هدف صدر اجرای عدالت و احقاق حقوق مردم بود
۲۰ اردیبهشت , ۱۳۹۲
دکتر غلامعباس توسلی
سابقه آشنایی دکتر غلامعباس توسلی، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی با مرحوم احمد صدر حاج سید جوادی به سالهای قبل از تاسیس نهضت آزادی در دهه سی بازمی گردد. وی در جلساتی که در دانشگاه با حضور آیت الله طالقانی، مهندس بازرگان، و دکتر سحابی و احمد صدر برگزار می شد شرکت داشت. این جامعه شناس در کابینه مهندس بازرگان همکاری مشترک با مرحوم صدر داشت و او را اندیشمندی برجسته و مبارزی نستوه می داند که نزدیک به یک قرن در راه دفاع از حقوق اجتماعی و سیاسی مردم تلاش کرد. وی با تاکید بر اینکه پرداختن به تمام زوایای زندگی و فعالیتهای شخصیتی همچون دکتر صدر کاری دشوار است، به گوشه ای از شخصیت و منزلت دکتر صدر حاج سید جوادی اشاره می کند.
دکتر غلامعباس توسلی در گفت و گو با جرس از خدمات سیاسی، فرهنگی و حقوقی یاد می کند.
یک عمر تلاش در راستای منافع ملی
مرحوم دکتر احمد صدر مسلمانی متعهد بود که در طی نزدیک به یک قرن زندگی فعالیت های فراوانی در راستای غنی سازی فرهنگ ایران و منافع ملی انجام داد. او اهل تظاهر و تبلیغات برای خود نبود و بیشتر در این مهم هدف و حقیقت را دنبال می کرد. هدف او جز اجرای عدالت، احقاق حقوق مردم و جلوگیری از دخالتهای غیرصالح در امور قضایی نبود. او حقوقدان و قانون شناسی بود که خدمات مستمرش به عنوان دادستان در دادگستری زبانزد همگان بود. او از حقوق بسیاری از زندانیان دفاع کرد و نگذاشت حقوق آنان پایمال شود.
نگاه اخلاقی او به سیاست از یک طرف از ایمان و اعتقادات او نشات می گرفت و از سوی دیگر فعالیت های سیاسی خود را در دوره مصدق شروع کرد و تحت تاثیر اندیشه های او قرار داشت و در تشکیلاتی که توسط مرحوم آیتالله زنجانی، طالقانی، مهندس بازرگان و دکتر سحابی شکل گرفته بود در کنار آنها به مبارزات خود ادامه داد.
همچنین در سازمانها و نهادهایی که در خصوص موضوعات حقوق بشر بود دکتر احمد صدر حضور فعالانه ای داشت و نماینده نهضت در کانون مدافعان حقوق بشر بود. در تمامی فعالیت های سیاسی و حقوق بشری خود مطالباتی را که مطرح می کرد در جهت منافع ملی و حقوق اشخاص بود و زندگی خود را وقف مسائل ملی و مذهبی کرد.
یکی دیگر از فعالیتهای سالهای آخر او سرپرستی تهیه مقالات و تدوین دایرهالمعارف تشیع بود که حدود سه دهه با هدایت در انجام آن، شخصا فعالیتهای موثری در تنظیم، تدوین و ویراستاری آن انجام داد.
با رنج مردم رنجور بود
دکتر صدر تا همین سالهای آخر زندگی هم نسبت به مسائل مهم روز کشور حساس بود. زمانیکه می دیدند مشکلاتی وجود دارد در دفاع از حقوق مردم مطالبی را می نوشتند و در مقاطع حساس خود را ذی حق می دانستند که با نوشتن نامه سرگشاده نظرات خود را مطرح کنند که در جامعه هم خیلی تاثیر داشت.
با توجه به کهولت سن و بیمارهایی که داشت و در این روزهای آخر نمی توانست حرکت کند و بر روی ویلچر جابجا می شد، نمی توانست انتقادات خود به دولتمران را مطرح کنند بعبارتی امکان مطرح کردن آن وجود نداشت. اما باز در حد نامه های سرگشاده انتقادات و نصایح خود را مطرح می کرد که قطعا اطلاع دارید. نوشتهها او نشان می داد که لحظهای درد مردم را فراموش نکرده و با رنج آنها رنجور است.
او همیشه امیدوار بود که مشکلاتی که در کشور است بصورت مطلوب برطرف خواهد شد. گاهی از شدت دغدغه ای که برای مردم و کشور داشت مطالب تندی می نوشت اما همه از روی حسن نیت و انجام وظیفه شرعی بود.
از دیگر ویژگی او این بود که جوان گرا بود و همیشه با جوانان می نشست و بحث می کرد. او همچنین از روحیه شوخ طبع و مهمان نوازی برخوردار بود و باعث نشاط مهمانان و حاضرین می شد. زمانیکه جلسه ای در منزل ایشان برگزار می شد با آغوش باز از همه استقبال می کرد و در ایامی مانند اعیاد در منزلش بر روی همه باز بود و با غذاهای سنتی و بدون تشریفات از مهمانان پذیرایی می کرد.
همینکه مراسم تشیع جنازه ایشان بدون دخالت نیروهای امنیتی و با آرامش انجام شد خود جای خوشبختی دارد. البته همیشه گرفتن مراسم برای این افراد یا مانند مرحوم عزت الله سحابی با مشکلاتی همراه بوده که طی سالهای زیاد به شکل عادت در آمده است.
گفتگو از مژگان مدرس علوم