت تسلیم شد و جنگ خاتمه پیدا کرد. البته مشکل دیگری نیز به وجود آمد و آن مشکل این بود که سوریه هم به لبنان حمله کرد و دو شهر لبنان را گرفت و عده‏ای را کشت.
فرنجیه گفت که تا وقتی حکومت سوریه در خاک لبنان ارتش دارد، ما دست از جنگ برنمی‏داریم. از سویی دیگر اسرائیل وارد جنوب لبنان شد و در سرتاسر جنوب لبنان موضع گرفت. ارتش لبنان از مقابل اسرائیل گریخت و جنوب را تخلیه کرد و این وقتی بود که انفجار کاملاً پیش‏بینی شده بود. اینکه اسرائیل وارد جنوب بشود، همه جنوب و فلسطینی‏ها را بزند و نابود کند و جنگ در بیروت ادامه پیدا کند پیش‏بینی شده بود. اینجابود، که آقای صدر گفت، من ضمانت می‏کنم که قوای سوریه از لبنان بیرون برود. پس از تماس ایشان با «حافظ‏اسد» قوای سوریه در عرض دو روز از لبنان خارج شد.
این مثال را برای این زدم که بدانیم باز توطئه را «جبهه شعبیه» با گرفتن یک افسر و یک سرباز شروع کرد و سپس از میدان کناره گرفت و وضع را به جایی رساند که بقای مقاومت فلسطینی در خطر نابودی قرار گرفت و اگر خواست خدا و این شرایط وجود نمی‏داشت باز سپتامبر سیاه دیگری پدید آمده بود.
 

فصل ٨-جنگ‏های داخلی لبنان
دو حرکت انقلابی موازی در لبنان

 توطئه اسرائیل و امریکا

سادات به امریکا نزدیک می‏شود

مخالفت یاسرعرفات

قدرت‏های ارتجاعی دست‏راستیدوره اول جنگ

 تحریک کتائب و پیروزی مقاومت

آغاز بحران

اوج‏گیری تحریکات دشمن

 انفجار صیدا

طرفداری کتائب از ارتش

معروف سعد و امام موسی‏صدر و شایعه ترور او

شایعه ترور آقای صدر

 آمادگی کتائب

 توطئه عین‏ الرمانه

مقاومت فلسطین و نقش امام موسی‏صدر

تهدید امام موسی‏صدر

 توضیح امام موسی

 شروع مجدد جنگ

استدلال ابوعمار

جنگ‏های پیاپی

چرا جنگ!

سپر بلای فلسطینیان

حکومت نظامی

حکومت بدون احزاب

اعتصاب غذای امام موسی‏صدر

بعلبک در آتش توطئه

انفجار در اردوگاه بعلبک

اعلام رسمی «امل»

نظام لبنانی متزلزل می‏شود

جنوب به پا می‏خیزد

حادثه زحله

یک‏سال بعداز شروع جنگ

 ورود علنی مقاومت ‏فلسطین به جنگ

سقوط مسلخ و کرنتینا

محاصره بیروت

کنگره عرمون

ورود سوریه به لبنان

وثیقه دستوریه

ایجاد توطئه و انفجار توسط عراقی‏هادوره دوم جنگ

آغاز جنگ‏های جبل

 انتقام یکصدوچهل ‏ساله

تضاد حکومت انقلابی با حکومت نظامی

 نقش امام موسی در جلوگیری از انفجار بین مقاومت و سوریه

انفجار پشت انفجار

مقاومت فلسطین شعله‏ایست مقدس

شعارهای تند و پوچ و خرابکاری داخلی

اهتمام اسرائیل در جذب مردم جنوب

سیطره قدرت چپ

احزاب چپ چپ می‏خواهند؟

 

تجزیه لبنان سقوط نبعه سقوط زعتر

موقعیت نبعه

ورود به نبعه

داخل نبعه محصور

ایجاد بیمارستان در نبعه

اخراج پزشکان بیمارستان

تشریح فاجعه

نبعه شهید و خیانت احزاب چپ

 جنایات فالانژها

 تهمت و دروغ

بعد از سقوط نبعه

شیعه علی و حسین (ع)بر سیاه دیگری به راه بیاندازید و از رهبران مذهبی دیگر درخواست کرد که کمیته‏ای برای دفاع از فلسطی

 موقعیت تل ‏زعتر

 تل‏ زعتر  چگونه سقوط کرد

شرح فاجعه سقوط

 

دو حرکت انقلابی موازی در لبنان

سپتامبر سیاه در اردن و کشتار حدود پانزده هزار فلسطینی و اخراج بقیه از اردن و جایگزینی آنها در لبنان و آنگاه انفجار سال ۷۳ در لبنان، بین مقاومت فلسطین و ارتش لبنان، سپری می‏شود. در اینجا دو جریان به موازات هم‏ پیش می‏رفت؛ یکی مقاومت فلسطین و پیروزی‏هایی که به دست می‏آورد که به ضرر اسرائیل بود. دوم حرکت انقلابی مسلمانان بخصوص شیعیان محروم داخل لبنان که به ضرر هیأت حاکمه و سلطه مسیحیان لبنان بود که این دو حرکت سبب نزدیکی و اتحاد احزاب مسیحی و دست‏راستی لبنان با اسرائیل و آغاز جنگ‏های داخلی شد.

 

توطئه اسرائیل و امریکا

در سال ۱۹۶۷ بر اثر یک حمله دو ساعته ارتش اسرائیل و امریکا نیروهای‏هوایی عرب بکلی نابود شدند و شکست نیروهای‏نظامی عرب حتمی بود. اما در سال ۱۹۷۳ صحنه معکوس شد؛ اگر امریکا آن‏چنان با سرعت به کمک اسرائیل می‏شتافت و مصر خود را از میدان جنگ بیرون نمی‏شکید، شکست اسرائیل حتمی می‏نمود. از همه مهمتر آنکه سوریه به تنهایی بیش از هفتاد روز در مقابل ارتش اسرائیل شجاعانه ایستادگی کرد و اسرائیل تمام نیروهای خود را با فراغ‏بال متوجه سوریه نمود و هر روز ادعا می‏کرد که فردا وارد دمشق خواهد شد. ولی پس از یک جنگ طولانی، تنها توانست دوازده کیلومتر در خاک سوریه پیش برود. یک محاسبه از نیروها و استعدادهای نظامی و انسانی و اقتصادی دو طرف نشان می‏دهد که سرعت پیشرفت نیروهای عرب صعود بیشتری دارد و هرچه زمان بگذرد جنگ عمومی بین نیروهای عرب و اسرائیل به سود اسرائیل نخواهد بود. امریکا نیز به دلیل نیاز به نفت نمی‏توانست در مسئله خاورمیانه بی‏تفاوت بماند و نمی‏خواست که روسیه شوروی کشورهای ناراضی عرب را پایگاه فکری و نظامی خود کند؛ بنابراین امریکا تمایل داشت تا به نوعی که به زیان اسرائیل نباشد مشکل فلسطین را حل کند! و با حفظ منافع خود، دوباره پایگاه‏های خاورمیانه را از چنگال روسیه رها ساخته، سیطره سیاسی و اقتصادی خویش را بر منطقه تأمین نماید. «کسینجر» وزیر امورخارجه امریکا مأمور حل این مشکل شد.

 

سادات به امریکا نزدیک می‏شود

سادات خود را مسئول شکست سال ۶۷ نمی‏دانست، ولی از سوی دیگر خود را قهرمان پیروزی سال ۷۳ به شمار می‏آورد و از مصالحه با اسرائیل وحشتی نداشت! فقر بیش از حد مردم مصر و عدم رشد سیاسی کافی آنان، کم‏کم مسیر مبارزات مصر را تغییر داد. سادات آرام‏آرام مصر را از جرگه کشورهای عرب خارج کرد و با تکیه به تاریخ قبل از اسلام و تمجید از سیستم‏های حکومتی فراعنه، برای مصر نژادی دیگر قائل شد و زمینه فکری خروج از بلوک عربی و اسلامی را مهیا کرد؛ چه سادات برای ادامه حکومت خود به این روش بازگشت به دوران قبل از اسلام نیاز داشت و امریکا نیز از این رویه دنیای عرب نفع فراوان می‏برد. در مصر از رئیس‏جمهور امریکا «نیکسون»، استقبال بی‏نظیری به عمل آمد که به قیمت از بین بردن نتایج مبارزات مردم مصر تمام شد. «کسینجر» آمد و بالاخره حل گام‏به‏گام و مسالمت‏آمیز مسئله بین مصر و اسرائیل به امضاء سادات رسید.

 

مخالفت یاسرعرفات

ابوعمار (یاسرعرفات) رئیس هیأت اجرایی مقاومت فلسطینی، رسماً مخالفت خود را با حل مسالمت‏آمیز (گام‏به‏گام) سادات و کسینجر اعلام کرد و حکومت مصر نیز رادیوی صدای فلسطین در قاهره را بست، ولی مخالفت مقاومت فلسطین به مراتب بیش از نظر سادات برانگیخت و سادات و امریکا را عصبانی کرد. برای امریکا و اسرائیل مسلم شد که با وجود مقاومت فلسطین هیچ نوع راه حل جزیی و مسالمت‏آمیز، عملی نخواهد بود، پس برای تحقق قرار سادات کسینجر، باید مقاومت فلسطین را از بین برد و یا لااقل تضعیف کرد.
از اینجا رأی امریکا و اسرائیل برنابودی و یا تضعیف مقاومت قرار گرفت. توطئه‏ها شروع شد. اختلافات داخلی بین اعراب تشدید گردید و مقدمات قربانی کردن مقاومت فلسطینی در لبنان به دست عرب فراهم آمد. لبنان تنها کشوری است که «مقاومت فلسطین» در آن آزادنه فعالیت می‏کند و پایگاه‏های نظامی قومی و مسلح و تقریباً همه کارهای سازمانی و سیاسی مقاومت فلسطین در لبنان صورت می‏گیرد. استعمار تصمیم گرفت بین مقاومت و نیروهای ارتجاعی درست‏راستی لبنان ایجاد اصطکاک کند و سپس ارتش برضد مقاومت وارد عمل شود. سازمان آزادی‏بخش فلسطین از لحاظ نظامی به مراتب قوی‏تر از ارتش لبنان و نیروهای دست‏راستی است و در یک درگیری مستقل و آزاد قادر است ارتش و نیروهای دست‏راستی را منهدم کند؛ اما به محض انفجار و دخالت مقاومت فلسطین در اختلافات داخلی لبنان، اسرائیل خصمانه وارد عمل شده و لبه حمله خود را متوجه مقاومت فلسطین و طرفدارانش خواهد کرد. البته ممکن است سوریه به دفاع از مقاومت وارد معرکه شود، آنگاه نیروی دریایی ناوگان ششم امریکا نیز وارد عمل شده، لبنان را به خاک و خون خواهند کشید. برای ایجاد بهانه و شعله‏ور ساختن آتش جنگ داخلی، نیروهای ارتجاعی، «کتائب» و دست‏راستی لبنان، بهترین عامل و محرک به شمار می‏رفتند.

 

قدرت‏های ارتجاعی دستراستی

در لبنان حدود پانزده طایفه مذهبی وجود دارد، که در آمار استعماری سال ۱۹۳۵ تحت سیطره فرانسویان، مسیحیان مارونی اکثریت به حساب آمدند و انتخاب رئیس‏جمهور در تصرف مارونی قرار گرفت. از آن به بعد نیز مسیحیان به هیچ‏وجه حاضر نشدند آمار دیگری بگیرند، درحالی که برابر آمار غیرمستقیمی که جدیداً از طریق کوپن شکر به دست آمد، حقایق بزرگی کشف شد. برطبق این آمار عده مارونی‏ها ۴۵۰ هزارنفر، اهل تسنن ۵۵۰ هزارنفر، کاتولیک‏ها ۳۰۰هزارنفر، دُرزی‏ها ۲۵۰هزارنفر و شیعیان ۹۸۵هزارنفر تعیین گردید، درحالی که مطابق آمار استعماری فرانسه اکثریت اول را مارونی‏ها تشکیل می‏دادند که رئیس‏جمهور از بین آنها انتخاب می‏شد و در مرحله دوم سنّی‏ها بودند و نخست‏وزیر از آنان بود و سرانجام شیعیان که رئیس‏مجلس شورای نمایندگان از بین آنان انتخاب می‏شد، در حالی در عده شیعیان بیش از دو برابر مارونی‏هاست.(۱) از همین جا ظلم بزرگی که بر شیعه رفته است معلوم می‏گردد. درحال حاضر تقریباً همه قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی لبنان در دست مارونی‏هاست و این امر نمی‏تواند برای مسلمانان قابل‏قبول باشد و اعتراض شدید شیعه و حرکه‏المحرومین به همین امر برمی‏گردد، مسلماً تحقق عدالت اجتماعی و رفع استثمار و ظلم و اختلافات طبقاتی مستلزم فدا شدن مقادیری از منافع و مصالح گروه حاکمه و بخصوص مارونی‏هاست ومارونی‏ها نیز به هیچ‏وجه نمی‏خواهند منافع خود را از دست بدهند و تا به حال در مقابل تقاضای محرومین برای استقرار عدالت اجتماعی مقاومت کرده‏اند. بزرگترین قدرت سازمانی طایفه مارونی، حزب «کتائب» است، که سال‏های متمادی سابقه تشکیلاتی و تعلیمات نظامی دارد. نفرات «کتائب» هشتادهزار و تعداد افراد مسلح آنان چهل هزارنفر برآورد می‏شود و بزرگترین حزب سیاسی و قوی‏ترین میلیشیای{شبه نظامیان} لبنانی است. این حزب خود را از نژاد فینیقی‏ها می‏داند و از عرب برتر می‏شمارد و ترجیح می‏دهد که دولت، مسیحی و غربی و متصل به اروپا باشد. به همین جهت با حضور فلسطینی‏ها در لبنان نیز مخالف است و مستقیم و غیرمستقیم خواستار اخراج فلسطینی‏ها از لبنانست. رئیس این حزب «پیرجمیل» است. پس از این حزب، «احرار» حزب دوم مارونی‏هاست که رئیس آن «کمیل شمعون» رئیس‏جمهور سال ۱۹۵۸ است که پای ارتش امریکا را به لبنان باز کرد، تا طرفداران ناصر و مبارزان ملی را منکوب کند. این دو حزب طرفداری سیاست غرب و مخالف فلسطینی‏ها هستند.جریان سال‏های گذشته نشان می‏دهد که قدرت مسلمانان از نظر سیاسی و اجتماعی و نظامی روزافزون است و اگر وضع به همین منوال پیش برود، پس از مدتی سیطره سیاسی و اقتصادی و نظامی لبنان به دست مسلمانان خواهد افتاد. به همین جهت مسیحیت، عموماً و مارونی‏ها، خصوصاً، از قدرت مسلمانان و شیعیان وحشت دارند و نمی‏خواهند در توازن نیروهای طائفی مصالح خود را از دست بدهند، ولی زمان به نفع مسلمانان و برضد منافع مارونی‏هاست و جبراً این توازن غیرعادلانه به نفع محرومین تغییر خواهد یافت. بنابراین گروه‏های حاکمه مارونی به هر وسیله‏ای چنگ می‏زنند، تا قدرت مسلمانان را بکوبند و پایان سیطره خود را مدت دیگری به تعویق اندازند، برای این کار از هیچ راهی حتی همکاری با قدرت‏های خارجی ابا نخواهند کرد. اسرائیل و امریکا از این درگیری‏های داخلی خبر دارند، جنگ‏های داخلی را تحریک می‏کنند و به دست «کتائب» می‏خواهند ایجاد انفجار کنند و پای مقاومت را به معرکه بکشانند تا سپتامبر سیاه دیگری نظیر اردن به وجود آورند و در ضمن قدرت مسلمانان را نیز درهم بشکنند.
در این روزها منافع اسرائیل در محو مقاومت فلسطینی و منافع «کتائب» در تضعیف مسلمانانؤ موازی و مقارن است. به همین جهت این دو باهم همکاری دارند. بنابراین فقط در فرصت تاریخی و خطرناک موجود است که «کتائب» می‏تواند از نیروی اسرائیل و امریکا و غرب در کوبیدن مسلمانان استفاده کند. امام مقاومت فلسطین نیز تجربه تلخ ۱۹۷۰ اردن را پشت سرگذاشته است و نمی‏خواهد بار دیگر به چنین معرکه خطرناکی گرفتار شود، بنابراین در کشمکش‏های داخلی سال گذشته و سال‏جاری{یعنی سال ۱۹۷۵} با کمال مهارت و تیزبینی خود را از معرکه کنار کشیده و عملاً در زد و خوردها شرکت نکرده است و حتی سعی نموده با میانجیگری و ابراز قدرت و نفوذ خود، از جنگ‏های داخلی و زد و خوردهای طائفی جلوگیری کند.

 

تحریک کتائب و پیروزی مقاومت

در اوایل سال ۱۹۷۴ مسئله فلسطین در سازمان ملل مطرح شد. ابوعمار رهبر مقاومت در جلسه عمومی سازمان ملل شرکت کرد و برای اولین‏بار ملت فلسطین از سوی ۱۰۵ کشور دنیا به رسمیت شناخته شد و مقاومت به عنوان نماینده منحصر به فرد فلسطین معرفی گردید. یاسرعرفات اولین شخصیتی بود که مسلحانه وارد جلسه عمومی سازمان ملل شد، و بطور رسمی مورد استقبال قرار گرفت و احتراماتی به مراتب زیادتر از دیگران نثارشان شد. در این جلسه ۱۰۵ دولت به نفع فلسطینی‏ها رأی مثبت دادند و فقط چهار دولت، امریکا- اسرائیل و دو دولت دیگر با رأی فوق مخالفت کردند. این پیروزی بزرگ برای فلسطینیان بسیار ارزنده بود و حربه بزرگ تبلیغاتی اسرائیل را از دستش گرفت. البته اسرائیل با دستگاه‏های  اطلاعاتی خود قبل از جلسه عمومی سازمان ملل کم و بیش از نتیجه رأی آگاهی داشت و می‏دانست که حضور یاسرعرفات در جلسه عمومی چنین نتایج وخیمی برای اسرائیل به بار خواهد آورد. لذا سعی کرد تا قبل از عقد جلسه، در داخل لبنان ایجاد انفجار و جنگ داخلی کند، تا بلکه مانع شرکت یاسرعرفات در سازمان ملل شود و احتمالاً موضوع فلسطین مطرح نگردد.

 

آغاز بحـران

یک‏ماه قبل از جلسه عمومی سازمان ملل تیراندازان کتائبی، یازده فلسطینی را در «دِکوانِه» {حومه بیروت} کشتند. یاسرعرفات خبر قتل را منتشر نکرد، تا احساسات فلسطینی‏ها تحریک نگردد و درگیری بین دو طرف به وجود نیاید.
همان شب یاسرعرفات به مجلس شیعیان نزد امام موسی‏صدر آمد و از او درخواست کرد که با دخالت و نفوذ خود از انفجار جلوگیری به عمل آورد. امام موسی آمادگی خود را برای دفاع از مقاومت و هر نوع فداکاری اعلام کرد. یاسرعرفات تقاضا نمود که امام موسی شخصاً با «پیرجمیل» رهبر کتائب تماس بگیرد و به هر وسیله ممکن، مسئله را خاتمه دهد، امام موسی روز بعد با «پیرجمیل» تماس گرفت و سبب دشمنی و کستار را پرسید. «پیرجمیل» به مقاومت و فلسطینیان حمله کرد. که آنها استقلال لبنان را محترم نمی‏شمردند … امام موسی جواب داد که اولاً مقاومت، استقلال لبنان محترم می‏شمرد و ثانیاً لبنانی‏ها بیشتر از فلسطینی‏ها فساد می‏کنند…
«پیرجمیل» نپذیرفت و بحث ادامه یافت. بالاخره امام موسی گفت که شخصاً ضامن می‏شود و مسئولیت همه فلسطینی‏ها را به عهده می‏گیرد. «پیرجمیل» اجباراً کلام امام موسی را پذیرفت و لذا زد و خورد خاتمه یافت و یاسرعرفات توانست به سازمان ملل برود و آن پیروزی بزرگ نصیب مقاومت فلسطین گردد.

<![if !supportLineBreakNewLine]>
<![endif]>

اوج‏گیری تحریکات دشمن

اسرائیل، از موفقیت بی‏نظیر مقاومت در سازمان ملل به شدت عصبانی شد و لذا تحریکات داخلی لبنان اوج گرفت. کمتر روزی می‏گذشت که تحریکات خارجی و یا زد و خوردهای داخلی صورت نمی‏گرفت. «کتائب» با بهانه‏های مختلف به مسلمانان حمله می‏کرد، تا بین مقاومت و ارتش اصطکاک بوجود آورد. یک روز بی‏جهت به مدرسه صنعتی «دکوانه» حمله کردند و هر کس را که اسمش اسلامی بود زدند و عده‏ای به شدت مجروح شدند، به دانشکده‏های ادبیات، حقوق، و غیره حمله بردند و هر کسی را که اسمش محمد، علی و حسن و حسین بود، زدند… ولی مقاومت از تحریکات دشمن آگاه بود و نمی‏خواست به دام توطئه‏های کشنده و محوکننده گرفتار گردد و به هر ممکن از برخورد مستقیم با «کتائب» پرهیز می‏کرد.
 

در انفجار صیـدا

ماه مارس سال ۱۹۷۵ برای دفاع از حقوق ماهیگیران، برضد یک شرکت امیرکایی، که «کمیل شَمعون» شریک آن بود، تظاهرات بزرگی در صیدا به وقوع پیوست. رهبری تظاهرات بر عهده «معروف سعد» بزرگترین رجل سیاسی و ملی صیدا و از نمایندگان سابق مجلس بود. «معروف سعد» رابطه بسیار نزدیکی با مقاومت فلسطین داشت و در جنگ‏های عرب برضد اسرائیل در سال ۱۹۴۸ شرکت کرده بود و از مدافعان سرسخت مقاومت به شمار می‏رفت. «معروف سعد» مردی آزاده، فروتن، سرسخت و همچنین طرفدار «حرکه‏المحرومین» و از دوستان نزدیک و صمیمی امام موسی‏صدر بود. هنگامی که «معروف سعد» در جلوی صفوف تظاهرکنندگان حرکت می‏کرد هدف گلوله قرار گرفت و به خاک غلطید و صیدا منفجر شد. ارتش برای جلوگیری از تظاهرات، تجهیز شد. مطابق اطلاعات رسیده، «معروف سعد» با گلوله یکی از عوامل ارتش به خاک و خون غلطیده بود و لذا فوراً زد و خورد شدیدی بین مردم صیدا و ارتش درگرفت و در همان لحظات اولیه چندنفر از سربازان کشته و مجروح شدند و دامنه زد و خورد بالا گرفت و چند تانک و زره‏پوش ارتش به دست مردم منفجر شد و ده‏ها نفر از مردم نیز جان باختند. «معروف سعد» هنوز زنده بود و در بیماسرتان بیروت تحت معالجه قرار گرفت و با مداخله مستقیم مقاومت و وساطت «ابوزعیم»، یکی از رهبران مقاومت فلسطینی صلح دوباره برقرار شد. یعنی این‏بار نیز با ذکاوت و آگاهی مقاومت، غائله خاتمه یافت و از درگیری مستقیم بین ارتش و مقاومت جلوگیری به عمل آمد و خطر انفجار لبنان برای مدتی منتفی شد.

 

 طرفداری کتائب از ارتش

دخالت ارتش در صیدا و تیراندازی به «معروف سعد»، رجل ملی و سیاسی معروف، احترام و اهمیت ارتش را در افکار عمومی تنزل داد. حتی مردم صیدا از ورود ارتش به صیدا جلوگیری می‏کردند و ارتش را عامل استعمارگران و نظام طائفی موجود به شمار می‏آورند و انتقادات زیادی متوجه ارتش و رهبران سلطه گردید. برای مقابله با این هجوم فکری علیه ارتش، «کتائب» به حرکت درآمد و یک تظاهرات سی و پنج هزار نفری مسلحانه در بیروت به راه انداخت و در شعارهای تند و تحریک‏آمیزش به مسلمانان و فلسطینیان و مقاومت و سوریه حمله کرد و از ارتش و نظام لبنان به شدت دفاع نمود. در هر گوشه و کنار و بر فراز خیابان‏ها شعارهای بزرگی در طرفداری از ارتش و حمله و هجوم به مسلمانان و مقاومت به چشم می‏خورد. تظاهرکنندگان خیابان‏های زیادی را طی کردند و با شعارهای داغ و تند خود به وسط شهر رسیدند.
این تظاهرات ترس و وحشت زیادی در دل همه انداخت. رجال سیاستمدار! از گروه‏های مختلف به دفاع و دلسوزی ارتش برخاستند و روزنامه‏ها از طرفداران و دلسوزی این رجال، پر شد. آنان می‏گفتند ارتش را مقدس می‏دارند و اگر انتقادی وجود دارد، فقط به خاطر دلسوزی و حمایت از ارتش است. ولی روزنامه‏ها و گفتار بزرگان نشان می‏داد که جوّ وحشت بر همه مستولی شده و همهُ اینان در مقابل قدرت «کتائب» و ارتش تسلیم شده‏اند. به تدریج محیطی به وجود آمد که ارتش جنبهُ تقدس پیدا کرد و مخالفان و منتقدان به ارتش، خائن و بی‏وطن به حساب آمدند. از آنجا که ارتش حربه‏ای در دست سلطهُ {هیأت حاکمه} بود، هر نوع هجوم به سلطه اجباراً هجوم به ارتش تلقی شده و اتهام خیانت و بی‏وطنی به سرعت بر فرق انتقادکننده کوبیده می‏شد، بنابراین کسی جرأت نمی‏کرد که حتی به سلطه انتقاد کند. این جنبه تقدس ارتش حربه مهلکی بود که به دست سلطه افتاد و می‏رفت که دموکراسی و انتقاد آزاد را نابود کند تا زمامداران خودخواه بدون هیچ مزاحمتی به خودسری ادامه دهند و مخالفان خود را با این حربه قاطع از پای درآورند. طبیعی است که در سایهُ سهمگین این تقدس ظاهری، چه جنایات فراوانی می‏توانست صورت گیرد و چه عواقب وخیمی به بار آید. همچنان که ذکر شد همهُ رجال و بزرگان نیز از شدت خوف تسلیم این تقدس شدند و در مقابل سلطه سکوت کردند و راه را برای پایدار ساختن این تقدس خطرناک هموار ساختند.

 

معروف سعد و امام موسی صدر و شایعه ترور او

«معروف سعد» در گذشت و درد و غمی سنگین بر صیدا سایه افکند. نعش«معروف سعد» به مسجد صیدا حمل شد و همهُ مبارزان و مسلمانان برای بزرگذاشت این شهید بزرگ در خیابان‏ها و کوچه‏‏ها و بازارهای صیدا رژه می‏رفتند. تابوت «معروف سعد» در محراب مسجد قرار گرفت، هزاران نمازگزار با چشمان اشک‏آلود و قلب‏های پر درد در صفوف نماز منظم ایستادند، تمام رهبران مقاومت و رهبران چپ از جمله «کمال جنبلاط» حضور یافته بودند، البته چپی‏ها داخل مسجد آقای صدر به داخل مسجد رفت و با آنکه «معروف» سنّی بود و علمای در مسجد صیدا حاضر بودند به امام موسی رهبر شیعیان تکلیف شد که امات به نماز جمعه را بپذیرند. او به منبر رفت و خطبه معروف جمعه را ادا کرد، خطبه‏ای که تمام شنوندگان را به حرکت آورد، مردم از شدت احساسات کف می‏زدند، گریه‏ می‏کردند و امام موسی با سختی از کف زند مردم جلوگیری می‏کرد. او به نقش «معروف» اشاره می‏کرد که در حضور او و در مسجدی قرار داشت. آقای صدر خطبه‌خود را با بزرگداشت «معروف‏سعد» شروع کرد. از مبارزات پیگیر و فداکاری‏های این مرد بزرگ یاد نمود و خاطره‏های گذشت و افتخار این مبارز ملی را در اذهان زنده کرد و گفت: «زمین و آسمان شهادت می‏دهند… در و دیوار صیدا و خیابان‏هایش شهادت می‏دهد… کوچک و بزرگ، زن و مزد شهادت می‏دهند که سراسر زندگی «معروف‏سعد» مبازره برای محرومین برضد استعمار و ظلم و ستم بوده است و به خاطر دفاع از حقوق ستم‏دیدگان در مبارزه با سلطه ستم‏گر، شهید شده است…»
سپس به قسمت اساسی خطبه پرداخت، برای دریدن تقدس ساختگی ارتش، برای درهم شکستن این بت مصنوعی، این نیمه خدایی که نگاهبان سلطه ظلم و ستم‏گر شده بود، چنین گفت:
«ارتش باید نگاهبان مردم و مدافع وطن باشد و مرزهای کشور را علیه بیگانگان پاسداری کند، ولی اگر قرار باشد که بجای دفاع از وطن، در جنوب، آزادمردان را در شهرها به گلوله بندد، بهتر است چنین ارتشی نابود گردد!» (کف زدن‏های شدید حضار و اعتراض آقای صدر و سپس تبدیل احساسات به اشک)… و بعد چنین ادامه داد: «اگر قرار است گلوله‏ای که باید در سینه اسرائیلی در مرزهای جنوب بنشیند و مبارز ملی «معروف‏سعد» را به خاک و خون بکشد، بهتر است چنین ارتشی نابود گردد… ارتش باید نگاهبان وحدت ملی و کرامت هم‏وطنان باشد، ولی اگر قرار است که آلت‏دست طایفه‏ای خاص و یا عده‏ای مصلح‏طلب درآید بهتر است چنین ارتشی نابود گردد…»
بدینوسیله آقای صدر باقدرت و شهامتی بی‏نظیر، پرده‏های تقدس را از پیکر ارتش درهم درید و آن را از مسند نیمه خدایی به زیر کشید و همه لبنانیان نشان داد که به خاطر نجات لبنان و دفاع از دموکراسی و آزادی باید فداکاری کرد و اجازه نداد که قلدران و مصلحت‏جویان با مقداسات مردم بازی کنند و دمکراسی و ارتش و حتی وطن‏پرستی را آلت‏دست اغراض خصوصی خود نمایند و تنها کسی که قادر بود در لبنان به چنین عمل بزرگی دست بزند و با شهامت و واقع‏بینی خود چنین خطر بزرگی را از وطن دور کند، ‌شخص امام موسی‏صدر بود.
پس از ایراد خطبه و نماز پیکر «معروف‏سعد» روی دست‏های مردم در کوچه‏ها و خیابان‏های صیدا به حرکت درآمد و آقای صدر و صف بزرگی از مردم به دنبال او رژه رفتند و او را در میان موج مردم داغدار و عصبانی به خاک سپردند.

شایعه ترور آقای صدر

هجوم شجاعانه آقای صدر به ارتش، نقشه خطرناک سلطه حاکمه را نقش برآب کرد و به مردم وحشت‏زده و آزاده جانی داد تا به دفاع از حق و انتقاد از سلطه بپردازند، ولی هیأت حاکمه عصبانی شد و شایعه‏ای به هجوم مسلحانه به ماشین آقای صدر در «طحاله» و قتل و جرح سرنشینانش در مدتی کمتر از ده‏دقیقه در سرتاسر لبنان انتشار یافت. این شایعه برای ایجاد خوف و ضمناً تهدید آقای صدر و احیاناً آگاهی از عکس‏العمل مردم صورت می‏گرفت، ولی انعکاس بحدی شدید و انقلابی بود که طرح‏کنندگان شایعه فهمیدند چنین عملی برابر با نابودی تمام آنهاست لذا از این فکر شیطانی دست برداشتند.
هفته بعد آقای صدر در مراسم هفتم «معروف‏سعد» حضور یافت و در نطق آتشین خود همچنین اعلام کرد، که یکه و تنها و بدون هیچ محافظی به صیدا آمده است تا اگر کسی بخواهد و قدرت دارد او را ترور کند!

 

آمادگی کتائب

در برابر گسترش نارضایتی مسلمانان از نظام فاسد موجود، «کتائب» با کمک غرب به تسلیح نیروهای خود پرداخت و کشتی‏های مملو از اسلحه به سمت لبنان و مسیحیان سرازیر شد. میلیشای «کتائب» خود را پیش از پیش آماده حمله نظامی علیه مسلمان کرد. آموزش نظامی در کوه‏های لبنان و مناطق مسیحیان شدت گرفت تبلیغات ضداسلامی و ضدفلسطینی همه‏جا گسترش یافت. مقاومت فلسطینی و طرفداران مقاومت را به خیانت و بی‏وطنی و خائن خواندند، به این دلیل که با مقاومت فلسطین روابط دوستانه دارند و درصدد اخراج آنان از لبنان نیستند. این ادعاکنندگان کتائبی فراموش کردند که همین مردم مسلمان جنوب برای دفاع از وطن در «کفرشوبا» و «کفرکلا» و مرزهای جنوبی با اسرائیل می‏جنگند و برای دفاع از وطن جان می‏دهند و تهمت وطنی و خیانت به هیچ‏وجه بر دامان پاک این از جان گذشتگان نمی‏چسبد.

توطئه عین‏الرمانه

جنگ سرد و آمادگی نبرد و تحریکات و حملات به اوج خود رسید و محیط آماده انفجار شد. هر لحظه خطر نزدیک‏تر و امکان انفجار بیشتر می‏گردید و هر حادثه ناچیزی قادر بود چون کبریت این مخزن باروت را مشتعل کند و اگر فاجعه «عین‏الرمانه» پیش نمی‏آمد مسلماً حادثه دیگری همان انفجار را بوجود می‏آورد.
روز یکشنبه ۱۳ آوریل ۱۹۷۵ حوالی ظهر وقتی بک اتوبوس حامل سرنشینان لبنانی و فلسطینی، هنگام بازگشت از جشنی، از «عین‏الرمانه» می‏گذشت، در روبروی یک کلیسای کتائبی، که «پیرجمیل» هم در آنجا بود مورد هجوم وحشیانه‏ای قرار گرفت. سرنشینان غیرمسلح اتوبوس از کوچک و بزرگ، از فاصله‌ نزدیک قتل‏عام شدند و ۲۷ نفر در دم کشته شدند و نعش آنها مدت زیادی بر روی ماند و جنگندگان کتائبی اجازه ندادند حتی آمبولانس دولتی و ارتشی برای حمل کشته‏شدگان به محل نزدیک گردد. این حادثه بحدی دردناک و متأثرکننده بود که احساسات جامعه‌مسلمان را به شدت برانگیخت. احزاب چپ نیز از این احساسات شورانگیز استفاده کردند و فوراً ضد و خوردهای خیابانی با اسلحه‏های سبک و سنگین در هر گوشه‌ بیروت شروع شد.
اما «کتائب» خود را آماده کرده بود. چند کشتی اسلحه آنها را اشباع نموده بود و بخصوص کادرهای جنگنده و نظم ارتشی کافی داشتند. درحالی که نیروهای مخالف کتائبی همه پراکنده و بی‏نظم و اغلب بدون تعلیم نظامی کافی بودند و جنگ در شرایط کاملاً غیرمتوازن شروع شده بود. نیروهای چپ از حزب کمونیست لبنان، حزب «تقدمی اشتراکی» به رهبری «کمال جنبلاط»، حزب «عمل شیوعی»، «جبهه‏اشیعه جرج‏حبش»، «الجبهه‏الشعیبه‏الدموکراتیه»، «نایف حواتمه» و «قیاده‏العامه» ، «احمدجبریل» تشکیل شده بود. این نیروها با تعدّد سازمانی خود به هیچ‏وجه قادر نبودند در مقابل کتائب عرض‏اندام کنند. پشتوانه قدرت آنها مقاومت فلسطینی و بخصوص سازمان نظامی «فتح» بود. یعنی اگر مقاومت فلسطینی (به ریاست یاسرعرفات) از صحنه خارج می‏شد، نیروهای چپ فوراً پراکنده و متلاشی می‏شدند. ولی این نیروی چپ با تحریک‏های متداوم و تبلیغات دامنه‏دار و روزنامه و بیان‏های مستمر، می‏خواست مقاومت فلسطینی را وارد معرکه کند و به جان کتائب بیندازد. هرچند مقاومت فلسطینی به مراتب قوی‏تر از «کتائب» بوده و قادر بود «کتائب» را شکست دهد، ولی ورود «مقاومت» در معرکه، باعث دخول اسرائیل به لبنان می‏گردید، جنوب را تسخیر می‏کرد که اکثریت قدرت فلسطینی در آنجا متمرکز است و به علاوه قادر بود که «محله سبرا» و اردوگاه‏های فلسطینی در بیروت و همچنین پایگاه‏های مقاومت در مناطق شیعه را بمباران کند و سپتامبر سیاه دیگری در لبنان به را ه بیندازد. بنابراین مقاومت فلسطینی از «کتائب» وحشتی نداشت، بلکه نمی‏خواست به هیچ عنوان بادخول خود به معرکه، بهانه‏ای به اسرائیل بدهد. تجربه تلخ سپتامبر سیاه اردن همیشه در جلوی چشم مقاومت فسلطینی وجود داشت. بنابراین همچون موارد متعدد گذشته از انفجار جلوگیری می‏کرد و دستخوش احساسات نمی‏شد، بلکه سعی می‏کرد با صبر و درایت خاص از شعله‏ور شدن اصطکاک‏های داخلی جلوگیری کند. مسیحیان و مسلمانان در قسمت‏های مختلف شهر، سنگر گرفته بودند و هر جنبنده‏ای را هدف گلوله قرار می‏دادند. عبور و مرور قطع شد و شهر به صورت یک دژ نظامی درآمد. در هر گوشه‏ای قناصی(۱) نشسته بود و خیابانی را قرق می‏کرد. توپ‏های سنگین و خمپاره‏ها و موادمنفجره شهر را به لرزه درآورد، آتش و دود آتش‏سوزی از نقاط مختلفه به آسمان بلند شد. طنین رگبار گلوله‏های سبک و سنگین در هر کوچه و خیابانی انعکاس می‏یافت و می‏رفت تا انفجاری همه‏جانبه لبنان را نابود کند. قسمت‏های مهم مسیحی‏نشین همچون «حدث»، «عین‏الرّمانه»، «فرن‏الشبّاک» و «ارفیّه» توسط قسمت‏های مسلمان‏نشین، «کفرشیما»، «حیّ‏سلّم»، «حیّ‏ماضی»، «شیّاح»، «دکوانه»، «برج‏حمّود» محاصره شده است. این قسمت‏ها تقریباً همه شیعه هستند و کمربندوار مناطق مسیحی را احاطه کرده‏اند. آتش جنگ در همه مناطق شیعه‏نشین شعله‏ور شد و احزاب چپ نیز برای هجوم به مسیحیان، به مناطق شیعه‏نشین آمدند. مقاومت فلسطینی نیز براس دفاع از این مناطق کمربندی، نیروهای بزرگی در آن مناطق مستقر کرد. مقاومت فلسطینی پشتوانه نیروهای مسلمان و چپ بود، ولی عملاً در جنگ شرکت نداشت و فقط حضور مقاومت قوت قلبی برای احزاب چپ و نیروهای مسلمان بود. ولی حمله و هجوم توسط نیروهای پراکنده و بی‏نظم و حتی غیرتعلیم‏دیده چپ و مسلمان انجام می‏گرفت. جنگ فوراً به صورت جنگ مسیحی مسلمان درامد و تفکیک کتائبی از مسیحی و کمربندنشین شیعه به صحنه جنگ مبدل گردید و کشته‏های زیادی بر زمین ریخته شد و بخصوص هیچ سنگری، کیسه شنی یا پناهگاهی وجود نداشت و جنگجویان بی‏محابا یکدیگر را زیر آتش می‏گرفتند و عده زیادی در کوچه و خیابان به زمین می‏ریختند.

 

 

مقاومت فلسطین و نقش امام موسی‏صدر

با شعله‏ ورشدن جنگ، مقاومت فلسطینی خود را در خطر انفجار دید و خاطرات تلخ سپتامبر سیاه اردن در ذهن فرماندهان مقاومت مجسم شد. احساسات پرشور و طغیان مردم، از جنایت کتائبی‏ها غیرقابل کنترل بود و احزاب چپ نیز با روزنامه‏ها و بیان‏های سیاسی خود این احساسات بی‏شائبه را هرچه بیشتر تحریک می‏کردند و مردم را به جنگ تشویق صحنه را به انفجار نزدیک می‏کردند. ولی مقاومت فلسطینی بنابر دلایل بالا هرگز نمی‏خواست تسلیم احساسات مردم و تحریکات احزاب چپ گردد و وارد توطئه شود. توطئه‏ای که همه این بهانه‏ها و جنگ‏ها به خاطر آن طرح‏ریزی شده بود. نخست‏وزیر «رشیدالصلح» هم که عملاً در دست «جنبلاط» و احزاب چپ بود، نمی‏توانست کوچکترین تأثیری در صحنه لبنان داشته باشد.
تنها شخصیتی که در لبنان نفوذ و احترام همه‏جانبه داشت و «مقاومت روی او حساب می‏کرد و به اخلاص و فداکاری‏هایش ایمان داشت، امام موسی‏صدر بود، کسی که در سابق بارها به مدد مقاومت آمده و بخصوص در سال ۱۹۷۳ مقاومت را از یک سپتامبر سیاه حتمی نجات داده بود. لذا مسئولان مقاومت، به دستور یاسرعرفات که آن‏موقع در سوریه بود، با امام موسی تماس گرفته، خواستار شدند که برای تخفیف بحران و آتش‏بس، همه نفوذ و قدرت خود را به کار اندازد. امام موسی نیز پس از یک سلسله تماس‏های همه‏جانبه و فشارهای سیاسی و اخلاقی به طرفین، قادر شد که حدود ظهر روز دوشنبه برای مدت دو ساعت اعلام آتش‏بس کند تا در این مدت دو ساعت، کشته‏ها و مجروحان از صحنه‏های جنگ به بیمارستان‏ها منتقل شوند و جنگندگان به آمبولانس‏ها تیراندازی نکنند. تا آن زمان هیچ آمبولانسی نمی‏توانست به صحنه زد و خورد نزدیک سود، چون هدف گلوله قرار می‏گرفت. خیابان‏ها و کوچه‏ها از اجساد کشتگان و مجروحان پر شده بو، حتی کسی نمی‏توانست به درد و ناله مجروحان جواب بگوید و چه بسا زخم‏خوردگانی که مردند و کسی به فریادشان نرسید.
ساعت دو بعدازظهر آتش‏بس شروع شد و امام موسی‏صدر درنظر داشت در خلال این دو ساعت توافقی بین طرفین به وجود آورد و آتش‏بس برای همیشه ادامه یابد. پس از گفتگوها و قرار و مدارها با مقاومت و «کتائب» و فشار اخلاقی و سیاسی، پایه‏های یک توافق دوجانبه ریخته شد و «کتائب» پذیرفت که اولاً رسماً از مقاومت فلسطینی معذرت بخواهد، ثانیاً چهارده نفر از مجروحان کتائبی را که به اتوبوس حمله کرده بودند،‌ تحویل دادگاه بدهند. مقاومت فلسطینی هم پدیرفته بود که بر این دو اساس قرار صلح را بپذیرد و طرفین دست از زد وخورد بردارند. ساعت دو بعدازظهر آتش‏بس برقرار شد و آمبولانس‏ها به خیابان آمدند و کشته‏ها و زخمی‏ها را که انباشته شده بود جمع کردند و به بیمارستان‏ها بردند. ساعت دو و نیم بعدازظهر، «کمال جنبلاط» رهبر چپ و رهبر حزب تقدم اشتراکی، به همراهی «جورج حاوی»، رهبر حزب شیوعی و «محسن دلّول» و «انعام رعد» و رهبران دیگر احزاب چپ نزد امام موسی، به مجلس اسلامی شیعه آمدند که من هم حضور داشتم. «جنبلاط» گفت با آتش‏بس مخالف است و باید به جنگ با «کتائب» ادامه داد. امام موسی اظهار داشت؛ «مقاومت به هیچ‏وجه موافق جنگ نیست و شما هم بدون مقاومت قادر به هیچ عملی نیستید.» «جنبلاط» گفت: ؛ ماچنین و چنان خواهیم کرد و پدر «کتائب» را درمی‏آوریم و از این خطای بزرگ «کتائب» باید استفاده کنیم و آنها را به شدت بکوبیم.» امام موسی گفت: «شما به تنهایی قادر به مقابله با «کتائب» نیستید، ولی اگر چنین تصوری دارید، بفرمائید، این گوی است و این میدان. من هم سعی در ایجاد آتش‏بس نخواهم کرد. برای اینکه شما خواهید گفت که این من بودم که جلوی پیشروی شما را گرفتم، والاّ چنین و چنان می‏کردید.»«جنبلاط» و رهبران چپ حتی چای هم ننوشیدند و به گوش خود شنیدم که «جنبلاط» در حال رفتن، در حالی که ایستاده بود به آقای صدر گفت: «فلانی! تو خیلی محبوبیت داری، شهرت خوبی داری، ولی اگر می‏خواهی شهرت نیکو تو پایدار بماند، باید دم از جنگ بزنی، نه از صلح.» آقای صدر با تعجب گفت: «من به دنبال شهرت شخصی نیستم و دنبال مصلحت مردم بدبختم. بعد «جنبلاط» و همراهان او مجلس را ترک گفته و رفتند و جنگ و جدال بعد از ساعت چهار بعدازظهر مجداً ادامه یافت.
احزاب چپ جمع شدند و قطع‏نامه‏ای دایر به اعتصاب عمومی صادر کردند! تنها عملی که از آنها ساخته بود، آن هم در شهری که همه جاها خودبه‏خود بسته و راه‏ها بند آمده و مردم در خانه‏ها محبوس شده بودند. فرمان اعتصاب احزاب چپ موفقیتی به دست نیاورد. «کتائب» در حصنه‏های زد و خورد، پیروزی‏هایی به دست آورد و محلات شیعه را به زیر آتشبار سهمگین خود گرفت و ترس و وحشتی به دل‏ها انداخت. روز سه‏شنبه «کتائب» از قرار روز پیش عدول کرده بود و دیگر حاضر نبود از مقاومت معذرت بخواهد و به جای چهارده مجرم، فقط حاضربود هفت مجرم را تسلیم دادگاه کند!کتائبی‏ها هر مسلمانی را با اهانت‏های شدید و بی‏رحمی‏های وحشیانه زدند و گرفتند و احیاناً کشتند! کم‏کم زد و خوردها به جنگ مذهبی مبّدل شد . همه مسیحیان به طرفداری از «کتائب» جبهه گرفتند و «کتائب» هم علناً بین همه مسیحیان اسلحه پخش کرد!
جنگ مذهبی به زیان مسلمان‏ها بود؛ زیرا «کتائب» وجهه قداست و حمایت از مسیحیان به خود گرفت و پس از پیروزی‏هایش خود را به صورت قهرمان جلوه داد و بخصوص کشورهای مسیحی غرب نیر همه به طرفداری از «کتائب» و مسیحیان لبنان موضع گرفتند. پیش از این «کتائب» به عنوان یک حزب فاشیست معرفی شده بود، فرقه‏های کاتولیک و ارتودوکس و ارامنه مخالفان «کتائب» به شمار می‏رفتند؛ زیرا همه آنها تحت فشار سیاسی و اقتصادی مارونی‏ها رنج می‏بردند. روشنفکران مارونی نیز با «کتائب» مخالف بودند و حتی در مجلس نمایندگان لبنان هفده نماینده مارونی با نقشه‏های «کتائب» مخالفت می‏کردند، ولی جنگ طائفی و مذهبی و خطر جانی برای هر مسیحی، سبب شد که همه مسیحیان برای بقای خود دست به دامن «کتائب» بزنند و این حزب فاشیستی یکه‏تاز صحنه زد و خورد لبنان گردد.آگاهان لبنان و مقاومت فلسطینی، به این خطر بزرگ آگاهی داشتند. آقای‏صدر برای جلوگیری از این خطر، دعوتی از مسیحیان غیرکتائبی کرد و از هفتاد شخصیت بزرگ مسیحی نظیر «شارل‏حلوّ»، هانری فرعون، غسّان نوینی»… کمیته‏ای بزرگ تشکیل داد، تا اینان در مقابل نفوذ «کتائب» ایستدگی کنند و خطر جنگ مذهبی را برطرف سازند. این کمیته‏ها می‏رفت تا پیروزی‏هایی به دست آورد و از سیطره سیاسی واجتماعی و اخلاقی «کتائب» بر جامعه مسیحی جلوگیری کند، اما این کمیته از دو طرف، چپ و راست وابسته، به شدت مورد حمله قرار گرفت. بخصوص احزاب چپ به امام موسی‏صدر خرده می‏گرفتند که چرا این کمیته را فقط و فقط از مسیحیان تشکیل داده و مسلمانان را در آن شرکت نداده است؟ اینان به فلسفه وجودی این کمیته توجهی نکردند و یا نخواستند توجه کنند! و هدفشان از حمله و ناسزا چیزهای دیگری بود، به طوری که تحریکات همه‏جانبه احزاب وابسته چپ و کتائب باعث شد که این کمیته نتواند کار خود را شروع کند و جنگ همه‏جانبه هر ورز وسیع‏تر می‏شد و مسیحیان بیشتری به صحنه زد و خورد کشیده می‏شدند و پیروزی‏های بیشتری به دست می‏آوردند. روز بعد «کتائب» می‏خواست تنها سه نفر از مجرمان را به اردوگاه بفرستد و اصولاً جنگ را به سود خود می‏دید و برای وارد کردن مقاومت به معرکه و ایجاد انفجار در لبنان وسیله خوبی به دست آورده بود.

