قطعنامه چهارمین کنگره نهضت

بسمه تعالی

چهارمین کنگره نهضت آزادی ایران که تشکیل آن براساس اساسنامه نهضت ضروری بود با توجه به شرایط سیاسی حاضر به طور محدود تشکیل گردید. در این کنگره مواضع نهضت به طور اختصار و محدود طی قطعنامه‌ای اعلام شده است که در این دفتر برای اطلاع عموم به چاپ رسیده است. نهضت آزادی از دریافت نظرات اصلاحی و پیشنهادی قبلاً سپاسگزاری می‌نماید.

روابط عمومی

نهضت آزادی ایران

1/9/60

 

 

بسم الله الرحمن الرحیم

قطعنامه چهارمین کنگره نهضت آزادی ایران

(کنگره سردار شهید اسلام دکتر مصطفی چمران)

آبان‌ماه 1360

 

مقدمه

1- حرکت نوین اسلامی در جریان مبارزات ملت ایران که از شهریور 1320 آغاز شده بود بعد از عبور از گذرگاه‌های مختلف و پشت سر گذاشتن جزر و مدها و پیروزی‌ها و شکست‌ها، بالاخره در 22 بهمن 1357 به بزرگترین پیروزی در تاریخ ملت ما دست یافت. انقلاب اسلامی با سرنگونی رژیم شاه و پایان دادن نظام دوهزار و پانصد ساله شاهنشاهی و استیلای خارجی صفحه جدیدی در تاریخ ملت ایران باز کرد.

انقلاب اسلامی ایران به حق جمع‌بندی و نتیجه‌گیری مبارزات پیگیر و مستمر ضداستبدادی و ضداستعماری ملت ایران در قرن معاصر است که با جنبش پیروزمند تنباکو آغاز گردید و به دنبال خود انقلاب مشروطه و قیام مسلحانه میرزاکوچک خان جنگلی و شیخ محمد خیابانی را پشت سر گذاشت و پس از یک دوره 20 ساله از خفقان و سرکوب در شهریور 1320 وارد دوران جدیدی شد.

دورانی که با بروز و ظهور جریان‌های جدید در حرکت اسلامی و ملی و با آگاهی تازه‌ای در مردم ما همراه بوده است و با اوج‌گیری مبارزات ضداستعماری ملی شدن نفت، بساط استعمار انگلیس درهم ریخته می‌شود و برای اولین بار حکومت ملی دکتر محمد مصدق روی کار می‌آید که با کودتای ننگین 28 مرداد 1332 وارد دوران تازه‌ای می‌گردد. دورانی از مقاومت و تلاش. در این دوران علی‌رغم اختناق و سرکوب شدید، نهضت مقاوم ملی پرچم مبارزه و مقاومت را برافراشته نگهداشت تا در سال 1339 حرکت ضداستبدادی و ضداستعماری ملت شتاب تازه‌ای گرفت و با ورود روحانیون در مبارزه و با قیام 12 محرم / 15 خرداد 42 به رهبری امام خمینی وارد مرحله جدیدی از مبارزات سیاسی-ایدوئولوژیک و جهاد مسلحانه شد و بالاخره در میان طوفان کوبنده شمشیر مجاهدین و خون شهیدان و در اوج خشم توفنده ملت طومار حاکمیت طاغوتیان زمان وار بابان خارجی آنان را درهم کوبید و در لجن‌زار تاریخ مدفون ساخت.

مبارزات صد ساله اخیر ملت ایران بر دو محور ضداستبدادی و ضد استعماری دور می‌زده است. در محور ضداستبدادی با نفی استبداد و تلاش در راه سرنگونی آن خواستار استقرار و تامین آزادی‌های اساسی فردی و اجتماعی بوده است.

برای ملتی که سالیان دراز طعم تلخ استبداد را چشیده است و در طی دوران سلطنت منحوس پهلوی برای مدت 58 سال فشار سرنیزه و شکنجه و زندان را با گوشت و پوست و استخوان خود نه تنها حس، بلکه لمس کرده است، آزادی‌های فردی و اجتماعی مشروع یک خواست و نیاز و شعار ذهنی نیست بلکه امری است حیاتی و لازمه تداوم انقلاب.

در محور مبارزه ضد استعماری، ملت ما خواستار نفی و طرد هرگونه سلطه اجانب، از شرق و غرب و همه‌ی ابرقدرت‌ها می‌باشد. عنصر ضداجنبی در فرهنگ ما بسیار ریشه‌دار و عمیق است.

استعمار و استیلای جدید بدون تکیه بر استبداد داخلی و در قرن اخیر بدون تکیه بر استیلای خارجی قادر به ادامه سلطه خود نبوده‌اند.

