كارگران توليد نفت مصرفي ايران را از سر مي‌گيرند (1)
مذاكرات هيئت اعزامي به جنوب با كارگران نفت، براي توليد سوخت مورد نياز داخلي به پيشرفتهاي چشمگيري رسيده و كارگران توافق كرده‌اند كه پس از رفع اشكالات و تعمير خطوط لوله، سر چاهها را باز كنند و فقط براي مصرف داخلي نفت توليد كنند. هم اكنون گروه محافظت نفت مشغول كار شده و نظاميان به درخواست كارگران از مناطق نفتي جنوب خارج شده‌‌اند.
ولي به گفته يكي از آگاهان در پالايشگاهاي ديگر هنوز تخليه كامل صورت نگرفته و اين كاري است كه بايد ظرف چند روز آينده بسرعت انجام شود. وي اظهار اميدواري كرد كه ظرف چند روز آينده و احتمالاً تا اواخر هفته جاري توليد نفت براي مصارف داخلي مجدداً شروع شود. البته مقداري مازوت “نفت سياه ” در لوله‌ها و مخازن مانده كه مي‌بايست ترتيب خارج كردن آنها داده شود زيرا نفت سياه به مراتب بيش از مصرف داخلي موجود است.
هيئت اعزامي به جنوب كه به نمايندگي از طرف حضرت آيت‌الله العظمي خميني مشغول مذاكره و بررسي امكانات توليد نفت براي مصارف داخلي است پس از اتمام مذاكرات و آغاز توليد نفت به تهران مراجعت خواهد كرد.
حضرت آيت‌الله العظمي خميني در نامه‌اي خطاب به مهندس مهدي بازرگان از وي خواسته بودند كه در رأس يك هيئت پنج نفري به مناطق نفتي جنوب برود و پس از تحقق سه اصل زير از كارگران دعوت نمايد كه توليد براي مصارف داخلي انجام گيرد. آن سه اصل عبارتست از: خروج كليه قواي نظامي و عدم هرگونه دخالت ارتش در امور مربوط به نفت و خودداري از هرگونه تهديد و ارعاب در بين كاركنان، توليد نفت خام و فرآوردههاي نفتي فقط به اندازه تأمين مصرف داخلي و جلوگيري از صدور نفت، و كنترل و توزيع متعادل فرآوردههاي نفتي در داخل كشور و جلوگيري از احتكار ارتش و نظاميان.
بدين ترتيب مي‌توان اميدوار بود كه با پيشرفت مذاكرات هيئت مزبور تا چند روز ديگر توزيع مواد نفتي به حال عادي برگردد و صفهاي طويل اتومبيل‌هاي تشنه بنزين و پيت به دستها كه هر روز به اميد خريد مواد نفتي به جايگاهها هجوم مي‌‌آوردند بتدريج كوتاهتر شود. البته در آبهاي جنوب، صف نفتكشهاي غول‌پيكر كه براي بردن نفت ايران به كشورهاي مختلف پهلو گرفته‌اند، همچنان طولاني تر خواهد شد، زيرا كارگران قصد ندارند تا رسيدن به همه خواستهايشان اجازه صدور قطره‌اي نفت به خارج بدهند. به عبارت ديگر دومين كشور صادركننده نفت جهان تا مدتها از صف صادركنندگان نفت خارج خواهد شد.