 

تهدید امام موسی‏صدر

«مقاومت» از آنچه می‏گذشت به شدت ناراحت بود و می‏دانست که احزاب چپ در مقابل «کتائب» بسیار ناچیزند و اگر زد و خورد ادامه یابد و کشته‏ها زیادتر شوند و احساسات مسلمانان بیشتر جریحه‏دار گردد، چاره‏ای جز ورود مقاومت در جنگ نخواهد بود؛ چیزی که مقاومت می‏خواست به هر قیمتی از آن بگریزد. «جنبلاط» و احزاب چپ، خود می‏دانستند در مقابل «کتائب» ضعیف و ناچیزند، ولی می‏خواستند با تحریک احساسات مردم، فشار روحی و اخلاقی روی مقاومت وارد آورده، و مقاومت را به صحنه بکشند، تا مقاومت «کتائب» را نابود کند و این آقایان از نتایج سیاسی آن استفاده کنند! ولی هجوم اسرائیل و کشاندن مقاومت به جنگ خونین و سرنوشت اندوهبار مردم، برای آنها مطرح نبود.
صبح چهارشنبه (۱۶ آوریل)، «ابوجهاد» رهبر بزرگ مقاومت و نماینده یاسرعرفات به امام موسی تلفن زد و گفت: «ما می‏خواهیم امروز به هر قیمت شده جنگ خاتمه یابد. احزاب غیرمسئول قادر به عملی نیستند و در صورت ادامه و توسعه‌ زد و خورد اجباراً مقاومت باید نتایج آن را تحمل کند و این خطایی بزرگ است.» آقای صدر گفت: «آنان شرط‏هایی را که روز اول قرار گذاشتیم، نمی‏پذیرند.» «ابوجهاد» گفت: «اصلاً شرطی هم نمی‏خواهیم، حتی آن سه نفر مجرم را هم نمی‏خواهیم، فقط می‏خواهیم که جنگ خاتمه پیدا کند.»
من برای آماده ساختن و تجهیز نیروهای خودمان به «شیاح» (منطقه شیعه‏نشین بیروت) رفتم و امام موسی‏صدر، نیروهای شیعی و «حرکه‏المحرومین» را به حال آماده‏باش درآورد، تا در سورت لزوم یا حالت انفجار وارد معرکه گردد. او بعد از ظهر چهارشنبه تلفنی با پیر جمیل رهبر کتائب صحبت کرد. امام موسی پیشنهاد کرد تا آتش‏بس مورد قبول کتائب قرار گیرد، ولی پیر جمیل آن را رد کرد و گفت از جنگ ضرری نکرده و نمی‏کند! امام موسی او را نصیحت کرد که شهر در آتش می‏سوزد، خون ریخته می‏شود، بی‏گناهان، کوچک و بزرگ و زن و مرد به خاک و خون کشیده می‏شوند و تمام ارزشهای لبنانی زیر و رو می‏شود و لبنان در گردآب نیستی و نابودی غوطه می‏خورد…. اما پیر جمیل باز هم نپذیرفت! امام موسی گفت: «بسیار خوب، در این صورت اگر شما خواهان ادامهُ جنگ هستید، فردا در همهُ خیابانها و کوچه‏های بیروت شیعیان را در مقابل خود خواهید دید، و اکنون عشایر هرمل و بلعبک رهسپار بیروت هستند و فردا بیروت را خواهند خورد، اگر می‏خواهی بیروت را نابود ببینی، بفرما….»
پیر جمیل در مقابل تهدید امام موسی تسلیم شد و فرمان آتش‏بس مورد قبول کتائب قرار گرفت، ولی با این شرط که تنها دو مجرم به دادگاه اعزام گردند. مقاوت، تلفنی پذیرش خود را به امام موسی اعلام کرد و آتش‏بس برقرار گردید.
روز چهارشنبه، چهار نفر در جلوی شیاح کشته شدند، روز پنج‏شنبه نیز دو بچه در همان محل به خاک و خون غلطیدند. حقیقت آنکه قناص(تیرانداز ماهر) کتائبی در بالای ساختمانی قرار گرفته بود و هر جنبنده‏ای را هدف قرار میداد. عاقبت به تقاضای امام موسی، مقاومت فلسطینی پنج جنگنده ماهر(مقاتل) به صحنه فرستاد و آنها در عرض چند دقیقه قناص را به زیر کشیدند، در حالی که بیش از پانصد نیروی مسلح از احزاب چپ حضور داشتند و عملاً قادر به گرفتن آن قناص نبودند.

  

توضیح امام موسی

روزهای آخر زد و خورد، احزاب وابسطهُ چپ بکلی ساکت شدند. ابتکار عمل بکلی از دست آنها خارج شده بود، ولی پس از آتش‏بس آرام آرام از گوشه و کنار پیدا می‏شدند و به امام خورده می‏گرفتند و او را متهم به همکاری با کتائب می‏نمودند! و چقدر ناجوانمردانه تهمت می‏زدند و تحریک می‏کردند… امام موسی رهبران وابسته چپ را به مجلس دعوت کرد و از ابوجهاد، مرد دوم مقاومت، نیز در خواست کرد که به عنوان شاهد در آن مجلس حاضر شود. امام موسی در حضور ابوجهاد به رهبران چپ گفت: «موضوع ما همان موضوع مقاومت فلسطینی است و سعی و کوشش ما برای آتش‏بس، به خاطر مصالح مقاومت بوده و با مشورت آنها صورت گرفته است.» و در مورد تحریکات و خرابکاری‏های چپ به آنها گفت: «شما سالها با کتائب، در دولت شرکت داشتید و اختلاف شما با کتائب، بر سر تقسیم منافع و تقسیم کرسی‏های پارلمان است، شما می‏خواهید وزیران بیشتری داشته باشید و کتائب نیز خواهان وزیران بیشتری است. اختلاف شما با کتائب، یک اختلاف ظاهری و به خاطر مصالح خصوصی است، در حالی که اختلاف کتائب و مقاومت یک اختلاف اصولی و اساسی است و بسیار خطا است که مقاومت به خاطر تقسیم مصالح ظاهری شما وارد معرکه شود و بهایی عظیم، به قیمت نابودیش بپردازد. اگر شما می‏خواهید برای منافع خود با کتائب بجنگید، آزادید، ولی انتظار نداشته باشید مقاومت به خاطر شما وارد جنگ شود. رهبران چپ در مقابل ابوجهاد به اجبار سکوت کردند و هیچ بهانه‏ای برای انتقام و هجوم نداشتند، ولی حملات پشت پرده آنها همچنان ادامه داشت. این دوره اول آتش‏بس بود که بدین ترتیب شروع شد.
 

استدلال ابوعمار

به یاد دارم که در دوره دوم یا سوم آتش‏بس بود که ابوعمار تمام مسؤولان احزاب موجود در شیاح را دعوت کرد که در صبرا در دفترش حاضر بشوند. من هم در آن جلسه حضور پیدا کردم. ابوعمار نه تمام رهبران احزاب، که حدود هفده، هجده نفر بودند، تاکید کرد که: «ما نمی‏خواهیم بجنگیم و جنگ به صلاح ما نیست. احزاب چپ احتجاج می‏کردند که نه، باید جنگید و باید زد و کشت. ابوعمار عصبانی شد و گفت: «من به عنوان یک فرمانده جنگی می‏خواهم با شما صحبت کنم. هاونی را در نظر بگیرید (هاون یعنی خمپاره انداز) این هاون در هر یک دقیقه قادر است که یک گلوله بیندازد و در عرض یک ساعت چقدر، و در عوض یک هفته چقدر…» حساب کرد برای ده روز حداقل سه هزار قذیفه (قذیفه یعنی گلوله خمپاره) احتیاج دارد. بعد رو به رهبران احزاب کرد و گفت: «کدامیک از شما احزاب در دفترتان، در ذخیره‏تان سه هزار قذیفه وجود دارد، تنها برای یک خمپاره‏انداز…» گفت: «می‏دانم که شما از من می‏خواهید که من به شما بدهم، من می‏خواهم به صراحت بگویم که خود من هم ندارم. چگونه می‏خواهید من وارد جنگی بشوم که حتی برای ده روز، ذخیره یک هاون را ندارم که بجنگم؟ چگونه می‏خواهید مرا به جنگ بکشید؟» بعد وقتی عصبانی شد رویش را به عراقی‏ها کرد، بخصوص به عراقی‏ها، گفت: «به دولت‏های خودتان بگویید از این اسلحه‏های اضافی که نمی‏خواهند، یا آن اسلحه‏هایی که مال ما بوده و آنها را گرفتند، اول به ما بدهند بعد از ما بخواهند که وارد جنگ بشویم.» بعد عصبانیتش زیادتر شد و گفت: «حتی این را هم نمی‏خواهم، آن فاسدها، آن ذخیره‏هایی را که دور می‏ریزند و به دردشان نمی‏خورد، لااقل آنها را به ما بدهند و بعد از ما بخواهند وارد جنگ بشویم.» در هر حال بعد از این احتجاج همه احزاب ساکت شدند و سخن ابوعمار را پذیرفتند. او تاکید کرد که: «این قرار، قرار سیاسی است و همه باید اجرا بکنند و ملزم به این اجرا هستند.» بعد از حدود یک ساعت و نیم جلسه پایان یافت و همه احزاب به شیاح برگشتند من هم به شیاح برگشتم.

 

جنگ‏های پیاپی

حدود ساعت شش بعد از ظهر در خیابان‏های اسعدالاسعد در مرکز شیاح با یکی از فرماندهان جنگ، از فرماندهان فتح صحبت می‏کردم. یکی از اعضای «جبهه شعبیه»، در خیابان «اسعدالاسعد» آمد و با یک اسلحه «سمینوف» (اسلحه بسیار خفیف) شروع به تیراندازی به سوی «عین‏الرمانه» و مسیحی‏ها کرد. چهار گلوله به سمت آنها شلیک کرد. این افسر فرمانده «فتح» که اسمش «قاهر» بود و دوست ما بود، بر سرش زد و گفت: «جنگ دوباره شروع شد.» به او گفتم: «خوب این دو تا را بگیر، ابوعمار دستور داده، ‌این دو نفر را بگیر،‌چرا رهایشان می‏کنی؟» گفت: «ای کاش می‏توانستیم بگیریم، هیچ قدرتی نداریم و هیچ عملی از دست ما ساخته نیست.» بعد از ده دقیقه باران گلوله‏های سنگین توپ از «عین‏الرمانه» به طرف «شیاح» سرازیر شد و این «شیاح» بود که زیر این گلوله‏ها می‏لرزید و ما مثل گنجشگ از این گوشه به آن گوشه فرار می‏کردیم، تا این گلوله‏ها ما را نیندازد. همین «اسعد قاهری» که با من بود و صحبت می‏کرد، به سختی مجروح شد و پایش از بین رفت و بعد از آن به مستشفی{بیمارستان} رفت و من دیگر او را ندیدم.
ابوعمار بعد از شروع جنگ، موافق (محافظ) خودش به نام «ابوحسن سَلامه» را به «شیاح» فرستاد که تحقیق بکند و ببیند چطور شد. وقتی «ابوحسن سلامه» به «شیاح» آمد، خود من رفتم و با او صحبت کردم. گفتم: «خود ما دیدیم که چگونه جنگ را شروع کردند.» «ابوحسن سلامه» یک مقدار فحش به «جبهه شعبیه» داد، وبعد گفت: «این فلان‏فلان شده‏ها با گلوله سمینوف،‌یعنی گلوله کوچک می‏زنند، ولی آن بی‏شرف‏ها چرا در جواب یک توپ گنده می‏زنند.» این جوابی بود که با عصبانیت در مقابل این عکس‏العمل «کتائب» می‏خواست بیان کند. درحالیکه به نظر من این وارد نبود و آنها قوی‏تر هستند و توپ دارند و توپ می‏زنند. به هرحال شروع به فعالیت کرد، تماسش با مسیحی‏ها و ارتش و سایر طرف‏های درگیر برقرار شد، تا حوالی ساعت نُه دوباره آتش‏بس در «شیاح» برقرار شد. این آتش‏بس تا ساعت یک بعداز نیمه‏شب که خود من در «شیاح» با یکی از جنگجویان به نام «حسین حسینی» که بعداً شهید شد پاس می‏دادم ادامه داشت. او اهل «شیاح» بود و همه را می‏شناخت. سر ساعت یک بعداز نیمه‏شب که در خیابان‏ها درحال گذشتن بودیم، دیدیم که شش،‌ یا هفت نفر با سرعت از یک طرف به طرف دیگر می‏روند. ما اینها را تعقیب کردیم و رسیدیم به خیابانی به نام «شارع عبدالکریم‏الخلیل». دیدیم یک خمپاره‏انداز کوچک شصت میلیمتری که در دست داشتند گذاشتند وسط خیابان و به سرعت دو تا گلوله شلیک کردند. بعد این خمپاره را برداشتند و فرار کردند. ما آنها را گرفتیم و دوستمان «حسین حسینی» آنها را شناخت. از حزب «شیوعی» (حزب کمونیست لبنان) بودند و او خانه و محل و تمام مشخصاتشان را می‏دانست. آن شش، هفت نفر مسلح بودند و ما دو نفر کاری نمی‏توانستیم بکنیم رهایشان کردیم. پیش «ابوحسن سلامه» فرستادم و پیغام داد که اینها را دیدیم که دو تا گلوله به مسیحی‏ها زدند و فرار کردند. «ابوحسن سلامه» اینها را خواست، که انکار کردند که نه ما این کار را نکردیم بعد از ده‏دقیقه گلوله‏باران «کتائب» دوباره شروع شد،‌ گلوله‏بارانی شروع شد که بعدها هم همچنان ادامه پیدا کرد.

 

چرا جنگ؟

اینها نمونه‏های بسیار کوچکی است از حقایق ملموس که خودمان در ضمن عمل دیدیم و حس کردیم که چگونه مقاومت می‏خواهد جلوی جنگ را بگیرد و چپی‏ها منفجر می‏کردند و «کتائب» هم منتظر بود که اینها منفجر کنند تا به شدت بکوید و بزند و پای مقاومت را به جنگ بکشد. در اینجا یک سؤال مطرح است که چرا طرف‏ها می‏خواستند آشوب به پا کنند و بجنگند. ابتدا دست راستی‏ها وسپس دست چپی‏ها. درباره مسیحیان و دست راستی‏ها این موضوع را باید ذکر کنم که از گذشته امتیازات بزرگ لبنان در دست اینها بود. پس از پیشرفت‏هایی که برای مسلمانان به وجود آمد آنان احساس کردند که مسلمانان قدرتشان برضد «کتائب» است و درخواست‏ها و طلب‏هایی دارند. تظاهرات امام موسی در بعلبک و صور نمونه‏هایی از این تظاهرات است. پس اینها باید از امتیازات قدیم خودشان صرف‏نظر کنند و مقداری از امتیازات را به مسلمانان بدهند. آنها حاضر نبودند این کار را بکنند. بعد مقاومت فلسطین وارد معرکه می‏شود و مقاومت فلسطین هم پشتوانه قدرتی می‏شود برای مسلمان‏ها و توازن‏ قوا را به سود مسلمان‏ها تغییر می‏دهد. بنابراین در لحظاتی که هنوز جنگ شروع نشده بود، تقریباً توازن قوا به سود مسلمان‏ها چرخیده بود. یعنی با حرکت و نهضتی که مسلمان‏ها بخصوص شیعیان، به وجود آورده بودند و با بودن رزمندگان فلسطینی در معرکه و صحنه، توازن قوا به سود مسلمان‏ها بود و مسیحیان زنج می‏بردند و حاضر نبودند که این شکست و ضعف را بپذیرند. بنابراین می‏خواستند که با یک قدرت خارجی همدست بشوند و مسلمان‏ها را بکوبند و ضعیفشان کنند، تا امتیازات گذشته خودشان حفظ شود. هم‏زمان با این موقع می‏بینیم که اسرائیل نیز برای کوبیدن فلسطینی‏ها دست به کار شده تا دوباره توطئه‏ای به پا کنند. بنابراین مصالح اسرائیل و مصالح «کتائب» باهم هماهنگ می‏شود. این دو دست به دست هم می‏دهند و برای کوبیدن مسلمان‏ها بطورکلی،‌ قیام می‏کنند. اسرائیل برای کوبیدن فلسطینی‏ها و مسیحیت برای کوبیدن تمام مسلمان‏ها، که امتیازات خودش را حفظ کند و حتی امتیازات بیشتری کسب نماید، که همینطور هم شد.
اما چپ چرا می‏جنگد؟ «جنبلاط» و رهبران حزب کمونیست و احزاب مارکسیست معتقد به جنگ طبقاتی بودند. می‏گفتند که طبقه کارگر باید برضد سرمایه‏دار اسلحه به دست بگیرد و بجنگد و آنها را نابود بکند، که به نظر ما این حرف پوچی بود؛ برای اینکه چه در جناح مسلمان‏ها و چه درجناح مسیحیان، کسانی که می‏جنگیدند همه‏شان محروم و همه‏شان کارگر و بدبخت بودند. اینطور نبود که در جناح مسیحی‏ها سرمایه‏داران باشند و بجنگند و در جناح مسلمان‏ها کارگرها بجنگند. نه، جنگ به صورت دینی و طایفه‏ای و حتی نژادی درآمده بود که یک نژادی،‌ یک دینی برضد دینی دیگر می‏جنگید. برای آنها مطرح نبود که این سرمایه‏دار است یا کارگر. بنابراین ادعای کمونیست‏ها، که جنگ طبقاتی بود و آنان به خاطر طبقات می‏جنگیدند،‌ بکلی غیر وارد است. مطلب دومی که «جنبلاط» زیاد بر آن تکیه می‏کرد، تغییر نظام و قانون اساسی لبنان بود. قبلاً شرح دادم که این نظام به نفع مارونی‏ها و کتائبی‏ها است و تلاش براین است که این نظام را تغییر دهیم و عادلانه کنیم. ولی عنوان این اشعار در آن زمان از طرف «جنبلاط» شعبده‏ای بیش نبود، برای اینکه، وقتی مسلمان‏ها ضعیف‏تر هستند و یک توطئه بین‏المللی برای کوبیدن مسلمان‏ها درگیر است و اینها حتی به بقای خودشان اطمینان ندارند، چگونه می‏خواهند چیزهای جدید کسب کنند و امتیازهای جدیدی به دست آورند. این خیلی احمقانه بود، این شعارهایی بود که می‏دادند؛ تغییر نظام و تغییر قانون‏اساسی، که به نفع مسلمان‏ها باشد، بین مسلمان‏ها و مسیحی‏ها اختلاف نباشد و پروژه‏هایی از این قبیل. اینها چیزهایی بود که در ظاهر می‏گفتند؛ یعنی تغییر نظام و جنگ‏های طبقاتی.ولی آن چیزی که ما فکر می‏کنیم،‌ دو مرحله است. مرحله اول اینکه احزاب چپ در تقسیم لبنان استفاده می‏بردند. مسیحیان در قسمت مسیحی‏ها، یک حکومت مسیحی تشکیل می‏دادند و احزاب چپ بر قسمت‏های مسلمان‏نشین سیطره پیدا می‏کردند و یک حکومت چپ ایجاد می‏شد. دولت روسیه شوروی هم از اینها پشتیبانی می‏کرد. اسنادی وجود دارد که روسیه از اینها درخواست کرده بود که سه بندر؛ بندر صور و صیدا و طرابلس دراختیار روس قرار گیرد و روس از این حکومت کمونیستی و حکومت چپی که در قسمت مسلمانان به وجود می‏آید، پشتیبانی کند. بنابراین «جنبلاط» می‏گفت که حکومتی به رهبری خودش در قسمت مسلمان‏نشین به وجود آورد. در این حکومت فلسطینی‏ها هم کم و بیش به طمع افتادند و احساس کردند که اگر حکومتی چپ به رهبری «جنبلاط» به وجود آید، قدرت نظامی آن به دست فلسطینی‏ها خواهد بود. بنابراین از این نمدکلاهی هم نصیب آنها خواهد شد. بنابراین وقتی می‏بینید فسلطینی‏ها با احزاب چپ در مسئله تقسیم لبنان همکاری می‏کنند، علتش این طمعی است که به دامش افتاده‏اند. تقسیم لبنان به دو قسمت مسلمان و مسیحی مطبوع طبع آنهاست. این دلیل بزرگی است که ما احساس می‏کنیم «جنبلاط» یا احزاب چپ به خاطرش می‏جنگیدند و هنوز هم طعم این حکومت یساری یا چپ در لبنان از زیر دندانشان بیرون نرفته و دنبال این فکر هستند و حتی الان{سال ۱۹۷۸} هم اظهار می‏کنند.دلیل دومی که ما می‏توانیم ارائه بدهیم و شاید خیلی تند باشد، ولی در ضمن تجربه پیدا کرده‏ایم، این است که عده‏ای از رهبران احزاب چپ، بدون شک با اسرائیل همکاری نزدیک دارند. بنابراین وقتی اسرائیل به دنبال توطئه‏ای در لبنان، به جریانی دست می‏زند، همانطور که «کتائب» و دست راستی‏ها از آن طرف شروع به عملی می‏کنند، هم‏زمان با اینها و هماهنگ با اینها گروه‏های چپی همدست با آنها، انفجار به وجود می‏آورند. بنابراین مطابق احساس ما و تجربه ما در این روزگار می‏بینیم، رابطه بسیار نزدیک بین عده‏ای از احزاب چپ یا رهبران احزاب چپ با اسرائیل وجود دارد. بنابراین وقتی ما از احزاب چپ کناره گرفتیم و از میانشان خارج شدیم، به این علت بود، که به پاکی و صحتشان به هیچ‏وجه اطمینانی نبود؛ این اطمینان که این آدمی که امروز می‏جنگد، جاسوس اسرائیل نباشد و به خاطر اسرائیل خرابکاری نکند.
در همین‏جا می‏شود پرسشی را مطرح ساخت که چرا مقاومت فلسطین در دو دوره جنگی که بیان کردم، از ورود در جنگ خودداری کرد؟ جوابش واضح است. برای اینکه مقاومت از روز اول به توطئه اسرائیل پی برد، یعنی فهمید که اسرائیل می‏خواهد انفجاری در لبنان به وجود آورد که پای مقاومت به میدان کشیده شود و ارتش و مسیحیان را به جان مقاومت فلسطین بیندازد و  سپس مقاومت را بکوبد و خرد کند، همینطور که مقاومت را خرد کرد. بنابراین مقاومت فلسطین از داخل شدن در جنگ تا حد امکان خودداری می‏کرد، یا حتی آنجایی هم که اسلحه می‏داد و عناصری را می‏فرستاد،‌ علناً اظهار می‏کرد که ما در جنگ دخالتی نداریم.
در این مورد که چرا بعضی از رهبران چپ و اسرائیل روابطی دارند، سندی بسیار مهم وجود دارد. مدتی پیش در مجله «النهارعربی» بین «خالدالحسن» یکی از اعضای کمیته اجرایی فتح با «ایلی رِزق» یکی از رهبران حزب «کتائب» در پاریس مصاحبه‏ای در حضور «غَسّان توِینی» برگزار می‏شود. این مصاحبه ترجمه شده و در یکی از شماره‏های نشریه قدس دانشجویان اروپا پخش گردید. در قسمتی از این گفتگو «خالدالحسن» که یکی از رهبران مقاومت فلسطین است، ذکر می‏کند که از سال‏های (۱۹۵۰) صهیونیزم صندوقی به وجود آورد، برای پول دادن یا رشوه دادن به رهبران فلسطینی. هنگام بروز حادثه جنگ، در این صندوق صدمیلیون دلار پول بود. این پول را بنابر اظهار خود «خالدالحسن» که یکی از رهبران فتح است، به رهبران فلسطینی رشوه می‏دادند تا به نفع اسرائیل کار کنند. این رهبران فلسطینی چه کسانی هستند؟ چه کسانی می‏توانند باشند؟ لااقل ابوعمار و ابوجهاد اینطور نیستند، اینها اولاً پول دارند، احتیاج به این چیزها نیست. ثانیاً پاک‏تر از آن هستند که از اسرائیل پول بگیرند. چه کسانی از رهبران فلسطینی باقی می‏مانند که صدمیلیون دلار از اسرائیل پول و رشوه بگیرند. رشوه می‏گیرند برای چه کار، برای چه منظور. بنابراین می‏بینیم که به تصدیق خود رهبران مقاومت فلسطین اسرائیل به عده‏ای از فلسطینی‏ها که مقاوم و مسئولیتی دارند، رشوه می‏دهد و اینها را تحریک می‏کند. اینها را به جان هم می‏اندازد و خودشان هم می‏دانند که اینها چه کسانی هستند،‌ منتهی به مصلحتشان نیست که اینها را بروز دهند،‌ ولی چیزی که محقق است این است که در بین فلسطینی‏ها جاسوس اسرائیل بسیار زیاد است و حتی در بین رهبرانشان، و این به تصدیق خود «خالدالحسن» عضو هیأت اجرائیه(۱) فتح است

   

سپربلای فلسطینیان

پرسش دیگری در این رابطه مطرح شده و آن اینکه، چرا امام موسی و حرکت محرومین خودشان را سپر بلای مقاومت فلسطین قرار دادند؟ و از مقاومت فلسطین تا این اندازه دفاع کردند؟ و آنجایی که مقاومت فلسطین به مصلحتش نبود تا وارد جنگ بشود، اینها خودشان را به جنگ وارد کردند تا از مقاومت فلسطین طرفداری کنند. این یک سؤال فلسفی بزرگ است که جواب به درازا خواهد کشید. ولی بطور مختصر باید بگویم که امام موسی احساس می‏کرد که با انفجار لبنان و به میدان کشیده شدن فلسطینی‏ها و درگیری رودرو بین فسلطینی‏ها و «کتائب»، مشکلات لبنان زیادتر و زیادتر خواهد شد. بنابراین به هر وسیله ممکن باید جلوی این درگیری را می‏گرفت، باید فلسطینی‏ها را ساکت می‏کرد، باید از آنها حفاظت می‏کرد تا آنها وارد جنگ نشوند. حتی وقتی فلسطینی‏ها، در «جبل» وارد جنگ شدند، امام موسی به شدن به آنها اعتراض کرد که این عمل شما خلاف استراتژی کلی شماست و به شما ضربه و ضرر خواهد زد و ما را به بن‏بست خواهد انداخت و اینطور هم شد. بنابراین در آنجایی که امام موسی می‏دید «کتائب» می‏خواهد انفجار به وجود آورد و فلسطینی‏ها را وارد جنگ کند و در صورت ورود به جنگ انفجاری بزرگ پدید خواهد آمد که لبنان را خواهد سوزاند، ترجیح می‏داد که شیعیان وارد جنگ شوند و سپربلای فلسطینی‏ها قرار گیرند تا «کتائب» را آرام کند و از انفجار جلوگیری نماید. این، هدف بود و هدف مقدسی بود، ولی شکست خورد و به جایی نرسید. به عنوان مثال در آغاز همین انفجار جدید، در «تل‏زعتر و دکوانه» بین فلسطینی‏ها و «کتائب» درگرفت، ولی فلسطینی‏ها خوش نداشتند که در منطقه آنها جنگ بشود، جنگ را به «شیاح و عین‏الرمانه» منتقل کردند، یعنی جنگ را به دوش شیعه‏ها انداختند. چون «شیاح» منطقه شیعه بود. بعد می‏بینید در سرتاسر دوران جنگ، مناطق شیعه‏نشین همیشه محل جنگ بوده و شیعه‏ها کشته داده‏اند. یعنی شیعه‏ها تحمل می‏کردند که جنگ را در مناطق خود بپذیرند، تا بین فلسطینی و لبنانی، یا بین فلسطینی و کتائبی جنگ درنگیرد و بتوانند آتش را زودتر خاموش کنند. این به صلاح تاکتیک یا فکری بود که امام موسی از روز اول به دنبالش بود تا به هر وسیله که شده فلسطینی‏ها را از جنگ دور نگهدارد. به دو دلیل؛ یکی محافظت خود فلسطینی‏ها و یکی اینکه لبنان به انفجار کلی کشیده نشود.
بحث‏های فلسفی و تاریخی نیز در اینجا مطرح است، که به موقعیت شیعیان و تهمت‏هایی که دیگران به شیعیان می‏زدند ومی‏زنند، مربوط می‏شود. عادتاً شیعه‏ها را ستون پنجم دشمن -هر دشمنی- به حساب می‏آوردند و هر خطایی که یک شیعه بکند بوق و کرنا به راه می‏اندازند و آنها را متهم به خیانت و جاسوسی می‏کنند. بنابراین در اذهان تمام مردم این واقعیت رسوخ کرده که شیعه یعنی خائن، شیعه یعنی ستون پنجم استعمار، شیعه یعنی نوکر شاه، شیعه یعنی فلان‏ و فلان. به همین سبب امام موسی وقتی در لبنان شروع به فعالیت کرد،‌ بزرگترین برنامه دینی و مذهبی او این بود که شخصیت شیعه را از ستون پنجمی و جاسوس بودن و همکاری با شاه و یا دول دیگر، آزاد کند و شخصیت حقیقی انقلابی شیعه را به دنیا نشان بدهد و توانستت که این عمل را انجام بدهد وپیروز هم شد. حدود ده سال پیش شیعه‏ها بطور فطری و طبیعی جاسوس و مزدور و دست‏نشانده بودند، درحالیکه امروز شیعیان در لبنان به نام یک طبقه، یا طایفه انقلابی و مبارز و فداکار و دیندار محسوب می‏شوند و همه روی شیعه حساب می‏کنند. وقتی که می‏بینید حتی دست‏راستی‏های «کتائب»، اینقدر به شیعه‏ها حقد و حسد نشان می‏دهند به خاطر این است که شیعیان روی پای خود ایستاده‏اند و منشاء قدرت هستند و حرفشان خریدار دارد و قدرتشان عامل تغییر دهنده تاریخ در این کشور است. اینها مدیون نقشه بزرگ امام موسی است که حضور اساسی شیعه را آنطور که باید باشد نشان داد، نه آنطور که دیگران بطور عکس‏العملی نشان می‏دادند.خیلی دردناک است که وقتی در این روزها دیده می‏شود که احزاب چپ و مخالفان شیعه، سعی می‏کنند شیعه را تحریک کنند تا به سمت اسرائیل یا به سمت «کتائب» برود. در همین زمانی که او را به طرف اسرائیل یا «کتائب» می‏رانند، روزنامه‏ها فحش را شروع می‏کنند که جاسوس‏ها را ببینید،‌ مزدوران و دست‏نشانده‏ها را مواظب باشید که چه می‏‏کنند!
یک نمونه را ذکر می‏کنم که بسیار دردناک بود و در «مارون‏رأس» یکی از روستاهای شیعه‏نشین جنوب لبنان اتفاق افتاد، که هم مرز اسرائیل است و تا اسرائیل صد متر بیشتر فاصله ندارد.
اسرائیل همیشه به خاک این ده تجاوز می‏کند در این روستا عده زیادی از «حرکت محرومین» هم وجود دارند که از بهترین جنگجویان هم هستند. احزاب چپ در میانه جنگ به سمت این روستا تیراندازی می‏کردند و به پای یکی از بچه‏های ما تیر زدند و مجروحش کردند و گفتند اینها جاسوس هستند. روزنامه‏ها به اینها فحش می‏دادند، که اینها جاسوس هستند و اسرائیل در طرفداری از این روستا حزبی‏ها را با توپ سنگین می‏زد؛ یعنی تمام شرایط لازم و ضروری را برای این روستا که به اسرائیل بپیوندد، آماده می‏کرد. از یک طرف به عمّال خودش در داخل احزاب چپ دستور می‏داد که به روستا تیراندازی کنند و از سوی دیگر خودش به این احزاب تیراندازی می‏کرد که به روستائیان نشان بدهد که ما هستیم که از شما طرفداری می‏کنیم. روزنامه‏های چپ هم داد و فریاد به راه انداخته بودند که ببینید اینها خائن و جاسوس هستند و با اسرائیل همکاری می‏کنند. من با ابوعمار و ابوجهاد –رهبران مقاومت- در این‏باره صحبت کردم. آنان پذیرفتند که حرف من صحیح است نه ادعای احزاب، برای اینکه احزاب با بوق و کرنایی که راه انداخته‏اند که اینها جاسوس‏اند، مزدورند و دست‏نشانده اسرائیل هستند، به مردم روستا فشار می‏آوردند تابه سمت اسرائیل بروند، و اگر هم نخواهند بروند، اجباراً به آن سمت میلشان می‏دهند. درحالیکه این به ضرر مقاومت فلسطین است، به زیان جنوب لبنان است، به ضرر مسلمانهاست. اینها ممکن است استفاده تبلیغاتی ببرند، امام موسی را بکوبند و شیعه‏ها را بکوبند،‌ولی انقلاب ضرر می‏کند. با برقراری تماس‏ها و فعالیت‏هایی که کردیم بالاخره ممانعت کردیم که عده‏ای از مردم این روستا با «کتائب» یا اسرائیل همکاری کنند و به لطف خدا این روستا،‌ هنوز که هنوز است،‌ برپای خودش در مقابل اسرائیل ایستاده است، درحالیکه روستاهای زیادی از مسیحی‏ها و دُرزی‏ها، علناً با اسرائیل همکاری می‏کنند واین روزنامه‏های چپی درباره آنها حرف نمی‏زنند. ولی در مورد دهی که همکاری نکرد و نمی‏خواست که همکاری بکند، تمام وسایل و شرایط لازم را ایجاد می‏کردند تا همکاری کند، تا در روزنامه‏ها بکوبند و چه فحش‏ها که به مردم این روستا دادند. حتی فرمان قتل عده زیادی از آنها را صادر کردند، که فعالیت‏های آنها خنثی شد.
می‏بینیم که یک توطئه تاریخی و فلسفی برضد شیعه در جریان هست و بخصوص وقتی که احساس می‏کنند این شیعه با تمرکز خودش و با رهبری صحیح خودش قادر است که قدرت ایجاد بکند، و به اصطلاح گلیم را از زیرپای این احزاب چپ بکشد، بنابراین باعث می‏شوند که دشمنی با این شیعه و این رعبری زیادتر و زیادتر شود. همانطور که گفتم این مسئله بسیار مفصل است و از نظر اجتماعی و تاریخی و فلسفی باید مورد دقت قرار گیرد.

 

حکومت نظامـی

پس از این درگیری‏ها حکومت «رشیدالصلح» از بین رفت؛ چون عملاً قادر به هیچ عمل مثبتی نبود. قوای ارتش و ژاندارم و شهربانی از فرمان او اطاعت نمی‏کردند و او نیز با متابعت بی چون و چرا از چپ خود را فلج کرده بود. بعضی از چپ‏گرایان تند، به رهبری «جنبلاط» تقاضای عزل سیاسی «کتائب» را کرده بودند و «کتائب» نیز گفته بود: «اگر حکومتی قادر است بدون حضور ما لبنان را اداره کند، ‌بفرماید». تیراندازان کتائبی عملاً عبور و مرور را در خیابان‏ها فلج می‏کردند و شهر را از حالت عادی خارج می‏نمودند.
با سقوط حکومت، تمام کارهای دولتی نیز در اختیار «فرنجیه» رئیس‏جمهور قرار گرفته بود که او خود در مخالفت با مقاومت و مسلمان‏ها ید طولانی داشت. در این شرایط وخیم هیچ‏کس جرأت نمی‏کرد مسئولیت حکومت را بپذیرد، ‌زیرا بدون موافقت «کتائب» عملاً نمی‏توانست آرامشی وجود داشته باشد. تنها کسی که از جانب مسلمان‏ها کاندید نخست‏وزیر شده بود، «رشید کرامی» رجل قدیمی و توانایی بود که در بجران‏های سال ۱۹۵۸ نیز به نخست‏وزیری رسیده بود و از سیاستمداران ملی به شمار می‏رفت. ولی رئیس‏جمهور «فرنجیه» با او سر سازگاری نداشت و نمی‏خواست او را بپذیرد. از این رو یک سرلشگر بازنشسته ارتش را مأمور تشکیل کابینه کرد و او نیز یک کابینه نظامی، برای سیطره بر لبنان تشکیل داد. نیروهای ارتشی و ژاندارم وشهربانی با همراهی «کتائب»، بهمارکز مقاومت، یعنی محلات شیعه‏نشین حمله بردند. رگبار گلوله‏های توپ و خمپاره بر محلات شیعی، بخصوص «شیاح» باریدن گرفت و گروه‏گروه از مردم بی‏گناه شیاح طعمه آتش و آهن شده و در زیر خرابه‏های خانه‏های فرو ریخته مرفون می‏شدند. یاسرعرفات از حکومت نظامی بیم داشت و به امام موسی گفت که می‏خواهند داستان اردن را تکرار کنند و فلسطینی‏ها را تصفیه نمایند. امام موسی به او جواب داد: «تصفیه شما قبل از تصفیه ما ممکن نیست.» یاسرعرفات بیش از پیش اظهار نگرانی کرد و گفت می‏خواهد هیچ برخورد نظامی با دولت و ارتش روی ندهد و از امام موسی تقاضا کرد که حکومت نظامی را با تظاهرات سیاسی (نه نظامی) ساقط کنند. امام موسی نیز به او قول داد و با کمک «مفتی حسن‏خالد»، رهبر اهل سنت و «شیخ عقل» رهبر دُرزی‏ها، جلسه‏ای تشکیل دادند و قطعنامه‏ای گذراندند که تا سقوط حکومت نظامی، اعتصاب خواهند کرد.
سرتاسر لبنان را اعتصابی یکپارچه فرا گرفت. حتی یکی از افسران ارشد شیعه که وزیر کابینه نظامی بود به مجلس تلفن زد تا با امام موسی صحبت کند، امام او را نپذیرفت و گفت حکومت جدید را به رسمیت نمی‏شناسد. اعتصاب ادامه یافت تا پس از چهار روز حکومت نظامی سقوط کرد. این یک پیروزی برای رهبر شیعه به عنوان حامی انقلاب فلسطین به شمار می‏رفت.
یک نکته جالب اینکه شب اعلام حکومت نظامی از طرف رئیس‏جمهور و هجوم وحشیانه ارتش و ژاندارم‏ها و شهربانی به محلات شیعه‏نشین، نیروهای مقاومت فلسطینی به امر یاسرعرفات عقب‏نشینی کردند و پایگاه کمربندی شیعه‏نشین را رها کردند و اینطور شایع شد که «کتائب» تصمیم دارد در آن شب وارد «شیاح» و محلات دیگر گردد. نیروهای چپ وابسته وقتی دیدند مقاومت عقب‏نشینی کرده است، همه گریختند و صحنه را خالی کردند! و نشان دادند که بدون پشتیبانی مقاومت صفر به حساب می‏آیند.
در آن شب هجوم شدید «کتائب» و نیروهای دولتی متوجه «شیاح» بود و خیابان‏های اصلی «شیاح» در مقابل هجوم کتائبی‏ها باز و بدون پاسبان ماند. بیش از پانصد نفر از جنگجویان احزاب چپ، هر یک از گوشه‏ای فرار کردند. رعب و وحشتی عجیب، زن و بچه‏های منطقه «شیاح» را فرا گرفت. همه می‏گریختند و گویی انتظار هجوم مغولان را دارند. برای اولین‏بار نیروهای «حرکه‏المحرومین»، به امر وجدان و ضرورت دفاع از ناموس خلق وارد صحنه شدند. رزمندگان از جان گذشته «حرکه‏المحرومین»، تمام خیابان‏های اساسی و فرعی «شیاح» را سد کردند و تا صبح در مقابل رگبار گلوله و توپ‏های سنگین «کتائب» مقاومت نمودند. در «شارع‏اسعدالاسعد»، بزرگترین معرکه‏گاه بین احزاب و «کتائب» که در اوایل شب بیش از سی نفر از احزاب چپ در آنجا پاسداری می‏کردند و همه گریخته بودند، جز یک پیرمرد شصت ساله که خانه‏اش آنجا بود و تصمیم داشت قبل از کسانش بمیرد، تا مرگ دلبستگانش را به چشم نبیند کسی دیده نمی‏شد، رزمندگان «حرکه‏المحرومین» با شوق و ذوقی وافر و شجاعتی بی‏حد تمام خیابان‏ها و محل دخول و خروج «شیاح» را پاسداری کردند و تنها امید و نقطه اتکای مردم بی‏پناه «شیاح» بودند.

 

حکومت بدون احزاب

نفرت عمومی نسبت به احزاب آنقدر بالا گرفت که مردم خواستار حکومت بدون احزاب شدند. ایجاد حکومت در آن شرایط کاری مشکل بود، زیرا مسلمان‏ها نمی‏خواستند «کتائب» را در حکومت بپذیرند و «کتائب» نیز آشوب می‏کرد و اجازه تشکیل حکومت نمی‏داد و فرصت کافی برای حل مشکلات موجود و رسیدگی به جرم تبهکاران وجود نداشت، لذا امام موسی موسی به پیروی از افکار عمومی پیشنهاد کرد که حکومتی کوچک، بدون احزاب چپ و راست تشکیل شود تا محیط را برای یک حکومت صحیح و کامل آماده سازد. البته «کتائب» این نظریه «حکومه‏مصغره» بدون «کتائب» را به شدت محکوم کرد و زد و خوردها شدت گرفت.
برای حل این مشکل و ارضای «کتائب»، ابوعمار و امام موسی، با «کمیل شمعون» رئیس حزب «احرار» ملاقات کردند و او را قانع نمودند که در «حکومت صغیر» شرکت کند. او نیز موافقت کرد، ولی «پیرجمیل» باز هم نظریه «حکومت صغیر» را رد کرد و گفت هیچ‏کسی (حتی کمیل شمعون) را خارج از حزب به نمایندگی خود نمی‏پذیرد و به همین جهت تضادی بین «پیرجمیل» و «کمیل شمعون» درگرفت که به سود مسلمانان بود.
از سوی دیگر «کتائب» درخواست مصالحه کرد؛ بدین معنی مقاومت فلسطین و «کتائب» خصومت را کنار بگذارند. مقاومت فلسطین این نظر مصالحه را نیز پذیرفت، ولی «کتائب» بازهم راضی نبود و تقاضا می‏کرد که نماینده «کتائب» در حکومت صغیر شرکت داشته باشد و این نمی‏توانست مورد قبول مردم قرار گیرد.

اعتصاب غذای امام موسی‏صدر

همانطور که گفته شد، مشکلات سیاسی و نظامی، حیات لبنان را در معرض خظر اساسی قرار داده بود. احزاب چپ از هیچ نوع تحریکی خودداری نمی‏کردند و «کتائب» نیز بی‏رحمانه مناطق مسلمانان و بخصوص شیعیان را با اسلحه‏های سنگین می‏کوبید و حتی تانک و توپ‏های ارتش و ژاندارمری و پلیس نیز به همراهی «کتائب»، مسلمانان را گلوله‏باران می‏کردند. تعداد کشته‏ها از اول حادثه «عین‏الرمانه»، تا این موقع{شروع اعتصاب غذا در ۲۷ ماه ژوئن۱۹۷۵} به ۲.۶۴۵نفر و تعداد مجروحان به ۱۶.۰۰۰ نفر رسید که اکثریت قریب به اتفاق آنها (بیش از ۹۵%) از طایفه شیعه بودند! قرارهای سیاسی یاسرعرفات و امام موسی در اثر خرابکاری جناح‏های وابسته احزاب چپی و «کتائب» بی‏اثر ماند. بارها فرمان آتش‏بس صادر شد و رهبران احزاب چپ و راست پذیرفتند، ولی با یک تحرک کوچک دوباره نزاع از سر گرفته می‏شد. اغلب مسیحیان با «کتائب» همراهی می‏کردند و گروه‏های چپ نیز هر مسیحی را (صرف‏نظر از کتائبی یا غیرکتائبی و یا حتی غیرمارونی) به شدت می‏زدند، یا می‏گرفتند. اکثریت مسیحیان نیز برای دفاع از جان خود به «کتائب» پناه برده بودند. اسلحه می‏گرفتند و در پناه قدرت نشامی و سازمانی «کتائب» خود را محفوظ می‏داشتند. «کتائب» در بین مسیحیان کسب شخصیت کرده بود و حامی مسیحیان به شمار می‏رفت و تبلیغات شوم ضداسلامی، به شدت رواج یافته بود؛ تا آنجا که به حضرت محمد(ص) اهانت می‏کردند و مسلمانان را می‏گرفتند و پس از ضرب وشتم مجبور می‏کردند که به حضرت محمد(ص) دشنام دهند، والاّ آنها را می‏کشتند!
جنگ مذهبی شروع شده بود و «کتائب» از تمام احساسات مذهبی مسیحیان داخل و خارج لبنان استفاده می‏کرد. همه مسیحیان اروپا و امریکا و دستگاه‏های تبلیغاتی آنها به نفع مسیحیت لبنان و یا «کتائب» به کار افتاده بود و این را «کتائب» موفقیت بزرگ سیاسی برای خود به حساب می‏آورد. همه راه‏ها مسدود شده بود، چپ اخلال‏گری می‏کرد و با تحریکات دائم خود جنگ را مشتعل می‏نمود و می‏خواست که همه‌ نیروهای مسلمان را دنباله‏رو خود کند و به نفع مصالح حزبی خود به کار اندازد و حتی می‏خواست با تحریک احساسات مردم، یاسرعرفات و مقاومت را نیز وارد معرکه کند و از ان استفاده سیاسی بنماید. «کتائب» نیز به خاطر منافع خود جنگ مذهبی را دامت می‏زد و استفاده سیاسی و نظامی می‏برد و از کشتار مردم بی‏گناه و ویران کردن لانه‏های محرومان هیچ ابایی نداشت.
مطلب دیگری که بسیار ناراحت‏کننده و وحشیانه بود و باید ذکر کرد، این است که در لبنان می‏گویند «قَتلِ عَلَی‏الُویَّه»، یعنی کشتن بر حسب شناسنامه، و چپ و راست هر دو به این کار دست زدند. در قسمت مسیحی‏ها شروع کردند به کشتن مسلمان‏ها، خیابان‏ها را می‏بستند و هر مسلمانی را که پیدا می‏کردند می‏کشتند، صرف‏نظر از اینکه به چه دسته‏ای وابسته است. احزاب چپ هم در قسمت مسلمان‏ها حاجز (راه‏بندان) می‏گذاشتند و هر مسیحی را می‏گرفتند و می‏کشتند. یک مسیحی در خیابان «کُرنیشُ‏الْمَزرَعِه» حرکت می‏کرد و ارمنی بود و عضو مقاومت فلسطین، یعنی با مقاومت فلسطین همکاری می‏کرد. حزبی‏ها او را به زیر کتک گرفتند و به قصد کشت می‏زدند و او فریاد می‏زد که من عضو مقاومت هستم و این شناسنامه من، من جنگنده مقاومت هستم، ولی آنها گوششان بدهکار نبود. البته او را به علت اینکه عضو مقاومت بود نکشتند، ولی آنقدر زدند که بی‏حال شد. سرش از این ضربات ورم کرد و به بیمارستان رفت.
بسیار وحشیانه بود، مثلاً یک بچه کوچک را می‏گرفتند و تکه‏تکه‏اش می‏کردند و تکه‏تکه‏ها را درون جعبه می‏گذاشتند و برای مادرش می‏فرستادند. وقتی آن مادر و اهل محله این بچه ریزریز شده را می‏دیدند، عصبانی می‏شدند و اینها هم دست به کشتن طایفه دیگری می‏زدند. این یکی از توطئه‏هایی بود که اسرائیل برای انفجار و جنگ بیشتر بین مسلمانان و مسیحیان در لبنان به کار انداخت. کشتارهایی که واقعاً غیرقابل تصور است؛ زن‏ها را می‏گرفتند؛ مردها را می‏گرفتند و مثله می‏کردند، به شیوه‏های وحشتناکی می‏کشتند و جسدش را در معرض دید صاحبان جسد قرار می‏دادند تا آنان ببینند با این مسلمانان چه شده و مسلمان‏ها بیایند مسیحی‏ها را بکشند. این عمل را «قتل علی‏الهویه» می‏گویند، این یکی از دلایلی بود که جنگ‏های طایفه‏ای را در لبنان رونق داد و مسیحیان را اجباراً به سمت «کتائب» برد. چون «کتائب» در ابتدا قوی نبود، همه مسیحی‏ها با «کتائب» موافقتی نداشتند و حتی عده زیادی از مسیحیان برضد «کتائب» بودند. ولی وقتی که جنگ براساس «قتل علی‏الهویه» شروع شد هر مسیحی برای دفاع از جان خود نزد «کتائب» رفت و اسلحه گرفت و عضو «کتائب» شد. بنابراین می‏بینیم که «قتل‏علی‏الهویه» یکی از مهمترین توطئه‏هایی است که «کتائب» را قوی و منظم کرده و تمام مسیحی‏ها را به دورش جمع نمود. مسئله‏ای که بیشتر باعث تأثر است آن بود که وقتی در بیروت مسیحی‏ها، مسلمان‏ها را می‏شکند و مسلمان‏ها دستشان به جایی نمی‏رسید، در روستاهی دور دست مسیحی در بعلبک و در جنوب لبنان دست به کشتار مسیحیان می‏زدند. یعنی احزاب چپ در شهرهای دور افتاده بعلبک شروع کردند به کشتن مسیحیان و این انعکاس بسیار بسیار بدی داشت و سبب شد که در دورترین نقاط، تمام مسیحی‏ها دور «کتائب» جمع بشوند.
در یکی از این واقعه‏های بسیار تأسف‏آور، آقای صدر مسافرتی به بعلبک کرد که جلوی کشتارهای دینی و طایفگی را بگیرد. او جمله معروفی بیان کرد و گفت: «اگر در بیروت پسر مرا بکشند اجازه نخواهم داد که در بعلبک یک مسیحی بی‏گناه کشته بشود، هیچ ارتباطی با آن ندارد.» به علت بیان همین جمله احزاب چپ و روزنامه‏های چپ فحش‏های زیادی را نثار ایشان کردند که چرا از مسیحیت طرفداری می‏کند و چون حاضر نیست مسیحی بکشد، مزدور و دست‏نشانده مسیحیان است. این یکی از داستان‏های بسیار دردناک در تاریخ اخیر لبنان بود. به هرحال در اثر این حوادث «کتائب» قوی‏تر و قوی‏تر شدند و مسلمان‏ها هر روز ضعیف و ضعیف‏تر شدند و جنگ بیشتر و بیشتر ادامه پیدا کرد. آقای صدر در این دوره جنگ برای آتش‏بس مجبور شد که دست به اعتصاب غذا بزند. امام موسی به ناچار به مسجد «عاملیه» رفت و اعلام اعتصاب غذا نمود. این اعتصاب بیان اعتراض به تحریکات و آدم‏کشی‏ها و سوء‏استفاده‏های چپ و راست بود. امام موسی احساس کرد که باید با تاکتیک جدیدی مسئله را پایان داد. زیرا با مداخله نیروهای مسلح «حرکه‏المحرومین» اوضاع بهبود نخواهد یافت. از طرفی در مقابل «کتائب» نمی‏توان سکوت کرد و جلوی تحریکات چپ و راست را نیز نمی‏توان گرفت؛ زیرا هر نوع درگیری در آن شرایط به زیان مسلمین خواهد بود. به علاوه قدرت مقاومت فلسطینی به مراتب بر «کتائب» و احزاب چپ می‏چربید، ولی نمی‏خواست در معرکه مداخله کند؛ چون برای او مسئله بقاء مطرح بود.
اعلام اعتصاب غذای امام موسی برای ختم خونریزی در بحبوحه کشت و کشتار، لبنان را به لرزه درآورد. مسیحیان غیرکتائبی به خود آ‚دند و دریافتند که همه مسلمانان طرفدار جنگ نیستند و تبلیغات و کتائب، دایر بر وحشیگری مسلمانان و حتی به دریا ریختن مسیحیان و قتل‏عام آنها بی‏اساس است و از این نظر لزومی نمی‏دیدند که چشم و گوش بسته از برنامه‏های سیاسی «کتائب» پیروی کنند و یا دست بسته خود را تسلیم «کتائب» نمایند.
ولی احزاب چپ وابسته و «جنبلاط» عصبانی شدند و بیانیه‏های متعددی بر ضد امام موسی صادر کردند و از او خواستند که به جای اعتصاب غذا در مسجد، به وسط «شیاح» منطقه جنگ بیاید و در قتال شرکت کند. حتی احزاب چپ عده‏ای از عوامل خو را به مسجد فرستادند، تا روی منبر و در بین مردم شروع به تحریک ضد امام موسی کنند تا او را وادار بخروج از مسجد نمایند!
امام موسی خواسته‏های خود را به شرح زیر اعلام کرد:
۱- ختم خونریزی و قبول آتش‏بس از طرف همه نیروها
۲- قبول «حکومت مصغره» بدون احزاب چپ و راست
۳- ایجاد یک کمیته تحقیق برای بررسی جنایات مجرمان و کیفر آنها
۴- ایجاد یک کمیته تحقیق برای بررسی خسارات وارده به مردم و جبران آنها
۵- ایجاد یک کمیته تحقیق برای بررسی درخواست‏های محرومین
و افزود که تا تحقق این خواست‏ها از اعتصاب غذا دست نخواهد کشید. گروه‏های کثیری از مردم به مسجد آمدند و در اعتصاب غذا شرکت کردند و هزاران نفر از بعلبک و جنوب لبنان نیز به سوی بیروت به حرکت درآمدند. سلطه‏گران خرابکاری می‏کردند و از آنجا که تجمع مردم را در مسجد، در اطراف امام موسی، به مصلحت خود نمی‏دیدند، فروش بنزین را از بنزین‏فروشی‏ها قطع کردند، تا کسی نتواند از خارج به بیرو بیاید. در رادیو نیز مرتباً اعلام می‏شد که خیابان‏ها دراختیار تیراندازان است و هر کس از خانه خارج شود، مرگ برای او حتمی است. ولی با تمام این احوال هزاران نفر مسجد آمدند و پشتیبانی بی‏دریغ خود را از امام موسی و برنامه‏های او اعلام داشتند.
مسیحیت نیز به حرکت درآمد، روز بعد از اعتصاب غذا، «داشناک ارمنی»، که قبلاً طرفدار «کتائب» بود، پشتیبانی خود را از «حکومت مصغره» پیشنهادی امام موسی اعلام کرد. روز دوم بعضی از روحانیون مسیحی در کلیساهای خود اعتصاب غذا کردند و بعضی از مسلمانان نیز به آنها پیوستند. روز سوم عده‏ای از بزرگان مسیحی به مسجد آمدند و اعلام پشتیبانی کردند و حتی بعضی در اعتصاب غذا شرکت نمودند. امام موسی که جسماً در اثر اعتصاب ضعیف شده بود، به سختی خود را می‏کشید و دیگر نمی‏توانست حرکت کند. شور و هیجانی همه لبنان را فراگرفت، مردم دسته‏دسته، زیر آتش گلوله‏ها به مسجد می‏آمدند و اعلام وفاداری می‏کردند. بزرگان لبنان و سیاستمداران و روحانیون از همه گروه‏ها نیز به مسجد آمدند و اعلام پشتیبانی کردند. «مفتی حسن‏خالد» رهبر دینی سنی‏ها و عده زیادی از رهبران مسیحی و یاسرعرفات و عده‏ای از مسئولان مقاومت و حتی وزیر امور خارجه سوریه، همه برای اعلام طرفداری، به دیدار امام موسی به مسجد آمدند. در تمام این مدت تیراندازی و خونریزی کم و بیش ادامه داشت و حتی حزب کمونیست لبنان که درحوالی مسجد موضع گرفته بودند، بدون دلیل، گاه و بی‏گاه تیراندازی می‏کردند. (اغلب هنگام سخنرانی امام موسی در مسجد، تا کسی صدای او را نشود) «کتائب» نیز خمپاره‏های خود را به طرف مسجد نشانه‏گیری کرد و دو راکت در فاصله نزدیک به دو طرف مسجد فرود آمد و مسجد را لرزاند.
احزاب چپ تحریک می‏کردند و به اما هجوم می‏آوردند که تو شعار «السِّلاحُ زینهُ‏الرِجال» را داده‏ای. پس چرا نمی‏جنگی؟ امام در جواب می‏گفت که جوانان «حرکت» همه جا در جلوی دیگران، در اولین سنگر جلوی دشمن قرار دارند، ولی برای دفاع از مناطق خود، نه برای تحریک و انفجار. چون این انفجار و این جنگ ساخته و پرداخته استعمار و اسرائیل است و ما نمی‏خواهیم آلت دست آنها باشیم. دامنه اعتراض به خونریزی بالا گرفت و «کتائب» احساس کرد که نیروهای مسیحی یکی بعد از دیگری از صفوف او خارج می‏شوند و «کتائب» منفرد شده است و هر روز که بدین منوال بگذرد، خشم مسیحیت را زیادتر علیه خود برمی‏انگیزاند، لذا تسلیم نظرات امام موسی شد و آتش‏بس را پذیرفت، و به «حکومت مصغره» بدون «کتائب» تن در داد.
«رشید کرامی» داوطلب نخست‏وزیری از طرف مسلمانان بود. گرچه احزاب چپ و «جنبلاط» با او مخالف بودند، ولی او از پشتیبانی امام موسی و یاسرعرفات برخوردار بود. رئیس‏جمهور «فرنجیه» با «رشید کرامی» دشمنی قدیمی داشت و به هر قیمتی بود می‏خواست از نخست‏وزیری او ممانعت کند. ولی در اثر فشار روزافزون مردم و تسلیم «کتائب» او نیز تسلیم شد و «رشید کرامی» روز چهارم اعتصاب غذا به نخست‏وزیری رسید و شهر بیروت در سکوت و آرامش فرو رفت.
«رشید کرانی» و یاسرعرفات و «خدام» (وزیرامور خارجه سوریه که برای اتمام جنگ از طرف حافظ‏اسد به بیروت آمده بود)، همه به امام موسی تکلیف کردند که دست از اعتصاب غذا بردارد و تحقق بقیه خواسته‏های او را ضمانت کردند.