شعار نه شرقی نه غربی، یکی از مترقی‌ترین، انقلابی‌ترین تجلی فرهنگ عمیق اسلامی و ملی و ویژگی جامعه ایرانی و انعکاس تجارب تلخ قرون متمادی استیلای خارجی بر میهن اسلامی ما می‌باشد. این شعار که نفی سلطه تمامی ابرقدرت‌ها و انواع وابستگی‌هاست بیانگر یک فلسفه سیاسی عمیق و عملی در جهان کنونی می‌باشد و تنها راه به سوی یک جامعه مستقل است.

انقلاب اسلامی تنها یک حرکت تخریبی نباید باشد بلکه ماهیتاً حرکتی سازنده و مولد است. مبارزه با استبداد و استعمار و هدف‌های سلبی دیگر و برداشتن سدها و موانع مرحله‌ای از حرکت به سوی جامعه‌ی مقبول اسلامی می‌باشد.

ویژگی‌های ایجابی و سازنده جامعه مقبول اسلامی موردنظر ملت در دو محور اساسی با دو شعار همه‌گیر یعنی: «آزادی- استقلال- حکومت اسلامی» و «نه شرقی- نه غربی، جمهوری اسلامی» منعکس می‌باشد.

اما آزادی و استقلال و تحقق شعار نه شرقی و نه غربی موردنظر انقلاب مردمی ما جز در چهارچوب حاکمیت جهان‌بینی توحیدی و اندیشه اسلامی که در «جمهوری اسلامی» منعکس گردیده است تامین نمی‌شود.

2- پیروزی مرحله‌ای انقلاب اسلامی در بهمن 57 در مرحله اول، سلطه سیاسی استبداد و استیلای خارجی را از بین برد. اما نابودی استبداد و سرنگونی سلطنت پهلوی و قطع استیلای اجانب را نمی‌توان تحقق تمامی اهداف انقلاب تصور کرد. و لذا به دنبال آن پیروزی بزرگ، قدم بعدی برای تحقق شعارهای انقلاب از طریق تدوین و تصویب قانون اساسی که تجسم و تعریف عینی و واقعی ایدئولوژی انقلاب بود برداشته شد و براساس آن نهادهای سیاسی جدید به وجود آمدند و امید می‌رفت که با استقرار نظم سیاسی جدید، انقلاب در تداوم خود، به خواست‌ها و نیازها و آرزوها و اهداف موردنظر و ضروری برسد.

اما متاسفانه چنین نشد. که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها.

بعد از گذشت نزدیک به سه سال از پیروزی مرحله‌ای انقلاب، جمهوری اسلامی با مشکلات و بحران‌های نگران کننده متنوع و پیچیده‌ای دست به گریبان است:

تعدد مراکز قدرت، تشویق و توسعه خودمحوری‌ها، خشونت و قهر، اعتصابات و کارشکنی‌ها، جنگ فرسایشی سیاسی- روانی، آشوب و ناامنی‌ها، توطئه سفر شاه به آمریکا و پیامدهای آن، محاصره اقتصادی، حمله نظامی آمریکا به طبس، جنگ تجاوزگرانه عراق علیه ایران، و بلواهای سیاسی دیگر و تروریسم، فقدان برنامه‌های اساسی، اجرای سیاست حذف و تصفیه نیروهای مومن به انقلاب و وفادار به جمهوری اسلامی، همه و همه مشکلاتی هستند که انقلاب اسلامی، از بدو پیروزی تاکنون با آن دست به گریبان بوده است.

این مشکلات و بحران‌ها، در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، قسمتی ناشی از عملکردهای نیروهای خودی در درون انقلاب است و بخشی به کارشکنی‌ها و توطئه‌های دشمنان انقلاب اسلامی ایران از راست و چپ مربوط می‌باشد.

نهضت آزادی ایران با احساس نگرانی شدید از ادامه بحران‌های کنونی، تلاش برای حل و یا تخفیف بحران‌ها را وظیفه مبرم خود در این شرایط می‌داند و معتقد است که برای حل مشکلات کنونی و یا مهار کردن و تخفیف آن‌ها می‌بایستی قدم اول را با حل بحران سیاسی آغاز کرد.