صادرات نفت به خارج از اوايل پائيز امسال پي‌درپي دستخوش نابساماني شده و افت و خيزهاي زيادي را پشت سر گذاشته است. نفتي‌ها مي‌گويند كه حتي در زمانيكه توليد داخلي در حدود يك ميليون بشكه بود، ارتشبد ازهاري نخست وزير وقت اعلام كرد كه ايران از كويت مجبور است نفت بخرد. اما كارگران معتقد بودند كه اين خريد صرفاً براي انجام تعهدات دولت ايران در قبال اسرائيل و آفريقاي جنوبي صورت مي‌گيرد، وگرنه توليد داخلي تكافوي مصرف را ميكند. اما مشكلات و فشارهاي زيادي كه دولت نظامي براي كارگران نفت فراهم كرد و نيز كمبودهاي ساختگي كه در داخل ايجاد شد، كارگران را به طرف متوقف ساختن توليد داخلي كشاند، تا جائي كه حداكثر توليد به حدود 250 هزار بشكه رسيد، در حاليكه هر سال در چنين ماههائي مصرف داخلي به حدود يك ميليون بشكه در روز مي‌رسد. اكنون شاپور بختيار اعلام كرده است كه حتي پس از عادي شدن توليد نفت، ديگر كشورهاي اسرائيل و آفريقاي جنوبي مشتري نفت ايران نخواهند بود. زيرا اسرائيل با برادران ديني ما در جنگ است و آفريقاي‌جنوبي هم دست از تبعيض نژادي و سياستهاي نادرست خود بر نمي‌دارد.
آغاز اعتصاب
نخستين اعتصاب نفت را مي‌توان از روز 19 شهريور يعني دو روز بعد واقعه خونين جمعه سياه دانست كه ضمن آن كاركنان پالايشگاه تهران با اعلام خواستهاي خود دست به اعتصاب زدند. اما به گفته يكي از نمايندگان اعتصابيون، دبير سنديكاي كارگران پالايشگاه تهران در همان روزهاي نخست اعتصاب همراه با تني چند از كارگران بازداشت شدند، موج اعتصاب بزودي به اهواز، مسجد سليمان، آغاجاري، گچساران و ديگر مناطق نفتي كشيده شد و اعتصاب در جزيره خارك صدور نفت را براي چند روز متوقف ساخت. در 25 مهرماه اعتصابيون نفت علاوه بر خواستهاي صنفي، خواستهاي سياسي خود را نيز مطرح ساختند كه لغو حكومت نظامي و آزادي زندانيان سياسي از آن جمله بود تا جائي كه امر و صدور نفت به خارج صرفاً به تحقق اين خواستها موكول شده است. در اوايل آبانماه توليد از 5 ميليون و 700 هزار بشكه در روز كه همان موقع نيز از ميزان عادي كمتر بود به يك ميليون و 800 هزار بشكه رسيد. اين مقدار با تهديد و فشارهائي كه دولت وقت بر اعتصابيون وارد مي‌ساخت بارها دچار افت و خيز شد تا اينكه در دوم ديماه جاري توليد تقريباً بكلي متوقف شد.
نمايندگان كاركنان صنعت نفت تأكيد مي‌كنند كه كاهش شديد توليد نفت براي مصرف داخلي در حاليكه هنوز يك هفته از آن نگذشته بود، بصورت كمبود يا تقريباً نبود مواد نفتي در داخل كشور نمايان شد، در صورتي كه هنوز ذخيره نفت به اندازه كافي وجود داشت و صرفاً عدم توزيع و ايجاد كمبودهاي ساختگي بود كه چنين وضعي را بوجود آورد. اما مقامات شركت نفت استدلال مي‌كنند كه چون ايران داراي منابع عظيم نفت و پالايشگاههاي متعدد و خطوط لوله وسيع مي‌باشد ايجاد انبارهاي بزرگ براي ذخيره‌سازي چند ماهه مواد نفتي مقرون به صرفه نبوده و به همين دليل ذخاير موجود فقط تكافوي 2 تا 3 هفته را ميكند. اما اعتصابيون درست روي همين نكته انگشت مي‌گذارند كه با توجه به اينكه توليد نفت براي داخل از دوم ديماه متوقف شده ذخاير موجود مي‌بايست حداقل 3-2 هفته نياز داخلي را تأمين كند، در حاليكه در همان روزهاي اول كمبود شديد مواد نفتي كاملاً مشهود بود. از سوي ديگر هيچيك از اين دلايل نداشتن ذخيره كافي را توجيه نمي‌كند زيرا داشتن منابع عظيم ذخيره از نيازهاي اوليه هر كشوري است.
1. كيهان، شنبه 16/10/1357