<![if !supportLineBreakNewLine]>
<![endif]>

 بعلبک در آتش توطئه

از روز دوم اعتصاب غذا، بعلبک دستخوش هیجان و اعتراض شدید بود. شیعیان بعلبک که عموماً کشاورزان و دهقانان و کارگران بوده و از سر سخت‏ترین جنگندگان و مهمترین طرفداران امام موسی به شمار می‏رفتند و اعتصاب غذای رهبر مذهبی آنها برایشان غیرقابل تحمل بود، در تب و تابی انقلابی می‏سوختند. روز سوم رزمندگان بعلبک و ^«هرمل^» به ساختمان‏های دولتی و دارالحکومه و مراکز پلیس حمله مسلحانه کردند و همه آن مواضع را تسخیر و اعلام داشتند که در صورت ادامه اعتصاب غذا، مسلحانه به بیروت خواهند آمد.هیأت حاکمه لبنان از قدرت بعلبک می‏ترسید و از اینکه بعلبک بی‏چون و چرا و سرسختانه از امام موسی طرفداری می‏کند بیمناک بود. لذا در آن روزهای بحرانی، توطئه‏های زیادی در بعلبک انجام گرفت، تا این سنگر قوی و مبارز را از صحنه معرکه دورنگاهدارد. یکی از توطئه‏ها ایجاد جنگ وجدال داخلی بین بعضی از خانواده‏های بزرگ و با نفوذ بعلبک بود که به جان هم افتادند و دیگری هجومی بود که به بعضی از قریه‏های مسیحی‏نشین بعلبک صورت گرفت و عده‏ای مسیحی کشته شدند، تا جنگ‏های مذهبی را توسعه دهند و بخصوص خشونت مسلمانان برضد مسیحیان را بهانه کرده، با کمک قدرت‏های خارجی دست به قتل‏عام مسلمانان بزنند.امام موسی پس از ایجاد ^«حکومت مصغره^» و آتش‏بس، ‌برای پایان دادن به اغتشاشات بعلبک، فوراً اعتصاب غذا را خاتمه داده، رهسپار بعلبک شد و در پی یک سلسله فعالیت‏های پیگیرانه غائله بعلبک را پایان داد.

 

انفجار در اردوگاه بعلبک

امام موسی پس از چهار روزگار مستمر، بعلبک را آرام کرد، ولی در روز چهارم حادثه‏ای دردناک اتفاق افتاد که تمام لبنان را تکان داد و مسیر قسمتی مهم از تاریخ معاصر را عوض کرد و آن انفجاری بود که در اردوگاه جوانان «حرکه‏المحرومین» در بعلبک اتفاق افتاد. هنگامی که معلم بزرگ فلسطینی مشغول تعلیم موادمنفجره بود و مین ضدتانک را شرح می‏داد -بر اثر یک اتفاق غیرمترقبه- مین در دستش منفجر شده و ۲۷ نفر از بهترین کاردها و جوانان جنگنده شیعه شهید شدند و بیش از ۵۰ نفر به سختی مجروح گشتند. خبر انفجار فوراً در سرتاسر لبنان منتشر شد و همه اخبار دیگر را تحت‏الشعاع قرار داد.مسیحی‏های دست راستی لبنان و بخصوص «کتائب»،‌ بر ضد امام موسی و «حرکه‏المحرومین» به کار افتادند و حملات همه‏جانبه شدیدی آغاز شد. امام موسی تا پیش از انفجار «رجل صلح» و «نماینده‌مسیح» و مورد قبول همه نیروها بود، بخصوص مسیحیان امام موسی را دوست می‏داشتند تا وطن آنها را استقرار دهد و صلح و آرامش برقرار کند؛ زیرا درنظر آنان امام موسی تنها کسی بود که می‏توانست صلح و آرامش برقرار کند و جان کسی را به خطر نیندازد و مدافع حیات و هستی آنها باشد. ولی وجود سازمان سیاسی و نظامی برای شیعیان، زنگ خطری بزرگ بود که مسیحیان و «کتائب» را دچار ترس و وحشت می‏کرد،‌ بخصوص می‏دانستند که اگر همه نیروهای شیعه که فعلاً در احزاب مختلف و تحت رهبری اشخاص متفاوت فعالیت می‏کنند، در یک سازمان واحد جمع شوند. قدرتی بزرگ و غیرقابل تحمل به وجود خواهند آورد.
البته امام موسی «رجل صلح و آرامش» بود، ولی نمی‏توانست فراموش کند که نماینده محرومین و شیعیان لبنان نیز هست و در قبال آنها مسئولیتی بزرگ دارد و اگر عدالت اجتماعی برای همه محرومین با وسایل مسالمت‏آمیز امکان‏پذیر نشد، باید با زور و قدرت حقوق از دست رفته محرومین را مطالبه کرد و بخصوص در وضع خاص لبنان، که هر حزب و دسته‏ای برای خود قدرت نظامی و میلیشیا دارد، بقای طایفه شیعه و دفاع از حقوق آنان نیز احتیاج به یک سازما ننظامی قوی دارد.

 

 

اعلام رسمی سازمان نظامی «امل»

انتشار خبر انفجار در بعلبک سبب شد که امام موسی وجود سازمان نظامی «حرکه‏المحرومین» را اعلام کند.{۶ژوئیه۱۹۷۵} بنابراین سازمان «امل»، که حروفش از سه کلمه «افواج- مقاومه- لبنانیه» گرفته شده بود، به عنوان جناح نظامی «حرکه‏المحرومین» علنی شد. سازمان نظامی شیعیان دو سالی بود که وجود داشت و فعالیت می‏کرد و برای تربیت جوانان از اردوگاه تعلیماتی بعلبک استفاده می‏نمود و حتی در بعضی از عملیات نظامی شرکت می‏کرد، ولی تا آن موقع مخفی بود و دلیلی نمی‏دید که نیروهای خود را برملا کند. تعلیمات نظامی «حرکت» در اردوگاه‏های دوردست،‌ بخصوص در بعلبک انجام می‏گرفت و استادان و افسران «فتح»، ‌مأمور تربیت نظامی جوانان بودند. در این اردوگاه‏ها آشنایی با همه نوع اسلحه سبک و سنگین و همچنین جنگ‏های خیابانی و زد و خوردهای تن به تن و تاکتیک مبارزات انقلابی تعلیم داده می‏شد. علاوه بر امور نظامی، تا حد امکان و ضرورت تربیت فکری ایدئولوژیک نیز انجام می‏گرفت و اردوگاه نظامی به کارخانه «صناعه‏الانسان، یا انسان‏سازی» معروف شده بود و تغییرات کیفی در روحیه و اخلاق جوانان قبل و بعد از خروج از اردوگاه به خوبی مشهود بود.
نکته جالب و مهم این است که تقریباً همه ‌جنگندگان مسلمان در لبنان همان شیعیان هستند. تقریباً همه جنگندگان احزاب چپ، حتی حزب کمونیست و حزب تقدم اشتراکی «جنبلاط» و حتی گروه‏های مسلح سیاستمداران سنی، از جوانان شیعه هستند. روح شجاعت و جنگجویی در شیعیان لبنان به شدت وجود دارد. این امر از یک نظر مربوط به مبانی فکری و دینی و تاریخی واز نظر دیگر مربوط به محرومیت بیش از حد آنهاست. به این معنی که یک جوان جنگجوی شیعه چیزی جز جان خود ندارد که از دست بدهد، بنابراین در صحنه نبرد از هیچ‏چیز نمی‏ترسد، درحالیکه مسیحیان و دیگران هر کی منافعی دارند و می‏جنگند تا منافع موجود خود را حفظ کنند و از مرگ و شهادت می‏گریزند.

 

چگونگی سقوط تل زعتر

دوران جنگ‏های داخلی لبنان دارای سه دوره مختلف است:
«تل‏زعتر» و «نبعه» و مواضع زیاد دیگری، در دوره دوم جنگ، در ظلمت اختلاف و دشمنی بین مسلمان‏ها به دست دشمن افتاد.
در دوره اول جنگ، «تل‏رعتر» بارها توسط نیروهای دشمن محاصره شد، اما هر بار توپخانه سوریه در بیروت بشدت مواضع تجمع نیروهای فالانژ را می‏کوبید و از حمله آنها به «تل‏زعتر» جلوگیری می‏کرد.
اما در دوره دوم جنگ، بعد از اختلافات بین سوریه و مقاومت فلسطین، دولت‏های عربی در دمشق کنگره‏ای تشکیل دادند و از سوریه خواستند که نیروهای خود را از بیروت خارج کند و بکلی از قلمرو نیروهای فلسطینی در گردد، تا امکان درگیری بین آنها به وجود نیاید. لذا نیروهای سوریه بیروت را ترک گفتند و به کوه‏های «بِحَمْدون» و «صوفْر» رفتند که در ۲۵ کیلومتری شرق بیروت، در «جَبَ لبنان» قرار داشت. «جَلّود» نخست‏وزیر لیبی نیز در بین نمایندگان عرب اصرار داشت که سوریه از صحنه جنگ خارح شود. شخصیت‏ها و احزاب چپ دیگر، حتی خواستار اخراج کلی سوریه از لبنان بودند. در تاریخ ۲۳/۶/۱۹۷۶ در همان روزی که نیروهای سوریه بیروت را ترک گفتند، نیروهای فالانژیست موقع را مغتنم شمرده به «تل‏زعتر» حمله بردند. توپخانه سنگین فالانژها در هر دقیقه به طور متوسط سه گلوله توپ بر «تل‏زعتر» می‏انداخت و تانک‏ها و زره‏پوش‏های آنان نیز در این محاصره شرکت داشتند. حتی راکت‏های زمین به زمین ساخت اسرائیل که توسط افسران اسرائیلی شلیک می‏شد، مواضع فلسطینی‏ها را در «تل‏زعتر» بشدت می‏کوبید.
روزهای پیش از خروج سوریه از بیروت، هنگامی که «کتائب» به «تل‏زعتر» حمله می‏کرد، توپخانه سنگین سوریه آنان را به عقب‏ می‏راند و آتش توپخانه آنها را خاموش می‏ساخت و از «تل‏زعتر» دفاع می‏کرد، ولی پس از خروج سوریه از بیروت، این دفاع سنگین توپخانه قطع شد و آنها توانستند بخوبی «تل‏زعتر» را بکوبند و سپس آن را محاصره کامل کنند.
وقتی «تل‏زعتر» در خطر سقوط قرار داشت، مقاومت فلسطین تصمیم گرفت از راه «مُونْتِه وِردْی» (کوهی در پشت تل‏زعتر) راهی به «تل‏زعتر» باز کند و «تل‏زعتر» را از این راه نجات بخشد. از سازمان «امل» نیز دعوت به همکاری شد و ما دوازده جنگنده ماهر و ورزیده خود را همراه سربازان «فتح» فرستادیم و اینها مدت‏ها در «مونته‏وردی» جنگیدند و شش نفر آنها بسختی مجروح شدند و به بیمارستان رفتند. خاطرات این جوانان در جنگ‏های سخت «مونته‏وردی» یکی از قهرمانی‏های بزرگ جنگ‏های لبنان به شمار می‏رود، نبردهایی که موی بر بدن آدمی راست می‏کند. ولی به هر حال قادر به شکستن محاصره نشدند
 

شرح فاجعه سقوط

در تاریخ ۳۰/۶/۱۹۷۶، یعنی یک هفته پس از شروع نبرد، «جِسْرِالباشا» که یک اردوگاه فلسطینی نزدیک «تل‏زعتر» بود، سقوط کرد. در مدت سه ساعت، حدود ۳۰۰۰ راکت بر این منطقه شلیک کرده بودند.
در همین هنگام نیروهای دشمن به «تل‏میر» که در بالای تل‏زعتر قرار گرفته است، حمله کردند و آن را به تصرف خود درآوردند. تیراندازان معروف کتائبی، از بالای این تپه هر جنبنده‏ای را در داخل «تل‏زعتر» هدف قرار می‏دادند و دیگر کسی نمی‏توانست در وسط شهر را برود.
آب شهر قطع شده بود و رزمندگان برای یافتن آب به چشمه‏ای در خارج شهر می‏رفتند و چه بسا کشته می‏شدند. به طوری که معروف بود که مشت آب از یک مشت خون گران قیمت‏تر بود. نان و آذوقه نیز وجود نداشت، تنها انباری از عدس به دست رزمندگان افتاده بود و از آن سد جوع می‏کردند.اسلحه و مهمات مدافعان نیز به پایان رسیده بود و کسی نمی‏توانست از خارج به آنها کمکی برساند. رزمندگان نیز به سرعت تحلیل می‏رفتند و در روزهای آخرین تنها پانصد رزمنده فلسطینی در «تل‏زعتر» باقی مانده بود. سرانجام پس از ۵۲ روز مقاومت و دفاع جانانه در برابر هفتاد بار هجوم دشمن، در روز جمعه ۱۳/۸/۱۹۷۶ «تل‏زعتر» سقوط کرد.
دو روز پیش از سقوط، سازمان‏های فلسطینی «تل‏زعتر» و توسط صلیب‏سرخ بین‏المللی با «کتائب» تماس گرفتند و خواستار تسلیم شدند، ولی جواب مناسبی داده نشد.
رزمندگان فلسطینی در شب چهارشنبه ۱۱/۸/۱۹۷۶ به منطقه «منصوریه» حمله بردند تا حلقه محاصره دشمن را پاره کنند و از «تل‏زعتر» خارج شوند، اما با مقاومت شددی «کتائب» روبرو شدند و به «تل‏زعتر» بازگشتند.
آنگاه در نیمه‏شب پنج‏شنبه ۱۲/۸/۱۹۷۶ با یک تصمیم همگانی در تاریکی شب پانصد رزمنده یاقیمانده فلسطینی حلقه محاصره دشمن را شکافتند و به کوه‏های «موُنْته‏وِرْدی» شمال‏شرقی «تل‏زعتر» پناه بردند، و مدت چهار روز در کوه‏ها و دره‏های اطراف منطقه پیاده‏روی می‏کردند تا خود را به بیروت رساندند، در این خروج بزرگ و درگیری‏های اطراف آن حدود سیصد نفر از ضانصد رزمنده فلسطینی به شهادت رسیدند.
پس از خروج رزمندگان فلسطینی در نیمه‏شب و ‌عملاً «تل‏زعتر» بی‏دفاع ماند و تنها زن‏ها و بچه‏ها و پیرها و غیررزمنده‏ها در شهر مانده بودند و از خروج رزمندگان خبر نداشتند.
روز بعد، جمعه ۱۳/۸/۱۹۷۶ نیروهای دشمن به شهر بی‏دفاع «تل‏زعتر» هجوم بردند و عده زیادی را قتل‏عام کردند، که مورد اعتراض مجامع انسانی و شخصیت‏های بزرگ قرار گرفت،‌ تا سرانجام رهبران «کتائب» زیر فشار افکار عمومی مانع ادامه قتل‏عام مردم شدند و دوازده هزار نفر از بازماندگان «تل‏زعتر» را با ماشین‏های صلیب‏سرخ و ارتش و غیره به بیروت بردند…
«تل‏زعتر» این چنین سقوط کرد…

 

 

فصل ٩-موضع شیعیان (امام موسی‏صدر و امل) در طول جنگ

 

درگیری با احزاب چپ

حمله به شهر انصار

حادثه قبریخا

توطئه ترور امام موسی‏صدردوره سوم جنگ

پایان دوره دوم و آغاز دوره سوم جنگ

صلح مجدد با سوریه

چرا معذرت نمی‏خواهد

 

 

درگیری با احزاب چپ

 دوره دوم جنگ درحالی شروع شد که مسلمان‏ها متفرق و متشتت شده و همه نیروهای خود را صرف کوبیدن یکدیگر کرده بودند. دشمن نیز از این فرصت استفاده کرده، مسلمان‏ها را شکست داد و پایگاه‏های بزرگی مانند «تل‏زعتر» و «نبعه» به سقوط کشانده شدند.
این دوره جنگ نیز یک توطئه صهیونیستی بود که به دست مسلمان‏ها انجام شد. تنها کسی که حقیقت تلخ برادرکشی را به عیان دید و شجاعانه علیه این اختلافات داخلی قیام کرد، شخص امام موسی‏صدر بود که موضعی بی‏نظیر گرفت! موضعی که هیچ‏کس، جز شیعه علی(ع) و جز کسی که خود را آماده شهادت کرده باشد، قادر به گرفتن آن نبود.
احزاب چپ لبنان حافظ‏اسد را نوکر اسرائیل می‏خواندند و کشتن سربازان سوری را مهم‏تر از کشتن یک اسرائیلی می‏دانستند، حتی پای سربازان سوری را به ماشین بستند و در خیابان‏ها کشاندند تا تکه‏تکه شدند.
ولی موضع امام موسی این بود که هر نوع انفجاری بین مقاومت فلسطین و سوریه خیانتی است بزرگ و به هر وسیله ممکن باید جلوی انفجار را گرفت. یعنی درحالی که چپی‏ها و «جنبلاط» و طرفدارانش شعارهای تند و به ظاهر انقلابی می‏دادند، که هر کس با سوریه جنگ نکند خائن است، امام موسی شعار می‏داد: «هر کس به این آتش دامن بزند خائن است.» یعنی چپی‏ها در این توطئه خائنند.درگیری با احزاب چپ
اینجا بود که درگیری‏های زیادی بین چپی‏ها و سازمان «امل» به وقوع پیوست. نیروهای چپ به مدرسه «جبل‏عامل» در جنوب لبنان حمله کردند، در سایر شهرها حملات زیاد و تصفیه‏ها و درگیری‏های شدیدی، انجام دادند که مقداری از آنها را ذکر کردم و برای مثال نمونه‏هایی دیگر را شاهد می‏آورم.
اصولاً این حمله‏ ها از مدت‏ها پیش شروع شده بود. هرچند که «حرکت محرومین» و «حرکت امل» با سازمان فتح «تنسیق» داشت و در سطوح بالا دائماً مقاومت فلسطین از امام موسی‏صدر کمک می‏گرفت و امام موسی بزرگترین و صمیمی‏ترین پشتیبان آنها بود. حتی «حرکت امل» با احزاب چپ که در مقابل «کتائب» می‏جنگیدند، نیز همکاری داشت و تقریباً برای مدت یک‏سال در جلسات احزاب چپ، با حضور مقاومت فلسطینی فتح، شرکت می‏کرد. ما همه دشمنی‏ها و خرابکاری‏های احزاب چپ را نادیده می‏گرفتیم، تا صف اسلامی متحد بماند و اتهام انشقاق و تفرقه به شیعه‏ها بسته نشود… تا روزی که احزاب چپ به رهبری «جنبلاط» اعلام «اداره محلی» کردند، که یک نوع حکومت داخلی بود و آنها به قول خودشان در سرزمین‏های آزاد شده لبنان ایجاد حکومت ملی کردند و این امور خود شروع تقسیم لبنان بود.(۱) مسیحیان تندرو و نیز در محل خود اعلام حکومت ملی کردند و چپ تندرو نیز همان نقشه را پیاده کرد، یعنی هر دو از آبشخوری آب می‏خوردند که به تقسیم لبنان می‏انجامید. در تقسیم لبنان، اسرائیلی جدید در شمال به وجود می‏آمد که پشتوانه آن مسیحیان جهان بودند و در جنوب حکومت چپ زیرنظر روسیه شوروی ایجاد شد که از نظر ماهیت استعماری، نظیر حکومت مارونی شمال بود. در این زمان احتمال زیادی می‏رفت که اسرائیل حمله کند و اصولاً جنوب را بگیرد و منطقه‏ای که متعلق به شیعیان بود، زیر سلطه اسرائیل، ‌یا سلطه روسیه درآید… به همین علت امام موسی مخالف تقسیم لبنان بود ولی هرچه اعتراض کرد به جایی نرسید. ناگزیر فرمان داد تا نماینده «حرکت» از شرکت در جلسات احزاب خودداری کند و این، ابتدای هجوم و حمله چپ (قبل از ورود ارتش سوریه و سقوط «نبعه») بود.
مقاومت فلسطینی فتح با تقسیم لبنان مخالف بود؛ زیرا در صورت تقسیم، اسرائیلی به جنوب حمله می‏کرد و مقاومت را نابود می‏ساخت… بدین‏جهت مقاومت فلسطینی فتح به آنها اعتراض کرد، ولی به جایی نرسید… حتی ارتش لبنان عربی به اداره محلی احزاب اعتراض کرد ولی مؤثر نیفتاد. «جنبلاط» برای خود ارتش ملی تشکیل داد. برای اداره شهرها «اَمنِْ‏شَعْبی» بوجود آورد، که کارشان ارعاب و سرقت و ارتکاب اعمال خلاف ناموسی بود… و برای اداره کلی مملکت یک «مکتب سیاسی» از نمایندگان احزاب چپ ایجاد شد که به فکر و سلیقه خود قانون وضع کرده و اجرا می‏کرد. یکباره بنزین، برق، نان، آب، راه‏ها، تلفن … و همه‏چیز مردم به دست «جنبلاط» و احزاب چپ افتاد. هر کس طرفدار حزب نبود، نان نمی‏گرفت، بنزین به او داده نمی‏شد و از حقوق مردمی محروم بود. یکباره بنزین از ۵/۷ لیره به ۱۵۰ و یا ۲۰۰ لیره رسی، نان بکلی نایاب شد. امنیت بکلی از میان رفت، ناموس مردم به سادگی مورد تعرض قرار گرفت، جان مردم همچون مگس بی‏ارزش شد و اموال مردم برای احزاب مباح گردید… جهنمی پدید آمد که در تاریخ سابقه ندارد. آنان فکر کردند که به راستی پیروز شده‏اند و امر بر همه آنها مشتبه شد که کار تمام شده‏ است. لذا دست به تصفیه مخالفان خود زدند. مخالفان منحصر به فرد احزاب، امام موسی و «حرکت محرومین» بودند. هر جوانی از حرکت «امل یا محرومین» در خیابان دیده می‏شد فوراً به رگبار گلوله بسته می‏شد، شب‏ها به خانه‏های جوانان «حرکت» هجوم می‏بردند، می‏زدند، و می‏دزدیدند و آنها را به زندان می‏فرستادند. البته کادرهای فعال «حرکت» گرختند؛ زیرا قتل آنها حتمی بود، سخن از مردم عادی و طرفداران ساده «حرکت محرومین» است. در شهر «دیرزهرانی» هنگامی که (در رمضان) ۲۵ نفر از جوانان مؤمن، از مسجد بازمی‏گشتند، «امن شعبی» که اکثرشان کمونیست بودند آنها را گرفتند و زدند و مجروح کردند و زندانی کردند، که شش نفر از آنها چند روز در بیمارستان خوابیدند. در نزدیکی «زبدین» از سمت «نبطیه»، کمونیست‏ها به جوانان مؤمن حمله کردند، پنج نفر را گرفتند و به قصد کشت زدند و زندانی کردند، تنها به جرم آنکه نماز می‏خواندند… در «نبطیه» شعر معروف چپی‏ها، مکرراً به مؤمنین حمله شد، هر کسی که به مسجد می‏رفت مشکوک به شمار آمده، گرفتار می‏شد و کتک می‏خورد و به زندان می‏افتاد. اگر بخواهم از جنایات احزاب چپ مثال بیاورم، باید تاریخ روزانه این یک ساله دوره جنگ لبنان را بازگو کنم…، جنایت و رذالت و پستی و خیانتی که در تاریخ بی‏نظیر است.
متأسفانه جناح چپ مقاومت فتح در جنوب نیز با احزاب همکاری می‏کرد. این احزاب از اسلحه مقاومت و قداست سوء استفاده می‏کردند و مردم را می‏کوبیدند. اگر احزاب تنها بودند و مقاومت داخلی دخالتی نمی‏کرد، در عرض چند روز از طرف جوانان «حرکت» نابود می‏شدند. در هر روستایی، اگر دو نفر کمونیست بود، اقلاً پنجاه نفر عضو فعال «حرکت محرومین» و «حرکت امل» وجود داشت. اما امام موسی‏صدر فرمان داده بود که به سوی مقاومت و فتح اسلحه نکشیم، ولی این احزاب با اسلحه مقاومت ما را می‏زدند، اما ما باید سکوت می‏کردیم، می‏مردیم و دست به اسلحه نمی‏بردیم.
 

 

حمله به شهر انصار

شهر «انصار» در منطقه «نبطیه» قرار دارد و مرکز قدرت حزب کمونیست بوده و حداقل هفتاد مسلح در آن وجود داشت و ما فقط شانزده قطعه اسلحه داشتیم و جوانان ماه‏ها در مقابل فشارهای سیاسی و نظامی و روانی حزب کمونیست و احزاب دیگر مقاومت می‏کردند. سرانجام مسئول مقاومت فلسطینی فتح در «نبطیه» به نام «سعید» که کمونیست است، مسئول نظامی «حرکت امل» در «انصار» را خواست.
مسئول نظامی به دلیل همکاری بین ما و فتح، الزاماً به «نبطیه» مرکز فتح رفت، تا «سعید» را ببیند، اما این خدعه‏ای بود، تا او را بازداشت کنند و از بازگشت او به «انصار» جلوگیری کنند. در همان وقت سیصد جنگنده حزب کمونیست و احزاب و سازمان‏های افراطی چپ به شهر «انصار» حمله کردند. عده‏ای از جوانان «حرکت» ابتدا مقاومت کردند و سه نفر از کمونیست‏ها به خاک افتادند، ولی مهاجمان خانه مدافعان را با توپ ۷۵ و آرپی‏جی منفجر کرده و با دوشکا مقاومت آنان را درهم شکستند. لذا جوانان «حرکت» پناه بردند. مهاجمان خانه‏های «حرکت» را غارت کردند. پس از غارت خانه مسئول حرکت و سرقت دو کامیون باری، پدر پیر ۶۵ ساله‏اش را به شدت کتک زدند و خواستند او را تیرباران کنند، ولی زن‏ها و بچه‏ها خود را روی بدن او انداخته و از قتل او جلوگیری کردند. این مردپیر چندین روز در اثر جراحات وارده بر سرش، در بیمارستان خوابید. مهاجمان به خانه شخصی دیگر به نام «ظاهر» حمله کردند، ولی او را نیافتند، لذا زن او را در مقابل سیزده فرزندش کشتند. روحانی روستا به نام «مصری» سراسیمه به خیابان دوید و فریاد اعتراض برداشت. او را نیز به مسلسل بستند و هشت گلوله عبا و لباسش را سوراخ کرد، ولی او معجزه‏آسا نجات یافت. مهاجمان سه نفر را دستگیر کرده و از شهر خارج شدند. بعد با دیگر احزاب چپ در حسینیه «انصار» تشکیل جلسه داده، بیانیه‏ای صادر کردند و خواستار شدند:
۱- باید اعضای «حرکت محرومین» اعلامیه‏ای برضد امام موسی صادر کرده و از او دوری بجویند.
۲- همه اسلحه خود را تحویل احزاب دهند.
۳- در صف احزاب به «جبل» رفته، علیه سوریه بجنگند… والاّ زن و بچه آنها نابود خواهند شد!!!.
این دو اولتیماتوم عجیب به دست ما رسید. من همراه با عده‏ای از مسئولان سازمان در شهر «خرائب» اجتماع کردیم، تا جواب اولتیماتوم را تهیه کنیم، آراء متفاوت بود، ولی ترس و وحشتی بی‏نظیر بر همه مستولی شده بود. حتی چند نفری حاضر به نوشتن اعلامیه برضد امام موسی شدند.
این لحظات حساس که سرنوشت در آن معین می‏شود، مسلماً برای همه افراد، در زمان‏های مختلف و موارد گوناگون پیش می‏آید و تصمیم‏گرفتن کار سختی است… اما یک امر به آدمی کمک می‏کند و آن گذشت از جان و قبول هر نوع فداکاری است. در میان تردید، ترس و وحشت بعشی از دوستان جواب من قاطع و سریع و صریح بود و آن پیروی از رسالت حسینی تا شهادت بود، که از طرف همه پذیرفته شد. فوراً گروه‏های از جان گذشته برای حمله به «انصار» مهیا شدند. به سرعت دو ماشین از بهترین رزمندگان امل را تجهیز کردم و آنان با کمک رزمندگان شهر «انصار» به دور شهر رفتند و در تاریکی شب در شهر یک مانور دادند. نیروها چپ که نمی‏توانستند تعداد اینها را بفهمند، از ترس از شهر گریختند و آن را تخلیه کردند. سپس همراه با دو نفر از مسئولان در همان نیمه‏شب، برای اتمام حجت به سراغ «ابوموسی»، فرمانده فتح در جنوب لبنان رفتیم که با عده‏ای از فراندهان فتح جلسه داشتند. بعد از اطلاع از حمله به «انصار» و صدور التیماتوم از طرف احزاب، متوجه شدیم که او از همه‏چیز آگاه است و حتی با رضایت او همه کارها انجام شده است. او با کمال بی‏مروتی گفت: «اگر می‏خواهید زنده بمانید، باید اعلامیه‏ای برضد امام موسی‏صدر بدهید و با احزاب همکاری کنید…
تصور کنید که «ابوموسی» فرمانده کل نیروهای مقاومت فلسطینی در جنوب لبنان، که بزرگترین و قوی‏ترین و مؤثرترین فرمانده فلسطینی بود (زیرا تمرکز قدرت نیروهای مقاومت همه در جنوب لبنان است) به علاوه فرماندهی همه نیروهای احزاب و سازمان‏های چپ را نیز به عهده داشت، خود قوی‏ترین جبار جنوب لبنان به حساب می‏آمد. او نماینده «ابوصالح» کمونیست، عضو کمیته مرکزی مقاومت فلسطینی فتح بود. این ابوموسی با همه قدرتش می‏خواست امام موسی را بکوبد و جوانان «حرکت محرومین» را از او جدا کند و کسانی را که در عقیده خود پابرجا هستند، نابود سازد… همین «ابوموسی» بود که در «صور»، در مقرّ امام صدر به عمامه و منبر و عبای امام موسی ناسزا گفت و باب حمله به او را باز کرد…من که فکر می‏کردم آخرین لحظات عمر خود را می‏گذرانم صلاح ندانستم در مقابل این جبار سکوت کنم. مناقشه‏ای شدید و غیرمترقبه درگرفت و او تعجب می‏کرد که چگونه ممکن است با همه این فشارها و خطرها من این‏چنین بی‏مهابا با او حرف بزنم. به او عتاب کردم که: «چگونه به خود اجازه می‏دهی که برضد رهبری خود (ابوعمار وابوجهاد) عمل کنی؟ درحالی که بین امام موسی و رهبری مقاومت؛ ابوعمار و ابوجهاد …. همفکری کامل برقرار است؟ تو در جنوب برضد امام صدرتحریک می‏کنی و اوامر رهبر را زیرپای می‏گذاری! …» دیدم که با خنده و مسخره از جواب می‏گریزد. گفتم؛ «مگر ماه پیش نبود که تو و مسئولان رده بالای مقاومت در جنوب، بر اثر فشار رهبری مقاومت نزد من آمدید و در اطاق من نشستید و از گذشته عذر خواستید و از طرف مقاومت، پیشنهاد همکاری و تنسیق کامل با ما را کردید؟ … چه شد که دوباره به امام موسی حمله می‏کنید؟ و جوانان «حرکت» را اینطور تحت فشار قرار می‏دهید؟» عاقبت با او اتمام حجت کردم و گفتم: «جنوب لبنان مخالف مقاومت فلسطینی بود و امام موسی در خلال چند سال کار طاقت‏فرسا و مداوم جنوب را طرفدار مقاومت کرد … ولی حملات به امام صدر سبب خواهد شد که جنوب لبنان تغییر رأی دهد … و تو مسئول این شکست هستی ….» با کمال غرور و مسخره گفت: «تو خیلی از امام حرف می‏زنی. ما در هر روستایی دوازده امام خلق خواهیم کرد ….» این غرورها و این حقایق دردناک بزرگترین ضربه را به مقاومت فلسطینی زد، بطوری که امروز لبنانی‏ها غالباً از فلسطینی اکراه دارند. به هرحال مناقشه ما با ناراحتی و عصبانیت طرفین خاتمه یافت. بازهم برای اتمام حجت بیشتر، در ساعت سه بعد از نیمه شب به سراغ رهبری مقاومت (ابوعمار و اوجهاد) رفتم. ابوجهاد را در «کِیْفوُنْ» در اطاق عملیات یافتم که در زیر بمباران گلوله‏ها با همه افسران ارشد فتح جریان جنگ «جبل» را رهبری می‏کرد. او ما را با گرمی زیاد پذیرفت و از ماجرا باخبر شد و به شدت برآِفت و «ابوموسی» و «سعید» و مسئولان جنوب را نفرین کرد. همان لحظه با همه مسئولان جنوب با بی‏سیم تماس گرفت و اوامر شدیدی صادر کرد و برای «سعید» فرمانده «نبطیه» نامه‏ای عتاب‏آمیز توشت و او را مسئول همه تحریکات خواند … با «جرج حبش» و «جرج حاوی» (رهبر کمونیست‏ها) و «احمد جبریل» و «نایف حواتمه» … تماس گرفت، و از همه آنها خواستار شد که تا ساعت هفت صبح همه نیروهای چپ از «انصار» خارج شوند … با ابوعمار نیز تماس گرفت و جریان را بازگو کرد و گفت لازم است که برای فشار بیشتر بر «ابوموسی» من نیز شخصاً با ابوعمار سخن بگویم، تا ابوعمار نیز فشار بیشتری بر «ابوموسی» وارد آورد … سرانجام از «کیفون» به بیروت، مقر عملیات ابوعمار رفتم که با افسران دیگری جلسه داشت … اوامر اکیدی نیزاز طرف ابوعمار صادر شد، تا جلوی خرابکاری عناصر چپ گرفته شود ….
می‏بینیم که رهبری مقاومت سعی داشت که جلوی چپ را بگیرد، ولی چپ از موقعیت بحرانی استفاده کرده و بر خر مراد سوار شده به خاطر مارکسیست‏ها و کمونسیت‏ها و برضد رهبری مقاومت دست به خرابکاری می‏زد.

 

 حادثـه قبریخـا

نمونه‏ای دیگر را مثال می‏زنم … چندی پیش یکی از فرماندهان مارکسیست جنوب به نام «نور» که فرمانده منطقه وسیعی است، تصمیم گرفت در شهر «قبریخا» پایگاهی برای حزب (عمل شیوعی) که یکی از شعبه‏های کمونیست‏ها است ایجاد کند. «قبریخا» یک شهر کوچک مذهبی است و جوانان «حرکت محرومین» نیز در این شهر قدرت زیادی دارند … در مقابل، احزاب در این شهر تقریباً صفرند.
مسئول «حرکت» در شهر، به مسئول فتح گفت: «ما با شما تفاهم کامل داریم، اگر فتح می‏خواهد مرکزی در شهر بازکند، ما همه امکانات خود را در اختیار فتح می‏گذاریم، ولی چه دلیل دارد که شما می‏خواهید برای حزب کمونیست در شهر مرکز باز کنید؟» «نور» با تأکید می‏گوید: «می‏خواهم مرکز این جزب را باز کنم و هر اخلالی در شهر انجام شود، تو مسئول و محرک آنی …» تظاهرات زیادی در شهر برضد این مرکز برپا شد، که حتی زن‏ها و بچه‏ها نیز در آن شرکت داشتند. سرانجام نیروهای مسلح حزب «عمل شیوعی» دو تن از جوانان «حرکت» را همراه این مسئول گرفتند و زدند و در مرکز زندانی کردند. شهر برآشفته شد و شیخ روحانی شهر شخصاً مسلسلی زیر عبا گرفته و وارد مرکز شده و مسلسل می‏کشد و همه افراد مسلح حزبی را وادار به تسلیم کرد و سه نفر جوان اسیر را گرفته با خود بیرون برد … مردم شهر مرکز را سنگسار کردند. حتی ارتش لبنان عربی اعلام کرد که این مرکز را به توپ بست … و آنگاه رهبری مقاومت از این افتضاح خبردار شده و دستور داد علی‏رغم میل «نور» این مرکز بسته شود. اکنون این شهر نه‏تنها احزاب را از خود می‏راند، بلکه از فتح نیز چندان راضی نیست.
بزرگترین خطر چپ این بود که بر پشت مقاومت سوار شد و اسلحه مقاومت و قداست مقاومت را در راه مقاصد و اهداف حربی خود به کار انداخت و مقاومت فلسطینی را از مرتبه والای قداست به پایین کشید و هم‏طراز احزاب و سازمان‏های دیگر کرد، که هیچ آبرویی نداشتند و ندارند.
 

توطئه ترور امام موسی‏صدر

دشمن با بررسی توطئه‏هایی که طرح‏ریزی کرده بود و نتایجی که به دست آورد، احساس کرد مهمترین عامل بازدارنده و مقاوم در برابر آنها، در لبنان، امام موسی و جوانان «حرکت» هستند. دشمنان می‏دیدند که با وجود امام موسی‏صدر و جوانانی این‏چنین، قادر نیستند که جنوب لبنان را بخورند، ‌لبنان را تقسیم کنند و به اهداف خود برسند. آنگاه توطئه‏ای بزرگ تکوین یافت و تصمیم گرفتند که این مرد بزرگ را نابود کنند. چهار بار احزاب چپ و راست سعی کردند که او را ترور کنند.یک نکته اساسی قابل توجه است و آن اینکه سابقاً احزاب چپ با امام موسی کاری نداشتند (مثل مسیحیان) اما پس از آنکه امام صدر دست به تشکیل سازمان زد و بخصوص بعد از آنکه جوانان را تشویق به عملیات نظامی و جنگی نمود، یکباره مخالفت شدید چپ و راست با شدت هرچه تمام‏تر شروع شد. آنان دریافتند که موضوع امام موسی دیگر جدّی است. یک سازمان فکری و ایدئولوژیک عمیق و با یک قدرت نظامی و جنگی مؤمن بکلی طومار حیات سیاسی آنها را درهم خواهد پیچید. لذا دشمنی و تهمت و اذیت و ترور … شروع شد. پیش از انفجار اخیر لبنان، در جلسه‏ای سرّی از کادرهای حزب کمونیست لبنان در «بنت‏جبیل» از امام موسی سخن به میان می‏آید و می‏گویند امام موسی برای حزب ما خطرناک‏تر از اسرائیل است و باید تصفیه شود. اما الان موقع آن نیست. باید منتظر فرصت باشیم و در اولین فرت او را نابود کنیم … این فرصت نامیمون به دست آمد و بارها به حیات امام موسی حمله شد .. و تنها خواست خدا بود که او را نگاهدارد.
بسیار تعجب‏آور است، یک‏بار چند جوان شیعه- از همان جوانان شیعی که همچنان در «جبهه شعیبه» و در احزاب کمونیستی باقی بودند- را فریب داده و این جوانان شیعه را فرستادند که امام موسی ‏صدر را بکشند. این جوانان با آرپی‏جی و اسلحه سنگین بر سر راه امام موسی‏صدر کمین کردند، تا ماشین او را هدف قرار دهند. اما به خواست خدا، امام موسی‏صدر، مدتی زودتر از همان راه گذشته بود و آنها با وجود انتظار کشیدن زیاد، ماشین او را نیافتند. اما در این مدت تأخیر، که ساعت‏ها به طول انجامید، این جوانان شیعه با خود فکر می‏کنند که چه می‏خواهند بکنند؟ چه کسی را می‏خواهند بزنند؟ و چه کسی آنها را فرستاده است؟ می‏دانید چه کسی آنها را فرستاده بود؟ «جرج حبش»، یک کمونیست مسیحی یا یک مسیحی کمونیست، چند جوان شیعه را چنین اجیر کرده بود،‌ تا بروند و امام خود را ترور کنند. رهبری که این همه کار کرده است، این همه زحمت کشیده است. یکی از این جوان‏ها منقلب می‏شود که این چه کاری است که ما می‏کنیم؟ رهبر شیعه خودمان را، به خاطر یک مسیحی کمونسیت به دست خودمان بکشیم؟ چه منطقی این را می‏پذیرد؟ این جوان منقلب می‏شود و خود را به جوانان «امل» می‏رساند و جریان را می‏گوید. جوانان «امل» فوراً منطقه را محاصره می‏کنند و هر چهار نفر را دستگیر می‏نمایند و آنها نیز اعتراف می‏کنند که در آنجا کمین کره بودند که امام موسی‏صدر را بکشند. اینان چه کسانی بودند؟ از «جبهه شعبیه» به رهبری «جرج حبش».اینها همان کسانی هستند که چریک‏های فدایی خلق را تعلیم دادند. اینها همان کسانی هستند که با چریک‏های فدایی خلق وحدت دارند، اشتراک دارند، همکاری نزدیک دارند، همان جنایاتی را که اینان در ایران انجام می‏دهند،‌ همان توطئه‏هایی را که علیه انقلاب اسلامی ما برپا کرده‏اند، آنها نیز در آنجا علیه شیعیان و علیه مکتب و علیه ایدئولوژی راستین اسلام اجرا می‏کنند.
این چهار جوان دستگیر شدند، آنها راپیش امام موسی بردند و امام موسی فرمان داد تا همه را آزاد کنند. زیرا او می‏دانست که اینها منحرف شده‏اند، می‏دانست که اینها بدبختانی هستند که اسیر و عبید احزاب چپ واقع شده‏اند. یکی از این جوانان آنقدر منقلب شد که به سازمان «امل» پیوست و در منطقه «بنت‏جبیل» به فرماندهی برگزیده شد و در مدت زمانی که در «بنت جبیل» با او بدوم، می‏دیدم که از روزگار گذشته خویش چقدر ناراحت بود و با چه شوقی و با چه هیجانی در سازمان «امل» می‏جنگید،‌ فداکاری می‏کرد و چه مبارزه‏هایی علیه اسرائیل و علیه فالانژیست‏ها چه در جنوب لبنان و چه در نقاط دیگر توسط او انجام شده است.
عوامل استعمار چهار بار خواستند که این‏چنین امام موسی را ترور کنند،‌ اما نتوانستند،‌ تا بالاخره تصمیم گرفتند که او را بربایند.دولت لیبی دعوت‏نامه رسمی برای او فرستاد و امام موسی نیز با دوتن از همراهان خویش، «شیخ محمد یعقوب» و «عباس بدرالدین» رهسپار لیبی شدند و دیگر بازنگشتند و تاکنون نیز اثری از ایشان به دست نیامده است.