با توجه به اوضاع کنونی و ضرورت تعیین و اعلام مواضع نهضت درباره مسائل مختلف چهارمین کنگره نهضت آزادی ایران، که به نام سردار شهید اسلام «دکتر مصطفی چمران» از بنیانگذاران نهضت آزادی در خارج از کشور، تشکیل می‌شود قطعنامه زیر را به تصویب می‌رساند:

اول: اعتقاد به انقلاب اسلامی و وفاداری به نظام جمهوری و قانون اساسی

نهضت آزادی ایران براساس اعتقاد به جهان‌بینی توحیدی و اندیشه اسلامی به انقلاب اسلامی ایران عشق می‌ورزد و به عنوان بخشی از اقیانوس بی‌کران ملت خود را در رشد و پیروزی این انقلاب عظیم سهیم می‌داند و حفظ و تداوم انقلاب و جلوگیری از انحراف و انهدام آن را از وظایف اصلی می‌شمارد و معتقد است که:

1- قانون اساسی جمهوری اسلامی خون بهای شهیدان انقلاب و سند معتبر و پایه استوار وحدت ملت و قوام نظام جمهوری می‌باشد و برای رفع نواقص و ابهامات و تکمیل آن از طریق تنظیم و تصویب متمم قانون اساسی باید تلاش نمود.

2- قانون اساسی حدود و ثغور اختیارات هریک از قوا و نهادها را معین کرده است. هم مقام ولایت فقیه و هم حقوق اساسی ملت و آزادی‌های سیاسی در رابطه با اجتماعات و مطبوعات و نظایر آن و هم اصول و ضوابط حاکم بر روابط اقتصادی و هم اختیارات قوای سه گانه مشخص شده است.

3- اجرای دقیق و جامع اصول مندرج در قانون اساسی در جهت حرکت به سوی جامعه اسلامی ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. قبول و اجرای برخی از اصول و نفی و انکار برخی اصول دیگر و تخطی از آنها از جانب هرکس و هر مقامی و یا گروهی محکوم و مطرود می‌باشد.

دوم- امام و رهبری انقلاب

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین ارکان انقلاب اسلامی، خصوصاً در تشیع، مسئله رهبری و ویژگی آن می‌باشد.

در انقلاب اسلامی ایران رهبری قاطعانه و پیگیر امام خمینی از عوامل اصلی بسیج مردم و شکست استبداد و پیروزی انقلاب بوده است.

نهضت آزادی ایران ضمن قبول رهبری و نقش امام خمینی در انقلاب و در بنیانگذاری جمهوری اسلامی معتقد است که امام می‌توانند با سخنان و رهنمودهای خود موثرترین اقدام را در حل بحران سیاسی کنونی و حفظ و تداوم انقلاب به عمل آورند.

نهضت آزادی ایران ضمن احترام به مقام رهبری براساس توصیه‌های امیرالمومنین علی (ع) درباره حقوق والی بر مردم (نهج‌البلاغه خطبه 214) خود را موظف و شرعاً مسئول می‌داند هرآنچه را که در صلاح اسلام، ملت و انقلاب بداند، به طرق مقتضی توصیه به حق نموده و تذکر بدهد.

سوم- سیاست حاکم

نهضت آزادی ایران از مسئولین نهادهای جمهوری اسلامی (قوای سه گانه: مقننه- مجریه- قضاییه) تا زمانی که در محدوده صلاحیت و اختیارات قانونی خود و در جهت حفظ و تداوم انقلاب اسلامی عمل کنند حمایت می‌نماید.

در برابر جریان سیاسی حاکم ضمن قبول حسن نیت بسیاری از دولتمردان و خدمات عرضه شده معتقد است که:

1- معیار انتخاب و ترکیب دولت و مسئولین کنونی مملکت متناسب با رسالت و وظایف خطیر در این مرحله از انقلاب نمی‌باشد.

2- به جای روش «جذب و تزکیه اسلامی» جو سیاسی غالب کشور را سیاست دفع و تضاد و تهمت و افتراء … در برگرفته است. سیاست حذف نیروهای معتقد و مومن به انقلاب به علت وابسته نبودن به جریان سیاسی حاکم و طرد عناصر متخصص وفادار به جمهوری اسلامی به انقلاب لطمه وارد ساخته است.

3- از اصول مصرح در قانون اساسی و حتی قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی در زمینه حقوق اساسی ملت تخطی‌های آشکار شده و می‌شود.

4- برنامه‌ریزی اساسی و علمی متناسب با وضع کنونی برای سازندگی کشور و تخفیف و تقلیل بحران‌های اقتصادی- سیاسی و اجتماعی مشهود نمی‌باشد.

5- امنیت قضایی، شغلی، سیاسی و اجتماعی که بر طبق موازین شرعی و قانونی تضمین شده است عملاً وجود ندارد و برخلاف آیه محکمه: و لا یَجر مَنَّکُم شَنَئانُ قَومٍ عَلی اَلّا تَعدِلُوا اِعدِلُوا هُوَاَ قَرَبُ لِلتَّقوی (مائده 8)[1] در اعدام‌ها و کیفرها و خشونت‌ها تخطی‌های آشکار از حدود شرعی و قانونی و انسانی به عمل می‌آید.

6- سیاست خارجی مشخص و معین و دیپلماسی فعالی که متناسب با منافع و مصالح مملکت و انقلاب و نیازهای کنونی کشور و براساس درک روابط بین‌الملل باشد اعمال نمی‌گردد.

چهارم- جنگ و رزمندگان و شهداء

نهضت آزادی ایران جنگ تجاوزکارانه عراق علیه ایران را محکوم کرده و آن را بخشی از تحریکات و توطئه‌های ابرقدرت‌ها، به خصوص امپریالیسم آمریکا و صهیونیزم علیه جمهوری اسلامی ایران می‌داند و دفاع کامل از استقلال و تمامیت ارضی کشور و تجهیز و تمرکز تلاش‌ها و نیروهای ملی را برای پیروزی در جنگ تا اخراج متجاوزین واجب و ضروری می‌داند.

نهضت آزادی ایران با تجلیل فراوان از نیروهای نظامی و سپاه پاسداران و بسیج و نیروهای نامنظم داوطلب و عشایری و با درود بسیار به شهدای حماسه‌آفرین کربلای جنوب و غرب پیروزی نهایی سپاه اسلام و شکست و نابودی دشمن متجاوز را از درگاه حضرت احدیت مسئلت می‌نماید.

نهضت آزادی ایران به مردم قهرمان شهرها و روستاهای مناطق جنگی خصوصاً دزفول و آبادان و اهواز و خرمشهر که علی‌رغم بمباران‌های هوایی ناجوانمردانه دشمن دلیرانه مقاومت می‌کنند و مایه غرور و افتخار اسلام و ایران شده‌اند درود و سلام می‌فرستد و از مردم فداکار پشت جبهه، در شهرها و روستاها که با کمک‌های ایثارگرانه خود موجبات تقویت جبهه جنگ و ادامه مقاومت رزمندگان اسلام را میسر ساخته‌اند سپاسگزاری می‌نماید. بر دولت جمهوری اسلامی است که خدمات صادقانه و راستین همه اقشار ملت را به دور از هرگونه تعصب گروهی پذیرا باشد.

نهضت آزادی ایران ضمن ابراز همدردی همه‌جانبه با آوارگان جنگ رسیدگی هرچه بیشتر دولت و مقامات مسئول را به وضع این هموطنان عزیز خواستار است و از برادران و خواهران ایمانی در سراسر کشور درخواست می‌کند از این هموطنان با آغوش باز استقبال کنند و در غم و ناراحتی آنان شرکت جویند.

نهضت آزادی ایران معتقد است که:

1- برای پیروزی در جنگ دولت ایران می‌بایستی به موازات فعالیت‌های نظامی علیه ارتش تجاوزگر عراق، فعالیت‌های شایسته مناسبی را در سطح جهانی در بخش‌های سیاسی، دیپلماسی و تبلیغاتی آغاز نماید.

2- دولت ایران تنها وقتی باید آتش بس را بپذیرد که با عقب‌نشینی و خروج فوری و بلاقید و شرط تمامی نیروهای دشمن از خاک ایران همراه باشد.

3- پس از اجرای آتش‌بس و تخلیه کامل مناطق اشغالی هیئتی برای مذاکرات جهت تعیین تکلیف غرامت خسارات وارده و اختلافات دو کشور معین گردد.

پنجم- مسائل اقتصادی

قانون اساسی در اصول متعدد و به خصوص در فصل چهارم به منظور تامین استقلال اقتصادی و ریشه‌کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد، ضوابط و مقرراتی را پیش‌بینی نموده که متاسفانه تاکنون اجرا نشده است.

نهضت آزادی ایران اجرای همه‌جانبه و وسیع این اصول را لازمه رفع بحران اقتصادی کنونی و آغاز دوران جدیدی از شکوفایی اقتصادی می‌داند و معتقد است که عدم توجه به برنامه‌ریزی اصولی و علمی، به کار نگرفتن نیروهای لایق و متخصص وفادار به جمهوری اسلامی، عدم امنیت قضایی و شغلی و کسبی، بی‌توجهی به راه‌اندازی صنایع و سایر منابع تولید، فقدان یک سیاست خارجی مشخص، از عوامل اساسی نابسامانی‌های اقتصادی کنونی می‌باشد.