 

پایان دوره دوم و آغاز دوره سوم جنگ

دوره دوم جنگ توأم با درگیری‏های داخلی بین مسلمانان بود و مناطق مهمی همانند «تَلَّ زَعْتر»، «نَبَعِه»، «مَسْلَخْ»، «کَرَنْتینا»، «اردوگاه ضُبَیِّه»، «سِبْنَیه»، حی غورانه»، «جَسْرِپاشا» و … سقوط کردند و به انفجار بین مقاومت فلسطین و سوریه نیز انجامید. این توطئه اسرائیلی- امریکایی در سه مرحله زیر پیاده شد:
الف- جنگ بین مسلمانان و مسیحی و قتل طرفین براساس شناسنامه (قتل عَلَی‏الْهُویّه). یعنی هر مسلمان به علت آنکه مسلمان است باید به دست «کتائب» کشته شود و هر مسیحی نیز به جرم اینکه مسیحی است به دست مسلمان‏ها کشته شود. چه کشتارها! چه جنایت‏ها! چه تحریکات غیرانسانی، که نتیجه آن وحدت همه مسیحیان با «کتائب» و قدرت یافتن «کتائب» بود.
ب- انفجار بین سوریه و مقاومت، که بزرگترین جنایت و خیانت بود و به دست احزاب چپ در لبنان پیاده شد.
ج- انفجار در جنوب لبنان، بین لبنانی و فلسطینی که هنوز هم این توطئه ادامه دارد، و با تلاش امام موسی و صبر و تحمل شیعیان تاکنون{سال ۱۹۷۶}به جایی نرسیده است.
در این دوران، شرایط سختی پیش آمد. لحظاتی بود که امید به ادامه حیات و ادامه حرکت بسیار ضعیف بود، امام موسی‏صدر از طرف احزاب چپ مهدورالدّم عنوان شد و چنان که گفتم چهار بار به حیات او سوء قصد کردند.
در چنین وضع و شرایط سخت و خطرناکی، که ایراد کلمه حق مساوی با مرگ بود، در مقطعی که عده زیادی از مسلمان‏ها از لبنان گریختند،‌ عده‏ای از بهترین فدائیان اسلام ایستادند و کلمه حق را با کمال شجاعت بر زبان راندند. شمع فروزانی شدند در این شب ظلمانی و معیاری بین حق و باطل.
آنگاه مردم؛ مردم لبنان، کسانی که نظاره‏گر این صحنه‏ها و این معرکه‏ها بودند، پس از مدتی حق را از باطل تشخیص دادند. یعنی اگر امام موسی نبود، و اگر «امل» نبود و نظریات و تئوری‏های چپی پیروز می‏شد، امروز جنوب لبنانی وجود نداشت. چون معیاری نبود که حق و باطل را با آن بسنجند، همه تنها یک معیار در مقابل خود داشتند و آن معیار چپی‏ها بود. ولی معیاری که «امل» و «حرکت محرومین» و امام موسی آن را ارائه داد، معیاری بود که با حقانیت خودش، سرانجام تمام احزاب چپ را شکست داد. امام موسی می‏گفت: «در این لحظات که اسرائیل می‏خواهد مسلمان‏ها را قلع و مع کند و در این لحظات که مسیحیت دارد ما را می‏کوبد، هر نوع مسلمان‏کشی و هر نوع برادرکشی خیانتی است بزرگ به امت عربی و باید جلویش گرفه شود.» او هفت بار به سوریه رفت و دوبار شخص یاسرعرفات را با خود به سوریه برد و نزد حافظ‏اسد نشاند. یک‏بار در یک جلسه‏ای هفت ساعته، تمام مشکلات را مطرح کرد تا عاقبت پیروز شد و بین مقاومت فلسطین و سوریه اتحاد و وحدت برقرار کرد.
دوباره روابط نزدیک سوریه و مقاومت فلسطین برقرار شد و همانطور که گفته شد، خود مقاومت و سوریه نیز احساس کردند که هرگونه درگیری به زیان کلی آنها است. زمان نشان داده که مقاومت فلسطین و سوریه و احزاب چپ، همه مانند مهره‏های صحنه شطرنج به نفع اسرائیل و قدرت‏های بزرگ، مات شدند و برنده اصلی اسرائیل بود، گرچه پول گزافی که دولت‏های عربی، همچون عراق و لیبی در لبنان می‏ریختند از سقوط حتمی احزاب جلوگیری کرد.
 

صلح مجدد با سوریه

سرانجام با تلاش شدید امام موسی، انفجار بین مقاومت فلسطین و سوریه خاتمه یافت. «کتائب» که از این عمل عصبانی شده بود به سوریه تاخت و در جنگ «فَیّاضّیِه»، حدود ۱۵۰ نفر سوری را کشت. سوریه نیز اجباراً «عینُ‏الْرَّمانِه» را زیر آتش خود گرفت و عده زیادی مسیحی را کشت. بنابراین سوریه دوباره عملاً به عنوان حامی مقامت مسیحیان با «کتائب» وارد صحنه شد. حدود پنجاه هزار سوری در لبنان در مقابل سنگرهای مسیحی موضع گرفتند و همه‏روزه در بیروت، یا در شمال، جنگ‏های خونینی بین سوریه و مسیحیان جریان داشت. ولی دوستان! امورز همه چپی‏ها، همه کمونیست‏ها، حتی «جبهه شعبیه»، حتی شخص «جرج حبش»، تمامشان، به سوریه رفتند و با اظهار پشیمانی و ناراحتی از عمل سابق خودشان با حافظ‏اسد صلح کردند. درحال‏حاضر تمام احزاب چپ معتقدند که اگر سوریه به کمک آنها نشتابد مسیحیت و اسرائیل، مسلمان‏ها را قتل‏عام می‏کنند. هم‏اکنون تمام سازمان‏ها و بخصوص سازمان‏های چپ سعی دارند که به سوریه بیشتر نزدیک شوند. ولی چه کسی با چه قدرت روحی توانست این مسیر خطرناک توطئه را تغییر بدهد؟ هیچ‏کس جز امام موسی‏صدر!

 

چرا معذرت نمی‏خواهد

یکی از بزرگان فلسطینی می‏گفت: «به خدا قسم! اگر امام موسی‏صدر شیعه نبود، سازمان‏های فلسطینی و سنّی و غیره او را به مقام خدایی می‏رساندند، چون موضع‏هایی که گرفت و فداکاری‏هایی که کرد و شجاعت‏هایی که از خود نشان داد، فوق طاقت بشری است و عاقبت قدرت ایمان پیروز شد.» ولی احزاب چپ که آن روزگار به او تهت می‏زدند که دست‏نشانده سوریه است و چهار بار قصد کشتن او را کردند، امروز همگی فراموش کرده‏اند و حتی وجدانشان ناراحت نیست تا از این مرد بزرگ معذرت بخواهند.امروز همه (حتی چپی‏ها) می‏دانند که انفجار مقاومت با سوریه خطایی بزرگ بوده است و حتی عده‏ای آن را خیانت می‏نامند. امام هیچ‏کس نمی‏پرسد آخر مسئول این انفجار که بود؟ و آن کسانی که آن شعارهای آتشین ضدسوری را می‏دادند، کجا رفتند؟ و آن رجال (اگر رجل باشند) که آن همه تبلیغات می‏کردند و شعار می‏دادند، چرا معذرت نمی‏خواهند؟ آن رجال بزرگ که چنین خطای بزرگی (معادل خیانت) مرتکب شده‏اند، چرا از تنها مردی که علی‏رغم همه آنها به راه مستقیم رفت و همه تهمت‏ها و دشمنی‏ها و حتی تهدید به قتل را تحمل کرد ولی از پای ننشست، تا بین آن دو گروه را آشتی داد، معذرت نمی‏خواهند؟ و لااقل فحش‏ها و تهمت‏های گذشته خود را پس نمی‏گیرد و اصلاح نمی‏کنند؟ حقیقت این است که همه آنها، آنقدر پست و بی‏اصل و نسب هستند، که از افتخار هر کرامت و شرفی بی‏بهره‏اند و حیف که چنین حیوان‏های درنده پستی ادعای زمامداری انقلاب و تحول تکاملی اجتماع را دارند.

 

فصل۱۰- گوشه‏ایی از حماسه‏های افتخار و شهادت (مقابل اسرائیل و فالانژها)

توطئه انفجار جنوب و حملات اسرائیل

حماسه بنت جبیل

نبرد افتخار و شهادت «طیبه» تپه معروف «رب ثلاثین»

شیاح و تسخیر یک پایگاه کتائبی

شیاح و اتمام سنگر

حمله به ارتفاعات زحله

حمله سلم و فرار کتائب

شیاح و حمله به عین‏الرمانه

سعدیات– دامور

شیاح و ایثار حسین حسینی

شیاح و آتشفشان ایثار

توطئه انفجار جنوب و حملات اسرائیل

 انفجار جنوب لبنان بین شیعه و فلسطینی، بر پایه اعمال ناشایست سازمان‏های چپ فلسطینی و احزاب چپ لبنانی، به جایی رسید که اسرائیل می‏خواست آن دو را به جان هم بیندازد، با این پیش‏بینی که چون فلسطینی‏ها از شیعیان لبنانی قوی‏ترند، لذا در این درگیری‏ها شیعیان به سختی شکست خواهند خورد و آنگاه اسرائیل به بهانه طرفداری از شیعه ضعیف، وارد لبنان شده، مقاومت فلسطین را تصفیه خواهد کرد. اما این نقشه‌ خطرناک نیز با بینش آقای صدر و تحمل جوانان «امل»، نقش بر آب شد. «امل» و «فتح» باهم تنسیق کردند. به عبارت دیگر «امل» سپر بلا شد و فلسطینی را در آغوش خود حفظ کرد و به شیعه لبنانی اجازه نداد که علیه فلسطینی وارد جنگ شود.
ولی احزاب چپ به توطئه دیگری دامن زدند. این احزاب و سازمان‏های تندرو فلسطینی، به مرکز شهرها و روستاهای مرزی رفته، به سوی اسرائیل راکت پرتاب می‏کردند و بعد خود می‏گریختند. آنگاه اسرائیل آن روستاها را به توپ می‏بست و بمباران می‏کرد. همه‏روزه عده‏ای از مردم بی‏گناه، زن و بچه و کوچک و بزرگ، کشته می‏شدند و گروه‏گروه از آن روستاها و شهرها می‏گریختند. برنامه این احزاب ادامه توطئه اسرائیل، یعنی تخلیه جنوب از شیعیان و وارد کردن اسرائیل به جنوب و تصفیه مقاومت بود. متأسفانه مقاومت فلسطین هم قادر نبود جلوی این احزاب را بگیرد (حتی عده‏ای از چپی‏های داخل مقاومت هنوز هم اخلال می‏کنند) ولی به هرحال، با از خودگذشتگی و بینشی که شیعیان نشان دادند، اسرائیل موفق به اجرای این توطئه نشد، لذا پس از شکست این توطئه، رأساً وارد جنوب لبنان شد. برخلاف انتظار اسرائیل استقامت و دفاع حماسه‏ساز شیعیان، با سلاح‏های سبک و اندک خود، درمقابل هجوم‏های وحشیانه اسرائیل و همکاری آنان با فتح، نه‏تنها جلوی پیشروی اسرائیل را سد نمود، بلکه همه محاسبات او را به هم ریخت. در این نبردهای مظلومانه که کمتر کسی حتی از وقوع آنها و شهامت‏های شیعیان باخبر شد، بسیاری از بهترین رزمندگان «امل» به شهادت رسیدند و حدود چند هزار شیعه لبنانی در زیر آتش توپخانه و بمباران‏ها کشته شدند.(۱)

 

حماسه بنت جبیل

در ساعت ۶ صبح ۲۴/۲/۱۹۷۷، توپخانه‌سنگین اسرائیل و «کتائب»، «بنْتِ جُبَیْل» و همه محورهای جنگی اطراف آن را به زیر آتش گرفت. رادیو اسرائیل و رادیو مونت‏کارلو اعلام کردند که «بنت‏جبیل» سقوط کرد! عده‏ای از احزاب چپ نیز در «بنت‏جبیل» شایع کردند که شهر به زودی سقوط خواهد کرد و «کتائب» وارد «بنت‏جبیل» خواهد شد و هر کس دختری دارد بهتر است که دستش را بگیرد و به سرعت از شهر خارج شود. هجرت از شهر در زیر بمباران‏ گلوله «کتائب» و اسرائیل ادامه داشت، آنگاه چند تانک کتائبی، تحت حمایت توپخانه سنگین از «عَیْنِ اِبِل» (مرکز کتائبی‏ها) و اسرائیل، به سمت محور «شَلْعَبوْن» شروع به پیشروی کردند. این تپه مهم در دست حزب کمونیست حزب «عمل اشتراکی» و «جبهه دیموقراطیه» بود، یعنی تنها محوری که احزاب و سازمان‏های مارکسیست در اختیار داشتند. این احزاب بدون درگیری با دشمن و حتی بدون خالی کردن گلوله به سوی دشمن، فوراً تپه راخالی کرده و گریختند. این عمل آنقدر باعتث ناراحتی نیروهای مسلمان شد که فرمانده فتح (ابواحمد خمیس) و فرمانده نیروهای ارتش لبنان عربی به سوی فراریان مارکسیست تیراندازی کردند و با فحش و عصبانیت آنها را بدرقه نمودند.
بعد از سقوط «تل شلعبون» تانک‏های فالانژیست‏ها راه «بنت جبیل» را بستند و شهر به صورت محاصره درآمد (زیرا راه دیگر بنت جبیل نیز از طرف جنوب بسته بود).
این سقوط برای جبهه مسلمان‏ها، سخت سنگین و غیرقابل تحمل بود. لذا می‏بایست به هر قیمتی که بود این «تل» دوباره آزاد گردد. نیروهای باقیمانده در منطقه، که تنها «فتح»، «امل» و «جیش لبنان عربی» بودند، تصمیم گرفتند با یک ضدحمله تل را آزاد کنند. فرمانده «امل» در محور «طِیری» با نیروهای خود از پشت تل شروع به پیشروی کرد، توپخانه «جیش لبنان عربی»، تانک‏های کتائبی را در بالای «تل شلعبون» زیر آتش گرفت. یک گروهبان «جیش لبنان عربی» که مسئول تیراندازی بود به پایش تیر خورد و مجروح شد. نیروهای «امل» و «فتح»، از «تَلِّ مَسْعوُد» شروع به حمله کردند و نیروهای «امل» و «جیش لبنان عربی»،‌از «صَفِّ‏الْهَوا» شروع به پیشروی نمودند. جنگی سخت درگرفت. دو نفر از جوانان فتح در این حمله شهید شدند و دشمن مجبور به عقب‏نشینی شد و نیروهای «فتح» و «امل» و «جیش لبنان عربی»، پیروزمندانه «تل شلعبون» را تسخیر کردند و «بنت جبیل» را از محاصره درآوردند. آتشبار توپخانه سنگین «کتائب» و اسرائیل، همچنان «بنت جبیل» و محورهای جنگ را می‏کوبید، ولی شجاعت و رشادت جنگندگان «امل» و «فتح» و «جیش لبنان عربی»،‌ همچون کوه در مقابل آتش و آهن مقاومت می‏کرد.
«تل مسعود» بزرگترین پایگاه مسلمان‏ها بود. این تل بر «بنت جبیل» مسلط است و با سقوط این تل «بنت جبیل» نیز سقوط می‏کرد؛ زیرا هر جنبنده‏ای در شهر، مورد اصابت تیزاندازان تل قرار گرفته و به خاک هلاک می‏نشست. حفاظت این تل برای دفاع از «بنت جبیل» حیاتی است. در اوایل جنگ‏های جنوب (سه ماه پیش)، این تل در دست حزب کمونیست بود، ولی یک شب وحشت بر آنها مسلط شد و فکر کردند که اسرائیل حمله کرده است،‌ لذا اسلحه‏ها را گذاشته فرار کردند. در همان موقع رزمندگان «امل» به سوی قله پیشروی کردند و بعد از تسلط بر تل دریافتند که دشمنی در کار نیست و اسلحه‏های حزب کمونیست بر زمین باقیست. از آن موقع حفاظت این تل استراتژیک به عهده جنگندگان «امل» قرار گرفت و هم‏اکنون نیز «امل» و «فتح» در این تل پاسداری می‏دهند، ولی قدرت بیشتر،‌ قدرت «امل» است
ساعت ۴ بعدازظهر، حمله‏ای جدید و شدید همراه با چند تانک و صدها جنگنده فالانژ از «عین ابل» به سوی «تل مسعود» شروع شد. تانک‏ها در زیر آتشبار سنگین کتائبی- اسرائیلی، تا چند متری قله «تل مسعود» پیش رفتند و جنگندگان کتائبی نیروهای «امل و فتح» را زیر آتش گرفتند. جنگی خونین در فاصله چند متری درگرفت. وضع به سختی وخیم بود و تل در خطر سقوط حتمی قرار داشت. پاسداران «تل مسعود» قسم خورده بودند که یک قدم به عقب نگذارند و تانک‏ها و افراد کتائبی، فقط از روی اجساد آنها بگذرند…در این هنگام، گروه دیگری از جنگندگان شجاع بعلبک، که در محور «بنت جبیل» در (تَلِّه خَلِهِ‏المُشَطَّه) پاسداری می‏دادند و از دور شاهد زد و خوردهای سخت «تل مسعود» بودند، با یک تحرک انتحاری خود را به پشت نیروهای کتائبی رسانده از فاصله سی‏متری آنها را به گلوله بستند و حدود ۲۷ کتائبی را به خاک انداختند و با آتش راکت‏های بازوکا تانک‏ها را هدف قرار دادند که بر حسب اطلاعات فتح ۲ یا ۳ تانک منهدم شدند. نیروهای کتائبی با تلفات سنگین عقب نشستند. حدود ساعت ۷ شب، هلی‏کوپترها در تاریکی و در زیر حمایت بمباران شدید به منطقه جنگ آمدند و اجساد کشته‏ها و زخما‏ها را بردند. تل مسعود قهرمانانه پایداری کرد و تبلیغات اسرائیل کتائب نقش برآب شد.
این فداکاری جوانان «امل»، زبانزد همه مردم لبنان است، حتی مارکسیست‏‎ها نیز به شجاعت و پایداری جوانان «امل» اذعان کردند و بزرگان و رهبران فتح به آقای موسی‏صدر تبریک گفتند.(۱)
«بنت جبیل»؛ بزرگترین شهر منطقه مرزی لبنان با اسرائیل،‌ دارای جمعیت طبیعی در حدود ۶۰ هزار نفر بوده و فاصله آن تا اسرائیل حدود سه کیلومتر است.
«عَیْنِ اِبِل»؛ قریه مسیحی مارونی و زادگاه «پَطْریارکْ خُرِیْشْ» رهبر مذهبی مارونی‏ها که ۳۰۰۰ نفر جمعیت دارد. «عین ابل» یکی از مراکز مهم و استراتژیک «کتائب و احرار» بود که به تحریک اسرائیل، «بنت جبیل» را مورد حمله قرار می‏دادند.«محور کازینو»؛ تپه‏ایست بالای قریه «عین ابل» که هم‏اکنون مرکز توپخانه و تانک‏های کتائبی است. این محور با بتون‏آرمه ساخته شده است و با مسلسل‏های سنگین از این تپه به سوی «تل مسعود» تیراندازی می‏شد.
«صفِّ‏الْهَواء»؛ پاسگاهی است در مدخل «بنت جبیل» که از قدیم در دست ارتش لبنان بوده است و مراقب عبور و مرور اهالی «بنت جبیل» است. نیروهای «امل و جیش لبنان عربی» در این منطقه متمرکز شده بودند.
«تل مسعود»؛ بلندترین و مهمترین نقطه استراتژیکی منطقه که مشرف به «بنت جبیل» است و جنگندگان «امل» در آنجا مستقر بودند. با سقوط این تپه، «بنت جبیل» سقوط می‏کرد. این نقطه از ابتدا مورد هجوم «کتائب» و اسرائیل قرار داشته است و در حدود دو هفته پیش یکی از جنگندگان بعلبک به نام «حسین شکر» در این تپه شهید شد و یکی دیگز از رزمندگان بعلبک به نام «علی شکر» (ابن‏عم‏حسین) از ناحیه پا هدف گلوله قرار گرفت و مجروح شد. {مارس ۱۹۷۷} «تل مسعود» شاهد بزرگترین قهرمانی‏های جنگندگان «امل» در مقابل اسرائیل و «کتائب» بوده است.
محور «تَلِّه خَلَهِ‏المُشَطَّه»؛ واقع در آخرین نقطه «بنت جبیل» که جنگندگان امل در آنجا مستقر شده‏اند و در جریان جنگ با یک هجوم انتحاری خود را به پشت نیروهای کتائبی در «تل مسعود» رساندند و عده زیادی از آنها را به خاک افکندند.
«تل شلعبون»؛ که بر سر راه بنت جبیل قرار گرفته و نیروهای حزب کمونیست و منطقه عمل شیوعی و جبهه شعبیه در آن مستقر شده بودند. در اولین هجوم فالانژها به این تپه، همه آنها بدون هیچ مقاومتی گریختند.
«طِیری»؛ قریه‏ای شیعه‏نشین که جنگندگان امل و فتح در آن مستقر شده‏اند و خط دفاعی اول بشمار می‏رفت.(۱)

 

نبرد افتخار و شهادت «طیبه» تپه معروف «رب ثلاثین»

این یک نمونه از حماسه‏هایی است که رزمندگان امل در معرکه افتخار و شهادت در صفحه خونین تاریخ شیعیان لبنان از خود ترسیم نموده‏اند.
محل: شهر «طَیِّبِه» و تپه معروف «رُبِّ ثَلاثینْ» در جنوب لبنان،‌ نزدیک مرز اسرائیل.
زمان: ۳۰/۳/۱۹۷۷ میلادی
صبحگاهان توپخانه سنگین اسرائیل، «طیبه» را زیر آتش گرفت،‌ تا آنها که برای تماشا آمده‏اند بگریزند! این شهر سکنه‏ای نداشت، ولی در اینجا و آنجا عده‏ای از احزاب و سازمان‏های چریکی خانه‏هایی را گرفته و سنگرهایی ساخته بودند تا در مقابل هجوم اسرائیل بجنگند…
هرچند هنگامی که آتش جنگ برافروخته می‏شد، اکثریت آنها قبل از هرگونه درگیری می‏گریختند….
آن روز نیز همه گریختند، از حزب کمونیست و «جبهه شعبیه» (جبهه خلق) و «جبهه دیموقراطیه» (جبهه دموکراتیک خلق) و … و دیگر سازمان‏های پر مدعا اثری نماند. تنها «فتح» ماند و «امل» که فتح چهار شهید برجا گذاشت و «امل» نیز شش شهید قربانی داد و یک نفر دیگر نیز از «امل» مفقود گردید.پس از آتش شدید توپخانه،‌ نیروهای اسرائیلی به سوی «طیبه» و نقاط استراتژیک آن به حرکت درآمدند. مه نیز تپه‏ها و شهر را پوشانیده بود و به همین سبب نیروهای دشمن توانستند به راحتی تا کناره‏های شهر پیش بیایند و از سه طرف شهر را محاصره کنند. بلندترین نقطه استراتژیک آن منطقه، تپه‏ایست به نام «رب ثلاثین» که بر همه اطراف احاطه دارد و مهمترین پایگاه بتونی لبان در ارتفاعات این تپه ساخته شده است، که حتی در زیر توپخانه و بمباران‏های سخت نیز می‏تواند مقاومت کند. جای توپ و خمپاره‏های دشمن در تمامی سطح این تپه، فراروان دیده می‏شود. در بعضی نقاط گلوله‏ها در فاصله یک‏متری در کنار هم، بر زمین منفجر شده‏اند، بطوری که منطقه را بکلی با یک آتش قوی جاروب کرده‏اند تا هیچ جانداری در تپه باقی نماند.تپه‏ای مخوف و وحشتناک که تنها کنام شیران و رزمندگان از جان گذشته و تماشاگران و یا مدعیان دروغین انقلاب را در آنجا راه نیست. تپه‏ای بلند که در مقابل مرزهای خطرناک اسرائیل سینه سپر می‏کند و اولین نقطه‏ای که گلوله‏ها و بمب‏های اسرائیلی را بر دامن خود می‏پذیرد، همین تپه معروف و خونین شهادت است، که هر گل شرخی بر این تپه از خون شهیدی سیراب شده است.
بین این تپه بلند و شهر «طیبه»، تپه دیگری وجود دارد که یک مزرعه نمونه کشاورزی از طرف دولت لبنان در آنجا تأسیس شده است. اسرائیل نیروهای خود را به این تپه فرستاد، تا رابطه بین رب‏ثلاثین و «طیبه» را قطع کند و هم‏زمان با این کار نیروهای دیگری از شمال و جنوب، اطراف «رب‏ثلاثین» و «طیبه» را محاصره کردند و همراه تانک‏های سنگین به سوی قله «رب‏ثلاثین» و مرکز شهر «طیبه» به حرکت درآمدند.
«محمد شامی»، یکی از شجاع‏ترین فدائیان «امل» و فارغ‏التحصیلان مدرسه صنعتی «جبل‏عامل»، با خمپاره ۸۱ میلیمتری خود در دامنه غربی این تپه، سنگر گرفته بود و تانک‏های اسرائیلی را هدف قرار می‏داد و از پیشروی آنها جلوگیری می‏کرد. این تنها خمپاره‏اندازی بود که با دشمن می‏جنگید و سازمان‏های دیگر، حتی فته و ارتش لبنان عربی، که دارای خمپاره‏های فراوان و توپخانه سنگین بودند، همه سکوت کرده بودند؛ یا غافلگیر شده بودند و یا گریخته بودند.
فقظ «محمد شامی» بود که یک‏تنه در مقابل هجوم تانک‏های اسرائیلی مقاومت می‏کرد و پروانه‏وار به دور خمپاره‏انداز خود می‏گشت و با سرعت گلوله‏ها را یکی پس از دیگری در داخل خمپاره می‏گذاشت و همه سوز و گداز درونی خود را همراه با گلوله آتشین به سوی دشمن روانه می‏کرد.
در وسط شهر «طیبه»، فرمانده امل به نام «ابوالفضل‏عباس» بر روی یک لندرور، پست مسلسل دوشکا، با تانک‏های اسرائیلی مبارزه می‏کرد.(۱) او درحالی که اینجا و آنجا شاهد بود که رزمندگان امل، با کلاشینکف در مقابل تانک، یکی بعد از دیگری به خاک شهادت می‏افتند، سعی می‏کرد که با رگبار مسلسل سنگین، حرکت تانک‏ها را متوقف سازد. اما تانک‏ها از سه طرف شهر را محاصره کرده بودند و به سوی مرکز شهر پیشروی می‏کردند و او قادر نبود که در هر آن با سه جبهه بجنگد. در این هنگام هلیکوپتری در آسمان ظاهر شد و ماشین او را هدف قرار داد و راکتی به سوی او پرتاب کرد. راکت بر پهلوی ماشین فرود آمد و آن را واژگون کرد و ابوالفضل‏عباس نیز به میان خار و خاشاک کنار جاده پرتاب گردید، به چابکی برخاسته و در زیر رگبار گلوله دشمن خود را به ماشین دیگری رساند و خواست که در ماشین را باز کند که راکت دیگری به وسط ماشین فرود آمد. ماشین نابود شد، ولی او معجزه‏آسا نجات یافت. تانک‏ها از هر طرف به سوی مرکز شهر پیشروی می‏کردند و هر رزمنده‏ای را می‏یافتند،‌به خاک می‏انداختند. شهر به تصرف دشمن درآمد،‌ فقط یک طرف آن باز بود که دره‏ای متصل می‏شد که به سوی غرب می‏رود.ابوالفصل‏عباس می‏فهمد که دیگر کار تمام شده است و باید باقیمانده نیروهای خود را به ترتیبی که شده، از محاصره اسرائیلی‏ها نجات دهد. همه نیروهای او حدود پنجاه نفر بودند و مسلماً او با یک خمپاره‏انداز و یک دوشکا و اسلحه سبک، نمی‏توانست جلوی تانک‏ها و هلیکوپترهای اسرائیلی رابگیرد،‌ لذا با پای پیاده، دوان‏دوان خود را به نیروهای پراکنده خود می‏رساند و فرمان عقب‏نشینی صادر می‏کند، تا از راه دره‏غربی که هنوز به تصرف دشمن درنیامده بود، خود را نجات دهند. در این حال به سراغ «محمد شامی» می‏آید که مشغول پرتاب خمپاره بود و به او فرمان عقب‏نشینی می‏دهد…
«محمد شامی» به فرمانده خود می‏گوید: «به خدا سوگند تا لحظه‏ای که یک گلوله در اختیار دارم عقب‏نشینی نمی‏کنم.»… و همچنان مشغول نشانه‏روی به سوی تانک‏های اسرائیلی بود، که هلیکوپتری بر بالای سر او. ظاهر می‏شود. موضع او را شناسایی می‏کند و راکتی به سوی او پرتاب می‏نماید که درست بر وسط خمپاره فرود می‏آید و «محمد شامی» این سرباز فداکار و از جان گذشته «امل» را پاره‏پاره می‏کند،‌ درحالی که تنها سه گلوله دیگر برای او باقی مانده بود.در پس سقوط «طیبه»، تنها قله «رب‏ثلاثین» بود که همچنان مقاومت می‏کرد. تانک‏های اسرائیلی که از چهار طرف به سوی قله به حرکت درآمدند و باقی‏مانده‏های رزمندگان «فتح و امل» را زیر آتش خود گرفتند. جنگ‏های خونینی درگرفت و رزمندگان یکی پس از دیگری بر خاک شهادت افتادند، تا آنکه آخرین نقطه مقاومت، که یک بانکر بتون مسلح،‌ از همه طرف محاصره شد. یکی از تانک‏ها، لوله مسلسل خود را متوجه مدخل بانکر کرد و چند نفر از مبارزان فتح را که می‏خواستند حلقه محاصره را پاره کنند، به خاک انداخت. یکی از رزمندگان «امل» به نام «موسوی» که در داخل بانکر بتون درم حاصره افتاده بود و نمی‏توانست از در بانکر خارج شود، به یکی از پنجره‏های داخلی بانکر نزدیک شد که یک گلوله توپ میله‏های آهنین شبکه آن را پاره کرده بود. «موسوی» میله‏های ضرب دیده را با دست خود خم کرد و راهی برای خروج تهیه دید و از آنجا خارج شد و خود را به وسط نیروهای دشمن انداخت. او با رگبار شدید کلاشینکف و هجوم جسورانه و سریع، عده زیادی از دشمنان را بر خاک انداخت و خط دفاعی آنها را شکست و از میان تانک‏ها و نیروهای دشمن خود را نجات داد و به دره غربی رسید و خود را به دره پرتاب کرد و غلطان‏غلطان به سرعت تا پائین دره فرو رفت و از تیررس دشمن خارج شد.این چنین بود جنگ‏های لبنان و هجوم اسرائیل و مبارزات رزمندگان «امل» و فداکاری‏ها و شهادت‏ها و شکست‏های رزمندگان، که تپه‏ها و دره‏ها و کوه‏های لبنان را به خون خود رنگین کرده‏اند.چهار روز پس از این شکست، سوریه نیز به پشتیبانی آمد و جبهه‏ای طویل، به طول چند ده کیلومتر، علیه دشمن باز کرد. آتشبارهای سوریه، موضع دشمن را به سختی کوبید و رزمندگان مسلمان، زیر فرماندهی فتح، «طیبه» را آزاد کردند. گروه ضربتی «امل» با یک هجوم شجاعانه و جسارت‏آمیز،‌تپه «رب‏ثلاثین» را تسخیر کرد و عده زیادی از نیروهای دشمن را به خاک انداخت و یک نفر را اسیر گرفت.(۱)

 

شیاح و تسخیر یک پایگاه کتائبی

جنگ سختی بین «شیاح» و «عین‏الرمانه» در گرفته بود. جنگندگان «امل» خروشان و جوشان به «عین‏الرمانه» حمله بردند و یکی از پایگاه‏های «کتائب» در «عین‏الرمانه» را که ساختمانی بلند بود، تسخیر کردند. حملات به «عین‏الرمانه» از طرف گروه‏های مختلف انجام شده بود و هر گروه درگوشه‏ای می‏جنگید. کشته‏ها زیاد شده بود. گروه‏ها یکی بعد از دیگری عقب‏نشینی کردند و حتی بعضی از کشته‏ها، متعلق به گروه «ناصری» در معرکه باقی ماندند.
«کتائب» ساختمانی را که جوانان «امل» تسخیر کرده بودند محاصره کرد و روبروی درِ بزرگ ورودی آن، مسلسلی سنگین قرار داد تا هر جنبنده‏ای را به خاک اندازد و سپس ساختمان را مورد بمباران شدید قرار داد.«مجاهد»، فرمانده رزمندگان «امل»، یک راکت‏انداز آرپی‏جی را بر دوش گرفت و با فریاد الله‏اکبر از پشت سنگر خود بالا پرید. در همان لحظه که روی هوا قرار داشت محل مسلسل سنگین دشمن را هدف راکت قرار داد، ولی متأسفانه به علت خرابی مکانیسم آتش راکت به کار نیافتاد و «مجاهد» که کاملاً مورد توجه کتائبی‏ها قرار گرفته بود بر زمین افتاد و رگبار شدید و انفجارهای متعدد او را مورد حمله قرار دادند. ترکش یکی از انفجارها به او اصابت کرد و حتی پیشانی و بالای چشم او را مجروح کرد و خون همه صورت و چشمان او را پوشاند… «مجاهد» با چالاکی تمام خود را به گوشه‏ای کشید.
یکی از جنگندگان «امل» به مجاهد اخطار کرد که در گوشه‏ای استراحت کند تا جوانان به طریقی او را به بیمارستان ببرند. «مجاهد» ابا کرد و درحالیکه با دست خود خون‏های صورت و روی چشم را پاک می‏کرد گفت: «تا لحظه‏ای که رمقی در بدنم باقی است می‏جنگم.»
او درحالیکه فلبش از عشق «مجاهد» می‏جوشید، مسلسل خود را به صورت تهدید به سوی «مجاهد» گرفت و با فریاد خشم‏آلود به او گفت: «تو مجروح شده‏ای، به تو امر می‏کنم که دست از جنگ بکشی و در نقطه‏ای پشت سنگر استراحت کنی، تا تو را به بیمارستان انتقال دهیم و مسئولیت جنگ دیگر به عهده ماست.»… «مجاهد» مجدداً صورت خونین خود را پاک کرد و مسلسلش را به دست گرفت و با فریادی آمرانه گفت: «به نام فرمانده دستور می‏دهم که سخن را کوتاه کنید و هر چه امر می‏کنم فوراً انجام دهید.» سپس تاکتیکی جدید برای شکستن خط محاصره طرح کرد و جوانان «امل» با ایمان قوی و شجاعت فراوان خط محاصره را شکسته از ساختمان خارج شدند و در محلی دیگر پناه گرفتند. دو نفر از شهدای «ناصری» هنوز در وسط معرکه افتاده بدند و «ناصریون» به شیاح عقب نشسته بودند.«مجاهد» با بدن مجروح و صورت خونین خود، تصمیم گرفت که برای نجات اجساد شهدا، به حمله‏ای جدید دست بزند. نقشه‏ای مدبرانه کشید و همراه با چند نفر از رزمندگان «امل» از راهی غیرمستقیم و حتی با سوراخ کردن دیوار و گذشتن از خانه‏های اطراف و در زیر آتشبار حمایت، با سرعت و بی‏باکی به محل اجساد رفته، آنها را بر دوش کشیده به شیاح حمل کردند و در میان تعجب و تحسین، اجساد را تحویل «ناصریون» دادند… در این درگیری تقریباً هفت رزمنده مجروح شده بودند ولی تا آخر عملیات اصلاً به جراحات خود توجهی نداشتندشیاح و اتمام سنگر .چند روزی بود که جوانان رزمنده «امل» مستقلاً و به نام «حرکت‏المحرومین» ساختمانی را به صورت سنگر درآورده و در کنار دیگر برادران فلسطینی «فتح» از «شیاح» که شرف مسلمانان است، دفاع می‏کردند. ساختمان فقط چند متری با خیابان «اَسعّد» فاصله داشت و درست در تیررس «کتائب» واقع شده بود. ۱۲ نفر از رزمندگان «امل» که در بین آنان پدر و پسر، و حتی یکی از جنگجویان که دارای نوه می‏بشاد، وجود داشتند و با جوانان «امل» همکاری می‏کردند.ماندن در سنگرهای ثابت ازنظر تاکتیکی جایز نیست و باید سنگرهای جدید و محکمی ایجاد کرد. تصمیم گرفته شد که سنگری از بتون مسلح در جوار خیابان «اسعد» ساخته شود، و از آنجا دشمن را مورد حمله قرار دهند. شروط ساختن این سنگر چند چیز است؛ شجاعت، نیروی ایمان به شهادت، بردباری و حمل و نقل کیسه‏های بسیار سنگین سیمان و شن و مفتول‏های آهنی.
رزمندگان کار خود را با شوق و ذوق و اتکاء به خدا آغاز کردند. ساعتی نگذشته بود که مورد دید «کتائب» واقع شدند و سیل گلوله به سوی آنان سرازیر شد که خوشبختانه به کسی آسیب نرسید. آنان ساعت‏های متوالی با پشتکار و بدون ترس از مرگ به کار خود ادامه دادند. روز دوم نیز مشغول کار شدند. این‏بار می‏بایستی کیسه‏های سنگین شنی را حمل کنند که حمل آنها به آسانی میسر نبود و بایستی آن را بر پشت خود گذاشته و به محل سنگر می‏بردند. طولی نکشید که کیسه‏ها با سرعت زیادی روی هم چیده شد و این‏بار نیز عناصر کتائبی، رزمندگان «امل» را مشاهده نموده و شروع به تیراندازی کردند که ناگاه تیری بر کتف رزمنده جوان «محمد بَسّام حاوی» معروف به «ابوحمید» اصابت کرد و او را نقش بر زمین نمود. ضربه هولناکی بود. اما شیعیان باکی از مرگ ندارند. مجروح را از صحنه خارج کرده و به بیمارستان بردند و دیگران کار نیمه تمام را ادامه دادند؛ زیرا «ابوحمید» در موقع ترک صحنه گفته بود: «برادران سنگر را باتمام رسانید و از آهن و آتش نهراسید.»
متأسفانه گلوله‏ای که به او اصابت کرده بود از نوع انفجاری بود. گلوله در داخل کتف او منفجر شده و آسیب زیادی به او رسانده بود. «ابوحمید» ۱۲ ساعت با مرگ و زندگی دست به گریبان بود و سرانجام شربت شهادت نوشید و تنها از خود یک سلاح کمری و یک سفارش باقی گذارد برادران تا پیروزی اسلحه خود را بر زمین نگذارید، دشمنان ضدانسانی کتائبی را که خون محرومین لبنان را می‏مکند مهلت ندهید و تا آخرین لحظه عمر شرافتمندانه از شیاح عزیز دفاع کنید که: مرگ شرافتمندانه هزار بار بر زندگی ننگین ترجیح داد.(۱)

حی لیلکی و تسخیر مدرسه‏الانجیلیله
«کفرشیما»، «قریه لیلکی» و «قریه سَلّم» مناطقی هستند که زیردست «حَدَث» قرار گرفته‏اند که پایگاه «کتائب و احرار بود». ساکنان این مناطق همه از شیعه‏های محروم و زجر دیده‏ای هستند که در نهایت فقر و بدبختی زندگی می‏کنند، و از بدیهی‏ترین وسایل زندگی محرومند. در بعضی نقاط این منطقه در زمستان، آنقدر گل می‏شود که پای آدمی تا زانو در گِل فرو می‏رود. کوچه‏های تنگ و پیچ‏درپیچ، بناهای پست و زشت و محرومیت و منظره رقت‏باری به این مناطق داده است.
هنگام زد و خوردهای طائفی، همیشه مسیحیان کتائبی شیعیان این مناطق را زیر آتشبار خود گرفته و از هیچ جنایتی فروگذار نمی‏کردند، جنگندگان «امل» نیز برای دفاع از شیعیان در سرتاسر این مناطق پاسداری می‏دادند. کتائبی‏ها معمولاً از بالای ساختمان‏های بلند «حدث» هر جنبنده‏ای را در این مناطق هدف گلوله قرار می‏دادند و روزها تقریباً عبور و مرور در این حدود خطر مرگ را به همراه داشت.
بین «حدث» و قریه «لیلکی» مدرسه بزرگی به نام «مدرسه‏الانجیلیه» وجود دارد. «کتائب» این مدرسه را تسخیر کرده و نیروهای خود را در آن متمرکز نمود و از داخل مدرسه شیعیان را هدف گلوله قرار می‏داد. تصمیم گرفته شد که این مدرسه را از تسلط کتائبی‏ها خارج کنند. برای این منظور چهار نفر از جنگندگان «امل» و چهار نفر دیگر از رزمندگان فتح، در یک برنامه مشترک به مدرسه حمله کردند، درحالیکه آتشبار کتائبی‏ها، رزمندگان را زیر آتش مسلسل‏ها و انفجار راکت و توپ قرار داده بودند، هجوم شروع شد. چهار نفر از جنگجویان «فتح» به شهادت رسیدند، ولی جوانان «امل» با سرسختی آهن و سرعت آتش خود را به مدرسه رساندند و با رگبار مسلسل‏های سبک راه مدرسه را باز کرده، داخل مدرسه شدند.
پیش‏قراول جنگندگان «امل» جوانی مؤمن و شجاع از بعلبک به نام «منیردَندَش» بود،‌ که قبل از هجوم دو رکعت نماز خواند و با دوستان و همرزمان خود خداحافظی کرد و رهسپار شهادت شد. «منیر» سه خشاب کلاشینکف با خود همراه داشت که مجموعاً ۹۰ گلوله می‏شد. «منیر» آنقدر در شعله عشق و فداکاری می‏سوخت که سراپا محو شهادت شده بود و حیات ممات را نمی‏شناخت. او شجاعانه و با سرعت به مدرسه وارد شد و با رگبارهای گلوله، کتائبی‏ها را از چپ و راست درو کرد تا راه را برای دوستانش باز کند. هر خشابی که تمام می‏شد فوراً مخزنی دیگر وارد کلاشینکوف می‏کرد و به هجوم و پیشروی ادامه می‏داد. هفت کتائبی را به خاک انداخت، درحالیکه از دوستانش فاصله زیادی پیدا کرده بود و همچنان با سرعت پیشروی می‏کرد. یکباره گلوله‏هایش تمام شد و گلوله‏ای از طرف کتائبی‏ها به سرش اصابت کرد و به شهادت رسید. دوستانش فرا رسیدند و مدرسه را از وجود کتائبی‏ها پاک کردند. «منیر» قهرمان با آرامش قلب وافتخار شهادت چشم از جهان فرو بست و همسر جوان خود را با یک طفل دوماهه باقی گذاشت،‌ تا او نیز راه پدرش را ادامه دهد.(۱)

 

شیاح و اتمام سنگر

چند روزی بود که جوانان رزمنده «امل» مستقلاً و به نام «حرکت‏المحرومین» ساختمانی را به صورت سنگر درآورده و در کنار دیگر برادران فلسطینی «فتح» از «شیاح» که شرف مسلمانان است، دفاع می‏کردند. ساختمان فقط چند متری با خیابان «اَسعّد» فاصله داشت و درست در تیررس «کتائب» واقع شده بود. ۱۲ نفر از رزمندگان «امل» که در بین آنان پدر و پسر، و حتی یکی از جنگجویان که دارای نوه می‏بشاد، وجود داشتند و با جوانان «امل» همکاری می‏کردند.ماندن در سنگرهای ثابت ازنظر تاکتیکی جایز نیست و باید سنگرهای جدید و محکمی ایجاد کرد. تصمیم گرفته شد که سنگری از بتون مسلح در جوار خیابان «اسعد» ساخته شود، و از آنجا دشمن را مورد حمله قرار دهند. شروط ساختن این سنگر چند چیز است؛ شجاعت، نیروی ایمان به شهادت، بردباری و حمل و نقل کیسه‏های بسیار سنگین سیمان و شن و مفتول‏های آهنی.
رزمندگان کار خود را با شوق و ذوق و اتکاء به خدا آغاز کردند. ساعتی نگذشته بود که مورد دید «کتائب» واقع شدند و سیل گلوله به سوی آنان سرازیر شد که خوشبختانه به کسی آسیب نرسید. آنان ساعت‏های متوالی با پشتکار و بدون ترس از مرگ به کار خود ادامه دادند. روز دوم نیز مشغول کار شدند. این‏بار می‏بایستی کیسه‏های سنگین شنی را حمل کنند که حمل آنها به آسانی میسر نبود و بایستی آن را بر پشت خود گذاشته و به محل سنگر می‏بردند. طولی نکشید که کیسه‏ها با سرعت زیادی روی هم چیده شد و این‏بار نیز عناصر کتائبی، رزمندگان «امل» را مشاهده نموده و شروع به تیراندازی کردند که ناگاه تیری بر کتف رزمنده جوان «محمد بَسّام حاوی» معروف به «ابوحمید» اصابت کرد و او را نقش بر زمین نمود. ضربه هولناکی بود. اما شیعیان باکی از مرگ ندارند. مجروح را از صحنه خارج کرده و به بیمارستان بردند و دیگران کار نیمه تمام را ادامه دادند؛ زیرا «ابوحمید» در موقع ترک صحنه گفته بود: «برادران سنگر را باتمام رسانید و از آهن و آتش نهراسید.»
متأسفانه گلوله‏ای که به او اصابت کرده بود از نوع انفجاری بود. گلوله در داخل کتف او منفجر شده و آسیب زیادی به او رسانده بود. «ابوحمید» ۱۲ ساعت با مرگ و زندگی دست به گریبان بود و سرانجام شربت شهادت نوشید و تنها از خود یک سلاح کمری و یک سفارش باقی گذارد.
برادران تا پیروزی اسلحه خود را بر زمین نگذارید، دشمنان ضدانسانی کتائبی را که خون محرومین لبنان را می‏مکند مهلت ندهید و تا آخرین لحظه عمر شرافتمندانه از شیاح عزیز دفاع کنید که: مرگ شرافتمندانه هزار بار بر زندگی ننگین ترجیح داد.(۱)
 

حمله به ارتفاعات زحله

بیروت به سختی مورد هجوم کتائبی‏ها قرار رگفته بود و مناطق مسلمان‏نشین یکی پس از دیگری،‌ سقوط می‏کرد. قریه «غَوارنِه» یکی از مناطق شیعه‏نشین بود که مورد هجوم ۲۰۰۰ جنگجوی کتائبی قرار گرفت و پس از چند روز مقاومت سقوط کرد و حدود ۲۵ نفر در آن به شهادت رسیدند. سپس کتائب همه مردان منطقه را که بالغ بر ۴۰۰ نفر می‏شدند، در میدان وسط قریه جمع کرد، تا تیرباران کند و صحنه‏ای نظیر «دیریاسین» فلسطین به وجود آورد تا مسلمانان از مناطق خود گریخته میدان را برای «کتائب» باز کنند. یکی از افسران که از نزدیک شاهد جریان و آگاه به تصمیم شیطانی و جنایت‏بار «کتائب» بود به سیدموسی‏صدر، رهبر شیعیان تلفنی خبر داد که اگر دیر بجنبد،‌ حتماً ۴۰۰ شیعه به خاک و خون کشیده خواهند شد. قریه «غوارنه» نقطه ضعیفی برای نیروهای «امل» بود و مستقیاً امکان کمک به اسیران بی‏گناه در این منطقه نبود.
آقای صدر ضمن کارهای مهمی که برای حمایت از جان این اسیران انجام داد، به نیروهای شیعه در بعلبک نیز دستور داد تا شهر بزرگ مسیحی «زَحلِه» را محاصره کرده و گلوله‏باران کنند. این تاکتیک نظامی- سیاسی، هشداری به «کتائب» بود که اگر به شیعیان قریه «غوارنه» آسیبی برسد، مسلماً به همان سرنوشت دچار خواهد شد. لذا جان ۴۰۰ نفر شیعه از مرگ حتمی نجات یافت

 

حمله سلم و فرار کتائب

بین قریه ^«سَلّم و قریه لِلیَکی^» دهی کوچک به نام ^«قریه‏الصدرالمنوذجیه^» {قریه نمونه صدر} وجود دارد، که زمین آن از طرف مجلس شیعیان و به همت آقای سیدموسی‏صدر تهیه شده است. ساکنان آن اغلب از شیعیان بعلبک هستند. این قریه کاملاً زیر دست ^«حَدَث^» که یک منطقه قوی کتائبی است ، قرار دارد و همیشه مورد هجوم و آتشبار کتائبی‏هاست. بین ^«حدث^» و این قریه، زمینی سراشیب و پوشیده از چمن و درخت‏های کوچک وجود دارد. در یکی از روزها گروه بزرگی از کتائبی‏ها به قریه ^‌«صدر^» حمله می‏کنند و مدافعان قریه را عقب‏زده، وارد اولین خانه‏های قریه می‏شوند.مرد و زن، کوچک و بزرگ از جلوی این قدرت بزرگ می‏گریزند…یک مسلسی سنگین ۵۰۰، همراه با ۶ جنگنده کتائبی، در نقطه‏ای بلند بین قریه و ^«حدث^» قرار گرفته و مدافعان قریه را گلوله‏باران می‏کردند و بدین وسیله گروه مهاجم را حمایت می‏نمودند. جوانی چهارده ساله از جنگندگان شیعه این قریه، به نام ^«احمدشِبل^» (بچه شیر)، که ناظر پیشروی ^«کتائب^» به اولین خانه‏های قریه بود و نمی‏توانست زنده بماند و خانه‏های قریه را زیر چکمه کتائبی‏ها ببیند و از طرفی دیگر قادر نبود که این همه مهاجم را جواب بگوید، دست به حمله‏ای تهورآمیز و بی‏سابقه زد، که قریه را از هجوم ^«کتائب^» نجات داد.^«احمد^» با تیزبینی و چابکی اسلحه کلاشینکوف خود را برداشت و مخفیانه از میان یک نهر کوچک خود را به پشت نیروهای کتائبی رساند و یکسره به سراغ مسلسل سنگین ۵۰۰ رفت و در یک هجوم برق‏آسا شش کتائبی را به خاک انداخت. البته ^«احمد^» با جثه کوچک خود قادر نبود که مسلسل سنگین را با خود حمل کند، ولی سکوت این مسلسل همه مهاجمان کتائبی را متوحش و مضطرب کرد و به مدافعان قریه نیز با آسودگی خاطر بازگشتند و مهاجمان را زیر گلوله گرفتند و کتائبی‏ها بدون حمایت با تلفات زیاد به ^«حدث^» عقب نشستند.^(۱)