نهضت آزادی ایران معتقد است که برای غلبه بر نابسامانی‌های اقتصادی دولت وظیفه دارد با پایان دادن به بحران سیاسی کنونی شرایط جذب نیروهای متعهد و کاردان را برای تنظیم برنامه‌های اساسی در جهت اجرای اصول مصرح در قانون اساسی، خصوصاً اصول فصل چهارم فراهم سازد.

ششم- توطئه‌های ضدانقلاب در خارج کشور

دشمنان جمهوری اسلامی و ایادی آنها که در طیفی از عناصر و گروه‌های سلطنت‌طلب، امرای سابق ارتش و ساواک قرار دارند و فراریانی که علیه جمهوری اسلامی در توطئه و تلاش دائم می‌باشند موردنفرت هستند.

نهضت آزادی ایران توطئه‌ها و تلاش‌های مذبوحانه و خائنانه را به هر شکلی و به هر اسمی از جانب هر فرد یا گروهی که باشد محکوم نموده و آن را در جهت منافع دشمنان انقلاب و سیاست‌های تجاوزکارانه خارجی می‌داند.

نهضت آزادی ایران تشکیل دولت در خارج کشور توسط پناهندگان سیاسی و هرگونه اقدام و اتحاد علیه نظام جمهوری اسلامی و اتکا به خارجیان را محکوم می‌نماید.

هفتم- کردستان

ابرقدرت‌های شرق و غرب و صهیونیسم بین‌المللی برای تضعیف نیروهای مردمی در منطقه و برهم زدن نقشه سیاسی جغرافیایی خاورمیانه، طرح ایجاد دولت‌های قومی و نژادی را توطئه کرده و حرکت‌های تجزیه‌طلبانه را تقویت می‌نمایند.

نهضت آزادی ایران حرکت‌های تجزیه طلبانه و ایجاد دولت‌های قومی و نژادی را محکوم می‌نماید و معتقد است مردم کردستان دچار همان ظلم و ستمی از جانب نظام استبدادی و استعماری پیشین بوده‌اند که سایر اقوام ایرانی. جنگ کردستان به عنوان قسمتی از توطئه‌ها علیه جمهوری اسلامی بر ملت ایران تحمیل گردیده است. حل مسئله کردستان تنها از طریق نظامی میسر نیست بلکه با اجرای یک برنامه همه جانبه و ایجاد امنیت و اجرای طرح‌های ضربتی فرهنگی و تولیدی و عمرانی می‌توان جنگ و علل آن را از بین برد. ما معتقدیم تنها راه رهایی مردم کردستان و برخورداری آنان از آزادی‌های فردی و اجتماعی و فرهنگ و تامین عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی و حل نهایی مشکلات در چهارچوب استقرار واقعی جمهوری اسلامی و با اجرای اصول قانون اساسی، خصوصاً اصل شوراها ممکن و میسر خواهد بود.

هشتم- سیاست خارجی

1- اصول و مبانی

الف: از آنجا که قرآن مجید می‌فرماید:

مائده 51 –  يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ  بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ  إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ[2]

ممتحنه 1- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ[3]

ممتحنه 13- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ[4]

آل عمران 118- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا[5]

نهضت آزادی ایران ماهیت و عملکرد سلطه‌گرانه دو ابرقدرت شرق و غرب را که براساس جهان‌بینی‌های الحادی و شرک آلود است یکسان و مطرود می‌داند.

نهضت آزادی ایران معتقد است که انقلاب اسلامی ایران با انتخاب شعار نه شرقی و نه غربی در برابر شعار و روش هم شرقی هم غربی شاه خائن، ویژگی خود را در ارتباط با جهان و روابط بین‌المللی مشخص کرده است.

فریاد نه شرقی نه غربی تنها یک شعار نیست بلکه تجسم واقعی فلسفه سیاسی اسلام و مفهوم عینی استقلال و عدم وابستگی می‌باشد.

از آنجا که قرآن مجید می‌فرماید که:

ممتحنه 8- لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ  إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ.[6]

نهضت آزادی ایران معتقد است که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند براساس فلسفه سیاسی نه شرقی نه غربی و اتخاذ مشی موازنه منفی یا موازنه عدمی با کشورهایی که با ما سر جنگ ندارند و یا مسلمان‌ها را از سرزمین‌هایشان آواره نکرده‌اند (نظیر عملکرد صهیونیست‌ها و حامیان امپریالیست آنها در سرزمین‌های فلسطینی و قدس و روسها در افغانستان) روابط عادلانه داشته باشند.

ما روشی را که توام با خصومت با تمام جهان و انزوای سیاسی ایران و بستن درها به روی جمهوری اسلامی باشد مطابق با روش پیامبر گرامی در مدینه نمی‌دانیم و براساس این فلسفه سیاسی و خط مشی موازنه منفی،

می‌توان به منظور تامین مصالح و منافع ملت ایران و تحقق هدف‌های انقلاب بر طبق اصل بین‌المللی احترام متقابل، و در جهت توسعه روابط جمهوری اسلامی با سایر کشورهای جهان کوشید

ج- از آنجا که قرآن می‌فرماید:

رعد 11- إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ [7]

نهضت آزادی ایران معتقد است که طرز تفکر جاهلانه و بیگانه‌پرستی که سیاست‌ها و دخالت‌های خارجی را تنها عامل اصلی نابسامانی‌های کشور معرفی می‌کند و دشمنی با آنها را تنها راه نجات و وظیفه می‌داند نادرست می‌باشد و به حکم آیه شریفه خود ملت و مردم ایران را مسئول اصلی و موثر نهایی و صاحب سرنوشت خویش می‌شناسد.

د- از آنجا که قرآن مجید می‌فرماید:

قصص 86- فَلَا تَكُونَنَّ ظَهِيرًا لِلْكَافِرِينَ[8]

توبه 73- يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ[9]
نساء 89- وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَوَاءً فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِيَاءَ حَتَّى يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ..[10]

آل عمران 69- وَدَّتْ طَائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ[11]

هود 113- وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ[12]

بقره 120- وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ[13]

نهضت آزادی ایران براساس ماهیت و عملکرد سیاست خارجی آمریکا و صهیونیزم در ایران و سایر نقاط جهان و همچنین با توجه به منافع و ریشه‌های عمیق نفوذ استعمار انگلیس در ایران و منطقه این نیروها را دشمنان شماره یک اسلام و مسلمانان و انقلاب اسلامی دانسته و مبارزه با توطئه‌ها و سیاست‌های شیطانی و عوامل و ایادی آنان را ضروری می‌داند.

نهضت آزادی هم‌چنین معتقد است که توجه آگاهانه به توطئه‌های امپریالیسم غرب و صهیونیزم و متحدین‌شان علیه جمهوری اسلامی ایران و ضرورت مبارزه با توطئه‌های آنان هرگز نمی‌تواند و نباید موجب بی‌توجهی به ماهیت و سرشت و عملکرد امپریالیسم روسیه و عوامل وابسته داخلی آنان بشود و یا مبارزه با نفوذ و وابستگی استعمار غربی مترادف باشد با اتخاذ سیاست «درهای باز» در برابر شوروی و اقمار آن.

نهضت آزادی ایران هرگونه تلاشی را در جهت منتفی ساختن و شکست دادن فلسفه سیاسی نه شرقی – نه غربی و تبدیل آن به شعار و فلسفه «نه غربی – نه غربی» یا «نه شرقی نه شرقی» و یا «هم شرقی هم غربی» را نوع دیگری از وابستگی به اجانب و ادامه مشی موازنه مثبت رژیم شاه دانسته آن را محکوم می‌نماید.

2- مسئله نیروهای خارجی در خلیج‌فارس:

نهضت آزادی ایران، حضور نیروهای نظامی خارجی به خصوص امپریالیسم آمریکا در خلیج فارس و اقیانوس هند و مانور نظامی اخیر نیروهای غربی در خلیج فارس را با مصالح ملت‌ها و آرامش منطقه و صلح جهانی مغایر دانسته و خروج تمامی این نیروها و پایان دادن به این مانورهای خطرناک نظامی را خواستار است.

3- مسئله افغانستان:

نهضت آزادی ایران اشغال افغانستان توسط نیروهای نظامی شوروی را محکوم می‌نماید و آن را مغایر با موازین بین‌المللی و آرامش منطقه و صلح جهان دانسته و خروج بلاقید و شرط این نیروها را از افغانستان خواستار و معتقد است که سرنوشت افغانستان باید تنها به دست خود مردم تعیین گردد. برادران مسلمان افغانی را در انتخاب نظام مورد علاقه خودشان باید آزاد گذاشت.

نهضت آزادی ایران معتقد است یورش نظامی روسیه و جنگ تحمیلی افغانستان باعث ایجاد مسئله آوارگان افغانی شده است. افغانی‌های آواره و پناهنده به ایران مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی برای جمهوری نوپای ما به وجود آورده‌اند. ملت ایران برحسب وظیفه اسلامی این مشکلات را علی‌رغم جنگ تحمیلی عراق تحمل می‌کند و از کمک به برادران افغانی دریغ ندارد. اما باید با خاتمه دادن هرچه سریع‌تر به جنگ و خروج ارتش اشغالگر، امکان بازگشت این آوارگان را به شهرها و روستاهایشان فراهم ساخت.