 

شیاح و حمله به عین‏الرّمانه

روحیه مسلمانان ضعیف شده بود، احزاب چپ همه فرار کرده بودند. سازمان‏های فلسطینی خنثی شده، حتی مقاومت فلسطینی فتح از مقابله با کتائب عاجز مانده بود. «تل‏زعتر» و «دکوانه» بیش از دو ماه بود که در محاصره «کتائب» قرار گرفته بود. نان و مایحتاج اولیه وجود داشت، حتی هر کیلو نان چند برابر قیمت معمولی خرید و فروش می‏شد و نژادپرستان کتائبی حتی از ورود نان به منطقه جلوگیری می‏کردند. مقاومت فلسطینی ۴۸ ساعت التیماتوم داد که اگر حلقه محاصره را برای وارد کردن آرد باز نکنند مستقیماً وارد معرکه خواهد شد و با قدرت آهن و آتش حلقه محاصره را خواهد شکست… ارتش قصد وارد کردن دو کامیون آرد به «تل‏زعتر» را داشت، ولی «کتائب» حمله کرد و زیر آتش گلوله‏ها، ارتش عقب نشست…
سرانجام مقاومت فلسطینی فرمان هجوم صادر کرد؛ رزمندگان فلسطینی به نیروی خونین دست زدند که چهار روز به طول انجامید. زمین از خون جنگندگان رنگین شد، صدای انفجار و رگبار گلوله‏های سبک و سنگین لحظه‏ای قطع نمی‏شد. اما پس از چهار روز نبرد خونین، مقاومت عقب‏نشینی کرد و «تل زعتر» و «دکوانه» مأیوسانه در محاصره «کتائب» باقی ماند… در عوض «کتائب» دست به تصفیه زد، اردوگاه فلسطینی «ضبَیَّه» را که اغلب مسیحی بودند، تسخیر کرد و عده‏ای را کشت و همه خانه‏ها را خراب کرد… سپس حمله به «مسلّخ و کرّنتیا» شروع شد که مناطق مسلمان‏نشین بودند. پس از چند روز نبرد خونین این دو منطقه را با خاک یکسان کرد و همه جنگندگان را به خاک و خون کشید و داستان چنگیز و مغول را زنده کرد. آنان حتی زن و بچه‏ها را کشتند و بر نعش مردگان رقصیدند و شراب نوشیدند. {۱۹ ژانویه ۱۹۷۶}در بحبوحه زد و خوردهای «مسلخ و کرنتینا»، هنگامی که روحیه مسلمانان به شدت ضعیف شده بود و دیگر روزنه امیدی وجود نداشت، برای کاستن از فشار نظامی در «مسلخ و کرنتینا» و همچنین برای تقویت روحیه‏ها، مقاومت فلطسینی تصمیم گرفت در منطقه «شیاح و عین‏الرمانه» دست به یک عملیات تهورآمیز بزند.
«عین‏الرمانه» سنگر قوی و پایدار «کتائب» و «احرار» به شمار می‏رفت. در همین نقطه بود که ده ماه پیش{آوریل ۱۹۷۵} یک اتوبوس را با سرنشینانش به خون کشیدند و آتش جنگ‏های داخلی را برافروختند.نیروهای مسلمانان در «شیاح» تحلیل رفته بود، احزاب همه گریخته و برای هجوم تنها سه گروه باقی مانده بود. گروه اول، مقاومت فلسطینی فتح به فرماندهی «شاستری»، فرمانده معروف و با تجربه‏ای که در جنگ‏های اردن دلاوری‏ها کرده و از وفاداران یاسرعرفات به شمار می‏رفت و در فرماندهی و قدرت و شجاعت بی‏نظیر بود. فتح مأمور شد که از ناحیه جنوبی «شیاح»، یعنی حوالی کلیسا به «عین‏الرمانه» حمله کند. گروه دوم منظّمه «صاعقه» که از طرف دولت سوریه پشتیبانی می‏شدند، و پس از فتح بزرگترین قدرت نظامی مسلمانان به شمار می‏رفتند و قرار شد که آنان از ناحیه شمالی «شیاح»، به فرماندهی افسری عالی‏رتبه به «عین‏الرمانه» حمله کند. گروه سوم جوانان مؤمن شیعه «منظمه امل» از «حرکت‏المحرومین»، با اسلحه اندک و حتی تعلیمات محدود نظامی، امل سرشار از ایمان و شجاعت و با روحیه فداکاری و شهادت، که مأمور حمله از قلب «شیاح»، به قلب «عین‏الرمانه» شدند  ساعت موعد فرا رسید، هجوم رزمندگان از سه ناحیه شروع شد، «شیاح» و «عین‏الرمانه» در زیر انفجار بمب‏ها و راکت‏ها و رگبار گلوله‏ها می‏لرزید. معرکه شرف فرا رسیده بود، چشم‏ها به «شیاح» خونین و داغ دیده و ستم‏کشیده دوخته شده بود. اینجا تقدیر قلم به دست گرفت تا سرنوشت مسلمانان را ترسیم کند. معرکه حیات و ممات بود. جوانان از جان گذشته شیعه با اعتقاد به این اصل که مرگ شرافتمندانه هزار بار بر زندگی ننگین و اسارات‏آمیز ترجیح دارد، می‏خواستند با قدرت فداکاری و شهادت بندهای اسارت را پاره کنند و از این زندگی ننگین خود را نجات دهند و یا ایثار جان خود برای شیعیان کسب شخصیت و آزادی نمایند.جنگندگان مقاومت فلسطینی چیزی به پیش نرفته بودند که دیوار آهن و آتش کتائبی مانع ورود آنان به «عین‏الرمانه» شد و فرمانده شجاع و مدبّر فتح «شاستری» هدف گلوله قرار گرفت و زخمی شد. «برکات»، فرمانده دیگری از فتح نیز مجروح شد و گلوله‏ای شکمش را سوراخ کرد و عده‏ای دیگر نیز مجروح شدند… رزمندگان فتح با مشکل زیاد توانستند فرمانده نیمه جان خود را همراه با مجروحان دیگر نجات دهند و عقب‏نشینی کنند.
گروه «صاعقه» نیز فرمانده عالی‏رتبه خود را از دست داد و مجبور به عقب‏نشینی شد و تنها توانست جسد فرمانده شهید خود و دیگر شهدا را به «شیاح» برگرداند تابه دست «کتائب» نیفتد. بزرگترین سازمان‏های جنگی فلسطینی عقب نشسته بودند و اکنون همه امیدها و آرزوها متوجه «منظمه امل» و جنگندگان شیعه شده است.
بیروت خونین، ناله می‏کرد، دود آتش‏سوزی‏ها آسمانآسمان بیروت را تیره و تار کرده بود. «شیاح» مجروح و زجر دیده بهترین جوانان فدایی خود را تقدیم می‏کرد.
رزمندگان «امل» به فرماندهی «حسین حسینی» (جوان ۱۸ ساله‏ای که بعداً در حادثه‏ای شهید شد) و جوانان پرشور دیگری نظیر او، با قدرت ایمان و فداکاری، دیوار آهن و آتش «کتائب» را شکافتند و در زیر آتش گلوله، وارد «عین‏الرمانه» شدند، جنگی خونین و قهرمانه درگرفت. اراده آهنین رزمندگان «امل» همچون توفان، طومار مقاومت «کتائب» را درنوردید و فدائیان شیعه پیروزمندانه به قلب «عین‏الرمانه» دست یافتند و تمام مواضع استراتژیک داخل «عین‏الرمانه» را منفجر کردند، سپس به نقاطی که به عهده «فتح» و «صاعقه» گذاشته شده بود هجوم بردند و آن مواضع را نیز منفجر کردند و قدرت اراده و ایمان خود را با انفجارهای متعدد و آتش‏سوزی‏های فراوان، در «عین‏الرمانه» به ظهور رساندند. مهم آنکه جنگندگان «امل» در این نبرد خونین هیچ تلفاتی ندادند و فقط با چند جراحت کوچک پیروزمندانه به «شیاح» بازگشتند.
این خبر پیروزی و افتخار در سرتاسر «شیاح» و در میان همه جنگجویان پیچید و دوست و دشمن را وادار به تحسین کرد.(۱)

 

سعدیات- دامـور

بزرگترین نقطه استراتژیک ^«کتائب^» و ^«احرار^» در جنوب بیروت، منطقه جیه، دامور و سعدیات بود که همیشه راه بیروت و جنوب لبنان را زیر سیطره داشت و چه بسا بی‏گناهانی که در این منطقه مسیحی کشته شدند. پس از کشتار بی‏رحمانه ^«کتائب^» در ^«مسلخ و کرنتینا^» در بیروت، مسلمانان جنوب، برای انتقام، به منطقه مسیحی فوق حمله کردند.^«کمیل شمعون^»، رهبر حزب ^«احرار^»، شخصاً به سعدیات رفته و از کاخش عملیات جنگی را هدایت می‏کرد. نیمی از کماندوهای ارتش لبنان، همراه با تانک‏ها و توپ‏ها و مسلسل‏های سنگین نیز برای دفاع از مسیحیان کتائبی به منطقه آمده بودند.  کشتی‏های جنگی و قایق‏های مسلح نیز از دریا نیرو و آذوقه پیاده می‏کردند. هواپیماهای ارتشی نیز مهاجمان مسلمان را زیر رگبار مسلسل‏های سنگین و راکت‏های هوا به زمین هدف قرار می‏دادند.جنگ‏های خوانین چند روز به طول انجامید، ولی سرانجام نیروهای مسلمان قدرت مسیحی را در منطقه درهم شکست و همه ^«دامور و جیه و سعدیات^» به دست نیروهای فاتح سوخت. مسحیان پیش از سقوط، به کوه‏های شرقی منطقه مسیحی ^«جِزّین^» پناه بردند و اکثریت از راه دریا با کشتی‏های فراوان جنگی فرار کردند و خود ^«شمعون^» نیز با یک هلیکوپتر دولتی فرار را بر قرار ترجیح داد. همه مراکز ^«کتائب^» و ^«احرا^» با مواد منفجره ویران شد و کاخ زیبای ^«شمعون^» به صورت عبرت‏انگیزی به آتش کشیده شد.در جنگ‏های قهرمانانه این منطقه، جنگندگان سازمان ^«امل^» نقشی بزرگ داشتند که حیرت و تعجب همه را برانگیخته بود.در صحنه جنگ، تعدادی از مسلسل‏های سنگین (دوشکا) و خمپاره‏اندازهای بزرگ پیکار مانده بود و سازمان‏ها متخصص کافی نداشتند که این قطعات را به کار اندازند. رزمندگان ^«امل^» از موقعیت استفاده کرده، تمامی قطعات سنگین (دوشکا و خمپاره‏انداز) را به کار انداختند و در مواضع مهم موضع گرفتند. گروه دیگری از رزمندگان ^«امل^» تحت حمایت این اسلحه‏های سنگین به پیش تاختند. حتی هجوم هواپیماهای جنگی ارتش به این مواضع، ‌هیچ تزلزلی در اراده این جنگندگان شیعه به وجود نیاورد، بلکه پس از ویرانی یک پایگاه توسط راکت، اسلحه‏های سنگین را از این پایگاه تا محل دیگری بر دوش خود حمل کرده در مکان مناسبی نصب می‏نمودند و دشمن را بمباران می‏کردند.اولین گروهی که به کاخ ^«سعدیات^» حمله برند، ‌رزمندگان ^«امل^» بودند که به شعار ^«الله‏اکبر^» زمین را به لرزه درآوردند و همچون صاعقه از جنوب و غرب به قلعه ^«شمعون^» حمله بردند و با پرتاپ راکت‏های آر.پی‏جی دیوارهای کاخ را فرو ریختند و همچون شیران، خروشان و جوشان وارد کاخ شدند و آخرین پایگاه تقسیم طلبان مسیحی را تسخیر کردند. آخرین باقی‏ماندگان شمعونی، ‌از یک نقب زیرزمینی که کاخ را به دریا وصل می‏کرد، گریختند و مسلمانان سقوط این مناطق را جشن گرفتند.نکته قابل‏توجه آنکه پس از فریاد ^«الله‏اکبر^» از طرف جوانان ^«امل^» طوری این شعار مقدس بر صحنه جنگ طنین انداخت که همه گروه‏های دیگر، حتی کمونیست‏ها، با فریادهای ^«الله‏اکبر^» شعار می‏دادند.^(۱)

شیاح و ایثار حسین حسینی

یکی از بهترین کادرهای جوان ما به نام «حسین حسینی» شاگرد همان مدرسه صنعتی بود که من مدیرش بودم. او از سادات حسینی و از خانواده‏های بزرگ حسینی محسوب می‏شد. او شاگرد اول مدرسه ما و همچنین شاگرد اول همه لبنان شده بود. با آنکه جوان بود مسئولیت تشکیلاتی «شیاح» را به عهده او سپرده بودیم. «شیاح» بزرگترین و مهمترین منطقه بیروت به شمار می‏رفت. این جوان در صحنه‏های جنگ، در جلوی فالانژیست‏ها با شجاعت و مهارتی عجیب می‏جنگید و مسئولیت یکی از محورهای برگ را داشت. به هرحال مسئول منطقه «شیاح» بود.
یک روز در «شیاح» به سراغ «حسین» فرستاد تا برای ناهار به خانه عمویش بیاید، زیرا من در آنجا مهمان بودم. غذای آنها نیز غذایی ساده بود؛ چون باتوجه به فقر و محرومیت شیعیانؤ بخصوص ددر منطقه «شیاح» جز یک تکه نان و مقداری سوپ چیز دیگری وجود نداشت. «حسین» آمد، افراد دیگری هم نشسته بودند. هرکسی چیزی خورد، غذایی خورد، جز «حسین». عمویش به او اصرار می‏کرد که چرا غذا نمی‏خورد، ولی او از خوردن امتناع می‏کرد. عاقبت من با او صحبت کردم و اصرار کردم که غذا بخورد و بعد او علت این امر را برای من شرح داد. داستان او از این قرار بود.
در خیابانی که در مقابل فالانژیست‏ها قرار گرفته و رزمندگان «حسین حسینی» در آنجا سنگربندی کرده بودند، در یک اتاق شکسته و متروک خانواده فقیری زندگی می‏کردند که دارای سیزده بچه بودند. مرد این خانوادهشش ماه بود که کار و کاسبی نداشت. خانه‏اش در جنونب لبنان ویران شده بود. اینها آواره بودند و جایی نیز پیدا نکردند که بروند. تنها جایی که پیدا کردند،‌ خانه متروکی در کنار محور جنگ بود، تصور کنید! طبعاً در اولین هجوم فالانژیست‏ها آنها می‏بایست شهید شوند، کشته شوند. از آنجا که خانه و جای دیگری پیدا نکرده‏اند به اینجا که محل خطر است و کسی در زیر  خمپاره‏های فالانژیست‏ها دوام نمی‏آورد، پناه آورده بودند. به همین علت هم خانه خالی مانده بود. این خانواده فقیر که از جنوب لبنان آواره شده بود خودشان را در این اتاق کوچک محبوس کرده بودندغذای رزمندگان ما ساندویچ کوچکی بود، ساندویچی که آن را به عربی «فول» می‏گویند. دو قطعه نان است مثل همبرگر که در داخل آن نخود و لوبیای پخته لِه کرده می‏گذارند. غذایی است بسیار ارزان. هنگامی که برای رزمندگان ما این ساندویچ را می‏آوردند «حسین حسینی» متوجه می‏شود که این بچه گرسنه هستند و در اتاق کنار محور به غذای رزمندگان نگاه می‏کنند. «حسین حسینی» به مدت غذای خود و غذای هرکس دیگری را که می‏توانست به این بچه‏های بی‏گناه گرسنه می‏داد، تا آنها سدجوع کنند. مدت سه روز هیچ چیز نمی‏خورد و روده‏هایش خشک شده، معده‏اش به هم می‏چسبد. پس از سه روز هم که به منزل عمویش آمده بود، قادر نبود که لقمه‏ای از گلویش پایین فرستد، چون روده‏ها و معده‏اش خشک شده بود. ناگزیر آب‏جوش آوردند و آب‏جوش را قاشق‏قاشق در حلقومش ریختند تا سرانجام توانست کمی سوپ بخورد.
این «حسنی حسینی» یکی از شهدای ماست، کسی است که در این مبارزه‏ها به شهادت رسید. چنین جوانانی، چنین رزمندگانی در مقابل فالانژیست‏ها، در مقابل اسرائیلی‏ها و در مقابل کفار به شهادت می‏رسند. نمونه پاکی، نمونه علو طبع، از نظر درسی در سرتاسر لبنان بی‏نظیر، از نظر رزمی بی‏همتا و از نظر اخلاقی و خلوص و فداکاری نمونه اخلاق و فداکاری.(۱)

شیاح و آتشفشان ایثـار

در بحبوحه جنگ{ژانویه ۱۹۷۶} بود. رگبار گلوله از دو طرف می‏بارید. صدای سنگین و موزون دوشکا هیبتی خاص به معرکه می‏بخشید. جنگاوران کتائبی، در «عین‏الرمانه» و در نقاط مرتفع در سنگرها مسلح و مجهز تیراندازی می‏کردند و هر جنبنده‏ای را در «شیاح» شکار می‏کردند. جنگاوران مسلمان، ‌پشت دیوارها، پشت کیسه‏های شن، در مخفی‏گاه‏های مختلف کمین کرده بودند. ابتکار عمل به دست «کتائب» بود و مسلمانان موضع دفاعی داشتند و گاه‏گاهی برای خالی نبودن عریضه، انگشت روی ماشه مسلسل فشار داده، بدون هدف دقیق، رگبار گلوله را به سوی «عین‏الرمانه» سرازیر می‏کردند.
ما در طول «شیاح» سه مرکز دفاعی به عهده گرفته بودیم، که خطرناک‏ترین آنها نزدیک خیابان «اسعدالاسعد» بود. مطابق معمول برای سرکشی و دلجویی از جنگاوران «حرکت» همه‏روز به دیدار مراکز مختلف «حرکت» و جوانان جنگنده می‏رفتم. با آنها می‏نشستم، چای می‏خوردم، پشت سنگرها را بازدید می‏کردم، مواضع کتائبی‏ها را از دور می‏دیدم، گاهی نقشه می‏کشیدم،‌ گاه طرح می‏دادم و حلاصه ساعاتی را در میان جنگاوران می‏گذراندم.
موازی با خیایان «اسعدالاسعد» خیابان کوچکی است به نام «شارع خلیل» که همچون «اسعدالاسعد» هدف تیراندازی کتائبی بود و هر جنبنده‏ای در آن هدف گلوله قرار می‏گرفت. من در کنار این خیابان، پشت دیواری بلند ایستاده بودم و دزدانه از کنار دیوار به «عین‏الرمانه» نگاه می‏کردم و کیمن‏گاه‏های آنها را بررسی می‏نمودم. خیابان ساکت بود، پرنده‏ای پَر نمی‏زد- حتی صدای گلوله‏ها نیز خاموش شده بود- سکوتی وحشتناک‏تر از مرگ سایه گسترده بود… و من در دنیایی از بهت و حیرت و ناامیدی سیر می‏کردم…
آن طرف خیابان، در فاصله ۱۰ متری من خانه‏ای بود که بچه‏ای دو یا سه ساله در آن بازی می‏کرد. در خانه باز بود و یکباره بچه به میان خیابان کوچم دوید…
بدون اراده فریادی ضجه‏وار و رعدآسا، که تا آن زمان نظیرش را از خود نشنیده بودم، از اعماق سینه‏ام به آسمان بلند شد… نمی‏دانم چه گفتم؟ و چه حالتی به من دست داد؟ و انفجار ضجه‏ام چه آتشفشانی برانگیخت؟… اما فوراً مادری جوان و مضطرب جیغی زد و با موی ژولیده و پای برهنه به میان خیابان دوید… هنوز دستی به دست کودک نرسیده بود که صدای تیری بلند شد و بر سینه پرمهرش تشست! چرخی زد و با ضجه‏ای دردناک بر زمین غلطید. دستی به سینه گذاشت. از میان انگشتانش خون فواره می‏زد. دست دیگرش را به سوی بچه‏اش دراز کرده بود و می‏گفت: «آه فرزندم! آه فرزندم!» من دیگر نتوانستم تحمل کنم،‌ جای درنگ نبود. خطر مرگ و ترس از خطر،‌ دیگر حایی از اعراب نداشت،‌ با سرعت برق خود را به وسط خیابان رساندم و با یک حرکت بچه را بلند کردم و با یک خیز دیگر خود را در طرف دیگر خیابان به داخل خانه کشاندم… گلوله می‏بارید و مسلماً تیراندازان ماهر کتائبی منتظر این لحظه بودند، اما شانس بود و حساب احتمالات، تا از میان گلوله‏ها کدام یک ما را به خاک بیندازد…
 وارد خانه شدم، بچه زیر بازویم دست و پا می‏زد، به سمت مادر توجه کردم، دیدم هنوز دستش به طرف فرزندش دراز است ودیدگاهش نگران ماست! وقتی از سلامتی ما اطمینان یافت، آهی دردناک کشید و سرش را بر زمین گذاشت و دستش نیز بر زمین افتاد… بچه را در گوشه‏ای گذاشتم و آماده شدم تا خود را برای نجات مادر به مهلکه بیندازم.. تمام اینحوادث یکی دو ثانیه بیشتر طول نکشید، ولی آنقدر مخوف و ضجه‏آور بود که تا اعماق استخوان‏هایم نفوذ کرد
در این هنگام دوستان رزمنده‏ام نیز فرا رسیده بودند و بی‏مهابا از هر گوشه‏ای رگبار گلوله را همچون باران به سمت «عین‏الرمانه» سرازیر کردند و پرده‏ای از گلوله برای حمایت ما بوجود آوردند. در این موقع به وسط خیابان رسیده بودم و جنگنده‏ای دیگر نیز کمک کرد و در مدتی کمتر از یک ثانیه مادر را به خانه کشاندیم… بچه خود را به آغوش مادر انداخت. مادر آهی کشید و بچه رابه سینه سوارخ شده خود فشرد. بچه گریه می‏کرد و از گوشه چشم مادر قطره‏ای اشک سرازیر شده بود… اشک سرور، اشک شکر برای نجات فرزندش…
اما آرام‏آرام دست مادر شل شد و چشمان خسته‏اش به سمت گوشه‏ای خشک گردید. آری! مادر جان داده بود و بچه هنوز می‏گریست. زن‏ها و بچه‏های همسایه‏ها جمع شده بودند، شیون می‏کردند، فریاد می‏زدند، می‏آمدند و می‏رفتند. شلوغ شده بود… اما من در دینایی دیگر سیر می‏کردم، به دور از مردم، به دور از سر و صدا و به دور از معرکه جنگ، به این کودک خیره شده بودم؛ کودکی که جنایت کرده بود! و چه جنایتی! مادرش را به کشتن داده بود و در عین حال بی‏گناه بود و از صورت معصوم و چشمان اشک‏آلود و لب‏های لرزانش پاکی و صفا و نیاز به مادر خوانده می‏شد…
به صورت این مادر فداکار نگاه می‏کردم که دستش بر سینه‏اش و پنجه‏هایش در میان خون خشک شده بود. گوشه چشمانش هنوز اشک‏آلود بود و از گوشه لبش لبخند آرامش و آسایش خوانده می‏شد.(۱)
…

فصل ١١-تحلیلی از «فتح» و «امل» و حوادث لبنان

دورنمای جنبش شیعیان لبنان

ارتباط فتح و امل

خلاصه توطئه

نقش مکتبی حرکت ما

تغییر معیارها

نتیجه توطئه

توطئه علیه امام موسی‏صدر

 

دورنمای جنبش شیعیان(۱)

حرکت شیعیان در عرض چند سال گذشته راهی چند صدساله را طی کرده است که بطورکلی می‏توان نتایج آن را خلاصه کرد:
۱- بر اثر این جنبش،‌ شیعیان دارای شخصیت شده‏اند. احساس افتخار می‏کنند. درحالیکه سابقاً از ذکر مذهب خود شرم داشتند و در مقابل ذلت‏ها و بدبختی‏های گذشته تسلیم شده بودند، ولی اکنون با حماس زیاد و شجاعت و شرافت قیام کرده‏اند و حاضر نیستند در برابر هیچ قدرتی حتی اسرائیل و امریکا سکوت کنند و تسلیم ظلم شوند.
۲- ایجاد یک سازمان ایدئولوژیک شیعی- اسلامی برای لبنان و ایجاد قدرت برای محرومان و توجه به مفهوم شهادت و جهاداسلامی و ایجاد یک سازمان شیعی برای اولین‏بار در لبنان که می‏تواند برای خود اردوگاه تهیه کند و از وجود خود مسلحانه دفاع کند.
۳- دفاع از مقاومت فلسطینی، بطوری که اگر امام موسی و «حرکه‎‏المحرومین» و قدرت شیعیان نبود تا به حال اقلاً پنج‏بار مقاومت فلسطینی را به تلاشی کشانده بودند و به سرنوشت شوم ۱۹۷۰ سپتامبر سیاه اردن دچار ساخته بودند و این خدمتی بزرگ به مقاومت و همه آزادی‏خواهان خاورمیانه است.
۴- تغییر و تحول کیفی در طرز تفکر فلسطینیان نسبت به شیعیان. درگذشته شیعه ضدفلسطینی به شمار می‏آمد و خائن خوانده می‏شد و حیوان دم‏دار محسوب می‏گردید، درحالیکه اکنون بزرگان فلسطینی در بزرگداشت شیعه و افکار شیعه اهتمام خاص دارند و از آنجا که افکار رهبران فلسطینی در تمام دنیای عرب نفوذ و شیوع دارد،‌ این خود بزرگترین روش برای انتشار محبوبیت و مقبولیت شیعه و افکار شیعی در دنیای عرب است.
۵- به همین ترتیب مقاومت فلسطینی نیز به طرفداری «حرکه‏المحرومین» کمر بسته است. بطوری که اگر مقاومت نبود، تا به حال شاید چندین‏بار «حرکه‏المحرومین» مورد هجوم و متلاشی شدن قرار گرفته بود و این نشان می‏دهد که اشتراک هدف و استقلال از دولت‏های عربی دیگر و قدرت‏های شرق و غرب باعث نزدیکی این دو سازمان به هم شده است.
۶- برای اولین‏بار افکار انقلابی اسلامی، از سطح تئوری و نظری وارد عمل می‏شود و مسلمانان واقعی و مؤمن وارد عمل می‏شوند و رهبری مبارزات ضداستعماری را به دست گرفته و یک پایگاه عملی برای افکار فلسفی خود به وجود می‏آورند و اسلام واقعی انقلابی را به جهان می‏نمایانند.
۷- پخش افکار انقلابی اسلامی به تمام کشورهای عربی و تهییج شیعیان و مسلمانان در همه خاورمیانه بر ضد ظلم و استبداد و استعمار. بطوری که اکنون اخبار «حرکه‏المحرومین» در اکثر کشورهای عربی و خلیج‏فارس سانسور می‏شود و با انتشار افکار «حرکت» در این کشورها مبارزه‏ای درگیر است. بطورکلی چشم امید همه مردم محروم و ستم‏کشیده این کشورها متوجه لبنان و «حرکه‏المحرومین» است.
۸- توجه و احترام مذاهب وادیان دیگر به مذهب شیعه، بطوری که عده زیادی از جوانان سنی به «حرکه‏المحرومین» پیوسته‏اند و حتی عده‏ای از جوانان پاکباز مسیحی که قید و بند طائفی را گسسته‏اند به «حرکه‏المحرومین» علاقه دارند. اینان جنبش شیعیان را راه نجات مردم و بهترین طریقه مبارزه با استعمار و استثمار می‏شمرند و شیعه به عنوان یک مذهب انقلابی پیشرو به همه ادیان معرفی می‏شود.
۹- ایدئولوژی اسلامی به عنوان یک رسالت تاریخی و جهانی به منصه ظهور می‏رسد. بعد از ۱۳۰۰سال مجالی برای تحرک و پیشروی و اثبات وجود پیدا شده است که وسعتش از دایره لبنان می‏گذرد،‌ از محدوده زمان و مکان خارج می‏شود و در این سیر تکاملی تاریخ از آدم… و ابراهیم و موسی و عیسی و محمد(ص) و علی(ع) و حسین(ع)… تا زمان ما ادامه می‏یابد و این رسالت بزرگ تکامی را به دنیای جدید متصل می‏کند وامید و آرزویی برای آینده بشریت تا ظهور مهدی موعود(عج) به وجود می‏آورد.

 

ارتباط فتح و امل (۱)

مقاومت فلسطینی فتح، به رهبری ابوعمار، ابوجهاد و عده‏ای دیگر از مردان فلسطین و با هدف مقدس آزاد کردن فلسطین به وجود آمد و در مدت یازده سال حیات پرآشوب خود جزر و مدهای زیادی دید و پیشرفت‏های مافوق تصور نیز نمود. نظر دنیا را جلب کرد و مورد توجه همه انقلابیون و آزادگان دنیا شد.بزرگترین پیشرفت فتح پس از شکست سال ۱۹۶۷ بود. طی این جریان دولت‏های بزرگ عرب در مقابل اسرائیل به سختی شکست خوردند و کاخ آمال و تصورات عرب فرو ریخت و توجه همگان به سوی انقلاب و «فتح» معطوف گردید. در عرض یکسال بیش از صدهزار نفر از همه دنیا به فتح روی آوردند و پول و ثروت نیز به سوی فتح سرازیر شد. نبرد «کرامه» اوج پیشرفت روح انقلابی، فداکاری ایمان و تقوا و پاکی فتح بود… کسانی که در آن لحظه حسین‏وار فکر می‏کردند، حسین‎‏وار می‏جنگیدند و به شرف شهادت مفتخر می‏شدند و بزرگترین ضربه‏ها را به اسرائیل زدند. گواینکه از ۴۵۰ جنگنده فتح در حدود ۱۵۰ نفر شهید شدند، ولی پشت اسرائیل را شکستند.
اما این روح پاک و انقلابی و متقی و فداکار فتح کم‏کم با ورود هزارها تازه وارد تغییر ماهیت داد. این تازه‏ها با همه عقده‏های شکست و فساد و حقارت و خودخواهی و انتقام وارد مقاومت شدند، اسلحه به دست گرفتند و چه بسا اسلحه آنها در راه ارضای عقده‏های باقیمانده آنها به کار افتاد… کادرهای کم و بی‏تجربه فتح قادر نبودند که سیل تازه‏واردها را تربیت کنند و سلوک انقلابی به آنها بیاموزند. فتح به صورت یک مؤسسه با پول و سرمایه و شهرت و محلی برای ارضای قدرت‏طلبی و انتقام‏جویی حقارت‏ها و ذلت‏ها و ظلم‏ها درآمده بود و اندک‏اندک گذشت انقلابی، ‌پاکی انقلابی، ‌تقوای انقلابی و سلوک انقلابی فراموش می‏شد.
گروه‏های مارکسیست چپ نیز ضربات کشنده‏ای به فتح زدند. استعمار و صهیونیسم و عمال آنها نیز از این نقطه ضعف استفاده کرده، مقاومت را با ملت و ارتش اردن به جان هم انداختند که نتیجه آن سپتامبر سیاه اردن و تصفیه مقاومت فلسطینی فتح و اخراج آنها از اردن بود. در این تحلیل به هیچ‏وجه نمی‏خواهیم ملک‏حسین و یا صهیونیسم را بی‏گناه نشان داده و تبرئه کنیم؛ چون از نظر ما دشمن، دشمن است و از هر پدیده‏ای به نفع خود استفاده می‏کند. وقتی ما به جنگ دشمن می‏رویم، انتظاری از دشمن نداریم و شمنی او امری طبیعی برای ما است، ولی خطاهای خودی و احتمالاً خیانت‏های داخلی که غیرمنتظره است، ‌باعث شکست ما می‏شود. ما باید با دقت به این خطاها رسیدگی کنیم و خیانت‏ها را با شدت هر چه تمامتر بکوبیم و آنها را عامل شکست خود بدانیم، نه دشمنی دشمن را.`پس از سپتامبر سیاه، رهبران مقاومت مدتی به خود آمدند و دست به اصلاحات و تصفیه زدند و با روح بورژوازی و مادّیگری و اشرافی، که در مراکز فتح و بین کادرهای فتح به وجود آمده بود،‌به مبارزه پرداختند و پیشرفت‏هایی نیز کردند، ولی این پیشرفت‏ها متأسفانه بسیار سطحی و زودگذر بود.
فتح اصولاً ایدئولوژی ندارد، گواینکه اکثریت رهبران آن مسلمان هستند (تنها یک نفر، «ابوصالح» کمونیست است). فتح فقط یک هدف دارد و آن آزاد کردن فلسطین است. از این رو هر نوع ایدئولوژی قادر است وارد فتح شود. لذا مارکسیست‏ها به داخل فتح نفوذ کردند و به علت خلاء ایدئولوژیک موجود در فتح، به سرعت پیشرفت نمودند و اغلب کادرهای تحصیل‏کرده جوان را جذب کرده‏اند. بخصوص چون ابوعمار و ابوجهاد و رهبران فتح به طرز تفکر ایدئولوژیک بی‏اعتماد بودند، مارکسیست‏ها بدون رقابت، همه فتح را دربست در اختیار خود درآوردند،‌ همه تبلیغات و روزنامه‏ها و مجله‏ها و رادیوهای فتح به دست مارکسیست‏ها افتاد…
«ماجدابوشرار» کمونیست، مسئول اول تبلیغات فتح شد. به طوری که جز افکار مارکسیستی خوراکی دیگر به مغز کادرهای مقاومت نمی‏رسید. چند وقت پیش در «شیاح» با یک کادر ساده مقاومت فلسطینی فتح مناقشه داشتم، بیچاره فکر می‏کرد که ایدئولوژی فتح مارکسیسم است و استدلال من در این مورد که فتح ایدئولوژی ندارد، برای او تازه و تعجب‏آور بود.
دوش به دوش فتح، سازمان‏های فلسطینی دیگری کار می‏کردند که از ابتدا طرفدار مارکسیسم بودند و بعداً در «جبهه‏الرفض» برضد فتح متمرکز شدند و رهبر فکری آنها تقریباً «جرج‏حبش» بود. این گروه‏های افراطی خواهان نابودی فتح هستند. آنها در سال ۱۹۶۹ سپتامبر سیاه را به وجود آوردند و خود گریختند و فتح ایستاد و فدایی داد. در سال ۱۹۷۳ بازهم همین گروه مارکسیست افراطی، ارتش لبنان را به جان مقاومت فلسطینی فتح انداخت و انفجاری بزرگ به وجود آورد که با کشته شدن ۴۰۰ فلسطینی و ۶۳ سرباز لبنانی و مداخله سوریه و فعالیت‏ها فراموش نشدنی امام موسی‏صدر در طرفداری از مقاومت فلسطینی… جنگ خاتمه یافت.
انفجار اخیر لبنان(۱) نیز به مقدار زیاد برگردان احزاب چپ و سازمان‏های افراطی «جبهه‏الرفض» است، گواینکه جنگ را مسیحی‏ها شروع کردند و خواهان تقسیم لبنان بودند، ولی چپ نیز مرتباً به آتش جنگ دان می‏زد و تحریک می‏کرد.
از نظر سازمانی، «جبهه‏الرفض» و احزاب چپ، دشمن فتح به شمار می‏روند، ولی از نظر ایدئولوژیک یک رابطه قوی بین چپ و کادرهای مارکسیست فتح وجود دارد و در مواقعی که اختلاف نظر اساسی و ایدئولوژیک مطرح می‏شود،‌ همه کادرهای چپ فتح با «جبهه‏الرفض» هم‏رأی می‏شوند و رهبری مقاومت فتح را فلج می‏کنند. اگر فشار رهبری زیاد شود، خطر انفجار داخل فتح بیشتر می‏شود که در روزهای بحرانی غیرقابل تحمل است. بنابراین می‏بینیم که مارکسیست‏ها با نفوذ ایدئولوژیک خود در فتح، عملاً کنترل حساس‏ترین قسمت‏های مقاومت فلسطینی را به دست گرفته‏اند و افکار و اهداف خود را در لباس مقاومت و به نام مقاومت و قدرت اسلحه مقاومت پیاده می‏کنند. از همه خطرناک‏تر آنکه مقاومت فلسطینی قداست پیدا کرده و این قداست، به عنوان بزرگترین حربه به دست مارکسیست‏های چپ افتاده استس از سپتامبر سیاه، رهبران مقاومت مدتی به خود آمدند و دست به اصلاحات و تصفیه زدند و با روح بورژوازی و مادّیگری و اشرافی، که در مراکز فتح و بین کادرهای فتح به وجود آمده بود،‌به مبارزه پرداختند و پیشرفت‏هایی نیز کردند، ولی این پیشرفت‏ها متأسفانه بسیار سطحی و زودگذر بود.
فتح اصولاً ایدئولوژی ندارد، گواینکه اکثریت رهبران آن مسلمان هستند (تنها یک نفر، «ابوصالح» کمونیست است). فتح فقط یک هدف دارد و آن آزاد کردن فلسطین است. از این رو هر نوع ایدئولوژی قادر است وارد فتح شود. لذا مارکسیست‏ها به داخل فتح نفوذ کردند و به علت خلاء ایدئولوژیک موجود در فتح، به سرعت پیشرفت نمودند و اغلب کادرهای تحصیل‏کرده جوان را جذب کرده‏اند. بخصوص چون ابوعمار و ابوجهاد و رهبران فتح به طرز تفکر ایدئولوژیک بی‏اعتماد بودند، مارکسیست‏ها بدون رقابت، همه فتح را دربست در اختیار خود درآوردند،‌ همه تبلیغات و روزنامه‏ها و مجله‏ها و رادیوهای فتح به دست مارکسیست‏ها افتاد…
«ماجدابوشرار» کمونیست، مسئول اول تبلیغات فتح شد. به طوری که جز افکار مارکسیستی خوراکی دیگر به مغز کادرهای مقاومت نمی‏رسید. چند وقت پیش در «شیاح» با یک کادر ساده مقاومت فلسطینی فتح مناقشه داشتم، بیچاره فکر می‏کرد که ایدئولوژی فتح مارکسیسم است و استدلال من در این مورد که فتح ایدئولوژی ندارد، برای او تازه و تعجب‏آور بود.
دوش به دوش فتح، سازمان‏های فلسطینی دیگری کار می‏کردند که از ابتدا طرفدار مارکسیسم بودند و بعداً در «جبهه‏الرفض» برضد فتح متمرکز شدند و رهبر فکری آنها تقریباً «جرج‏حبش» بود. این گروه‏های افراطی خواهان نابودی فتح هستند. آنها در سال ۱۹۶۹ سپتامبر سیاه را به وجود آوردند و خود گریختند و فتح ایستاد و فدایی داد. در سال ۱۹۷۳ بازهم همین گروه مارکسیست افراطی، ارتش لبنان را به جان مقاومت فلسطینی فتح انداخت و انفجاری بزرگ به وجود آورد که با کشته شدن ۴۰۰ فلسطینی و ۶۳ سرباز لبنانی و مداخله سوریه و فعالیت‏ها فراموش نشدنی امام موسی‏صدر در طرفداری از مقاومت فلسطینی… جنگ خاتمه یافت.
انفجار اخیر لبنان(۱) نیز به مقدار زیاد برگردان احزاب چپ و سازمان‏های افراطی «جبهه‏الرفض» است، گواینکه جنگ را مسیحی‏ها شروع کردند و خواهان تقسیم لبنان بودند، ولی چپ نیز مرتباً به آتش جنگ دان می‏زد و تحریک می‏کرد.
از نظر سازمانی«جبهه‏الرفض» و احزاب چپ، دشمن فتح به شمار می‏روند، ولی از نظر ایدئولوژیک یک رابطه قوی بین چپ و کادرهای مارکسیست فتح وجود دارد و در مواقعی که اختلاف نظر اساسی و ایدئولوژیک مطرح می‏شود،‌ همه کادرهای چپ فتح با «جبهه‏الرفض» هم‏رأی می‏شوند و رهبری مقاومت فتح را فلج می‏کنند. اگر فشار رهبری زیاد شود، خطر انفجار داخل فتح بیشتر می‏شود که در روزهای بحرانی غیرقابل تحمل است. بنابراین می‏بینیم که مارکسیست‏ها با نفوذ ایدئولوژیک خود در فتح، عملاً کنترل حساس‏ترین قسمت‏های مقاومت فلسطینی را به دست گرفته‏اند و افکار و اهداف خود را در لباس مقاومت و به نام مقاومت و قدرت اسلحه مقاومت پیاده می‏کنند. از همه خطرناک‏تر آنکه مقاومت فلسطینی قداست پیدا کرده و این قداست، به عنوان بزرگترین حربه به دست مارکسیست‏های چپ افتاده است
امام موسی‏صدر دستور داد که، علی‏رغم تحریکات چپ و آزار بعضی از کادرهای چپ فتح، «حرکت محرومین» باید بر روی خط استراتژی خود که همکاری با مقاومت است، ادامه راه دهد و این تهمت‏ها، دروغ‏ها، هجوم‏ها و اهانت‏ها و حتی خیانت‏ها را تحمل کند و بازهم شیعیان را به همکاری با مقاومت تشویق نماید؛ زیرا هدف آنها مقدس است و به خاطر آن هدف مقدس، ما باید همه چیز را تحمل کنیم.
در مقابل این بزرگواری و فداکاری و صبر و تحمل، مارکسیست‏های چپ بر خَر مُراد سوار شده، رسوایی،‌ بی‏شرفی، رذالت، خیانت و جنایت را به درجه جهنمی خود رساندند؛ زیرا مطمئن بودند که امام موسی برضد فلسطینی موضع نخواهد گرفت و آنها می‏توانند با آزاری تام در پشت سنگر مقاومت فلسطینی و قداست آن تراکتازی کنند.
بزرگترین رشد و فداکاری ما وقتی به ظهور رسید که همه این بلایا و مشکلات را تحمل کردیم، ولی یک لحظه از مقاومت فلسطینی فتح جدا نشدیم و از پشتیبانی آن دست برنداشتیم و رابطه خود را با ابوعمار و ابوجهاد قطع نکردیم…، سنگرهای مقدم جنگ را ترک ننمودیم و در لحظاتی که همه احزاب و سازمان‏های «جبهه‏الرفض» از بیروت گریختند،‌ فقط ما در کنار فتح باقی ماندیم واز «شیاح» و «کَفَرْشیما» و «حَیِّ‏لَیْلَکی» و «بُرْجُ‏البَراجِنِه» و «روُیِسْ» دفاع کردیم. در لحظاتی که اسرائیل و «کتائب» به جنوب حمله کردند و تا حوالی «بِنْتِ جُبَیْل» رسیدند و احزاب چپ گریختند،‌ جوانان «حرکت محرومین» حتی قبل از سنگرهای فتح‏، در مقابل دشمن موضع گرفتند و به دفاع پرداختند… و امروز ابوعمار با جرأت می‏گوید: «فقط فتح و امل قادرند که جنوب را محافظت کنند.» امروز مارکسیسم و جناح چپ در لبنان، رو به شکست می‏روند و مقاومت فلسطینی فتح می‏تواند آرام‏آرام خود را تکان دهد و از زیر نفوذ چپ کمی آزاد گردد و به مسیر طبیعی خود که آزاد کردن فلسطین، با آزادی همه ایدئولوژی‏ها است، برگردد…جریان اخیر، احزاب چپ و راست خیلی استفاده کردند. با پول سرشاری که از خارج می‏آمد و سرقت بانک‏ها و مؤسسات و غیره، پول کافی به همه نیروهایشان می‏دادند. اسلحه و ذخیره نیز فراوان بود. محرومان گرسنه و بدبخت برای سد جوع و همچنین برای دفاع از جان خود، به سوی احزاب می‏رفتند، تا پول و اسلحه بگیرند… و احزاب نیز اینها را گروه‏گروه به جلوی آتش می‏فرستادند و به کشتن می‏دادند. اکثریت مطلق کشته‏شدگان حزبی جریان اخیر، در سال‏های ۱۹۷۵ و ۱۹۷۶ به احزاب پیوسته بودند، بنابراین هیچ رابطه ایدئولوژیک با حزب نداشتند. مثلاً در وسط لبنان، در جایی که نه جنگ بود و نه اسرائیل و هیچ خطری وجود نداشت، حزبی‏ها وسط شب، در سکوت و آرامش شبانگاهی، رگبار مسلسل به هوا می‏بستند و مواد منفجره را باصدای وحشتناکی در کنار شهر منفجر می‏کردند و صحنه‏های دروغین جنگ و ناامنی به وجود می‏آوردند… فردای آن شب همه جوانان خواستار اسلحه می‏شدند، تا از جان خود در این جنگل ناامن دفاع کنند. البته ما که محروم بوده و اسلحه نداشتیم، ولی احزاب آماده این کار،‌اسلحه، ذخیره و پول تقدیم جوانان کرده، آنها را جذب می‏کردند. جوانان گروه‏گروه در حزب اسم می‏نوشتند تا اسلحه بگیرند و حقوق ماهانه دریافت کنند و در ضمن موادغذایی مجانی بگیرند و زنده بمانند… تنها کسانی که به طرف احزاب نرفتند، مؤمنین و جوانان وابسته با امام موسی و «حرکت‏محرومین» و «امل» بودند.
بسیار سخت است که کسی گرسنه باشد، بی‏سلاح باشد و مورد هجوم و حتی قتل و تحقیر قرار بگیرد و سازمان او قادر به تأمین احتیاجات او نباشد و با همه اینها، گرسنگی، ترس، قتل، تحقیر و اهانت را تحمل کند و به احزاب نپیوندد و به افکار خود و سازمان خود و رهبری خود وفادار بماند… خیلی سخت ونادر است و در راه خدمت، ما را همین بس. بدون شک، تأثیر فکری و تربیتی که ما و سازمان ما و ارزش‏های خدایی ما و فداکاری و گذشت و ایستادگی ما بر مردم لبنان گذاشته است، در تاریخ آنها بی‏نظیر بوده است. همین ایمان و خط‏مشی جدید است که پایه‏های پوشالی احزاب دروغین لبنان را می‏لرزاند و همه آنها را برضد ما برمی‏انگیزاند…

 

خلاصه توطئـه

حوادث لبنان، توطئه‏ای بود اسرائیلی- امریکایی برای کوبیدن مقاومت فلسطینی، در این توطئه از اول مسلم بود که«کتائب» و «احرار»، خود را به استعمار فروخته‏اند و برای کسب امتیازات و انتقام از مسلمانان می‏خواهند با اسرائیل و امریکا همکاری کنند. اولین گلوله از طرف «کتائب» به سمت مقاومت رها شد و «کتائب» بود که برای اولین‏بار ایجاد انفجار کرد. مقاومت از ایجاد این توطئه‏ها آگاه بود و زیرکانه از درگیری با مسیحی‏ها پرهیز می‏کرد. حتی هنگامی که مسیحی‏ها (در اولین انفجار) از «سِنُّ‏الْفیلْ» به «تَلِّ‏زَعْتَر» حمله کردند، مقاومت سعی کرد که جنگ را از «تل‏زعتر» به «نَبَعِه» منتقل کند. یعنی جنگ «لبنانی- فلسطینی» را به «لبنانی- لبنانی» تبدیل کند و در این کار موفق نیز شد و جنگ در ناطق شیعه‏نشین «بُرجِ‏حَمود»، «نبعه»، «شیاح»، «روُیِسْ»، «حی‏لیلکی»، «کفرشیما»… شروع شد.
در ماه‏های اول جنگ، مقاومت به کلی خود را کنار کشید و مرتباً خواستار آتش‏بس بود و بر امام صدر فشار می‏آورد که همه نفوذ خود را برای ختم جنگ به کار اندازد. امام موسی نیز شب و روز در جستجوی حل مشکل و ختم کشتار بود. اما متأسفانه چپ، علی‏رغم خواسته مقاومت، مدام تحریک به جنگ می‏کرد و به محض آنکه صلح پیروز می‏شد، مجدداً انفجار جدیدی به وجود می‏آورد و پای مقاومت را به میدان می‏کشد و جنگ را بر مقاومت تحمیل می‏کرد. به هرحال دست راستی‏ها و دست چپی‏ها، هر دو در این توطئه خطرناک نقشی بزرگ داشتند. هر دو می‏خواستند لبنان را تقسیم کنند، تا حکومتی مسیحی مارونی در شمال به وجود آید و حکومتی کمونیستی در جنوب. روسیه نیز به این آتش دامن می‏زدد و تبلیغات شرق و غرب، هر دو در این راه هماهنگی داشت.
مقاومت ابتدا از درگیری با مسیحیت می‏گریخت، ولی متأسفانه به میدان کشیده شد. یک‏سال پیش (سال ۱۹۷۵)، هنگامی که «تل‏زعتر» دو ماه در محاصره بود، مقاومت اولتیماتوم داد که اگر تا ۲۴ساعت حلقه محاصره باز نشود، رسماً وارد معرکه می‏شود تا به «تل زعتر» موادغذایی برساند. محاصره باز شند و مقاومت وارد معرکه گردید و چهار روز جنگید، ولی نتوانست به «تل‏زعتر» برسد. غرور «کتائب» فزونی گرفت. ضعف مقاومت آشکار شد، ترس و وحشتی که از مقاومت و قدرت مقاومت در ذهن مسیحی بود، زائل شد. «کتائب» بی‏رحمانه به «مَسْلَخْ و کَرَنْتینا» حمله برد و قتل‏عام کرد. فالانژها بر اجساد کشتگان رقصیدند و شراب خوردند… مناطق مسلمان‏نشین یکی بعد از دیگری سقوط می‏کرد، اردوگاه «ضُبَیِّه»، «سَبْنَیْه» و محله «غَوارنِه» همگی سقوط کردند. «جِسْرِپاشا»، «نبعه» و «تل‏زعتر» در حال سقوط بودند. بیروت محاصره شد. به مدت چهار روز همه راه‏های بیروت بسته شد، نان و بنزین و مازوت و مهمات در بیروت پیدا نمی‏شد و خطر آن بود که مسیحیت همه بیروت را تسخیر و قتل‏عام کند.کنفرانس «عرمون» از بزرگان مسلمان، «ابوعمار»، «جنبلاط»، مفتی سنی‏ها، امام موسی، «رشیدکرامی» (نخست‏وزیر) و «صائب سلام» تشکیل شد، تا به وضع مسلمانان و سرنوشت وخیم آنها فکر کنند… آنان هیچ راهی نیافتند، جز کمک سوریه و همگی آنها یکجا خواستند که سوریه وارد لبنان شود. سوریه نپذیرفت و آن را توطئه‏ای برضد خود دانست، اما مسلمانان اصرار کردند و حتی فشار آوردند که امام موسی شخصاً به سوریه رفته، حافظ‏اسد را قانع کند. امام موسی نیز در زیر رگبار گلوله و خطر مرگ به سوریه رفت و پس از مناقشه‏ای طولانی، حافظ‏اسد را قانع کرد که وارد لبنان شود.
سوریه وارد لبنان شد، «دامور» سقوط کرد، «زحله» محاصره شد «زغرتا» پایتخت «فرنجیه» مورد هجوم قرار گرفت و در حال سقوط بود… لذا مسیحیت تسلیم شد و آتش‏بس را پذیرفت، ولی توطئه‏گران بیکار ننشسته بودند. عراق را به جان سوریه انداختند.
عراق با پول و اسلحه زیاد وارد میدان شد. متأسفانه لیبی هم احزاب چپ را برضد سوریه برانگیخت. نزاع داخلی بین مسلمان و مسلمان شروع شد. «کتائب» دوباره از فرصت استفاده کرد و برای استمرار توطئه دست به کار شد. پس از ورود سوریه به لبنان به مدت دو ماه صلح و امنیت برقرار بود. همه‏جا باز شد، حتی «تل‏زعتر» و «نبعه». هیچ مسیحی جزأت نداشت. به مسلمان نگاه چپ کند، مقرراتی با صلاح‏دید مسلمان‏ها و قسمتی از آن با خط خود رهبران مقاومت نوشته شد و سوریه به زور این مقررات را به مسیحی‏ها قبولاند. «فرنجیه» شخصاً این مقررات را از رادیو تلویزیون خواند و پذیرفت. حافظ‏اسد قهرمان و نگاهبان صلح شد. اما متأسفانه چپی‏ها شروع به توطئه کردند و جنگ «جبل» را به راه انداختند… مسیحیت قیافه حق به جانب گرفت و به سوریه رجوع کرد که ما صلح را پدیرفته‏ایم و حافظ‏اسد نگهبان صلح شده است، بنابراین باید در مقابل اخلال‏گران بایستد. این یک کلام نطقی بود و حافظ‏اسد هم چاره‏ی نداشت جر اینکه جلوی جنگجویان را بگیرد، حتی اگر این جنگجویان فلسطینی باشند. از اینجا انفجار بین سوریه و «مقاومت» شروع شد و بزرگترین قسمت توطئه به مرحله اجرا درآمد؛ یعنی تصفیه «مقاومت» به دست سوریه…
امام موسی با همه اخلاص خود به شدت سعی که جلوی این انفجار سوم را نیز بگیرد، هفت‏بار به سوریه رفت و حتی یک‏بار ابوعمار را شخصاً نزد حافظ‏اسد برد تا مشکلات خود را رودررو مطرح کنند. او سعی کرد که آنها را آشتی دهد و موفق شد و ماه‏ها جلوی انفجار را گرفت. ولی استعمار قوی‏تر بود و عوامل داخلی آنها فعال‏تر بودند و طران مقاومت و سوریه غافل‏تر و ناپخته‏تر. لذا انفجار بین سوریه و مقاومت شروع شد. این افنجار نیز به دست احزاب چپ در صیدا (و همچنین تحریک سرگرد «ابوموسی») انجام شد.
پس از این انفحار امام موسی فوراً اعلامیه‏ای صادر کرد که با حضور «ابوایاد» و «ابواللطف» رهبران مقاومت نوشته شد و بسیار معروف بود. یک ماده از این اعلامیه می‏گوید:
«مقاومت فلسطین شعله‏ای مقدس است و ما آن را با جان و قلب و بازوهای خود نگاهداری می‏کنیم».
در ماده دیگر از حکومت سوریه می‏خواهد که:
«فوراً به جنگ خاتمه دهد و به حدود اطمینان فلسطینی، عقب‏نشینی نماید».
و در ماده دیگری متذکر می‏شود که:«هرنوع نفجاری بین سوریه و «مقامت»، مصیبتی بزرگ برای سوریه و «مقاومت» است و هر کس که در راه این انفجار قدم برمی‏دارد، به مقاومت فلسطینی و ملت عرب خیانت می‏کند».
هجوم این ماده، مخصوصاً به «جنبلاط» بود که با همه قوا در صدد تهییج جنگ و هجوم بی‏منطق به سوریه واستمرار کشتار بود. همین بیانیه امام سبب شد که «جنبلاط» و چپ کینه نسبت به امام موسی به دل گرفته و از هیچ سم‏پاشی و تهمت و هجوم و جنایتی، فروگذار نکنند.
سرانجام فشارهای امام صدر بود که جلوی سوریه را گرفت و بعداً سوریه از «صیدا» و بیروت عقب نشست و به کوه‏های «جِزّین» و «صوُفْرْ» رفت. ناگفته نماند که پس از انفجار «صیدا»، به علت همکاری بین فتح و «حرکت محرومین»،‌ یک دسته از جنگندگان «حرکت محرومنی» به صیدا رفته، برای دفاع از «مقاومت»، در اولین سنگر جلوی ارتش سوریه موضع گرفتند و بعد در «جِزّین» نیز برای دفاع از مقاومت با سوریه جنگیدند. یعنی «حرکت محرومین» اعلام کرد و عملاً نیز نشان داد آنجا که حیات «مقاومت» در خط است، «حرکت محرومین» با تمام قوای خود، از مقاومت فلسطینی دفاع می‏کند. این حقیقتی بود که حتی «ابوموسی» نمی‏توانست آن را انکار کند و همیشه می‏گفت: «جوانان «حرکت محرومین» شجاع‏ترین و مخلص‏ترین جنگندگان لبنانند و تنها گناه آنها این است که از امام موسی‏صدر پیروی می‏کنند و دنبال احزاب نمی‏روند».
عاقبت با فشار و میانجیگری امام موسی، دوباره بین «مقاومت» و سوریه آشتی برقرار شد و سوریه در مقابل «کتائب» به دفاع از مسلمانان ایستاد. هم‏اکنون سوریه و «مقاومت» و همه مسلمانان و احزاب چپ، در جناح مقابل مسیحیان قرار گرفته‏اند و فعلاً روابط دوستانه‏ای دارند{سال۱۹۷۶}.