4– مسئله قدس و فلسطین

اشغال «قدس شریف» و سرزمین‌های فلسطینی به دست مهاجرین صهیونیست و تشکیل دولت غاصب اسرائیل تنها مسئله اعراب نیست. بلکه مسئله مردم منطقه و مسلمانان جهان می‌باشد.

«بیت‌المقدس» پایگاه حقیقت جاوید، خانه عشق انسان‌های خداجو، سرچشمه وحی و اولین قبله مسلمانان است. طبیعی است که همه‌ی مسلمانان جهان باید این مسئله را مربوط به خودشان بدانند و برای آزادی قدس متحد شوند.

نهضت آزادی ایران اشغال قدس و فلسطین را یکی از مسائل اساسی دانسته معتقد است که نجات سرزمین‌های اسلامی و رها ساختن خلق آواره فلسطین و ایجاد یک دولت فلسطینی امری ضروری است و خلاصی کشورهای اسلامی خاورمیانه و جهان اسلام از سرطان صهیونیزم و دخالت ابرقدرت‌ها بدون مقاومت و وحدت و مشارکت امت اسلام در مبارزه با استکبار جهانی میسر نمی‌باشد.

نهضت آزادی ایران معتقد است راه حل‌هایی که در منطقه مطرح شده‌اند تا زمانی که نتوانند آزادی قدس و سرزمین‌های اشغالی فلسطین را فراهم سازند مورد قبول مردم فلسطین و مسلمان‌ها نبوده و دوام پیدا نخواهد کرد.

نهضت آزادی ایران راه حل‌هایی را که به تثبیت هرچه بیشتر اسرائیل و مشروعیت بخشیدن به حاکمیت صهیونیزم و تثبیت منافع ابرقدرت‌ها، به خصوص امپریالیسم آمریکا و منتفی ساختن مبارزه خلق فلسطین بیانجامد محکوم و مطرود می‌داند و هرگونه سازش و مماشات در این امر را خیانت به اسلام و اعراب می‌شناسد.

5– مسئله لبنان و شیعیان

حفظ تمامیت ارضی و استقلال لبنان و همزیستی مسالمت آمیز طوائف مذهبی در این کشور شرط اصلی مقاومت در برابر تهاجمات اسرائیل و پایان دادن به جنگ داخلی است.

نهضت آزادی ایران پشتیبانی خود را از مقاومت‌ها و مبارزات مردم لبنان عموماً و مسلمانان خصوصاً در طرد عناصر و ایادی وابسته به استعمار و اسرائیل اعلام می‌دارد.

نهضت آزادی ایران حمایت و دوستی و همدردی کامل خود را نسبت به حرکت محرومین و جنبش امل، سازمان‌های رهبری کننده مبارزات شیعیان لبنان، و همچنین مجلس اعلای اسلامی شیعه اعلام می‌دارد.

خون برادران شهید ایرانی ما در جنوب لبنان در جنگ علیه اسرائیل و خون شهدای امل در جنوب ایران در جنگ علیه بعثی‌ها نمایش وحدت مقدس دو ملت و وثیقه استمرار آن می‌باشد.

نهضت آزادی ایران مقام والای برادر ارجمند امام موسی صدر را گرامی می‌دارد و خدمات ذی‌قیمت و گران‌بهای ایشان را به اسلام و مردم لبنان و شیعیان منطقه قدر می‌شناسد و خواستار پیگیری و روشن شدن سرنوشت ایشان می‌باشد.

ما یاد برادر گرامی خود سردار شهید اسلام، دکتر مصطفی چمران و خدمات او را به مردم لبنان گرامی داشته و شهادت او را به مردم لبنان و ملت قهرمان ایران یک بار دیگر تبریک و تسلیت می‌گوییم.

6– مبارزات حق طلبانه مسلمانان و سایر ملت‌های تحت ستم

جهان‌بینی توحیدی و اندیشه اسلامی معتقد به وحدت تمامی مسلمانان جهان است.

نهضت آزادی ایران بر طبق این اعتقاد سرنوشت انقلاب اسلامی ایران را جدا از سرنوشت مبارزات بر حق سایر مسلمان‌های جهان نمی‌داند. پیروزی و شکست هر حرکت اسلامی را در هر منطقه جهان پیروزی و شکست مسلمانان و انقلاب ایران می‌داند.

نهضت آزادی ایران بر این اساس از مبارزات بر حق مسلمانان جهان در هر کجا که هستند، به ویژه مصر، اریتریه، فیلیپین و صحرا، حمایت می‌کند و پیروزی آنان را آرزو می‌نماید و معتقد است که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند و باید به اندازه وسع خود و بر طبق ضرورت و با توجه به امکانات و شرایط نهضت‌های آزادی بخش اسلامی کمک‌های برادرانه خود را دریغ ننماید.

نهضت آزادی همچنین معتقد است انقلاب اسلامی ایران باید نسبت به مبارزات سایر ملت‌های تحت ستم جهان نظیر ایرلند و آفریقای جنوبی و به خصوص در دنیای سوم علیه دشمن مشترک عنایت و توجه خاص مبذول دارد و در صورت لزوم و با توجه به امکانات، کمک به آنان را فراموش ننماید.

نهم- گروه‌ها و دستجات سیاسی

نهضت آزادی ایران وجود احزاب سیاسی با مرام‌های مختلف و آزادی فعالیت مسالمت‌آمیز قانونی آنها و همچنین حفظ امنیت و دفاع‌شان را از ناحیه دولت به حکم مبانی اسلام و بنا به اصول مندرج در قانون اساسی نه تنها مجاز بلکه ضروری دانسته و معتقد است در صورت جلوگیری از آزادی بیان و قلم و اجتماع در کشور اولاً سلب اعتبار و اعتماد از انتخابات و مصوبات و تصمیمات و تبلیغات رسمی می‌شود و ثانیاً دیر یا زود نظام جمهوری اسلامی ما تبدیل به نظام طاغوتی گردیده آزادی مردم و استقلال کشور از بین خواهد رفت.

نهضت آزادی ایران اختلاف سلیقه و دید را در میان مسلمانان امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر می‌شناسد ولی به حاکمیت انحصاری یک سلیقه و بینش اسلامی اعتقاد ندارد و معتقد است هیچ سازمانی و جمعیتی حق ندارد انقلاب و نظام حکومتی مملکت را از آن خود دانسته تبعیت یا وابستگی به خود را شرط بهره‌مندی از حقوق اساسی که به همه افراد ایرانی داده شده است بداند و با سواستفاده از اقتدار دولتی-مخالفین و اقلیت‌ها و بی‌طرف‌های وفادار به جمهوری اسلامی را از مشارکت در مسائل و مشاغل عمومی برکنار سازد.

نهضت آزادی ایران به موجب فرمان «وَ اَطیعُو اللّهَ وَ رَسوُلَهُ وَ لاتَنازَعُوا فَتَقشَلُوا وَ تَذهَبَ ریحکُمُ وَاصبِرُوا اِنَّ اللهَ مَعَ الصّابِرینَ»[14]

– وَ لا تکُونُوا کالّذینَ تَفَرَّقُوُا وَاختَلَفُوا مِن بَعدِ ما جائَهُم البَیِّناتُ (آل عمران 105)[15]

و به حکم «وَاعتَصِمُوا بحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَ لاتَفَرَّقُوا وَاذکُروُا نِعمَتَ اللهِ عَلَیکُم اِذ کُنتُم اَعداء فَاَلَّفَ بَینَ قُلُوبِکُم فَاَصبَحتُم بِنِعمَتِهِ اِخواناً وَ کُنتُم عَلی شَفا حُفرَهٍ مِنَ النّارِ فَاَنقَذَکُم مِنها (آل عمران 103)[16]

شرط حاکمیت خدا و بقای استقلال و سیادت ملت ایران را اولا در پایان بخشیدن به بحران سیاسی و اصلاح جو تهمت و افترا … و تنازعات دشمن شادکن در میان مسلمانان متعهد و خدمتگزار می‌داند و ثانیاً همکاری صادقانه و برادرانه کلیه احزاب و سازمان‌های مومن و وفادار به جمهوری اسلامی در حداقل مشترکات صحیح آنها.

نهضت آزادی ایران افکار انحرافی و التقاطی احزاب و جمعیت‌ها و سازمان‌هایی را که برخلاف اصالت اسلام آلودگی و شرک را در آن وارد نموده‌اند و یا مشی براندازی جمهوری اسلامی ایران را اتخاذ کرده‌اند مطرود و محکوم می‌نماید.

نهضت آزادی ایران، احزاب و گروه‌های الحادی را که در مرام‌شان اعتقاد و اعتراف به خدا و انبیا وجود ندارد و رسماً و علناً مبلغ و مدافع سیاست‌های بیگانه هستند و منافقانه خود را پیرو خط امام و جمهوری اسلامی معرفی می‌کنند و منشاء اتهامات و تهمت‌ها و اشاعه اکاذیب علیه انقلاب اسلامی ایران هستند و تاکنون از هرگونه ضربه زدن به انقلاب و تلاش برای به بن‌بست کشانیدن آن خودداری نکرده‌اند شدیداً محکوم می‌نماید.