 

نتیجه توطئـه

دیدیم که در این حوادث هر کس هدفی دشات. اسرائیل می‏خواست «مقاومت» را تصفیه کند. «کتائب» و مسیحیان می‏خواستند امتیازاتی بیشتر کسب کنند. چپ مارکسیست نیز می‏خواست حکومتی در جنوب برای خود به وجود آورد و از نظر فکری، ایدئولوژی خود را بر فتح و بر لبنان تحمیل کند. برای مدتی دراز (در منطقه مسلمان‏ها) قدرت به دست چپ افتاد. تبلیغات، رادیوها، تلویزیون‏ها و روزنامه‏ها و مجله‏ها به دست چپ افتاد، قدرت و اسلحه «مقاومت» به دست چپ افتاد. اینها به نام «مقاومت» و تحت سرپوش «مقاومت»، افکار خود را پیاده کردند. یک توفان شدید تبلیغاتی به راه انداخته، روز را شب و سفید را سیاه کردند و توده‏های جاهل را تحت تأثیر قرار دادند. (با اینکه خود ضد دینند) با تحریک احساسات دینی، عواطف مذهبی و طائفی را به میدان معرکه کشیدند و همه، حتی فتح (و حتی رهبران «مقاومت» را مجبور به سکوت و دنباله‏روی از خود نمودند. با تبلیغاتی شدید، جهنمی و ابوسفیانی، تا معیارها و ارزش‏های خود را پیاده کنند، تا هر کس در کادر آن معیارها نگنجد، خائن و مرتجع و جاسوس و مهدوالدم به حساب آید…در اساطیر عرب داستانی است که به «نهرجنون» شهرت دارد. این نهر از شهری عبور می‏کرد. مردم شهر، بجز حکیم شهر و فرزندش، همه از آب نهر نوشیدند و دیوانه شدند. حکیم و فرزندش، در مقابل اعمال دیوانه‏وار مردم شهر، خسته و مضطرب به عاقبت وخیم خود می‏اندیشیدند و هیچ چاره‏ای نیافتند، جز آنکه از آب نهر نوشیدند و دیوانه شدند و به پیروی از قانون «خواهی نشوی رسوا، هم‏رنگ جماعت شو»، هم‏رنگ شهر شده، از خطر و خوف انزوا و انفراد رستند.در لبنان نیز، در خلال یک‏سال و نیم گذشته همه مردم از نهر جنون تبلیغات چپ نوشیدند، هم‏رنگ و هم‏صدا با بلندگوهای آنها، همه حقایق و واقعیت‏های عینی را زیر پا گذاشتند. حتی مقاوت فلسطینی فتح نیز هم‏رنگ آنها شد. ولی ما نخواستیم از نهر جنون آنها بنوشیم. نخواستیم هم‏رنگ جماعت شویم، نخواستیم افکار و عقاید خود را در قالب ارزش‏ها و معیارهای آنها بریزیم. این بزرگترین گناه ما بود، والاّ همیشه از مقاومت فلسطینی با اخلاص دفاع کردیم (درحالی که دیگران گریختند) و همیشه با «کتائب» جنگیدیم و اکنون در مقابل اسرائیل می‏جنگیم و بیش از همه فدایی و شهید داده‏ایم. در عین حال، از همه سو مورد هجوم و تهمت و دشمنی قرار گرفته‏ایم، ولی صابر و صامد و سرسخت، در راه حق استوار مانده‏ایم.

<![if !supportLineBreakNewLine]>
<![endif]>

 

نقش مکتبی حرکت ما

رهبران مقاومت همیشسه به روش‏ها و معیارهای ما اعتقاد داشتند و از صمیم قلب می‏خواستند خود را از زیر فشار قالب‏ها و تبلیغات پوچ آزاد کنند، ولی امکان و جسارت کافی را نداشتند، تا در این عصر طوفانی خود را در مشکلات جدید و گردابی خطرناک غرق کنند. ما راه را برای آنها باز کردیم و شمع فروزان حق را روشن نگاه داشتیم و راه بازگشت رهبران مقاومت را به راه صحیح نشان دادیم و کلمه حق را که حجت خداست زنده نگاه داشتیم.اگر ما نبودیم و پرچم حق را به دوش نی‏کشیدیم و راه درست را همیشه در مقام مقایسه با راه‏های انحرافی چپ و راست نشان نمی‏دادیم، بعید بود که مقاومت به راه مستقیم برگردد و چشمان مردم به حقایق باز شود. این بزرگترین نقش مکتبی ما در لبنان بود.^(۱)

 

تغییر معیارها و مقاومت امام موسی‏صدر وامل (۲)

در خلال جنگ‏های سه‏ساله اخیر معیارها عوض شد، ادعاهای پوچ و گزاف همچون کف دریا، ناپدید گردید. دروغ‏ها و تمت‏ها، مکر و فریب‏ها، شعارهای غلط و خیانت‏ها همه کشف شد. ارزش و پرستیژ چپ و راست و حتی مقاومت فلسطین فرو ریخت. ولی آنچه بیش از پیش در صحنه لبنان به ظهور رسید (و همه روزه بیشتر هویدا می‏گردد)، شجاعت و پاکی و صراحت آقای صدر بود که در سخت‏ترین لحظات، در آغوش مرگ و شکست، در زیر ضربات طاقت‏فرسای اتهام و فحش‏های عجیب، برای یک لحظه ساکت ننشست. همه‏جا و همیشه کلمه حق را اعلام کرد. در لحظاتی که کلمه حق خریداری نداشت و او می‏دانست که بیان حق و همه جناح‏ها را عصبانی و ناراحت خواهد کرد. هم او بود که بزرگترین معجزه‏ها را انجام داد. بدون اغراق (و به گواهی خود رهبران مقاومت) او چندین بار مقاومت فلسطین را از تصفیه شدن تجات داد. در سخت‏ترین لحظات که لبنان تقسیم واقعی شده بود، به شدت برضد تقسیم موضع گرفت و عاقبت پیروز شد.
او تنها کسی است که برخلاف دیگران که هر روز حرف خود را عوض کرده‏اند (حتی فتح) از ابتدای نبردها تا به امروز، یک حرف زده و بر یک راه مستقیم رفته است، شعارها و پیش‏بینی‏های او به حقیقت پیوسته است. او تنها و تنها کسی است که از دولتی خارجی پول نگرفته واز کسی نوکرری و حرف‏شنوایی نداشته، بلکه فقط و فقط به خاطر مصلحت مردم و اعتقاد خود اقدام کرده است. می‏دانم که ممکن است عده‏ای به من ایراد بگیرند که چرا این همه از صدر حرف می‏زنم و حتی بگویند من عاطفی هستم! درحالی که اینطور نیست. با آنچه که من دیده‏ام و با وجود خود حس کرده‏ام و در مقایسه با دیگران –حتی یاسرعرفات- و با وجود وارد کردن این همه تهمت‏های ناجوانمردانه به او و این همه فداکاری و ثبات و ایمان او به راهش، دریغ است که من سکوت کنم و حرف حق را نزنم، فقط از ترس اینکه ممکن است مرا عاطفی بنامد. در یک جمله بکویم که در پاکی، فداکاری، ایمان، شخصیت… بین صدر واین مدعیان رهبری که من می‏شناسم، از آسمان تا زمین فاصله است.(۱)
ارزش‏های اخلاقی و انسانی نیز بر مبنای ایدئولوژی اسلامی، زیربنای سلوک و رفتار امام صدر و «امل» بود. بنابراین، او معیارهای جدیدی به جامعه عرضه می‏داشت؛ تقوی، فداکاری، ایمان به خدا، پاکی، صدق، خدمت به خلق و … ارزش‏هایی بود که همه انسان‏ها را جذب می‏کرد. عمل به این روش‏ها، برای حزب کمونیست و احزاب چپ دیگر صرفه‏ای نداشت. اینها اهل زد و بند سیاسی، دروغ، تهمت، معامله و تجارت بودند و نمی‏توانستند همه چیز خود را فدای ارزش‏های انسانی کند.
این احزاب، با همه اختلافات بین خود، می‏توانستند باهم معامله کنند، ولی با آقای صدر و «امل» نمی‏شد معامله کرد، زیرا صدر و «امل» را نمی‏شد با پول یا امتیازات دیگری خرید. اگر قدرت ارزش‏های صدر و «امل» در جامعه ثابت می‏گردید، پنبه احزاب دیگر زده می‏شد. اگر مردم از این احزاب انتظار پاکی و صدق و صفا می‏داشتند، آنها در صحنه عمل شکست می‏خوردند. آنها خوش نداشتند که ارزش‏های اسلامی پیروز گرددو جامعه به آنها برگرود. آنها همه دست‏نشانده کشورهای دیگری بودند و از آنها پول می‏گرفتن. همه آنها می‏دانستند که بازیچه عوامل خارجی هستند. همه آنها می‏دانستند که شعارهای تند و پوچ آنها دروغ است.
اگر در میان این ظلمت ارزش‏ها، شمعی روشن می‏شد، کاخ رفیع قدرت سیاه آنها، در پرتو نور شمع فرو می‏ریخت، لذا تصمیم گرفتند که با همه قدرت این شمع را خاموش کنند. توفان‏ها به پا کردند؛ توفان‏های تبلیغاتی شدید، که دنیا نظیر آن را کمتر دیده است، چپ و راست هم‏داستان شدند؛ چرا که منافع هر دو طرف به خطر افتاده بود. هر دو طرف گرچه باهم دشمن بودند، ولی صدر را دشمن مشترک ایدئولوژیک خود می‏دانستند. ظلم و جنایتی به پا شد! چه تهمت‏ها، چه دروغ‏ها، چه فحش‏ها و چه هجوم‏های سیاسی و نظامی بر او شد، که اگر هر کس دیگری به جای او بود، خرد می‏شد و نابود می‏گردید. جوانان «امل» ایستادند. عده کمی از آنها با تکیه بر فداکاری دل به مرگ دادند، از همه چیز خود گذشتند. شمع شدند، سوختند و در مقابل ظلمتی که بر همه جا سیطره یافته بود مقاوت کردند…
این مقاومت… فقط این مقاوت جوانان «امل» و صدر، در مقابل توفان‏های ظلمت و قبول مرگ و نیستی و چنگ‏زدن به حقیقت و زیر بار زور و ظلم نرفتن، بزرگترین و پرافتخارترین قدم تکاملی تاریخ انسانیت است. شاید فکر کنید که مبالغه می‏کنم، ولی تا کسی در میدان عمل، از یک طرف مورد هجوم ظلم و ستم و ناپاکی و حمله‏های شدید شبانه‏روزی قرار نگیرد، تهمت‏ها و دروغ‏های عالمگیر و مرگ ونیستی هر لحظه را در مقابل چشم نبیند و به زندگی خود تا دقیقه دیگر مطمئن نباشد، اخبار کشته شدن، یا نابود شدن و اسیر شدن دوستان خود را لحظه به لحظه بشنود، ولی بازهم تسلیم ظلمت نشود. تا کسی حجم توطئه و خطر مرگ و هجوم وحشیانه اصحاب طاغوت را نبیند و از طرفی دیگر فداکاری و استقامت و پاکی جوانان «امل» را لمس نکند، نمی‏تواند عمق خطر و اوج ایمان و ارزش فداکاری جوانان «امل» را بفهمد.
جوانان «امل» علیه اسرائیل در مرزهای جنوب می‏جنگند و شش نفر از آنها در یک نبرد حماسه‏انگیز، به درجه شهادت نایل می‏آیند، ولی در جنوب ظلمت‏زده، در جنوب غرق در کفر و جهل و ظلم، در جنوب کثیف و تاریک،‌ احزاب خودفروخته، به جوانان «امل» اتهام خیانت می‏زنند و حتی تصاویر این شهدا را از دیوارها می‏کنند. روی دیوارها می‏نویسند که جوانان «امل» خیانت‏کارند و ما (یعنی احزاب چپ) به آنها اجازه نمی‏دهیم که جنوب را تسلیم اسرائیل کنند!
در ورستاهای متعدد جنوب، در همان روزها به جوانان «امل» حمله می‏کردند و آنها را می‏زدند و می‏گرفتند… جوانی که می‏خواست به مرزهای جنوبی برود، تا با اسرائیل بجنگد و شهید شود، در خانه‏اش و قریه‏اش و مسیر رفتن به جنوب، امنیت نداشت. می‏بایست مخفیانه و در تاریکی شب برود. هنگامی که خبر شهادت شهدای «طَیِبِّه» رسید، همان احزاب چپ گفتند که جوانان «امل» در صف «کتائب» و اسرائیل بوده‏اند و به دست فتح کشته شده‏اند. فتح (تشکیلات فتح جنوب زیر سیطره چپی‏ها) نیز لب به هم دوخته، یک جمله نمی‏گفت که اینها برضد اسرائیل جنگیدند، تا شهید شدند. یک کلمه اعلام نمی‏کرد که «امل» و فتح با هم همکاری نزدیک دارند. فتح چپ می‏خواست «امل» را نابود کند. در ظاهر نمی‏توانست به نام فتح، برضد «امل» کلمه‏ای بگوید زیرا رهبری فتح، احتیاج مبرمی به صدر داشت، حیاتش در دست صدر بود. لذا ظاهراً نمی‏توانست برضد صدر و «امل» حرفی بزند. ولی میدان را برای احزاب چپ باز می‏کرد، تا آنها حمله کنند،‌ آنها تهمت بزنند و خود با سکوت خویش آنها را کمک می‏کرد… کسی اینها را نمی‏فهمد، مگراینکه خودش با همه وجودش آنها را لمس کرده باشد… تتعجب نکنید! خیلی دردناک است، ضربه خوردن از فتح، کشته شدن با اسلحه انقلاب، ولی بازهم راه حق ادامه دادن، بازهم از فتح دفاع کردن، باهم با دشمن جنگیدن، بازهم شهید دادن و یازهم به خیانت متهم شدن.
راستی جز ایمان به خدای بزرگ و جز گذشت از همه چیز در مقابل ارزش‏ها، چه نیروی دیگری می‏توانست جوانان «امل» را اینطور آهنین اراده و غیرقابل انعطاف و فداکار نماید؟ جز وابستگی به خدای بزرگ، چه امیدی شخصی می‏توانست وجود داشته باشد، در میان گرداب توطئه‏ها و دشمنی‏ها و مشکلات؟
«موسی شعیب» شاعر و نماینده حزب بعث عراقی در جنوب لبنان، در یک جلسه گفته بود: «من تعجب می‎‏کنم که «امل» چه اعجوبه‏ایست؟ چه معجونی است؟ با این همه فشار و صدمه و هجوم و ناملایمات هنوز پایدار است! هر حزب و گروه دیگری اگر اینطور مورد هجوم قرار می‏گرفت، مسلماً نابود شده بود!» موسی شعیب راست می‏گفت! هیچ‏کس نمی‏توانست این همه ظلم و دشمنی و هجوم را تحمل کند، جز خداپرستان، خداترسان و بی‏نیازان از دنیا و مافی‏ها.
در بزرگی و اهمیت «امل» و صدر همین بس که طاغوت‏ها همه باهم، ‌از چپ و راست، از داخل و خارج، با همه نیروی خود به امل و به صدر حمله می‏کنند و با سیل تهمت و دروغ و قدرت گلوله و آتش می‏خواهند آنها را نابود کنند… اگر صدر و «امل» اهمتی و ارزش و تأثیری نداشتند، مسلماً این چنین کوبیده نمی‏شدند. این همه حقد، این همه کینه، این همه صدمه، این همه بی‏انصافی و بی‏عدالتی… راستی که حد و حصری بر آن وجود ندارد، و این خود دلیل ارزش و اهمیت صدر و «امل» است.حرکت «امل»… ایجاد چنین جنبشی،‌خلق چنین انسان‏هایی، در محیطی کاملاً فاسد و ظلمت‏زده، در مدتی کم و محدود (سه سال) با فقر و تهیدستی و بی‏سلاحی، با موقعیت کاملاً غیرمناسب، با دشمنی دیگر کشورهای عربی و کینه‏توزی‏های عراق و لیبی! و مصر! و دشمنی عمیق روسیه و حزب کمونیست… راستی که معجزه است. راستی جز عشق، جز راه حسینی، جز ایمان مطلق به خدا هیچ چیز قادر نیست چنین تحولی ایجاد کند. در محیطی که بهترین سازمان انقلابی و پاکش فتح است، یک عنصر حرکت «امل» از نظر ایمان و پاکی و فداکاری، هزاربار به عنصر «فتح» رحجان دارد… آقای صدر از نظر ایمان به ارزش‏ها، صدق، پاکی، و فداکاری هزاربار بر یاسرعرفات ارحج است…
فراموش نشود که آقای صدر و جوانان «امل» معصوم نیستند و من می‏گویم که با کمال و آرزوی ما خیلی فاصله دارند. من ناراحتی‏ها و نارسایی‏ها و عیوب آنها را خوب می‏دانم… اما در محیط لبنان، در میان طاغوت‏ها در میان شیطان‏ها، در محیط لجن‏آلود و متعفن لبنان، این جوانان{جوانان امل} فرشته‏اند.بعضی به من انتقاد می‏کنند که من در دفاع از «امل» و صدور مبالغه می‏کنم، اما شما را به خدا حرف من، ناله دردآلود من، در برابر این توفان‏های عظیم تبلیغاتی چپ و راست چقدر است؟ هر چه بگویم، یک‏هزارم دروغ‏ها و تهمت‏های آنها را نیز خنثی نخواهم کرد… اگر کسی مرا درست بفمد، درک می‏کند که وجود من، حیات من، عشق من، فداکاری من همه و همه فریاد شده است. فریاد برضد ظلم، فریاد بر ضددروغ، فریاد برضد طاغوت‏ها… و کسی که طاغوت‏ها را نبیند، کسی که فتح را بپرستد، کسی که خیانت احزاب چپ را نداند و با من برخورد کند و وجود فریادآلود مرا لمس نکند و یک‏طرفه قضاوت نماید، آنگاه حرف‏های مرا مبالغه می‏خواند! ولی حقیقت اینکه من هر چه از «امل» بگویم و هر چقدر در دفاع از صدر مبالغه کنم، هیچ‏گاه قادر نخواهم بود که ذره ناچیزی از اتهامات و فحش‏ها و حقدهای دشمنان را خنثی نمایم. ظالمانه است اگر سازمان‏های دیگری را با همه بدیها و خبث و کج‏روی‏ها و دشمنی‏ها و خرابکاری‏ها، مقدس بشماریم، ولی دوستان خود را که در مقابل آن عفریت‏ها فرشته‏اند، به محاکمه بکشیم و متّه روی خشخاش بگذاریم. خطاست اگر محیط لبنان و قیاس بین احزاب و جوانان «امل» را فراموش کنیم و به طور مطلق حکم کنیم.من خود از جوانان «امل» کاملاً راضی نیستم و از هر کس دیگری نارسایی‏ها و نقص‏های آنها را بهتر می‏دانم. هر بدی که می‏کنند، ابتدا دودش به چشم من می‏رود و من بیشتر از هر کس رنج می‏برم. کج‏روی‏ها،‌غرورها، تک‏روی‏ها و خودخواهی‏های جوانان «امل» را بهتر از هر کس دیگری می‏دانم؛ زیرا در میان آنها به سر برده‏ام. روح حساس من نمی‏تواند بدی و دروغ و غرور و فساد را بپذیرد. اما در عین حال می‏دانم که در قیاس با فتح، یک عنصر «امل»، قابل مقایسه با عنصر فتح نیست. یک مسئول «امل» با ک مسئول «فتح» قابل مقایسه نیست و براستی ظلم است که در قالب افکار موجود در دنیا که بر قداست فتح دور می‏زند، کسی بنشیند و از ضعف ایدئولوژیک اسلامی «امل» بحث کند.
در طول جنگ، احزاب چپ و فتح، با پول و اسلحه افراد خود را جمع می‏کردند. هر کسی برای امنیت خود و خوردن و اسلحه‏داشتن، به یک سازمانی که چرب‏تر بود می‏پیوست و خیلی مرد می‏خواهد که مورد هجوم همه اطراف باشد، از زمین و آسمان بر او بلا ببارد، فقیر باشد، بی‏سلاح باشد و احزاب چپ به او پول بدهند و از او حمایت کنند و به او اسلحه بدند و این مرد همه آنها را رد کند و بدون پول و بدون اسلحه در «امل» بماند و در خطر تصفیه قرار بگیرد و به دیگران نپیوندد… راستی که مرد می‏خواهد واین نکته خود در اصالت و سلوک و پاکی جوانان «امل»، کافی است. من هم بیشتر از این نمی‏گویم و نمی‏طلبم و انتظاری ندارم…
در نتیجه می‏خواهم بگومی که «امل» با تکامل بسیار فاصله دارد. قدمی برداشته شده، هر کسی به راه افتاده و مشکلات زیادی سد راه است. کادر مناسب نداریم، پایه‏های اخلاقی و ایدئولوژی در منطقه ضعیف است، ولی میدان کار باز و فراخ است. هر کسی بخواهد در زمینه فرهنگی، اخلاقی، مبارزاتی و حتی نظامی کار کند، آزادی و امکان دارد، ‌امکانی که در کشورهای دیگر به ندرت دست می‏دهد. لبنان باید برای ما یک پایگاه به شمار آید. یک پایگاه مردمی، یک پایگاه فکری، یک پایگاه نظامی… و این ما هستیم که می‏توانیم در جهت پیروزی این پایگاه قدم برداریم و آن را آنطور که خود می‏خواهیم تقویت کنیم. مشکلات فراوانی وجود دارد که بزرگترین آنها خود انسان است، انسان لبنانی شاید عقب‏مانده باشد، ولی به نظر آقای صدر می‏توان شمعی روشن کرد که در کنار شمع و زیرپای شمع، که لبنان است، تاریک بماند. در حالی که شمع به سایر نقاط نور می‏دهد. لبنان، مرکزی برای انتشار افکار و ادیان و افکار سیاسی و نظامی دنیاست و برای اولین‏بار چنین حرکتی با چنین خصوصیاتی به راه افتاده است که مسلماً شخصیت آقای صدر در ایجاد و استمرار آن سهم بسیار مهمی داشته و در ابتدا وجود چنین حرکتی محال بود، ما می‏توانیم و باید لبنان و به «امل» به صورت پایگاه فکری و سیاسی و نظامی بیندیشیم، از امکانات آقای صدر استفاده کنیم و در ضمن حرکت «امل» را عمیق‏تر، اسلامی‏تر، میتحکم‏تر نماییم و بدانیم که پیروزی بزرگ برای ما و برای همه مردم ستمدیده دنیاست.(۱)

 

توطئه علیه امام موسی‏صدر

امام موسی‏صدر در لبنان بزرگترین حرکت تاریخی را ایجاد کرد، اما در مقابل این حرکت راست‏ها و چپی‏ها، هر دو مخالفت ورزیدند؛ زیرا امام موسی‏صدر از همان سال‏ها، شعار «لاشرقیه و لاغربیه» را مطرح کرده بود. سیستم فکری راستی‏ها و چپی‏ها نمی‏توانست این حقیقت را بفهمد و درک کند. برای یک آدم دست‏راستی، هر کسی که در جناح او نباشد، کمونیست است. آنها می‏گفتند: «امام موسی‏صدر کمونیست است.» «کمیل شمعون» بی‏همه‏چیز به طور صریح و روشن در روزنامه‏ها می‏نوشت که امام موسی‏صدر، کمونیست است. بخصوص به خاطر دارم که دو سال پیش{سال۱۳۷۵} در مراسم چهلم دکترعلی شریعتی که در شهر بیروت برپا شد. به علت مخالفت شاه ملعون و «کمیل شمعون» که دستیار شاه بود، حملات شدیدی علیه امام موسی‏صدر شروع شد. طی این حملات می‏گفتند که امام موسی‏صدر کمونیست است و دکترعلی شریعتی هم کمونیست است. مصیبتی بود! بخصوص که در زبان عربی کمونیست می‏شود «شیوعی» و «شیوعی» و شیعی از نظر تلفظ به هم نزدیک هستند. لذا این دو واژه را به طور مترادف استفاده می‏کردند. بدین ترتیب که شیعی یعنی «شیوعی»، یعنی اینها همه کمونیست هستند.
از طرف دیگر چپی‏ها، مزدوران عراق و دست‏نشاندگان احزاب چپ، از آنجا که می‏دیدند امام موسی در جناح آنها نیست و برای خود خط مستقلی دارد، او را محکوم می‏کردند، و می‏گفتند که او نوکر امریکاست، در بیشتر روزنامه‏ها و نوشته‏های آنها، بازار تهمت و شایعه علیه امام موسی‏صدر و شیعیان به شدت رواج داشت. حتی در خود ایران هم شاهد بوده‏اید که در عرض دو سال{اول انقلاب} چقدر کتاب و نشریه و پوستر علیه امام موسی‏صدر و سازمان «امل» منتشر کرده‏اند. چپی‏های ایران به دلیل وابستگی به چپی‏های لبنان، امام موسی‏صدر را به شدت کوبیدند و کتاب‏ها علیه او نوشتند و پوسترهای متعددی در دانشگاه‏ها منتشر کردند. زیرا در روش فکری چپی‏ها و راستی‏ها نمی‏گنجد که کسی مستقل باشد، کسی خط مستقیم داشته باشد و اگر کسی در جبهه آنها نباشد حتماً باید در جبهه دشمن قرار بگیرد. آنان نمی‏توانند تصور کنند، کسانی باشند که مستقل بوده و بر روی پای خود بایستند و با نیروی خود با دشمن بجنگند. به همین علی بود که باران تهمت و شایعه علیه امام موسی‏صدر و سازمان «امل» جریان داشت و هنوز هم جریان دارد و در ایران ما هم از این تهمت‏ها زده می‏شود.
به هر حال چپی‏ها و راستی‏ها به شدت علیه او موضع‏گیری می‏کنند و او را می‏کوبند، اما کسی که راه خدا را انتخاب می‏کند، از قدرت دشمن نمی‏ترسد، از فزونی که امام موسی‏صدر این چنین کرد. دشمنان چپ و راست؛ سعی کردند که او را نابود کنند، زیرا که می‏دیدند وجود او برای آنها منشاء خطر است. همچنان که امام امت ما و انقلاب مقدس ما، شرق را و غرب را به لرزه درانداخته است و رژیم‏های آنها را متزلزل کرده است، در لبنان نیز چپ و راست احساس می‏کردند که وجود امام موسی‏صدر برای آنها منشاء خطر است.(۱)
اسرائیل، مصر و امریکا در کمپ‏داود{کمپ‏دیوید} دور هم جمع شدند و قرارهایی گذاشتند تا برای حل مشکل فلسطین، جنوب لبنان را تجزیه و تقسیم کنند، قسمتی را به اسرائیل بدهند و قسمت دیگر را مأمن و موطن فلسطینی‏ها گردانند. بنابراین شیعیان را که باید در این منطقه زندگی کنند، زیر توپخانه و بمب‏باران‏های خود بگیرند و از خانه و کاشانه خود برانند. این یکی از نتایج کمپ‏دیوید، بود که توسط اسرائیل، مصر و امریکا به تصویب رسید. اما امام موسی‏صدر به شدت مخالفت کرد. او اجازه نمی‏داد که جنوب لبنان، یعنی منطقه «جبل‏عامل»،‌ منطقه مقدس شیعیان را تقسیم کنند و بخورند. محال است که چنین چیزی را بپذیرند، بنابراین مبارزه‏ می‏کند، او تنها کسی است که مبارزه می‏کند و دشمن تصمیم می‏گیرد که امام موسی‏صدر را از میان بردارد؛ زیرا می‏فهمد که با وجود او برنامه‏های شوم آنها قابل پیاده شدن نیست. چندین‏بار سعی می‏کنند که او را ترور کنند، اما وی هر بار به لطف خدا نجات پیدا می‏کند، تا سرانجام دو سال پیش به طور رسمی از طرف دولت لیبی به این کشور دعوت می‏شود. به لیبی می‏رود و پنج روز در آنجا اقامت می‏کند. روز ششم، سی‏ویکم اوت۱۹۷۸، از ساعت دو بعدازظهر به بعد، که در جلوی هتل خویش به اتفاق دو همراهش سوار اتومبیل‏های دولتی می‏شوند که به دیدن قذافی بروند، دیگر دیده نمی‏شود و به طور مرموزی ناپدید می‏گردد. به عقیده ما دولت لیبی مسئول حفظ جان او بوده است و در این خصوص مسئولیت دارد.

 

فصل ۱۲–ربوده شدن امام موسی‏صدر در طلیعه پیروزی انقلاب اسلامی ایران

روند رو به پیروزی انقلاب اسلامی ایران

لبنان و امام موسی‏صدر

تأثیر انقلاب ایران بر همسایگان

ربوده شدن امام موسی صدر

چگونگی خطف (ربوده شدن)

عکس ‏العمل مردم

انعکاس خارجی

وساطت با امام خمینی

 

تا به حال فکر می‏شد که مسئله توطّن فلسطینی‏ها در جنوب لبنان و مخالف آقای صدر با این موضوع سبب ربوده شدن اوست، اما اوج انقلاب اسلامی ایران و انتشار امید و آرزوی پیروزی محرومان و مظلومان در همه کشورهای تحت ستم و احساس خطر اساسی برای سقوط نظام‏های فاسد و ظالم منطقه، همه و همه یک تفسیر جدید و یک آگاهی تازه درباره علل ربوده شدن آقای صدر به وجود آورده است. در اینجا سعی می‏شود ابعاد قضیه آقای صدر و ابعاد انقلاب ایران در منطقه و روابط آنها با هم بررسی و تجزیه و تحلیل شود.(۱)

 

 

 روند رو به پیروزی انقلاب اسلامی ایران

انقلابی بزرگ و بی‏نظیر، که در هیچ جا دیده نشده است، انقلابی که با هیچ تئوری غربی و شرقی قابل توجیه نیست و شرق و غرب از آن به وحشت افتاده‏اند. بعضی از نتایج حتمی و بزرگ این انقلاب از این قرار است:
۱- برتری ایدئولوژی اسلامی؛ راهی جدید به دنیا نموده شده است، تئوری‏های مادی و غربی و مارکسیستی شرقی همه در توجیه این انقلاب درمانده‏اند. دنیای معاصر خاطره دو انقلاب بزرگ تاریخی را به یاد می‏آورد: اول، انقلاب کبیر فرانسه که به خاطر آزادی و دموکراسی و مساوات به وجود آمد و زیربنای تحولات بیشتر نظام‏های غربی است. دوم، انقلاب کبیر اکتبر لنین که مارکسیستی و اشتراکی است و برای مبارزه با سرمایه‏داری و بورژوازی و از بین بردن طبقات به وجود آمده و زیربنای نظام‏های شرقی اشتراکی عالم است.
اما انقلاب اخیر ایران، به رهبری امام خمینی راهی تازه گشوده است که بکلی با دو انقلاب معروف گذشته فرق دارد. مهمترین ارزش انقلاب ایران بُعد روحی و خدایی و روحیه گذشت و فداکاری آرزوی شهادت‏طلبی و رسیدن به کمال مطلق است. در دنیای مادی امروز، که همه و همه، از تاجر و عالم و انقلابی، همه به دنبال زندگی مادی و مصالح شخصی خود هستند. مردمی در ایران سینه پاک خود را سپربلای گلوله‏های سوزان می‏کنند و حتی هنگام مرگ نماز شهادت می‏خوانند و نماینده پاک‏ترین اخلاص‏ها و عمیق‏ترین عشق‏ها و شیرین‏ترین شهادت‏ها هستند. معمولاً حکومت‏های زور و قلدر، به کمک سرنیزه و ایجاد وحشت و تهدید مردم به مرگ، می‏توانند حکومت کنند، اما در ایران امروز مردمی پیدا شده‏اند که خود به پای خود به قربانگاه عشق رفته، سینه سپربلا کده و آرزوی شهادت دارند. بدینوسیله نظام را خلع سلاح کرده‏اند. سلاح نظام، گرفتن حیات مردم بود، ولی مردمی که خود حیات خویش را در طبق اخلاص گذاشته تقدیم می‏دارند. دیگر از نظام فاسد شده خطرسوزان گلوله نمی‏ترسند.
ایدئولوژی‏های مارکسیستی و مادی غربی به طور قطعی شکست می‏یابند، هر دو طرف می‏خواهند با اتهامات دروغ و شایعات ناجوانمردانه از اصالت و اهمیت این انقلاب مقدس بکاهند، اما مژحقیقت به مراتب بزرگتر از آن است که با این تهمت‏ها و دروغ‏ها از بین برود.
۲- تحرک شیعیان جهان؛ برای قرن‏ها شیعه متهم به جاسوسی و خیانت و کفر و الحاد می‏شد. همیشه شیعیان را، عقده حقارت رنج می‏داد و همیشه بارانی از اتهامات دروغ،‌ از آسمان تعصب و کینه بر شیعیان می‏بارید. اما تاکنون احساس افتخار می‏کنند، زیرا اصالت انقلابی شیعه، به عنوان مسلمان واقعی بر همه ثابت شده است. شیعیان محروم و مظلوم می‏توانند به برکت انقلاب ایران نفس بکشند و از وجود خود شرم نکنند. البته حربه تکفیر و هجوم و اتهام به مقدار زیادی از مخالفان گرفته شده و اباطیل گذشته و اتهامات و اغراض متعصبان خودبه‏خود از میان رفته است.
۳- خطر سقوط برای نظام‏های فاسد؛ از آنجا که اکثر نظام‏های فاسد و ظالم منطقه احساس خطر می‏کنند، لذا مصالح امریکا نیز به خطر افتاده است، بخصوص بیشتر نظام‏های عربی منطقه به شدت از سقوط خود می‏ترسند. انقلاب ایران آنقدر سوزان و نورانی است، که همه نظام‏های فاسد را می‏سوزاند و همه جهل و ظلمت موجود را نابود می‏کند. انقلاب ایراناکثریت است، نه انقلاب اقلیت،‌ مانند اکثر انقلاب‏های نظامی معاصر، آنجا که اکثریت مطلق مردم از زن و مرد و کوچک و بزرگ با این همه رشد و ایمان و فداکاری برضد ظلم و فساد به پا خاستند، دیگر هیچ نیروی طاغوتی قادر نیست جلوی آنها را بگیرد.(۱)

 

لبنان و امام موسی‏صدر

باید گذشته لبنان و خدمات آقای صدر را کمی بررسی کرد:
۱- در گذشته شیعیان لبنان رنج‏ها و ستم‏های زیادی را تحمل کرده‏اند،‌ کشتارهای فجیع، آتش‏سوزی‏های هولناک از شهرهای شیعیان و جنایت‏های بزرگ، همیشه شیعیان را کوبیده و خرد کرده است. ظلم و ستم ترکان عثمانی بر شیعیان لبنان، ناگفتنی است. در عصر حاضر نیز مارونی‏ها و دیگران، که حاکمان واقعی لبنانند، به شیعیان اجحاف زیادی کرده‏اند، به طوری که شیعیان درجه سوم به حساب می‏آمدند، حیوان، کافر، و مزدور و جاسوس خوانده می‏شدند. شیعه بودن برای عده زیادی عقده حقارت بود و حتی بعضی از شیعیان در طول این مدت شناسنامه خود را عوض کرده،‌ به دین دیگران درآمده‏اند.
۲- امام موسی‏صدر به لبنان آمد و برای اولین‏بار برای شیعیان ایجاد مرکزیت کرد. مجلس شیعیان را پس از مبارزه‏ای سخت تأسیس نمود و برای احقاق حقوق از دست‏رفته شیعیان وارد مبارزه شد، تظاهرات و اعتصاب‏ها و مبارزه‏های فراوان لبنان و نظام آن را به لرزه درانداخت و برای مسلمانان پیروزی‏های چشم‏گیری نیز به دست آورد. برای شیعیان ایجاد هویت کرد. عقده حقارت را از قلوب شیعیان زدود، شیعیان به خود افتخار کردند و احساس شرافت و کرامت و انسانیت نمودند. آنان احزاب چپ و راست را رها کردند و به دور امام صدر جمع شدند و قدرتی بی‏نظیر به وجود آوردند.
۳- چپ و راست مصالح خود را در خطر دیده،‌ علیه آقای صدر وارد معرکه شدند. باران اتهام، فحش‏های ناروا و تبلیغات زهرآگین، بر آقای صدر و شیعیان فرو بارید. توطئه‏ای بزرگ شروع د که لبنان را به آتش کشید، شیعیان بیشتر از هر گروه دیگری خسارت دیدند و کشته دادند. جنگ اگثر اوقات در محلات شیعیان و بر سر زن و بچه بی‏گناه آنان واقع می‏شد. مخالفان شیعه دست به تصفیه بزرگان و کادرهای فعال شیعه زدند و حتی چندین‏بار به زندگی آقای صدر سوء قصد شد، به تصور اینکه آقای صدر مسئول انفجار لبنان است و او بود که با ایجاد تظاهرات مسلحانه و اعتصابات مختلف مردم را تشویق به مسلح‏شدن و آموزش نظامی کرد و این سبب شد که مسیحیان به وحشت افتاده، دست به آموزش و مسلح شدن بزنند و بالاخره انفجار راه بیندازند.
۴- شکست احزاب چپ و راست، در نظر مردم، به علت خطاهای زیاد و دروغ‏ها و تهمت‏ها و خرابکاری‏ها و اذیت و آزارها…. برای مدت سه‏سال، این احزاب قدرت و سیطره داشتند، ولی جز نکبت و مصیبت و جنایت و خیانت کاری نکردند. آقای صدر خطّی مستقل گرفت و لذا هر دسته او را دست‏نشانده دسته دیگر قلمداد می‏کرد و به او هجوم می‏آورد و او بدون درنظر گرفتن اتهامات و هجوم‏ها، براساس عقیده خود و ارزش‏های انسانی و اسلامی خود به راهی مستقیم و مستقل می‏رفت.از اول انفجار لبنان، امام صدر برنامه توطئه استعماری را فاش کرد و همه را دعوت نمود که با هشیاری عمل کرده و به دام توطئه‏گردان نیفتند. در روزگاری که دو طرف فریاد جنگ برمی‏آوردند، او ندای صلح و آرامش می‏داد و سعی می‏کرد که جلوی انفجار را بگیرد… اما توطئه قوی‏تر بود، آتش انفجار شروع شد و چپ و راست بر آن آتش دامن می‏زدند. «قتل علی‏الهویه» شروع شد. جناح مسلمانان!! (که متأسفانه توسط احزاب چپ مارکسیستی اداره و رهبری می‏شد) هر مسیحی را می‏یافتند، تنها به جرم مسیحی بودن می‏شکتند و مسیحیان نیز هر مسلمانی را فقط به جرم مسلمان بودن می‏کشتند و لذا ادامه جنگ و انفجار به سرعت بالا گرفت و مسیحیان اجباراً متحد و مسلح شدند و در کنار «کتائب» قرار گرفتند. آقای صدر تنها کسی بود که علیه «قتل علی‏الهویه»، ندای انسانیت سرمی‏داد و حتی چهار روز در مسجد «عامِلیِّه» روزه گرفت.
احزاب چپ و راست برای تقسیم لبنان دست به کار شدند و حکومت داخلی تشکیل دادند. تنها کسی که مخالف کرد و علیه دو طرف به شدت ایستاد،‌ آقای صدر بود.
هنگامی که بر اثر توطئه اسرائیل و امریکا، سوریه و مقاومت فسلطین به جان هم افتادند و احزاب چپ هر چه بیشتر تحریک می‏کردند و اگر بین آنها صلحی می‏شد فوراً با توطئه‏ای جدید دو طرف را وادار به جنگ می‏کردند، و راستی‏ها نیز این برادرکشی را تشویق می‏نمودند،‌تنها آقای صدر بود که علیه این برادرکشی موضع گرفت و این انفجار را خیانتی به امت عربی نامید و هفت- هشت‏بار به سوریه رفت و جندین‏بار یاسرعرفات را نزد حافظ‏اسد برد و نهایت بین آنها را آشتی داد. عملی که بابت آن فحش‏هاو تهمت‏های زیادی دریافت کرد. امروز که هر دو طرف به اعمال ناشایسته گذشته اعتراف دارند و اکنون که متحد و همکارند، متأسفانه تهمت‏ها و اتهامات گذشته خود را علیه آقای صدر نادیده گرفته، حتی معذرتی نیز نخواسته‏اند و نمی‏خواهند به قدرت ایمان و پایداری و فداکاری او و صحت نظرات و اخلاص او و بی‏نیازی او از قدرت‏های بزرگ موجود و استقلال او از جبهه‏بندی‏های چپ و راست اعتراف کند.
سپس استعمارگران خواستند که بین شیعه و سنی اختلاف بیندازند و بعد خواستند که بین شیعه جنوب و فلسطینی انفجار به وجود آورند و آنگاه خواستند شیعیان را، که به علت کارهای خطای فلسطینی‏ها، از آنها زده شده بودند، به سمت اسرائیل برانند،‌ اما همه این توطئه‏ها با رهبری و وجود آقای صدر نقش بر آب شد. فرمان‏های محکم و خلل‏ناپذیر او مانند: «اَلتَّعامُلْ مَعَ اِسْرائیلَ حَرام»،{معامله با اسرائیل حرام است} همه توطئه‏ها را درهم شکست و شیعیان را از خطر سقوط نجات داد. استعمارگران دریافتند که با وجود و حضور آقای صدر،‌ برنامه‏های استعماری آنها قابل پیاده شدن نیست. محبوبیت و قدرت او روزبه‏روز اوج می‏گرفت و افکار و نظرات او در عقول و قلوب همه مردم جا باز می‏رکد. مردم دسته‏دسته به او روی می‏آوردند و احزاب چپ و راست از نظر فکری و مردمی بیش از پیش ورشکست می‏شدند.
 

تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر همسایگان

این تأثیر از چند نظر مورد توجه است:
۱- تحرک شیعیان دنیا؛ از ترکیه، هند، عراق، کویت، سعودی، خلیج‏فارس و لبنان، همه جا خون در قلب شیعیان به جوش آمده است. شیعیانی که سال‏ها و قرن‏ها و قرن‏ها تحت فشار، تهمت، فقر اقتصادی و سیاسی و اجتماعی زندگی کرده‏اند، اکنون فرصت نفس کشیدن یافته، به حرکت درآمده‏اند. خطر انفجار شیعیان در زیر سقف کبود طنین‏انداز شده است.
۲- نظام‏های عربی در خطر سقوط؛ نیمی از جمعیت لبنان شیعه است، در ترکیه حدود ۱۴ میلیون شیعه و علوی زندگی می‏کنند. عربستان سعودی ۳۰۰.۰۰۰تفر شیعه دارد. ۶۰% جمعیت عراق شیعه است. در کویت و خلیج فارس و بحرین… عده زیادی شیعه هستند. این منطقه بزرگترین و مهمترین نقطه نفت‏خیز دنیاست که مصالح امریکا در آن بی‏حساب است. لذا خطر سقوط نظام‏های عربی، امریکا را سخت به وحشت انداخته است.
۳- روسیه نیز از قدرت و انتشار انقلاب اسلامی ایران به وحشت افتاده است. حکومت اسلامی، صرف‏نظر از وابستگی‏های طایفی و زبانی و نژادی، همه اقوام را به خود جلب می‏کند و مسلمانان مناطق جنوب روسیه (قفقاز، ترکستان، تاجیکستان، ازبکستان…)، به سمت برادران مسلمان خود جذب خواهند شد. به علاوه روسیه در ایران مصالح زیادی دارد که همه از دست خواهد رفت و از همه مهمتر شکست ایدئولوژی است که سرنوشت مارکسیسم را در دنیا واژگون خواهد کرد.
۴- امام موسی‏صدر رهبر شیعیان لبنان، فعال‏ترین و محبوب‏ترین رهبر مذهبی دنیای عرب است، که دارای روح انقلابی و دینامیکی و آشنا با علوم جدید و قدیم و دارای تجربه سیاسی و اجتماعی و انقلابی است. این رجل شیعه، تحولات زیادی در سرنوشت شیعیان لبنان به وجود آورده و تأثیر زیادی نیز بر شیعیان عرب در نقاط دیگر منطقه گذاشته است. اکنون که انقلاب ایران مراحل تکاملی خود را طی می‏کند{پائیز سال۱۳۵۷} و شور و هیجان انقلابی همه شیعیان محروم و مظلوم منطقه را به جوش و خروش انداخته است، وجود امام صدر به عنوان یک رهبر فعال و مؤثر شیعه، قادر است که اکثر نظام‏های عربی را در خطر سقوط قرار دهد. درحال حاضر اکثر شیعیان جهان بدون رهبری و قیادت به سر می‏برند (جز ایران و لبنان). برای مثال ترکیه با ۱۴میلیون شیعه و علوی، فاقد رهبری است و شیعیان انقلابی و به جان آمده، اجباراً به سازمان‏های چپی می‏پیوندند و دشمن نیز آنها را به نام کمونیست به سادگی درو می‏کند و جهان نیز در مقابل این جنایات سکوت می‏نماید. مسلماً وجود رهبری رشید و هشیار و صالح، قادر است که این نیروهای انقلابی را در جهت صحیح به کار اندازد. از نظر ابرقدرت‏ها وجود آقای صدر از این نظر برای منطقه خطرناک است.(۱)
 

ربوده شدن امام موسی صدر

در این شرایط بحرانی و دقیق، رهبری فعال و هشیار ربوده شده است، دلایلی که برای ربوده شدن او ذکر می‏شود از این قرار است:
۱- اختلافات مذهبی؛ قذافی نسبت به شیعیان نظر موافقی ندارد، به علاوه خود را «خَلیفَهُ‏الله‏عَلَی‏الاَرض» و امیرالمؤمنین می‏خواند و فقط قرآن ما را می‏پذیرد و سنت و چیزهای دیگر شریعت را رد می‏کند. برای قرآن نیز تفسیراتی خاص قائل است. مذاهب شیعه و سنی را رد می‏کند. او کتابی به نام «کتاب سبز» نوشته و طرز تفکر جدید خود را شرح داده است. بر اثر همین اختلافات دینی، حدود سی‏نفر از بزرگترین علمای سنی لیبی را به زندان انداخت. حتی نماینده سنی‏ها و مفتی لبنان را نیز بر اثر اختلافات نظر دینی، به مدت ده‏روز به زندان انداخت. می‏گویند که همین مناقشات مذهبی و اختلافات دینی، سبب ربوده شدن امام صدر توسط معمرقذافی است.(۲)
۲- احزاب مارکسیستی و سازمان‏های چپ، مثل «جبهه شعبیه» و حزب کمونیست و غیره که در لیبی پایگاهی قوی دارند، ممکن است امام صدر را بوده باشند. دشمنی و مخالف این سازمان‏های چپی با او روشن است و کارشکنی‏ها و اتهامات و هجوم‏های آنها، از قدیم برای نابود کردن امام صدر، امری عادی بوده است. اما به نظر ما، در لیبی ممکن نیست حزبی یا سازمانی بدون آگاهی و رضایت قذافی عملی انجام دهد، یعنی حتی اگر این سازمان‏های چپی برای مصالح خود امام موسی را ربوده باشند، مسلماً با اطلاع و رضایت لیبی بوده است.
۳- توطئه‏ای بین‏المللی؛ مشارکت قدرت‏های بزرگ و حتی رضایت بعضی از دولت‏های عربی… سبب ربوده شدن امام صدر است. این نظر طرفداران زیادی داد و همه روزهاهمیت بیشتری پیدا می‏کند. چهار ماه پیش اعتقاد بر این بود، که مسئله توطّن فلسطینی‏ها در جنوب لبنان و اجرای قرارهای کمپ‏دیوید سبب اصلی بوده شدن آقای صدر است؛ زیرا او با قدرت مردمی خود با این قرارها مخالفت می‏کرد، ولی امروز با اوج انقلاب ایران، ابعاد جدیدتری از این توطئه روشن می‏گردد که به مراتب مهمتر از مسئله تَوّطُنّ فلسطینی‏ها و مسئله جنوب لبنان و حتی منطقه فلسطین است. امروز نظام‏های مهم عربی در خظر سقوطند و مصالح نفت امریکا و استراتژی مهم دنیا دستخوش تطاول و تحول است و خطر امام صدر برای غرب و امریکا به مراتب بیشتر از آن بود که فکر می‏شد، بخصوص امام موسی می‏تواند دنباله رسالت امام خمینی را در کشورهای عربی پیاده کند، چون از طرف شیعیان عرب شناخته شده و محبوب است و کلامش نافذ است و به روحیه اعراب و عادات و افکار آنها و زیر و بم تلاطم روحی آنها آشنایی دارد، عقده‏ها و دردها و رنج‏های آنها را می‏شناسد و از نزدیک با آنها در تماس بوده است، لذا برای انفجار شیعیان عرب و اسقاط نظام‏های موجود عربی، عامل مؤثری به شمار می‏رود.
 

چگو نگی خطف (ربوده شدن)

روابط امام موسی‏صدر با لیبی دوستانه نبود. سازمان‏های وابسته به لیبی در لبنان زیاد به او فحش و ناسزا می‏گفتند و اتهامات عجیب می‏زدند، روزنامه‏های اجیر لیبی در لبنان و رادیوهای وابسته به لیبی از هیچ اهانت و تهمتی به امام صدر فروگذار نبودند. در اواسط تابستان ۱۹۷۸، امام صدر سفری به الجزایر رفت و با مسئولان آنجا و بخصوص شخص «بومدین»، مذاکرات زیادی انجام داد و توافق‏های کلی به عمل آمد و از آن به بعد سازمان «امل» و «جبهه آزادی‏بخش الجزایر» با یکدیگر هم‏پیمان (حلیف) شدند و اعلامیه مشترک صادر کردند. ضمناً بعضی از مسئولان رده بالای الجزایر، به روابط تیره امام صدر و قذافی اشاره کرده و پیشنهاد نمودندکه این تیرگی برطرف شود. امام موسی پذیرفت اتصالاتی صورت گرفت و از طرف دولت لیبی دعوتی خاص از امام صدر بعمل آمد. امام صدر در تاریخ ۲۵ اوت ۱۹۷۸رهسپار لیبس شد. امام تا ۳۱ ماه اوت در آنجا بود، ولی (براساس اطلاع رسمی دولت لیبی) ملاقاتی با قذافی صورت نگرفت. امام صدر تصمیم داشت که در روز سی‏ویکم اوت به لبنان بازگردد. او تا ساعت ۵/۲ بعدازظهر در جلوی هتل دیده شد، ولی بعد از آن ساعت به اتفاق «شیخ محمدیعقوب» و «عباس بدرالدین»، مفقود گردید.
بعضی از روزنامه‏های وابسته به لیبی (مثل السفیر در لبنان)، به منظور انحراف افکار از حقیقت با آب و تاب نوشتند که امام صدر برای همکاری با انقلاب ایران و مبارزه علیه شاه،‌ مخفیانه به ایران رفته است!! ولی کسی نپذیرفت.

 
عکس‏العمل مردم

به محض انتشار خبر گرفتاری آقای صدر، لبنان به هیجان درآمد، رهبران دینی، شیعه و سنی و دُروز، یک روز را برای اعتصاب عمومی اعلام کردند و قسمت‏های مسلمان‏نشین لبنان همه‏جا بسته شد، به طوری که در تاریخ نظیر نداشته است. تظاهرات بی‏سابقه‏ای در نقاط مختلف مثل «بعلبک و صیدا و صور» به وقوع پیوست. در شهر ماتم‏زده «صور»، که به مدت سه‏سال تحت سیطره احزاب چپ (ضدامام صدر) و همچنین زیر بمباران‏های اسرائیل و تاخت و تازهای مداوم بود. آنچنان تظاهرات و راهپیمایی انجام شد که بکلی بی‏سابقه بود. بیشتر از صدهزار نفر در تظاهرات شرکت کردند، حتی زنان و مردان پیر، همانند بچه‏های کوچک با چشمان گریان و احساسات پرشوری که برای یک پدر انجام می‏دادند به خیابان‏ها آمدند.
پس از مدتی، دوباره تظاهرات جدیدی شروع شد و در همه مساجد لبنان مردم و بزرگان و رهبران دینی روزه گرفتند… پس اط مدتی دیگر، برای سومین‏بار مردم برای اثبات وفاداری خود مسیره‏ای{راهپیمایی} بزرگ و طولانی. از همه‌لبنان به شام تشکیل دادند. در روزی که سران کشورهای عربی برای کنگره صمود{جبهه پایداری} در شام تشکیل جلسه دادند و «بومدین و قذافی و یاسرعرفات و حافظ‏اسد»، همه چضور داشتند. مسیره‏ای طویل که یک سر آن در حدود مرزهای لبنان بود و سر دیگر به شام رسیده بود. فریادهای شیعیان لبنان به طرفداری امام صدر، شام را می‏لرزانید. اعضای کنگره همه متوجه این مسیره سیصدهزارنفری شده بودند. از همه مهمتر اینکه قذافی مبهوت این عظمت و قدرت و وفاداری شیعیان شده بود و از پشت پنجره مقر کنگره به این ماشین‏ها و اتوبوس‏ها و جوانان پرشور نگاه می‏کرد.
نمایندگان شیعیان به کنگره داخل شدند و قضیه آقای صدر را مطرح کردند. به درخواست حافظ‏اسد، جلسه‏ای خاص بین قذافی و نمایندگان در اطاقی دیگر تشکیل شد. اولین حرفی که قذافی زد این بود: «آیا شما همه شیعه هستید؟» شیخ احمدزِیْنْ، مفتی سنی صیدا،‌ به پا خاست و گفت: «من سنی هستم و امام صدر تنها متعلق شیعیان نیست،‌ بلکه او رهبر همه‌ماست…» و بعد قذافی گفت: «آخر او ایرانی است، چرا شما از یک ایرانی دفاع می‏کنید؟» و «شیخ‏عَبْدُالاَمیرقَبَلان» مفتی شیعه بیروت، به او پاسخ‏های منطقی داد. این تظاهرات و راهپیمایی‏ها، محبوبیت آقای صدر را به همه ثابت کرد و پشتیبانی اکثریت مطلق مردم را در هواداری از او آشکار و محکمترین مشتی بود به دهان احزاب چپ و راست که فکر می‏کردند با سه‏سال تبلیغات دروغ و تهمت و افترا محبوبیت او را از بین برده‏اند. حتی عده‏ای به قذافی گفته بودند که امام صدر دیگر طرفداری ندارد و ربودن و نابودی او امری ساده بدون اشکال است، ولی این پشتیبانی عظیم و تحرک انتحاری جوانان «امل»، برای انتقام همه را به وحشت انداخت. توطئه‏گران سعی کردند که شیعه عصبانی و خروشان را با فلسطینی و سنی به جنگ بکشانند و با انفجار داخلی همه نیروها را تحلیل ببرند، که بر اثر هشیاری و بیداری بزرگان شیعه، این توطئه نیز خنثی شد. شیعیان خود را یتیم شده احساس می‏کنند، ولی به هیچ‏وجه در مقابل توطئه‏ای این چنین ناجوانمردانه، سکوت نخواهند کرد.

 

 انعکاس خارجی

حافظ‏اسد و بومدین و یاسرعرفات، ظاهراً فعالیت زیادی برای قانع کردن قذافی در اخراج امام مبذول کردند. حافظ‏اسد در جلسه‏ای خطاب به قذافی گفته بود: «مواظب‏باش که حادثه کربلا تکرار خواهد شد.» و یاسرعرفات سه‏بار شخصاً به لیبی رفت و به قذافی فشار آورد و در مرحله‌آخر مناقشه شدیدی بین او و قذافی به وقوع پیوست.
مرجع و رهبر برگ مسلمانان، امام‏خمینی، پس از اطلاع از دستگیری امام‏صدر به شدت ناراحت شد و فوراً تلگرافی به یاسرعرفات مخابره کرد و ناراحتی خود را اظهار نموده، خواستار شد که تحقیق کند و قضیه را حل نماید. هنگامی که سران کنگره «صمود» در شام جلسه داشتند، ‌مجدداً امام‏خمینی تلگرافی به حافظ‏اسد رئیس کنگره مخابره کرد و خواستار تحقیق و فعالیت اعضای کنگره در مورد قضیه آقای صدر شد. هنگامی که دولت لیبی از امام خمینی دعوت کرد تا به لیبی برود، امام همه چیز را تعلیق بر بازگشت آقای صدر نمود و از دخول در هر نوع کاری با لیبی، تا بازگشت سالم آقای صدر، سرباز زد.
بعد از تلگراف‏های امام‏خمینی، سیل تلگراف‏ها از طرف مراجع دیگر و بزرگان و سازمان‏های اسلامی، به سمت لیبی و الجزایر و سوریه سرازیر شد. سخنگویان زیادی در جلسات خود در ایران،‌ قضیه آقای صدر را مطرح کردند و حتی تصویر او در میان تظاهرکنندگان در این ماه‏های پرتلاطم روی دست‏ها دیده می‏شد.(۱)

وساطت با امام خمینی

آنچه به عیان دیده می‏شود، اوج انقلاب اسلامی ایران و شکست حتمی شاه و نابودی مصالح امریکا در منطقه است. اما امریکا تلاش می‏کند که از این شکست جلوگیری کند. گاهی با عناد و خشونت وارد معرکه می‏شود و گاهی که کاملاً بیچاره می‏شود، دست سازش و همکاری دراز می‏کند. از آنجا که بیچارگی امریکا حتمی است، آن کشور خیلی سعی کرده و می‏کند که با امام‏خمینی از در مصالحه درآید و حاضر شده است شاه را ببرد، حاضر شده است حتی نظام را تغییر دهد، اما می‏خواهد مصالح خود را در منطقه حفظ کند. ولی تا به حال در همه آنها شکست خورده است.
۱- اصلاح شاه؛ امریکا سعی کرد تا با فشار زیاد، روش شاه را تغییر و تحول دهد تا او شخصاً به مردم آزادی و دموکراسی دهد و مردم را راضی کند.- امینی؛ امریکا حتی حاضر شد دکتر امینی با آب و تاب فراوان بیاید و شاه را تأذیب و حتی سرنگون کند…
۳- دکتر سنجابی؛ امریکا خواست او را به نام «رهبر مخالفان» جا بزند و با تبلیغات زیاد او را بزرگ کند و بعدها با او سازش نماید. به هرحال در همه اوقات حاضر بوده است که به سهولت از شاه صرفنظر کند، (زیرا می‏داند که شاه دیگر فایده‏ای ندارد و بکلی رسوا شده است) به شرط آنکه مصالح امریکا محفوظ بماند… اما بر اثر مقاومت امام‏خمینی همه راه‏ها و پیشنهادها به این بن‏بست رسیده است.
در پی این شکست‏ها امریکا سعی کرد که به طور مستقیم با امام‏خیمنی وارد مذاکره شود و به نوعی سازش کند… و برای این کار راه‏های زیادی انتخاب کرد، شخصیت‏های بزرگی را واسطه قرار داد، آنگاه ملک‏حسین را رسماً وارد معرکه کرد. ملک‏حسین حتی از قضیه آقای صدر استفاده کرد و به طرفداری از آقای صدر پیشنهاد کرد تا جناحی از ملک‏حسین + حافظ‏اسد + امام‏خمینی تشکیل شود و این سه مشترکاً نامه‏ای به قذافی نوشته و او را تهدید کنند، که امام‏خمینی نپذیرفتند. مسلماً این نظر برای نزدیکی با امام‏خمینی و اشتراک طرفین در یک امر مهم پیشنهاد شده بود تا راه‏حلی برای وساطت بعدی باشد. همه این امور و حقایق نشان می‏دهد که امریکا، با دستپاچگی زیاد می‏خواهد وسیله‏ای برای نزدیکی و فشار به امام‏خمینی به دست آورد… ولی آیا امریکا می‏خواهد تسلیم رأی امام‏خمینی شود؟ آیا حقیقتاً امریکا می‏خواهد با امام‏خمینی کنار بیاید؟… خیلی بعید است! زیرا اولاً جناح امام‏خمینی،‌با طرز تفکر انقلابی اسلامی برای امریکا بسیار خطرناک است. ثانیاً اگر امرکا می‏خواست تسلیم نظر امام‏خمینی شود، چرا این همه دست به کشت و کشتار می‏زند؟ این همه در دفاع از نظام فاسد شاه، اصرار می‏ورزید و این همه امام‏خمینی را تحت فاشر قرار می‏داد…؟
واضح است که امریکا می‏خواهد با امام‏خمینی وارد مذاکره شود،‌ اما نه برای تسلیم به اوامر امام،‌ بلکه برای داد و ستد و معامله و حفظ مصالح خود به حداکثر ممکن و حتی فشار بر امام، برای قبول بعضی نظرات امریکا در منطقه… نظراتی که امام‏خمینی آن را نمی‏پذیرد. لذا برای پذیرش آن نظرات، امرکا احتیاج به فاشر دارد، تا نظرات خود را بر امام‏خمینی تحمیل کند. یعنی وساطت، برای تحمیل نظرات خود بر امام.
عده‌ زیادی از اندیشمندان، در این رابطه،‌ معتقدند که ربوده شدن امام صدر، نقش بزرگی برای وساطت امریکا بازی می‏کند و دستگیری آقای صدر و فشار بر امام خمینی، در رابطه با امام‏خمینی و تحمیل نظراتی بر او با زور و فشار است که نتیجه آن به نفع امریکاست.
برای درک بیشتر موضوع باید توجه کرد که غرب برای پیشبرد برنامه‏های استعماری خود راه‏های زیادی دارد. یکی از این راه‏ها، تحریک عده‏ای انقلابی، با شعارهای تند و انحرافی و تخریب هر نوع برنامه‌سازنده است. «جبهه شعبیه» در مقاومت فلسطینی چنین نقشی را بازی می‏کند و همیشه کارهایی کرده، که به انفجار و قتل‏عام فلسطینی‏ها ختم شده است، ولی با شعارهای تند انقلابی که هیچ‏کس قادر به اجرای آن نیست. لذا آنها همیشه معارض برنامه‏های معمولی مقاومت فلسطین هستنند. دولت عراق نیز خود را خیلی انقلابی به حساب می‏آورد و حتی دولت‏های دیگر عرب را خائن و یا عقب‏مانده و ترسو معرفی می‏کند. لذا از همکاری با آنها سرباز
می‏زند. «جبهه صمود» عرب{جبهه پایداری} ضدمصر و اسرائیل را می‏شکند. ولی به اسم انقلابی‏گری و با شعارهای تند. در عمل می‏بینیم که عراق در خلال سال‏های گذشته هرچه کرده به نفع اسرائیل و علیه مقاومت فلسطین و عرب بوده است. در مورد امام‏خمینی نیز دیدیم که عراق با وقاحت تمام در کنار شاه قرار گرفت و امام را از عراق اخراج کرد و اکنون اگر با سوریه نزدیک شده است{سال۱۳۵۷} و یا دست همکاری به سوی کشورهای دیگر عرب دراز کرده، فقط از ترس سقوط حتمی خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است.
در جنگ سال۱۹۷۳ بین اعراب و اسرائیل، همه دولت‏های عربی صدور نفت خود را به غرب قطع کردند، جز عراق و لیبی! لبنان نفت امریکا را تأمین نمودند. اعمال این دو دولت،‌ با شعارهای تند و کارشکنی در برنامه‏های جاری، برای هر آدم منصفی حداقل ایجاد شک می‏کند.
دستگیری آقای صدر، بزرگترین شک را در مورد لیبی ایجاد می‏نماید. چون این دستگیری تنها به سود استعمارگران و اسرائیل و نظام‏های فاسد مرتجع عربی است. ولی به صراحت و جرأت می‏توان گفت که آقای قذافی امام‏خمینی را درست نشناخته است، همانگونه که ابرقدرت‏ها نیز نشناخته‏ند.(۱)

 

 

فصل ۱۳-انقلاب اسلامی ایران روزنه امید شیعیان لبنان

اثر پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر شیعیان لبنان

پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تغییر موازنه قوا

درگیری‏ها و شهادت‏ها به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی

شهادت محمد فتونی و علی مرتضی

جنایات مزدوران عراق در سوگ شهادت آیت‏الله سیدمحمدباقر صدر

حمله به سفارت‏خانه ایران

حمله به بیمارستان الزهراء

جبهه بزرگ عوامل چپ علیه «امل» (تنها مدافع انقلاب اسلامی)

شهادت علی موسوی

 قهرمان‏ بازی با مرگ

انقلاب اسلامی ایران؛ پل پیروزی لبنان و فلسطین

بی‏توجهی به شیعیان لبنان

شش نفر با یک تفنگ

اثر پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر شیعیان لبنان

در حال حاضر باید بگویم که شیعیان لبنان یتیم شده‏اند. پس از هزار و چهارصد سال فرصتی مناسب به دست آورده بودند که خود را از زیر خاکستر لجن و نکبت و ذلت بیرون بکشند و برای اولین‏بار، بر عقده‏های خود سیطره پیدا کنند. اما یکباره می‏بینید که رهبرشان مفقود شده و کشورشان مورد هجوم قرار گرفته است. بدون شک این توطئه از یک منبع و از یک مصدر سرچشمه گرفته است و باید بگویم اگر پیروزی انقلاب اسلامی ایران نبود، زندگی بر مردم شیعه لبنان محال می‏شد. مردم فقیر و محروم و متسضعف لبنان دیگر هیچ‏چیز در زندگی خویش ندارند و فقط چشم به ایران و انقلاب ایران دوخته‏اند. می‏بینید که بزرگترین تظاهرات عالم در پشتیبانی از انقلاب اسلامی ایران در لبنان صورت می‏گیرد، بخصوص در مناطقی که مردم همه روزه در زیر گلوله‏های اسرائیل جان می‏دهند. یعنی کسانی که هر روز زجر و شکنجه استعمار را با همه وجود خود حس می‏کنند، ارزش انقلاب ایران را می‏دانند. حتی در این تظاهرات، شدت احساسات به درجه‏ای می‏رسد که اغلب مردان لباس‏های خود را تکه‏تکه می‏کنند، زن‏ها بر پشت‏بام‏ها هلهله می‏کنند و بر سر تظاهرکنندگان برنج پرتاب می‏کنند(۱). این احساسات پرشوری است که این مردم محروم و بدبخت و مستضعف نسبت به انقلاب ایران دارند و بدون شک باید بگویم که در این دنیا هیچ پشتیبانی برای شیعیان لبنان جز ایران وجود ندارد.
هریک از سازمان‏های عربی داخل لبنان به یک کشور عربی متکی است، اما شیعیان لبنان هیچ پشتیبانی جز ایران پیدا نمی‏کنند،‌ بنابراین همه چشم امید آنها بعد از خدا به ایران دوخته شده است. باید مطلب دیگری را نیز فاش کنم که شاید خطرناک باشد و آن اینکه سربازان «امل»،‌ این جوانان از جان گذشته «امل» که تصمیم گرفته‏اند تا در برابر اسرائیل بایستند، بجنگند و مرگ شرافت‏مندانه را بر این زندگی ترجیح دهند،‌ کسانی بودند که می‏خواستند به ایران بیایند و دوش‏به‏دوش برادران خویش، علیه طاغوت بجنگند. در آن بیست‏وچهار ساعت آخری که مسئله ایران و جنگ و حمله به نیروی هوایی به وقوع پیوسته بود، پانصد نفر از سربازان «امل» آماده شدند و دولت سوریه نیز تقبل کرده بود که هواپیماهای جنگی در اختیار آنها بگذارد تا آنها یکسره به ایران بیایند، در داخل تهران یا کنار تهران فرود آیند و بجنگند.اینجا احساس می‏کنم که ملت ما در برابر یک‏چینی فداکاری و تعیین سرنوشت،‌ مسئولیتی دارد که هیچ‏گاه نباید آن را فراموش کند؛ زیرا درحال حاضر پس از خدای بزرگ امید دیگری برای آنها در سرتاسر گیتی جز ایران وجود ندارد.
تنها رهبری که پس از سال‏ها و قرن‏ها برای آنها آمده بود، به آنها افتخار داده بود،‌ عظمت بخشیده بود، آنها را متحد کرده بود،‌ در مقابل دشمنان به آنها قدرت بخشیده بود، ربوده شده است. اگر انقلاب اسلامی ایران و پیروزی آن نبود، چه بسا که اکثریت این مردم بدبخت از شدت ناراحتی دست به خودکشی می‏زدند. شما همه‏روزه می‏بینید که جوانی از شیعیان جنوب لبنان هواپیمایی را می‏رباید و باز برمی‏گرداند. آیا آنها دیوانه هستند؟ نمی‏دانند چه کنند! می‏گویند امام موسی را می‏خواهند،‌ پدر خود را می‏خواهند،‌ یتیم شده‏اند، تنها امید و آرزوی آنها، همچنان که گفتم به ایران است. اینجاست که ملتی دیگر و مردمی دیگر، با تمام وجود و از صمیم قلب، ارزش و اهمیت انقلاب ایران را درک می‏کنند،‌ می‏فهمند،‌ می‏سنجند، ‌بیش از آنچه که مردم ما بفهمند و حس کنند آنها به پیروزی انقلاب ما امید بسته‏اند. شما می‏بینید که مردم ما به جان هم افتاده‏اند،‌ نیروهای خود را تباه می‏کنند. اختلافات داخلی سبب می‏شود که به دست دشمن حربه بدهد تا همه ما را و انقلاب ما را بکویند،‌ زیرا اینان ارزش این انقلاب را آنچنان که باید و شاید درک نکرده‏اند{سال۱۳۵۹}. اماآنها که زیر آتش آتش‏بارها زندگی می‏کنند و همه حیات و هستی خود و تنها پدر خود را نیز این‏چنین از دست داده‏اند، به خوبی ارزش انقلاب را درک کرده‏اند و بیش از ما دلشان برای این انقلاب می‏سوزد.همه طایفه‏ها و احزاب لبنان برای خود پشتیبانی دارند و از طرف کشوری یا کشورهایی حمایت می‏شوند، جز شیعیان لبنان و «امل»، که تنها متکی به خدا بوده و هستند. ولی اینان با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پس از خدای بزرگ به کشور مسلمان ایران، ‌مرکز شیعه و انقلاب اسلامی امید بسته‏اند، تا از حمایت و بخصوص پشتیبانی معنوی و سیاسی آن کمک گیرند، تا بهتر بتوانند در مقابل دشمنان چپ و راست اسلام و اسرائیل جبار بایستند.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تغییر موازنه قوا

انقلاب اسلامی ایران،‌ با سقوط حکومت طاغوت به پیروزی رسید، این پیروزی تعادل قوا را در منطقه به هم زد و راه پیروزی مردم را علیه استعمار هموار کرد. به آنها قدرت و جرأت داد که با اتکاء به اسلام علیه همه طاغوت‏ها بایستند و بجنگند. معیارهایی ارائه داد که راه صحیح مبارزه را به همه آموخت. در رابطه با کشورهای منطقه، ‌بخصوص لبنان و عراق،‌ معیارهای انقلاب اسلامی ایران اثراتی عمیق برجای گذاشت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در لبنان و بخصوص در شهرهای مصیبت‏زده جنوب لبنان، زن‏ها و بچه‏ها، ‌پیر و جوان دیوانه‏وار به خیابان‏ها ریختند و فریاد «زنده‏باد خمینی»، «زنده‏باد خمینی» سرتاسر جنوب لبنان را پر کرد. می‏توانم بگویم هیچ‏کس در هیچ نقطه از دنیا،‌ این‏چنین از صمیم قلب پیروزی انقلاب اسلامی ایران را آرزو نکرده است. چون اگر انقلاب ایران پیرزو نمی‏شد، برای شیعیان لبنان، بخصوص شیعیان جنوب لبنان،آینده‏ای تاریک و وحشتناک پیش‏بینی می‏شد، بدون هیچ روزنه امید. از یک طرف چپی‏ها، از یک طرف اسرائیل و از طرف دیگر مسیحیانی که دست‏نشاندگان اسرائیل هستند و تحت رهبری «سعدحداد» یک دست‏نشانده اسرائیل به جنوب لبنان دست‏اندازی می‏کنند. هیچ راه‏حلی برای جنوب وجود نداشت، جز آنکه پیروزی انقلاب اسلامی ایران،‌ تمام موازنه قوا را عوض کندو اسرائیل و مسیحیت به جای خودشان بنشینند و شیعیان نفس راحتی بکشند.
پشتیبان مسیحیت و احزاب مسیحی لبنان دنیای مسیحی غرب است که از آنها همه‏گونه حمایت می‏کنند و عمق استراتژی سنی‏ها در لبنان کشورهای عربی مجاور لبنان هستند. در بین تمام این طوایف شیعیان لبنان بی‏پناهند،‌ در طول تاریخ تنها کشور شیعه در منطقه، دولت ایران بوده است. همانطور که می‏دانید شاه سابق همکار و مددکار اسرائیل بود و برضد شیعیان عمل می‏کرد. حتی برضد رهبر شیعیان، ‌امام موسی صدر و دیگران توطئه می‏کرد. شاه کسی بود که به کَمیلْ شَمعْون، فرمانده «حزب اَحْرارْ» اسلحه و پول می‏داد. بنابراین تنها کشور شیعه در دنیا، برضد مصالح شیعیان لبنان عمل می‏کرد و شیعیان نه‏تنها پناهی در عالم نداشتند، بلکه از جانب دولت ایران صدمه می‏دیدند. اما با پیروزی این انقلاب مقدس حقیقتی بارز و معجزه‏آسا برای شیعیان لبنان روشن شد و آنان هم‏پیمان حقیقی و واقعی خویش را پیدا کردند. آنان برای اولین‏بار، در تاریخ به این نتیجه رسیدند که ملتی و مردمی وجود دارند که با اخلاص و محبت از آنها پشتیبانی می‏کنند، که همانا ایرانیان هستند.

درگیری‏‏ها و شهادت‏ها به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی

از آنجا که پیروزی انقلاب اسلامی ایران با معیارهای جدید خود پایه‏های سست و پوشالی دولت‏های مرتجع و دست‏نشانده منطقه را به لرزه انداخت، همه آنان برای خفه‏ کردن انقلاب ایران و عدم گسترش آن یکپارچه وارد عمل شدند. اولین عکس‏العمل آنان، در احزاب دست‏نشانده آنها و در لبنان نمودار شد. یکایک آنها شروع به مخالفت صریح و روشن و دشمنی با تنها سازمان مکتبی طرفدار انقلاب اسلامی در لبنان، یعنی «امل» نمودند که منجر به ایجاد درگیری‏ها و شهادت‏های بی‏شماری در سرتاسر لبنان شد و می‏خواهم چند نمونه از آنها را برای شما بازگو کنم؛ حقایقی را که هیچ‏جا نخوانده و نشنیده‏اید.

<![if !supportLineBreakNewLine]>
<![endif]>

شهادت محمد فتونی و علی مرتضی

در شهر صور، شهری که من در آن زندگی می‏کردم، در شهری که چپی‏ها و فلسطینی‏ها قدرت مطلق را در دست دارند و منطقه نفوذ آنها به شمار می‏رود،‌ مدرسه بزرگی است به نام ^«ثانویه‏صورالرسمیه^» یا مدرسه متوسط شهر صور، که بیش از دو هزار شاگرد دارد. در این مدرسه بزرگ، عده‏ای از رزمندگان ^«امل^» نیز تحصیل می‏کنند. یکی از شاگردان مدرسه، جوانی بود به نام ^«محمد فتونی^»، فتوفی از بهترین ورزشکاران لبنانی و در عین حال از بهترین رزمندگان سازمان ^«امل^» بود. کسی بود که در سوریه و در بعلبک تعلیمات زیادی دیده بود و با استعداد جسمانی که داشت بهترین رزمندگان دشمن را از پای درمی‏آورد.^«محمدفتونی^» در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تصاویر امام امت ما را در داخل شهر صور پخش می‏کرد، تا وقتی  که به داخل مدرسه رسید. داخل مدرسه نیز عکس امام را به دیوارها می‏چسباند. یکی از کمونیست‏ها می‏آید عکس امام را پاره می‏کند. ^«محمد فتونی^» یک قهرمان، یک رزمنده و کسی که هیچ‏کس نمی‏تواند در مقابل او مقاومت کند،‌ از این بی‏حرمتی عصبانی می‏شود و با دو سیلی محکم این جوان کمونیست را به خاک می‏اندازد. چند نفر از چپی‏های دیگر می‏ریزند،‌ آنها را نیز می‏زند. یک ساعت می‏گذرد و یکباره حزب کمونیست نیروهای مسلح خود را به مدرسه بسیج می‏کند و مدرسه را محاصره می‏نماید. عده‏ای از افراد مسلح چب کمونیست وارد مدرسه می‏شوند و یک راست به سراغ ^«محمدفتونی^» می‏روند. ^«محمدفتونی^» رزمنده، با یک دید می‏فهمد چه کسانی و با چه اسلحه‏ای می‏خواهند او را محاصره کنند. لذا از چنگ آنها می‏گریزد، خود را به دیوار می‏رساند و با یک جهش از روی دیوار به پشت مدرسه که زمینی باز و دارای قبرهای باستانی است می‏پرد و می‏گریزد.هنگامی که خبر به من رسید، من در چند کیلومتری این مدرسه و در  مدرسه دیگری بودم. عده‏ای از نیروهای خود را، همراه مسئول نظامی خود به این مدرسه فرستادم که قضایا را تحقیق کند. آنها نیز نزد مدیر مدرسه جمع شدند و همه قضایا را بازگو کردند. مدیر مدرسه گفت که فردا محاکمه‏ای تشکیل می‏دهد، ^«محمدفتونی^» و آن دانشجویان کمونیست را در محکمه حاضر می‏کند و در آنجا حکم صادر می‏نماید. از آنجا که ما نمی‏خواستیم درگیری‏های داخلی به وجود بیاید، من ^«محمدفتونی^» را شخصاً خواستم و به او گفتم: «تو باید روز بعد ساعت چهار بعدازظهر در این محکمه حاضر شوی و آنچه را که مدیر حکم می‏کند بپذیری، حتی اگر اخراج از مدرسه باشد.» ^«محمدفتونی^» نیز پذیرفت و روز بعد در ساعت دو بعدازظهر رهسپار مدرسه شد.ساعت سه بعدازظهر، یعنی یک ساعت قبل از محکمه، کمونیست‏ها دوباره مدرسه را محاصره کردند. ^«محمدفتونی^» خواست مانند روز پیش خود را از حلقه محاصره نجات دهد. بنابراین از دیوار خود را به کوچه پرتاب کرد، ولی در مقابل خود متأسفانه ماشین‏های حزب کمونیست را با اسلحه سنگین مشاهده نمود که همه به سوی او نشانه روی کرده بودند. به او فرمان دادند که دست‏های خود را بالا ببرد، یعنی تسلیم شود. ^«محمدفتونی^» گفت: «به خدا سوگند که جز در مقابل خدا، در مقابل هیچ قدرتی تسلیم نخواهم شد و دست بلند نخواهم کرد.» یک رگبار گلوله بر او می‏وزد و سینه او را هدف قرار می‏دهد و او در خاک و خون خویش می‏غلطد.در این موقع یکی از بهترین ستارگان سازمان ^«امل^» به نام ^«علی مرتضی^»، که فرمانده سازمان ^«امل^» در شهر صور بود و ماه‏های متوالی در برابر اسرائیل جنگیده بود و مدت‏های مدید در بیروت، در ^«شیاح^» در برابر فالانژیست‏ها فداکاری‏ها کرده بود، فرا می‏رسد. شاید عکس معروفی را که در روزهای انقلاب در شهر تهران بر دست تظاهرکنندگان می‏گرداندند و جوانی را با حالت رزمی، کلاشینکوف در دست بر روی تخته سنگی نشان می‏داد دیده باشید. این عکس، ‌عکس ^«علی مرتضی^» است که در جنوب لبنان در ^«بِنْتِ‏جُبَیْلْ^» کنار سنگر مقابل اسرائیل خود من از این جوان فداکار و فرمانده بزرگ برداشتم و بعداً دیگران از آن استفاده کردند و در تظاهرات خویش این عکس را می‏گرداندند. هم‏اکنون نیز کتاب‏های متعددی را می‏بینید که عکس ^«علی‏مرتضی^» در پشت‌ آنها نقش بسته است. ^«علی‏مرتضی^» قهرمان بزرگ، رزمنده بی‏نظیر و مؤمنی که به راستی نظیر نداشت و فرمانده سازمان ^«امل^» در شهر صور بود، از راه فرا می‏رسد و می‏بیند ^«محمدفتونی^» دوست او در خاک و خون می‏غلطد. به سرعت خود را به او می‏رساند که او را بلند کند و به بیمارستان برساند. هنوز نمی‏داند چه شده است. هنگامی که پیش می‏رود تا ^«محمدفتونی^» را بردارد، یک رگبار مسلسل نیز به طرف او سرازیر می‏شود و او با یک‏خیز خود را بر خاک می‏اندازد و در پشت دیوار سنگر می‏گیرد و از رگبار گلوله جان سالم به در می‏برد. او احساس می‏کند که دشمن قدم‏ به قدم نزدیک و نزدیک‏تر می‏شود و او فقط یک هفت‏تیر دارد، که ۹ گلوله در آن بیشتر نیست. با ۹ گلوله خود هشت نفر از دشمن را به خاک می‏اندازد و دشمن در این وقت با آر. پی.‏جی و دوشکا و اسلحه سنگین منطقه او را می‏کوبد. او همچون گنجشک از یک طرف به طرف دیگر می‏جهد و می‏زند تا سرانجام گلوله‏هایش تمام می‏شود و هدف گلوله قرار می‏گیرد و بر خاک می‏افتد.اینجا می‏خواهم داستانی را برای شما بازگو کنم که ضروری است، بخصوص در این روز مقدس و در ماه مبارک رمضان. این جوان؛ علی مرتضی، که از خانواده مرتضی، همان نویسنده بزرگ نهج‏البلاغه و از سیّدهای بیت مرتضی است، در روزهای پیروزی انقلاب آرزو می‏کرد که به ایران بیاید و در ایران به شهادت برسد. ما نیز در نظر داشتیم که پانصد رزمنده سازمان ^«امل^» را تجهیز کنیم و خود را به وسط معرکه برسانیم. با دولت سوریه صحبت کرده بودیم و دولت سوریه نیز پذیرفته بود که هواپیما و همه امکانات در اختیار ما بگذارد تا این پانصد نفر رزمنده سازمان امل را به هر کجا که ما می‏خواهیم حتی در فرح‏آباد، در وسط خیابان‏های تهران پیاده کند و خود من دست‏اندکار این سازماندهی بودم تا این افراد را با این امکانات نظامی در وسط معرکه نبرد پیاده کنم. من نمی‏توانم شوق و حرارت و احساسی که این جوان برای آمدن به ایران و شهادت در کناربرادران ایرانی خویش داشتند بیان کنم. اما همچنان که می‏دانید، نبرد در تهران، بیش از بیست‏وچهار ساعت به طول نینجامید، یا حتی کمتر از بیست‏وچهار ساعت، طاغوت گریخت و ملت پیروز شد. بنابراین فرصتی به دست نیامد که این رزمندگان، که ستاره‏های نبرد و بخصوص نبردهای چریکی هستند، به تهران بیایند و در کنار برادران ایرانی خود بجنگند.^«علی مرتضی^» یکی از آن کسانی بود که آنقدر شوق و رغبت برای آمدن به ایران داشت که حتی شب‏ها در مدرسه ما می‏خوابید. می‏ترسید که من بروم و او را با خود نبرم. او از جنوب لبنان آمده بود. از بیروت، از صحنه‏های جنگ کناره‏گیری کرده بود که مبادا او را جا بگذاریم، مبادا برویم و او را به همراه خود نبریم.به یاد دارم که در هفدهم شهریور ۱۳۵۷ هزاران نفر در تهران به شهادت رسیدند. در میان این شهدا جوانی بود که عکس او را در اروپا و امریکا منتشر کردند. این جوان مؤمن و پاک هدف گلوله قرار مکی‏گیرد و بر خاک می‏افتد و سپس همه نیروی خود را جمع می‏کند و دوباره بر پای می‏ایستد، تا نماز شهادت به جای آورد و بعد بمیرد. با آن خلوص و با آن پاکی و طهارت که بر پای ایستاده است و خون از بدنش جاری است و نماز بر زبانش می‏گذرد، در همین لحظه رگبار گلوله‏ای از طرف تانک‏ها به سوی او می‏وزد و او را بر خاک شهادت می‏اندازد، درحالی که نماز بر لبانش جاری بوده است.هنگامی که من این داستان را از شهید برای کادرهای سازمان ^«امل^» تشریح می‏کردم، ^«علی مرتضی^» به شدت گریه می‏کرد، مرتعش می‏شد و آرزو می‏کرد که چنین شهادتی نصیب او شود، تا آنجا که در آن روز منحوس توسط حزب کمونیست هدف گلوله قرار می‏گیرد و بر خاک می‏افتد. آنها که در اطراف بودند مشاهده کردند که ^«علی مرنتضی^» هنوز نیمه‏جانی داشت، بدن خود را به سمت قبله کرده و شروع می‏کند به نمازخواندن. می‏خواست مانند برادر شهید خود در هفدهم شهریور، آخرین لحظه حیات خود را با نماز شهادت به پایان برساند، ولی دشمن خونخوار به او اجازه نمی‏دهد. به او نزدیک می‏شوند و با یک رگبار گلوله کلاشینکوف از کمر او را به دونیم می‏کنند و با یک رگبار دیگر دست و شانه او را از بدن جدا می‏کنند و ^«محمدفتونی^» را که همچنان در خون می‏غلطید با یک رگبار دیگر به شهادت می‏رسانند.تصور کنید! چنین ستارگانی، با چنین ایمانی توسط چه افراد خبیثی و با چه دلایل موهنی باید کشته شوند؛ زیرا می‏خواستند تصویر امام‏خمینی را در مدرسه به دیوار بچسبانند. تمثال امام مشخص‏کننده خط مکتبی است و حزب کمونیست نمی‏پذیرد که این خط و خط این امام بزرگ، در لبنان و در نقاط دیگر منتشر گردد. پس باید دو جوان بزرگ این چنین به شهادت برسند. روز بعد بازار شهر صور اعتصاب کرد، کمونیست‏ها به تمام دکان‏ها و بازاری‏ها و تجّار اولتیماتوم دادند که اگر مغازه‏هایتان را ببندید آن را نفجر خواهیم کرد، سرمایه شما را خواهیم گرفت و تهدیدهای دیگر. اما مردم صور گفتند که با چنین جنایت‏ها که حتی یزید نکرده است، حاضر نیستیم به ساز شما برقصیم، هرچه می‏خواهید بکنید. شهر صور در اعتصابی عمیق فرو رفت که بزرگترین درجه تفرت مردم را به حزب کمونیست و افراد وابسته به آنها نشان می‏داد.^(۱)

 

جنایات مزدوران چپی در سوگ شهادت آیت‏الله سیدمحمدباقر صدر

شما می‏دانید که «آیت‏الله سیدمحمدباقر صدر» بزرگترین مرجع شیعیان عراق بود. کتاب‏هایش، مکتبش، نوشته‏هایش و طرز تفکرش در دنیا بی‏نظیر است. بهترین نویسندگان و متفکران عرب کسانی هستند که خود را پیرو مکتب او می‏دانند. مردی مکتبی، مؤمن. متّقی و بی‏نظیر که از انقلاب مقدس اسلامی ما طرفداری می‏کرد. مدت‏ها به زندان می‏افتد؛ زیرا از امام امت ما طرفداری کرده است. آیت‏الله سیدمحمدباقر صدر مرجع شیعیان عراق، پسر عموی امام موسی‏صدر رهر شیعیان لبنان است، شیعیان لبنان می‏بینند که رهبر آنها دزدیده شده است و مدت دوسال است که آیت‏الله سیدمحمدباقر صدر نیز به دست صدام سفّاک به شهادت می‏رسد. در یک شب هولناک، سیدمحمدباقر صدر و خواهر بلند پایه‏اش «بِنْتُ‏الْهُدی» را در زیر شکنجه شهید می‏کنند. در عرض یک‏ماه چند هزار تفر از رزمندگان و آزادیخواهان عراقی را به خاک و خون می‏کشانند و یک چنین جنایت‏هایی مرتکب می‏شوند.امام امت ما سه روز عزای عمومی اعلام کرد و شیعیان لبنان نیز به کوچه‏ها و خیابان‏ها ریختند و تظاهرات بزرگی را علیه صدام سفّاک به راه انداختند. نظاهرکنندگان از خیابان‏های بیروت می‏گذشتند، تا به کنار ساختمان بلندی که روزنامه «اَلْمُحَرَّر» در آنجا قرار دارد،‌رسیدند.(۲) مزدوران عراقی بر بالای این ساختمان بلند کیسه‏های شنی گذاشته و سنگر بسته بودند. هنگامی که مردم بی‏نوا و عزادار به سر و روی خود می‏زدند و از خیابان‏ها می‏گذشتند، آنان این مردم بی‏پناه و بی‏گناه را به رگبار گلوله بستند و عده زیادی را به خاک و خون کشاندند. رزمندگان «امل» به پیش آمده و از مردم می‏خواهند تا مدتی صبر کنند و صحنه معرکه را خالی نمایند. یک گروه ضربت از رزمندگن «امل»، به طور انتحاری به این ساختمان هفت طبقه حمله می‏کنند، در همان هجوم اول با قدرت آر. پی. جی دو طبقه یا سه طبقه از این ساختمان بلند را به آتش می‏کشند و به داخل هجوم می‏آورند. هفده نفر از مزدوران عراقی را می‏کشند و چهار نفر باقیمانده آنها را اسیر می‏کنند و در این نبرد یک شهید نیز تقدیم می‏دارند. این ضرب‏شست به ینروهای مزدور عراق، سبب می‏شود که صدام سفاک عصبانی شود، چون می‏بیند که سازمان «امل» مزدوران عرقی را در بیروت این چنین کشته است، ضرب‏شست نشان داده است، تصمیم به انتقام می‏گیرد
 

حمله به سفارتخانه ایران

روز بعد عراقی‏ها به سفارتخانه ایران در بیروت حمله می‏کنند. سفارتخانه ایران هیچ رابطه‏ای با سازمان «امل» ندارد. تنها رابطه‏ای که می‏توان برشمرد آن که، سازمان «امل» طرفدار خط مکتبی امام امت است و از انقلاب اسلامی ایران طرفداری می‏کند. ولی نبرد روز پیش شیعیان عرب و مزدوران عراق بود و با ایران رابطه‏ای نداشت. اما مزدوران عراقی سفارتخانه ایران را محاصره می‏کنند و مدت پنج ساعت سفارتخانه ایران را با خمپاره و موشک و اسلحه سبک و سنگین می‏کوبند و چندین میلیون لیره خسارت وارد می‏آورند. تمام اتاق‏ها را با آر. پی. جی به آتش می‏شکند. در آن روز تنها هشت ایرانی در سفارتخانه بودند. آنها با سرعت خود را به زیرزمین می‏سرانند،‌تا از خطر خمپاره‏ها و موشک‏های عراقی‏ها مصون بمانند. مسئول سفارت با همه نیروهای لبنان تلفنی صحبت می‏کند. از دولت لبنان، از دولت سوریه، از ژاندارمری، از ارتش، از پلیس، از مقاومت فلسطین، از همه سازمان‏های دیگر طلب کمک می‏کند. می‏گوید: «ما مسلح نیستیم، ما اسلحه نداریم، ما فقط هشت نفریم و اینان می‏خواهند ما را نابود کنند، به ما کمک کنید.» اما هیچ‏‏کس به کمک آنها نمی‏رود. زیرا همچنان که گفتم در آنجا می‏گویند جنگ بین عرب و عجم درگرفته است و هنگامی که بین عرب و عجمی نبرد درگرفته است، هیچ‏کس حقّی ندارد به عجمی کمک کند. قومیت عرب، مافوق این حرف‏ها است. آنجا که خط مکتبی وجود نداشته باشد، قومیت سیطره خواهد داشت.
دوباره سازمان «امل» مجبور می‏شود که وارد معرکه شود. با یک هجوم انتحاری به سفارتخانه عراق با پرتاب موشک و آر. پی. جی عده‏ای از عراقی‏های مزدور را به خاک می‏ریزند و خود را آماده می‏کنند که سفارتخانه عراق را به تسخیر در بیاورند. عراقی‏ها، هنگامی که مشاهده می‏کنند سفارتخانه آنها در خطر سقوط قرار گرفته است، سفارتخانه ایران را رها می‏کنند و به سراغ سفارتخانه عراق می‏روند و با رزمندگان «امل» به جنگ می‏پردازند و بدینوسیله هشت نفر از ایرانیان مقیم سفارتخانه ایران جان سالم به در می‏برند و از سفارتخانه خارج می‏شوند. بازهم دو نفر از کارکنان سفارت را هدف گلوله قرار می‏دهند و زخمی می‏کنند که بحمدالله زخمی‏ها سطحی بود.

 

حمله به بیمارستان الزهرا

عراقی‏ها در مقابل این شکست دوم (که دولت عراق نیز آن را برای خود شکستی به حساب می‏آورد؛ زیرا می‏خواست سفارتخانه ایران را تسخیر کند و ایرانیان را بکشد. اما در عوض عده زیادی از عراقی‏ها کشته شدند و سفارتخانه خود عراق مورد هجوم سازمان «امل» قرار گرفت)، روز بعد به «مُسْتَشْفی‏الزَّهْرا» (بیمارستان الزهرا) لبنان، که امام موسی‏صدر آن را تأسیس کرده است، حمله می‏کنند، با خمپاره و آر. پی. جی نیمی از بیمارستان را ویران می‏کنند و عده‏ای از محروحان را می‏کشند. بیمارستان محلی بی‏دفاع است، آنجا که محل جنگ و دعوا نیست. آنها می‏خواهند از شیعه انتقام بگیرند. حال که نمی‏توانند در خیابان بجنگند و در سفارتخانه مبارزه کنند، پس باید بیمارستان را با خمپاره ویران کنند. چند نفر در بیمارستان به شهادت می‏رسند. یکی از موشک‏هایی که به بیمارستان پرتاب می‏کنند در خانه همسایه‏ای به زمین می‏آید و پیرزن بی‏گناه را می‏کشد. این خونخوارها و مزدوران عراق خبائث را به درجه‏ای رسانده‏اند، که به بیمارستان حمله می‏کنند و بیماران را می‏کشد. شیعیان عصبانی می‏شوند و بسیج می‏گردند. روز بعد در شهر بیروت به همه پایگاه‏های کثیف حزب بعث و مزدوران عراقی حمله می‏کنند و همه پایگاه‏های آنان را به آتش می‏کشند همه آنها را از شهر می‏رانند.
برای شما گفتم، هنگامی که یک جوان شیعه، یا یک بعلبکی اسلحه به دست می‏گیرد و وارد خیابان می‏شود، هیچ‏کس نمی‏تواند در مقابل او مقاومت کند. شیعیان می‏ریزند و تمامی پایگاه‏های عراقی را نابود می‏کنند و آنها می‏گریزند. متأسفانه مقاوممت فلسطینی دخالت می‏کند و این پایگاه‏ها را از سازمان «امل» می‏گیرد و دوباره تقدیم حزب بعث و «جبهه‏التحریرالعربیه» می‏نماید!

جبهه بزرگ چپ علیه امل (تنها مدافع انقلاب اسلامی)

در مقابل این شکست که بازهم شکست بزرگی برای عراق و مزدوران عراقی است،‌ دولت عراق با هواپیماهای خود تعداد زیادی کماندو و نیروهای نظامی وارد بیروت می‏کند و همه نیروهای خود را از شمال و جنوب لبنان به سمت بیروت گسیل می‏دارد. علاوه بر آن با همه سازمان‏های چپی و کمونیستی لبنان متحد می‏شود و جبهه‏ای بزرگ تشکیل می‏دهد. همه فلسطینی‏ها و لبنانی‏های چپ و مزدوران عراق متحد می‏شوند، تا سازمان ^«امل^» را نابود کنند. جبهه‏ای بزرگ، علیه سازمان ^«امل^». از طرف دیگر هنگامی که صدام‏حسین متوجه می‏شود که نیروهای مکتبی و مؤمن، بر مزدوران او در لبنان مسلط شده‏اند،‌ تصمیم می‏گیرد که با ضرب پول دست‏راستی‏ها را بخرد، لذا پنج میلیون دلار به ^«کمیل‏شمعون^» رشوه می‏دهد. ^«کمیل شمعون^» نوکر اسرائیل است. نوکر امریکاست، ^«کمیل شمعون^» رهبر حزب ^«اَحرار^» از احزاب دست‏راستی لبنان و از همکاران فالانژیست‏های معروف لبنان است. ^«کمیل‏شمعون^» راه مزدوران عراقی را از طرابلس به سوی بیروت باز می‏کند، تا نیروهای عراقی در بیروت متمرکز شوند. نیروهای دیگری که در ^«حاصِبیّا^» و جنوب لبنان داشتند نیز به بیروت می‏آورند و بعد با تمام احزاب چپ لبنان متحد می‏شوند.حزب کمونیست، حزب ^«عمل شیوعی^» که باز شعبه‏ای از حزب کمونیست لبنان است، ^«جبهه شعبیه^»، ^«جیهه دیمقراطیه^» مارکسیست‏های دیگر و حتی یک جناح از مقاومت فلسطین فتح، کسانی که پشتیبانان ^«ابوصالح^» و کمونیست‏ها بودند، با آنها متحد می‏شوند و جبهه وسیعی را علیه شیعیان و سازمان ^«امل^» به وجود می‏آورند. در یک یورش بزرگ به شیعیان، ۷۵ نفر از رزمندگان شیعه به خاک و خون خویش می‏غلطند که در میان آنها هشت نفر به شهادت می‏رسند و بقیه آنها معلول و مجروح می‏شوند.نبرد سختی درمی‏گیرد.. در مقابل هر رزمنده شیعه، حدود پنجاه رزمنده چپی از گروه‏های فلسطینی و لبنانی متمرکز شده بودند. یکی از این رزمندگان را در تهران ملاقات کردم. می‏گفت با شکم گرسنه، با پای برهنه، بدون گلوله، آنچنان انتحاری در مقابل نیروهای چپ ایستاده بودند و می‏جنگیدند و حماسه خلق می‏کردند که هیچ‏کس نمی‏تواند تصور کند. می‏جنگیدند تا اجازه ندهند این مزدوران وارد مناطق شیعه بشوند. در این روز سخت زن‏ها و بچه‏ها نیز وارد معرکه می‏شونند. با چوب و چماق و سنگ و کلوخ و گلدان، از پائین و بالا،‌ بر سر احزاب می‏کوبند. احزاب با اسلحه سبک و سنگین تا نزدیک مناطق شیعه‏نشین پیش می‏آیند، ولی نمی‏توانند وارد مناطق شیعه‏نشین شوند. آنگاه به منطقه ^«برج‏البراجنه^» و ^«صبرا^» می‏روند که اردوگاه‏های فلسطینی است و از آنجا با خمپاره مناطق شیعه‏نشین را زیر آتش نیروهای سوری، نیروهای ^«پاسدار صلح^» وارد بیروت می‏شوند و بین نیروهای سازمان ^«امل^» و نیروهای چپ حایلی به وجود می‏آورند تا چنگ متوقف شود.پس از آن، ترور و کشتار همچنان ادامه پیدا می‏کند. روزی نیست که چهار نفر، پنج نفر، هجده نفر، دوازده نفر، به دست تروریست‏های عراقی کشته نشوند. همین امروز چهلم دو شهید ایرانی بود، به نام محمدحسین شریف و محمدرضا رمضان‏خانی که از مؤسسان انجمن اسلامی داشنجویان در لبنان به شمار می‏رفتند.^(۱) محمدحسین شریف مؤسس انجمن اسلامی لبنان بود و از بهترین فعالان و کسی بود که از نظر فکری و ایدئولوژی واقعاً بی‏نظیر بود. اینان هنگامی که از دانشگاه خارج می‏شوند، عده‏ای موتورسوار عراقی آنها را محاصره می‏کنند و ترور می‏نمایند. سه روز پیش ^«شیخ علی‏بدرالدین^» نماینده امام‏موسی‏صدر در یکی از شش نفر به شهادت رسیدند و چند روز قبل از آن هجده نفر.

شهادت علی موسوی

یکی از رزمندگانی که به شهادت رسید به نام ^«علی موسوی^» از رزمندگان معروفی بود که درجه‏دار ارتش بود. هنگامی داخلی لبنان مشتعل شد، این جوان شیعه در داخل یکی از پادگان‏های بیروت در میان مسیحیان پاسداری می‏داد. رایو و تلویزیون خبری را منتشر می‏کند که مثلاً سیصد شیعه را سر بریده‏اند،^(۲) افسران مسیحی که در آنجا بودند ابراز شادمانی می‏کنند، کف می‏زنند، هورا می‏کشند، ^«علی موسوی^» شجاع نمی‏تواند تحمل کند. کلاشینکف (یا مسلسل) خود را برمی‏دارد و با یک رگبار چهل نفر از این افسران را برخاک می‏ریزد و می‏گریزد. امام موسی‏صدر او را به ^«شام^» برد و در ^«زینبیه شام» حجره‏ای به او داد. او نیز ریش بلندی گذاشت و حالت طلبه به خود گرفت و دو سالی در آنجا زندگی کرد. بعد دوباره به بیروت بازگشت و در منطقه ^«شیاح^»، در منطقه شیعیان سازمان انتحاری به وجود آورد و در نبردهای سخت علیه دشمن می‏جنگید. ^«علی موسوی^» نیز توسط همین تروریست‏ها به شهادت رسید، که چه فاجعه بزرگی بود!

 

قهرمان بازی با مرگ

یکی از بهترین رزمندگانی که به شهادت رسید و هرگز نمی‏توانم از اسمش بگذرم، جوانی است که مدت چهار سال در مدرسه ما، در شهر صور مکانیکی می‏کرد. این جوان از نظر هوش، استعداد و رزمندگی بی‏نظیر بود، در مقابل اسرائیل بازی معروفی می‏کرد که به «بازی مرگ» شهرت دارد. این بازی این چنین است که بر تپه معروفی به نام «رُبِّ‏ثلاثین» که پانصدمتر با اسرائیل و سنگرهای اسرائیل که با بهترین توپ‏ها و خمپاره‏ها و وسایل مجهز هستند، فاصله دارد. اسرائیل دارای دستگاه‏های الکترونیکی است که به محض آنکه کسی به سوی آنها آتش می‏کند در عرض چند ثانیه موضع آتش را کشه و معین می‏کند و توپخانه، یا خمپاره خود را فوراً بر روی محل آتش تنظیم می‏کند. در عرض مدتی اندک توپی بر روی آن هدف فرود می‏آید و آن را متلاشی می‏کند. خود من شخصاً شاهد بوده‏ام که به چه دقتی، در فاصله بسیار کوتاهی، کمتر از ده ثانیه، این هدف را مورد اصابت قرار می‏دادند.
این جوان، به نام «حسین‏عَوّاد» از یکی از خانواده‏های بزرگ بعلبک و بهترین مکانیک و رزمنده بود. یک وانت داشت که بر بالای آن یک دوشکامثل کالیبر ۵۰ نصب شده و یک رزمنده نیز در پشت آن قرار گرفته بود. اینها در مقابل اسرائیل قرا می‏گرفتند و سنگر اسرائیل را با دوشکا به زیر آتش خویش می‏گرفتند. به محض آنکه اسرائیل با دستگاه‏های الکترونیکی خود محل آتش را معین می‏کرد و خمپاره آنها با توپ آنها آتش می‏شد، «حسین عواد» ماشین را به حرکت درمی‏آورد و هنوز به بیست متر آن طرف‏تر نمی‏رسید که گلوله بر محل سابق ماشین فرود می‏آمد و منفجر می‏شد. در این موقع «حسین عواد» به سی یا چهل متر آن طرف‏تر رسیده بود. او از محل جدید نیز رگبار گلوله به سوی سنگر سرازیر می‏کرد و اسرائیل محل جدید را نیز شناسایی می‏نمود و گلوله جدید شلیک می‏شد، «حسین عواد» مجدداً زیگزاک به نقطه ‌دیگری می‏شتافت. او ساعت‏های متوالی در مقابل اسرائیل ان چنین می‏جنگید. این را «نبرد مرگ» می‏گفتند؛ «بازی با مرگ». اگر کسی لحظه‏ای تأخیر می‏کرد، یا در محاسبات خود خطا می‏نمود، مسلماً کشته می‏شد. اسرائیل تصور می‏کرد که صدها نفر در اینجا جمع شده‏اند و علیه او می‏جنگند، درحالی که فقط دو نفر بودند و قهرمان آن «حسین عواد» بود، چنین جوانی با چنین شجاعتی. در سخت‏ترین نبردها که خود می‏خواستم یکّه و تنها به جایی بروم تنها کسی را که با خود می‏بردم «حسین عواد» بود، که از نظر نبرد، از نظر هوش، از نظر فداکاری بی‏نظیر بود. این ستاره جنگ‏های چریکی، این قهرمان مبارزه علیه اسرائیل در همین ماه گذشته، در همان روز مخوف، در شهر بیروت توسط تروریست‏های عراقی به شهادت رسید. جوانی که باید قدس را آزاد کند، جوانی که باید علیه اسرائیل بجنگد، این چنین توسط این مزدوران به شهادت می‏رسد.
به هرحال اعمال مزدوران عراق همچنان ادامه پیدا می‏کند و نتیجه آن جز به نفع فالانژها و اسرائیل نیست. این مزدوران هیچ حرکتی علیه اسرائیل ندرند، بلکه بهترین رزمندگان شیعی را که ضداسرائیل هستند ترور می‏کنند و این خود بزرگترین دلیل وابستگی آنها است

 

انقلاب اسلامی ایران؛ پل پیروزی لبنان و فلسطین

می‏خواهم بگویم شیعیان لبنان، هیچ پناهگاهی جز ایران ندارند. از پیرزنی که شوهر و فرزندش به شهادت رسیده بودند و خانه‏اش ویران شده بود، می‏پرند: «چه می‏خواهی؟» می‏گوید: «از خدای بزرگ می‏طلبم که انقلاب ایران را پیروز کند؛ زیرا می‏دانم که اگر انقلاب ایران پیروز شود، ما نیز نجات پیدا خواهیم کرد». اگر انقلاب ایران خدای ناکرده به شکست بینجامد همه ما نابود خواهیم شد، هیچ فایده‏ای برای لبنانی و فلسطینی ندارد. به همین جهت است که به عده زیادی از جوانان که یه من رجوع می‏کنند تا برای مبارزه به لینان بروند صراحتاً می‏گویم، اگر می‏خواهند لبنان و فلسطنی پیروز شود باید از انقلاب مقدس ایران پاسداری کنند، باید در کردستان بجنگند، باید در خوزستان مبارزه کنند، باید انقلاب ما را علیه عراق و علیه توطئه‏گران پاسداری نمایند.

 

بی ‏توجهی به شیعیان لبنان

درحال حاضر بزرگترین نبردها در شهر بیروت و نقاط دیگر در جریان است. همه روزه عده‏ای از جوانان ما به شهادت می‏رسند. تنها و تنها سازمان مکتبی که در لبنان وجود دارد و از ایران دقاع می‏کند، از انقلاب مقدس ما طرفداری می‏کند، سازمان «امل» است. بهتر بگویم سازمانی که در همه دنیا دارای خط مکتبی است –آن نوع خط مکتبی که در ایران وجود دارد- و تا آخرین قطره خون خود حاضر است به خاطر این انقلاب بجنگد و مبارزه کند، سازمان «امل» است. ولی متإسفانه می‏بینیم گاهی عده‏ای نمی‏خواهند این سازمان شناخته شود، ابا دارند که از شیعیان لبنان دفاع کنند. چند روز پیش{سال۱۳۵۹} نهضت‏های انقلابی دنیا برای روز مقدس قدس به ایران آمدند و یکبار نیز به مجلس شورای اسلامی رفتند و در آنجا سخن گفتند. از همه سازمان‏ها دعوت شده بود جز سازمان «امل» و این بزرگترین ظلم است. من مطمئنم کسانی که دعوت‏کننده بودند، اگر «امل» را نیز دعوت کرده بودند برای آنها افتخار و شرف بود؛ زیرا تنها سازمانی است که در مقابل اسرائیل و در مقابل عراق و در مقابل دشمن همه روزه شهید می‏دهد و اعضایش کسانی هستند که به شهادت و ایمان خویش افتخار می‏کنند. با دعوت از «امل» هیچ گلی بر سر آنها نمی‏زدند، بلکه گلی بر سر خودشان زده می‏شد.ضدانقلابیون علیه «امل» کتاب‏ها نوشتند، پوسترها چاپ کرده‏اند، چپ و راست برای کوبیدن سازمان «امل» می‏کوشند. همان کسانی که در ایران ما، افراد مکتبی ما را می‏کوبند، همان کسان خط مکتبی «امل» را در لبنان می‏کوبند. همچنان که امام امت ما فرمود، تنها و تنها در سایه ایدئولوژی اسلام و خط مکتبی است که می‏توان اسرائیل را نابود کرد و قدس را آزاد ساخت. سازمان «امل» مفتخر است که در کمال فقر و محرومیت شهید می‏دهد، فداکاری می‏کند و فقط به ایمان خود و خط مکتبی خود تکیه می‏کند و به مبارزه ادامه می‏دهد و حاضر است بازهم بجنگد تا هر چه زودتر انقلاب اسلامی ایران به پیروزی برسد.همچنان که برای شما شرح دادم، دولت عراق سعی می‏کند که برخوردهای خود را با ایران، به صورت یک مبارزه قومی درآورد و بگوید که عرب علیه عجم به مبارزه دست زده است. حتی می‏بینید که سازمان‏های انقلابی منطقه نیز جرأت نمی‏کنند که از انقلابیون ایران و حتی از انقلاب اسلامی ما دفاع کنند و سکوت می‏کنند؛ زیرا فکر عربی بیش از پیش در آنجا سیطره دارد. تنها گروهی که به دنبال خط مکتبی ما و اتقلاب مقدس اسلامی ما وارد مبارزه می‎‏شود سازمان «امل» است.مدتی پیش، در عرض یک هفته{سال۱۳۵۹} سه گروه از جوانان شیعه، سه هواپیما را ربودند. یکی از آنها جوانی بود از جنوب لبنان، که بر فراز بغداد هواپیمایی را ربود. او می‏خواست هواپیما را به ایران بیاورد، ولی دولت ایران نپذیرفت تا او وارد تهران شود. این جوان مجبور شد که هواپیما را به بیروت بازگرداند. هنگامی که هواپیما در فرودگاه بیروت بر زمین تشست، شرکت هواپیمایی با او وارد صحبت شد تا شرایط تحویل هواپمیا را تعیین کنند. شما می‏دانید، کسی که هواپیمایی را برباید برای ابد محکوم به زندان است. این جوان می‏توانست شرایطی بگذارد تا بگریزد و به کشورهای دیگری برود. اما گفت می‏خواهد به زندان برود ولی به شرط آنکه همه خبرنگاران را در کنار هواپیما جمع کنند تا او بتواند حرف‏های خود را برای دنبا با آزدی اعلام کند. شرکت هواپیمایی و دولت لبنان نیز تقبل کردند و خبرنگاران جمع شدند. این جوان شیعه فقط چند مطلب بیانت داشت.مطلب اول او، دفاع از انقلاب مقدس اسلامی ایران بود. تصور کنید جوان شیعه‏ای را از سازمان «امل»، که رهبرش را دزدیده‏اند، خاکش هم‏اکنون مورد تجاوز اسرائیل است. از جنوب لبنان، که چهارصدهزار جمعیت دارد دارد، بیش از سیصدهزار آواره هستند، نیمی از جنوب لبنان بکلی ویران شده است، هیچ‏یک از آنان نمی‏توانند در جنوب زندگی کنند. سرنوشت او، مملکت او، رهبری او، سازمان او، همه و همه در خطرند، اما اولین مطلبی را که بیان می‏کند و اولین و بزرگترین آرزوی اوست پیروزی انقلاب اسلامی ایران است.
مطلب دومی که ارائه می‏دهد، نجات و آزادی امام موسی‏صدر رهبر شیعیان لبنان است.
یعنی می‏بینید برای این جوانان در لبنان،‌ انقلاب مقدس ما بیش از هر حقیقتی ارزش و اهمیت دارد. آنها خوب می‏دانند که اگر ابن انقلاب به پیروزی برسد، آنها نیز پیروز خواهند شد. به همین سبب همه وجود خود را، همه حیات و هستی خود را در اختیار انقلاب اسلامی ما قرار داده‏اند. اما حتی همین خبری را که هم‏اکنون ذکر کردم –که هواپیمایی را ربودند و این جوان برای ابد به زندان رفت، تا ندای پیروزی انقلاب ایران را در دنیا طنین‏انداز کند- متأسفانه در اخبار جهانی و در دستگاه‏های خبری ما منعکس نگردید. جای تأسف است! باید مردم بدانند که شیعیان لبنان در دنیا هیچ پناهگاهی جز ایران ندارند. مسیحیان به ا مریکا و اسرائیل و غرب وابسته‏اند. برادران سنی ما دارای پشتیبانان زیادی در منطقه و کشورهای عربی هستند. شیعیان تنها کسانی هستند که می‏توانند به ایران تکیه کنند. زمان طاغوت آنها را به شدت کوبیده‏اند؛ زیرا شاه طاغوتی هم‏دست فالانژیست‏ها و «کمیل شمعون» بود. با شیعیان مبارزه می‏کرد، شیعیان را می‏کوبید، آنها را نابود می‏نمود. اکنون که طاغوت سرنگون شده است و انقلاب اسلامی ما به پیروزی رسیده است، آنها انتظار دارند که این انقلاب مقدس یه آنها کمک کند.

 

شش نفر با یک تفنگ

می‏خواهم سخن خود را با ذکر خاطرات بعضی از جوانان ایرانی (به همراه شهید باقری افشردی) که در ماه اخیر به جنوب لبنان رفته و مشاهدات خود را در روزنامه‏های ایرانی منتشر کردند ختم کنم. این خاطره از جنوب لبنان در نزدیکی مرز اسرائیل است. روستایی است به نام «جُمیْجَمِه» که پانصدمتر با مرز اسرائیل فاصله دارد. هنگامی که این جوانان وارد روستا مس‏شوند،‌ تقریباً غروب شده بود. رزمندگان «امل» در این ده به آنها می‏گویند، که بازگشت شما در شب خطرناک است. بهتر است در ده بمانید؛ زیرا در جاده‏ها کمین می‏کنند و احتمالاً شما را می‏کشند. آنها نیز تصمیم می‏گیرند که شب را در آن ده یمانند. به خانه‏ای در وسط روستا می‏روند و همه مردم روستا، کوچک و بزرگ، دور آنها جمع می‏شوند. عده‏ای گریه و ناله می‏کردند و مشکلات خود را بازگو می‏نمودند. در همان روز، چهار نفر از رزمندگان «امل» در همان منطظقه به دست اسرائیلی‏ها به شهادت رسیده بودند. بنابراین خانواده‏های آنها پجّه می‏کردند، صحبت می‏کردند، صحبت‏های مختلف. خبرنگار یکی از روزنامه‏ها، از پیرزنی که گریه می‏کرد، چون فرزندش شهید شده بود و هیچ چیز نداشت، می‏پرسد: «تو از امام امت ما چه انتظاری داری؟» او دست به دعا برمی‏دارد و می‏گوید: «فقط از خدا می‏خواهم که او را سلامت بدارد.» نه تقاضای پول می‏کند،‌ نه کمک، نه اسلحه، نه رزمنده، نه چیز دیگری، فقط سلامت امام را می‏خواهد.
هلی‏کوپترهای اسرائیل بر بالای روستا به حرکت درمی‏آیند؛ زیرا حتماً جاسوس‏هایی خبر داده بودند که ایرانیان وارد روستا شده‏اند. تمام مردان ده تصمیم می‏گیرند که تمام شب از روستا حراست کنند. به سنگرها می‏روند. این خبرنگار (از روزنامه جمهوری اسلامی) به سنگرها می‏رود تا سنگرها را بازدید کند و ببیند که آنان چگونه می‏جنگند. او به سنگری در مقابل مرز اسرائیل می‏رود و می‏بیند فقط یکی از جوانان کلاشینکف دارد و حدود پنج شش نفر دیگر از مردان جوان تا پیر، بدون اسلحه ایستاده‏اند، بدون اسلحه! این ایرانی از آنها می‏پرسد: «آخر بدون اسلحه، دست‏خالی چگونه می‏خواهید با اسرائیل بجنگید؟» می‏گوید: «چه کنیم؟ نداریم! فقط همین یک قبضه اسلحه را داریم. به علاوه منتظریم که اگر این جوان به شهادت رسید، نفر دوم اسلحه را بردارد و بجنگد و نفر سوم تا هفتم.» مردان ده می‏گویند: «بخصوص ما به این سنگرها آمده‏ایم که اگر اسرائیل حمله کرئد،‌ اول ما را بکشد و از روی نعش ما بگذرد و بعد به سراغ خانواده‏ها و زن‏های ما برود. ترجیح می‏دهیم که در آن لحظات زنده نیاشیم. بنابراین با اسلحه و بدون اسلحه به سنگرهای مبارزه می‏رویم.» این جوانان ایرانی مرتعش می‏شوند، که چگونه این شیعیان در چنین محیط خطرناک و در مقابل اسرائیل جبار بدون سلاح کافی، با ابتدایی‏ترین امکانات، مقاومت می‏کنند و می‏جنگند و نمی‏گریزند.فرمانده،‌ صبح روز بعد به ایرانی‏ها می‏گوید: «شما هرچه زودتر حرکت کنید؛ زیرا حیات شما در خطر است. اسرائیل می‏داند که شما اینجا هستید.» آنها پس از نماز صبح فوراً سوار ماشین خود شده و از روستا خارج می‏شوند، ولی در همان لحظاتی که از روستا خارج می‏شدند،‌ آتشبار سنگین اسرائیل روستا را در زیر آتش توپخانه خود می‏کوبد و خانه‏ای را که در آن بیتوته کرده بودند به زیر آتش می‏گیرند، چون جاسوس‏ها خبر برده بودند. لذا فوراً اسرائیل این خانه‏ها را فرو می‏کوبد. خوشبختانه ایرانی‏ها خارج شده بودند و به سلامت می‏گریزند. اما ندانستند و کسی هم نمی‏داند که چند نفر از آن بینوایان کشته شده‏اند و چه خساراتی به خانه آنها وارد شد، فقط به علت اینکه آنان ایرانی‏ها را در خانه خود جای دادند.
این ظلم‏ها و این جنایت‏ها در آنجا عادی است، خانواده‏هایی هستند که جوانان خود را از دست می‏دهند، خانه آنها ویران می‏شود و هیچ‏کس نیست که به درد آنها برسد، هیچ‏کس. تنها دولت شیعه‏ای که در عالم وجود دارد ایران است، که متأسفانه ایران هم تاکنون آنچنان توجهی به آنها نکرده است. ولی سرنوشت آنان با انقلاب ایران گره خورده است.
سرنوشت محرومان و مستضعفان دنیا وابسته به انقلاب اسلامی ایران است. اگر انقلاب اسلامی مابه پیروزی نهایی برسد، آینده‏ای روشن در انتظارشان خواهد بود و اگر خدای ناکرده به سقوط بینجامد، همه نابود خواهند شد. نه تنها لبنان و فلسطین، بلکه بیشتر کشورهای آفریقایی و مبارزان دیگری که در سرتاسر دنیا علیه طاغوت‏ها مبارزه می‏کنند و چشم انتظار به انقلاب مقدس اسلامی ما دوخته‏اند.
ما از روح پاک شهدا طلب همت می‏کنیم تا افتخار داشته باشیم که راه آنها را ادامه دهیم و طاغوت‏ها را به زیر بکشانیم.
خدایا! شیعیان لبنان برای قرن‏های دراز، دچار ظلم و ستم و قربانی جنایت‏ها و قتل‏عام‏ها بوده و در ذلت و بدبختی زندگی می‏کردند. جنایات بنی‏امیه، جنایات بنی‏عباس، قتل‏عام‏های عثمانی و سرانجام دوران ظلمت استعمار غرب و سیطره شوم و صهیونیسم در منطقه و تجاوز به سرزمین مسلمانان و بمب‏باران‏ها و قتل‏ها و جنایت‏ها و ذلت‏ها….
خدایا! ترا شکر می‏کنم که شیعیان را به سلاح شهادت مجهز کرید، تا علیه طاغوت‏ها و ستم‏گران و تجاوزکاران قیام کنند و با خون سرخ خود، ذلت هزار ساله را از دامان تشیّع پاک کنند و اززش و اهمیت شهادت را در معرکه حیات بفهمند، با ایمانی خدایی و اراده‏ای آهنین خود را از لجنزار اسارت جسدی و روحی نجات بخشند، علی‏وار زندگی کنند و در راه سرخ حسین(ع) قدم بگذارند و شرف و افتخار راستین تشیّع را، که قرن‏ها دستخوش تطاول ستم‏گران بود، دوباره کسب کنند.
خدایا! خود را به تو می‏سپاریم تا در میان توفان‏ها، از میان گرداب‏های خطر ما را راهنمایی کنی، با نور ایمان قلب‏های ما را روشن نمایی، با آتش عشق، خودخواهی‏ها و ناپاکی‏های وجود ما را بسوزانی.
خدایا! از تو می‏خواهیم که طبع ما را آنقدر بلند کنی که در برابر هیچ‏چیز جز خدا تسلیم نشویم. دنیا ما را نفریبد، خودخواهی‏ها ما را کور نکند، سیاهی گناه و فساد و تهمت و دروغ و غیبت، قلب‏های ما را تیره و تار ننماید.خدایا! به ما آنقدر ظرفیت ده که در برابر پیروزی‏ها سرمست و مغرور نشویم و کوچکی و بیچارگی خویش را فراموش نکنیم و در برابر شکست‏ها و مصیبت‏ها خود را نبازیم و در تاریکترینم لحظات کشنده حیات، امید خود را به تو از دست ندهیم.
خدایا! به ما آنقدر قدرت ده تا بر نفس سرکش خود غلبه کنیم، آنقدر بینش ده تا طاغوت درون خود را بشناسیم و سرسختانه علیه آن مبارزه نمائیم.
خدایا! آنقدر به ما بی‏نیازی ده تا به دنبال منفعت خویش نباشیم و گدامنشانه نخواهیم از این انقلاب مقادس چیزی به سود شخص خویش برداشت کنیم، به ما آنقدر سخاوت ده تا همه چیز خود را، حتی حیات و هستی خویش را، در راه این رسالت بزرگ فدا کنیم.
خدایا! پس از ۱۵۰۰ سال اسلام راستین را پیروز کردی و رسالتی بزرگ و سنگین را بر دوش‏های ضعیف ما گذاشتی، محرومان و مستضعفان دنیا را امیدوار کردی، کاخ ظلم و ستم را ویران نمودی و بزرگترین طاغوت‏ها را به زیر کشیدی. اکنون بر ما رحمت کن که با تکیه بر ایمان و فداکاری از این انقلاب مقدس پاسداری کنیم و در برابر شهدای خونین‏کفن که از ورای آسمان‏ها همچنان نگرانند شرمنده نشویم و در برابر قلب‏های مضطرب و چشم‏های منتظر و امیدهایی که بر دل‏های شکسته و پژمرده محرومان دنیا شکفته شده است سرافکنده نگردیم.
خدایا! به ما فرصت ده تا در این معرکه مرگ و زندگی، در زمره شهدای کربلا درآییم و در نبرد حق و باطل علی‏وار بجنگیم و در راه پاسداری از انقلاب تا آخرین قطره خون خود فداکاری کنیم.
از خدای بزرگ می‏طلبم که این ابرقدرت‏ها، صهیونیست‏ها و این کسانی که دنیا را به خاک و خون کشیده‏اند، همه را نابود گرداند!
از خدای بزرگ می‏طلبم که به همه ما امکان دهد تا برای پاسداری از این انقلاب مقدس تا آخرین قطره خون خویش بکوشیم!
من از خدای بزرگ می‏خواهم که رزمندگان «امل» و همه مسلمانان را در مقابل فالانژیست‏ها و در مقابل اسرائیل و در مقابل مزدوران عراق محافظت کرده و پیروز گرداند!
من از خدای بزرگ می‏طلبم که امام موسی‏صدر، رهبر عالی‏قدر شیعیان لبنان را به سلامت بازگرداند!
من از خدای بزرگ می‏طلبم که صدام سفاک و رژیم فاسد او را واژگون نماید!
من از خدای بزرگ می‏طلبم منافقینی را که در داخل کشور ما توطئه و آتش‏افروزی می‏کنند رسوا بسازد!
من از خدای بزرگ می‏طلبم که به امام امت ما، این بزرگ رهبر مسلمانان و مستضعفان جهان سلامتی و بقای عمر، تا ظهور حضرت مهدی(ع) عطا فرماید.
وَالسَّلامُ‏عَلَیْکُم‏ و رَحْمَهُ‏اللهِ و بَرَکاتُه
 

 

بسم الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

اَلَّذینَ آمَنوا وَهاجَروا وَجاهَدوا فی‏سَبیلِ‏اللهِ بِاَمْوالِهِم وَاَنْفُسِهِم اَعْظَمُ دَرَجَهٌ عِنْدَاللهِ وَاولئِکَ هُمُ‏الْفائِزونَ
(سوره توبه، آیه۲۰)

خدایا! یا یک دنیا آرزو قدم به این سرزمین گذاشتم، با آرزوهای پاک، آروزهایی مقدس، آرزوهای خدایی که هیچ رنگی از خودخواهی و کوته‏نظری نداشت.
آرزو داشتم که در راه انقلاب فلسطین جانفشانی کنم و جان خود را وثیقه آزادی فلسطین قرار دهم.
آرزو داشتم که با پای پیاده، به قدس سفر کنم و آنجا خدای بزرگ را سجده کرده و از لطف و رحمتش سپاسگزاری کنم.
آرزو داشتم که در راه عدل و عدالت مبارزه کنم و یار و یاور محرومان و بینوایان و دل‏شکستگان باشم.
آرزو داشتم که پرچم علی(ع) را بر فرق زمین بکوبم، پرده‏های چرکین و سیاه تهمت و حسد و حقد و دروغ و کینه و تزویر را –که ستم‏گران تاریخ بر روی علی(ع) کشیده‏اند- پاره کنم و وجود پاک و درخشانش را با افتخار و عشق به تشنگان حقیقت و عدالت بنمایانم و انسانیت را در راه کمال، به دور شمع وجودش جمع کنم و در برخورد با مشکلات سخت و طاقت‏فرسا، در حیاتی که سراسرش امتحان و غم و درد و مصیبت است از اراده بلندش طلب همت نمایم و در روز قیامت، آنجا که دستم از همه چیز کوتاه است. برای اثبات صدق و عشق وایمان خود، علی(ع) را به درگاه خدا به شفاعت آورم.
آرزو داشتم که در معرکه‏های سخت و توفان‏زای حوادث، در نبرد مرگ و زندگی بین حق و باطل، پرچم خونین حسین(ع) را به دوش کشم و با فداکاری هستی خود، یک حلقه به زنجیر دراز شهدای راه حق بیفزایم و انسانیت را یک قدم به کمال نزدیک‏تر کنم.
آرزو داشتم که مدینه فاضله‏ای به وجود آورم، که در آن عدالت سایه افکند، چشمه عشق و محبت، سرزمین سینه‏های پاک انسان‏ها را آبیاری کند، حقد، حسد، تهمت، بدی، کفر، جهل و ظلم از آن رخت بربندد، یتیمی با چشم اشک‏آلود به خواب فرو نرود، ناله دردمندی در نیمه‏های شب، سکوت ظلمت را نشکافد و آه سوزانی از سر ناامیدی به آسمان نرود.آرزو داشتم که تجلی صفات خدایی را در همه‏جا و همه‏کس ببینم، جمال، جلال، کمال، علم، خلاقیت، عشق، محبت، اخلاص و انسانیت را مدار زندگی بیابم.
آرزو داشتم که شمع باشم و سرتا به پا بسوزم و ظلمت را محبور به فرار کنم و به کفر و جهل و ظلم اجازه ندهم که بر دنیا سیطره یابند.
آرزو داشتم…!
چه آرزوهای دور و دراز! چه آرزوهای طلایی! که احساس می‏کنم همه‏اش خاک شده است، اکنون ناامید و دل‏شکسته، دست از آرزو برداشته‏ام و تسلیم قضا و قدر شده‏ام.
فقیر و بی‏نوا دل بر مرگ نهاده‏ام و فهمیده‏ام که در خلال این تاریخ دراز و پردرد، من نیز بهتر و بلندپایه‏تر از آنها نیستم و نباید ادعاهای گزاف در سر بپرورم و نباید انتظارهای بی‏جا داشته باشم.
اکنون حیات آنقدر در نظرم پست شدهاست که به خاطر جان خود یا هستی همه دنیا حاضر نیستم حقی را زیر پا بگذارم، یا دانه‏ای را به زور از موری بستانم و یا در ادای کلمه حق، از مرگ یا چیزی و یا کسی وحشت کنم، بلکه دست از جان شسته، خود به پیشواز حوادث آمده‏ام، و همه هستی خود را خالصانه نقدیم کرده‏ام.
من با ایمان به انقلاب قدم به این راه گذاشته‏ام و همه روزه در معرض مرگ و نیستی قرار گرفته‏ام، ولی براساس ایمان به هدف و آزادی فلسطین از مرگ نهراسیده‏ام و همه خطرات را با آغوش باز استقبال کرده‏ام. امروز ایمان من به این انقلابیون از بین رفته است، قلبم راضی نیست. قناعتی ندارم، خصوصیات انقلابی را در اینان نمی‏یابم و فکر نمی‏کنم که اینان قصد آزاد آزاد کردن فلسطین را داشته باشند.
هرچه سعی می‏کنم که خود را راضی نمایم و قلبم را قانع کنم که مقاومت فلسطینی همان شعله مقدس است که برای آزادی انسان‏ها باید نگاهش داشت و با قلب و جان و روح خود باید از آن محافظت کرد، متأسفانه قادر نمی‏شوم خود را راضی کنم، یا اقلاً خود را فریب دهم و همچنان در تخیلات شیرین انقلابی سیر کنم و شربت شیرین شهادت را آرزو نمایم.
در مقابل می‏بینم که اینان با زور می‏خواهند مرا راضی کنند و به قلبم قناعت بپاشند و روح آشفته‏ام را تسکین دهند، ولی قادر نیستند؛ زیرا ارضای قلبی و ایمان زائیده زور نیست…
در عین حال نه می‏توانم خود را گول بزنم و نه ناراحتی قلبی خود را کتمان کنم… به من ایراد می‏گیرند که چگونه جرأت می‏کنی در مقابل مقاومت بایستی و رضایت صددرصد خود را اظهار نکنی؟ چگونه جرأت می‏کنی در سرزمین مقاومت زندگی کنی و ایمان به راهشان نداشته باشی و هنوز زنده باشی؟ ایرادکنندگان دوستان مصلحی هستند که تنها حقایق موجود را گوشزد می‏کنند… ولی من، منی که به حیات خود انقلاب را خریده‏ام و همیشه حیات خود را در کف دست تقدیم داشته‏ام دیگر نمی‏ترسم که زورگویی حیات مرا بستاند، کسی نمی‏تواند با ترس از مرگ مرا به زانو درآورد و راه غلطی را بر من تحمیل کند. انقلاب مرا آزاد کرده است و آزادی خود را به هیچ‏چیز، حتی به حیات خود نمی‏فروشم.{سطوری را که گذشت، شهیدچمران دو سال پس از جنگ‏‎های داخلی لبنان نگاشته است، که چرا قدم به لبنان گذاشتم و کدامین آرزوها را با خود داشتم…
توطئه جنگ‏های داخلی لبنان آنچنان اوج می‏گیرد که نه تنها لبنان به انفجار کشیده می‏شود، بلکه انقلاب فلسطین و سوریه نیز در دام این توطئه می‏افتند و نیروهای ضداسلامی چپ و راست لبنان، در این شرایط خاص، قدرت را در دست می‏گیرند. هر دو طرف، شیعیان لبنان، در این شرایط خاص، موسی‏صدر را، مورد هجوم و حمله قرار می‏دهند. در این زمان دفاع از شیعیان و از رهبر آنان بسی خطرناک بود، به طوری که سیاست‏بازان و مصلحت‏طلبان سکوت و کتمان حقیقت را ترجیح می‏دادند، ولی شهیدچمران در همان اوج غلبه جوّ ترس و وحشت به دفاع از حق و حقیقت برمی‏خیزد و از هیچ‏چیز نمی‏هراسد و در دست‏نوشته دیگری که در ایران نگاشته است، در این باره چنین می‏نویسد:}
خدایا! آتش فتنه مشتعل شده بود، دشمنان همه را به جان هم ریخته بودند، بازار شعار دروغ و شایعه گرم شده بود، توفانی از تهمت و افترا علیه شیعیان و رهبرشان امام موسی‏صدر کولاک می‏کرد، بارانی از مصیبت و بلا بر مردم می‏بارید.
همه مصلحت‏اندیشان، از ترس تهمت و تهدید سکوت کرده بودند و بر اعمال شوم توطئه‏گران صحه می‏گذاشتند.
امام من نمی‏توانستم در این معرکه حق و باطل سکوت کنم. با همه وجودم به میدان آمدم، نه فقط حیاتم را تسکین حق کردم، بلکه روحم را و قلبم را و عرفانم را نیز در وثیقه مبارزه گذاشتم

عده‏ای از دوست‏نمایان مصلحت‏اندیش توصیه می‏کردند که از این نبرد سخت کناره بگیرم و از امام موسی‏صدر دفاع نکنم؛ زیرا نام نیک من و سابقه مبارزاتی من و حتی همه هستی من در خطر نیستی قرار می‏گیرد.
ای خدای بزرگ! ترا شکر می‏کنم که مرا بنده حق کردی، وسوسه را از دلم پاک نمودی و در گرداب ناملایمات و مشکلات به راه راست هدایتم کردی و در این امتحان سخت مرا سربلند و روسفید کردی و از سنگلاخ سردرگم محاسبات مصلحت‏طلبی نجاتم دادی و دلم را به نور عشق و ایمان روشن کردی و حیات و مماتم را با حق عجین نمودی؛ زیرا ارزش من در این بود که در چنین شرایط سختی از حق دفاع کنم و همه وجود خود را در این راه فدا نمایم، چون اگر می‏خواستم بر مبنای تجارت و مصلحت عمل کنم با دیگران تفاوتی نداشتم.
خدایا! تو لبنانیان را مورد آزمایش قرار دادی –آزمایشی سخت و خطرناک- که حق و باطل به محک تجربه درآمدند و هرکس در وجودش غش داشت مشتش باز شد و ماهیتش آشکار گردید.
در این امتحان بزرگ احزاب و قدرت‏ها به زانو درآمدند و خراب شدند. انقلابیون دروغین رسوا گشتند، تهمت‏زنندگان بی‏شرم خود به غرقاب اتهام درافتادند، دشمنان خلق که دم از خلق می‏زدند از طرف خلق مطرود شدند.
ای خدای بزرگ! ترا شکر می‏کنم که دوستان مؤمن ما، فدائیان «امل» را در این امتحان سخت موفق کردی، به آنها فرصت دادی که همه سختی‏ها و مشقت‏ها و تهمت‏ها و فشارها و قتل و شکنجه و زندان و اتهام به خیانت را تحمل کنند و لحظه‏ای از طریق حق منحرف نشوند.
خدایا! تو محال را ممکن کردی، تو به من فرصت دادی که در مقابل جبر تاریخ بایستم، برخلاف سیل شنا کنم و در میان توفان بلا کلمه حق را اعلام نمایم.
خدایا! تو می‏بینی که ظلمت و جهل بر عالم سیطره دارد، می‏بینی که دروغ و خدعه و تهمت و سیاست‏بازی بر همه‏جا حکومت می‏کند، می‏بینی که همه اطراف برای مصالح شخصی خود با سرنوشت شیعیان محروم معامله می‏نمایند، همه تاجرند، همه سیاست‏پیشه‏اند و از اینکه ما به سلسله ارزش‏های خدایی پایبندیم ما را دیوانه و ابله می‏نامند و سعی دارند بر گرده ما سوار شوند.
خدایا! از این دریای فریب، از این دنیای سیاست و تزویر خسته و اندوهگین شده‏ام، تنها سعی می‏کنم به دنبال حق بروم و خود را به هیچ معبود دیگری جز خدا نفروشم و برای آنکه در مقابل ظلم و کفر رویین‏تن شوم و شرف ایمانی خود را از خطر تعرض محفوظ بدارم، سعی می‏کنم بر آنچه آسیب‏پذیر است و ممکن است ملعبه دست سیاست‏بازان قرار گیرد قلم بطلان بکشم، از مال و منال خود، از جان و هستی خود و حتی از نام و نشان خود نیز بگذرم و بدینوسیله بازیگران شعبده‏باز را خلع‏سلاح کنم، تا هرچه کردند و هر چه خدعه نمودند و هرچه تهدید کردند، کارگر نشود.
خدایا! تصمیم گرفته‏ام که بمیرم ولی تسلیم ظلم و کفر نشوم و تا زنده‏ام آزاده باشم، جز حق کسی را نپرستم و جز حق نگویم و جز حق نخواهم.
خدایا! می‏بینم که همه سیاست‏بازی می‏کنند، کلاه‏برداری می‏نمایند، دروغ می‏گویند، خدعه می‏زنند، خلف‏وعده می‏کنند و هر جکه که دستشان برسد با سرنوشت شیعیان معامله می‏نمایند.
راستی که سیاست‏بازی پیچیده و بغرنج است! راستی که پررویی و بی‏آبرویی می‏خواهد! هزار نوع محاسبه دقیق! هزار نوع دوز و کلک!… ولی از خدای بزرگ! ترا شکر می‏کنم که از سیاست به من آموختی که فقط حق بگویم و فقط حق بخواهم و حتی به خوش‏آیند مردم و یا اکراه آنها کاری نداشته باشم.
{رهبران مقاومت فلسطین اکثراً می‏دانستند، راهی را که شیعیان لبنان انتخاب کرده‏اند، (عدم اتکاء به شرق و غرب و اتکا به خدای بزرگ و خط لاشرقیه و لاغربیه) راه صحیحی است، ولی جرأت و شهامت و قداست انتخاب این راه و حتی بیان این مطلب را نداشتند و در حالی که گروه‏های چپ و راست لبنانی و حتی فلسطینی با آنها مخالفت می‏کردند و در عین حال بازهم همان رهبران می‏دانستند که امام موسی‏صدر حامی آنان و شیعیان لبنان و سازمان نظامی آنها «امل» سپربلای آنان است و حفظ جان دکتر مصطفی چمران، سازمان‏دهنده و حرکت‏دهنده شیعیان، برای مقاومت فلسطین اهمیت پیدا می‏کند. زیرا می‏دانند که او حقیقتاً برای رهایی قدس از چنگال صهیونیسم و خنثی کردن توطئه‏های امریکایی –اسرائیلی تلاش می‏کند و شیعیان محروم لبنان نیز مبارزه او را دنبال می‏نمایند. شهید چمران سخنان خصوصی خود را با یکی از مسئولان مقاومت فلسطینی و اتکا خود را به نیروی لایزال الهی در دست نوشتاری چنین بیان می‏کند:}
«روزی (۲۵ژودئن۱۹۷۸) مسئول «امن‏ثوره»{سازمان امنیت انقلاب فلسطین} در جنوب لبنان به مؤسسه آمد، مرا به کناری کشید و گفت: «از طرف رهبری مقاومت فلسطین مأمور شده‏ام که جان ترا محافظت کنم، لذا می‏خواهم سه جنگنده فلسطینی را برای تو بفرستم که همیشه، حتی در ماشین در کنار تو باشند و از تو حراست کنند.»
گفتم: «مگر چه خبری رسیده است؟»
گفت: «تقریرهای امنی، حاکی از این است که دشمنان در کمین قتل تواند و جان تو در خطر حتمی است و چنین حادثه‏ای برای مقاومت فلسطین سنگین و غیرقابل تحمل است و من در قبال رهبری مقاومت برای حفاظت از تو مسئولیت دارم.»
از او تشکر کردم و گفتم: «خدای بزرگ نگهبان من است. او این کلام را رد کرد و مسئولیت خود را تکرار نمود. بالاخره گفتم: «جوانان «امل» زیادند، در صورت ضرورت از من حفاظت خواهند کرد و بازهم تشکر کردم.
عجبا! اینان مرا تهدید به مرگ می‏کنند؟ کسی که در آغوش مرگ غوطه می‏خورد و از لطف و آرامش مرگ خرسند است.
من زاده غم و دردم، در دریای درد غوطه می‏خورم و زیر کوهی از غم فشرده می‏شوم و مدام در آتش حرمان و محرومیت مس‏سوزم و از دنیا و آنچه در آنست احساس بیگانگی می‏کنم.»
{شهیدچمران سپس در راز و نیازی با خدای خود دردهای درونی خویش را بازگو می‏کند و نیت قلبی خود و شیعیان، در پیروزی از علی(ع) و حسین(ع) و دفاع از محرومان و مظلومان و سرزمین قدس را با زبانی نیایش‏گونه بیان می‏دارد:}«خدایا! تو می‏دانی که ما به فلسطین، زادگاه پیامبران و محل نزول وحی عشق می‏ورزیم و آزادی فلسطین و قدس را از سیطره شوم صهیونیسم هدفی مقدس از اهداف زندگی خود می‏شمریم و تو می‏دانی که در این راه از هیچ کمکی به سازمان آزادی‏بخش فلسطین دریغ نکرده‏ایم و همیشه خالصانه و مخلصانه از آن دفاع نموده‏ایم.
تو می‏دانی که امروز توده‏های وسیعی از مردم، به علت خطاها و اشتباه‏های فراوان، به مقاومت فلسطین و سرنوشت فلسطینیان بی‏اعتنا شده‏اند، مسیحیان عموماً به دشمنی علنی برخاسته‏اند و علناً با اسرائیل برضد فلسطینیان همکاری می‏کنند. بعضی سنّی‏ها و دروزی‏ها نیز جسته و گریخته نارضایتی خود را از فلسطینیان اظهار می‏دارند و با رهبران افراطی مسیحی طرح دوستی می‏ریزند، تا در تقسیم منافع امتیازات بیشتری کسب کنند، اما شیعیان علی و حسین(ع)، مظلومان جنگ را بر گرده خود تحمل کرده‏اند، کشته داده‏اند و از هستی ساقط شده‏اند، اینان، همچنان در کنار فلسطینیان باقی مانده‏اند و از مقاومت فلسطین دفاع می‏کنند و همه روزه شهیدی در این راه قربانی می‏دهند. به این علت بغض و کینه مسیحیان علیه شیعیان برانگیخته شده و لبه تیز حمله صهیونیسم و عمّال داخلی آنها متوجه شیعه و تخریب مرکزیت و رهبری آن گشته است. اکنون همه اطراف برای چپاول حقوق شیعیان مشغول معامله هستند و بر سرنوشت شیعیان توطئه می‏کنند و از همه دردناک‏تر آن که، بازهم شیعه را خائن و جاسوس قلمداد می‏کنند!
خدایا! ما همه این ظلم‏ها، حق‏کشی‏ها، هجوم‏ها و تهمت‏ها را با سعه‏صدر و به خاطر تو هدف مقدس آزادی فلسطین تحمل می‏کنیم و بازهم در کنار فلسطینیان باقیمانده، از هیچ نوع فداکاری در راه آزادی فلسطین دریغ نمی‏کنیم.»