مرامنامه (نهضت آزادی ایران)
تهران، ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰
به یاری خدای بزرگ و توانا
ان الله لایغیر مابقوم حتی یغیروا مابانفسهم
ـ نظر به لزوم صیانت حقوق ملت ایران که به مشیت الهی منشاء قدرت و حاکم برمقدرات کشور خود میباشد.
ـ نظر به لزوم آزادی تشکیل اجتماعات ملی برای اشاعه این اصل اصیل که سرچشمه هر تحول صحیح اجتماعی نیروی ملت است و تا زمانی که هر فرد ایرانی احساس «شخصیت» و «آزادی» و «ارزش اجتماعی» نکرده خویشتن را در مقدرات خود موثر تشخیص ندهد یا از حق «فعالیت اجتماعی» و» اعتراض» و «انتقاد صحیح» استفاده ننماید استعداد ملی بروز نکرده رستگاری ملک و ملت تحقق نخواهد یافت.
ـ نظر به لزوم تامین واقعی عدالت اجتماعی که برای استقرار نظم داخلی و جلوگیری از نفوذ خارجی و حفظ صلح و آرامش جهان خصوصا خاورمیانه اهمیت حیاتی دارد.
ـ نظر به احتیاج مبرم مملکت به هیئت حاکمهای که از اعتماد و پشتیبانی مردم نیرو گرفته، بر مقتضیات جهان و زمان آشنا، برای رهبری یک سیاست اصل ملی لایق و توانا برای مقابله با هر نوع تجاوز و تحریک مضره سیاسی بمنظور حفظ حقوق ملت خصوصا اصول نهضت مقدس ملی ایران، قادر و مصمم باشد.
و بالاخره نظر به این حقیقت مسلم که پیشرفت هیچ نهضتی و بقای هیچ قومی بدون فعالیت و فداکاری و تقوی فردی و اجتماعی امکان پذیر نبوده ونیست.
بحکم:
۱ـ مبادی عالیه دین مبین اسلام و قوانین اساسی ایران
۲ـ اعلامیه جهانی حقوق بشر
۳ـ منشور ملل متحد
«نهضت آزادی ایران» برای تعقیب هدفهای مشروحه زیر فعالیت خود را آغاز مینماید.
اصول مرام و هدف
الف ـ از لحاظ سیاست داخلی
اصل اول: ۱ـ احیاء حقوق اساسی ملت ایران با استقرار حکومت قانون بمنظور تعیین حدود «اختیارات» و «مسوولیتهای» قوای مختلف مملکت و برای تأمین حکومت مردم بر مردم.
۲ـ تفویض قدرت ملی و قانونی حکومت به افرادی که صلاحیت رهبری سیاست مملکت را در دنیای مترقی امروز و در ردیف کشورهای بیدار جهان داشته باشند.
اصل دوم: ۱ـ ترویج اصول اخلاقی و اجتماعی و سیاسی بر اساس مبادی دین مبین اسلام با توجه به مقتضیات سیاسی و فرهنگی عصر حاضر.
۲ـ تشویق اصل (درستی و تقوی) و مبارزه شدید بر علیه منهیات و اعتیادات و انتشارات مضره.
۳ـ از بین بردن عوامل نادرستی و فساد خصوصا مظاهر اتکای به خارجی و طرد جمیع عناصری که سد راه فعالیتهای موثر و اصیل و سریع اصلاحی هستند یا موجبات تضعیف شخصیت فردی و اجتماعی ایرانی را فراهم میسازند.
۴- مبارزه برعلیه دشمنان سلامت جسمی وفکری وروحی مردم یعنی غلبه بر «ترس» و «یاس» و «جهل» و «عقب ماندگی» و» نفاق»
اصل سوم: آماده کردن تدریجی و اصولی مردم برای شرکت در اداره امور عمومی همچنین برای حسن استفاده از دمکراسی و استیفای حقوق ملی.
اصل چهارم: ۱ـ تامین استقلال اقتصادی. ایجاد رژیم صحیح مالی. بازرگانی. اجتماعی فرهنگی. بهداشتی. کشاورزی و صنعتی.
۲ـ برقراری مناسبات متکی بر عدل و مسالمت بین کارگر وکارفرما و بین کشاورز و مالک.
۳ـ توسعه بیمههای اجتماعی. تهیه و اجرای طرح بیمه کشاورزان.
۴ـ تخصیص عایدات نفت، اعتبارات و وامهای خارجی به اجرای برنامههای کشاورزی و صنعتی و عمرانی ـ حذف عایدات و اعتبارات و وامهای مذکور از بودجه کل کشور.
۵ـ ایجاد امنیت مالی و اقتصادی بمنظور تشویق اعاده سرمایههای خصوصی موجود در بانکهای خارجی به داخل کشور.
اصل پنجم: ۱ـ اصلاح تدریجی و اصولی قوانین کشور با تاسیس سازمان واحد تهیه طرح قوانین.
۲ـ رعایت کامل اصول (استقلال قوه قضائیه) تعمیم و توسعه صلاحیت محاکم عمومی حذف محاکم اختصاصی.
۳ـ تکمیل و اصلاح سازمانهای قضائی و انتظامی کشور بمنظور استقرار امنیت اجتماعی و جلب اعتماد و علاقه مردم نسبت به این سازمانها.
اصل ششم: ۱ـ استفاده از نیروی انسانی کلیه افراد مملکت بعنوان سرمایههای اصلی ملی ایجاد ایمان و اعتقاد قوی به اصل «زندگی بهترنتیجه فعالیت مفید بیشتر»
۲ـ مبارزه بر علیه بیکاری. خودخواهی. تن پروری و امتیازات ناشی از تبعیض.
اصل هفتم: تامین وسایل حسن اداره کشور از طریق:
ـ تثبیت مشاغل براساس رعایت استقلال شاغلین خدمت و تشویق آنان به احراز «تخصص» و «صلاحیت» بیشتر.
تربیت «مدیر» وتقویت سازمانهای «علوم اداری ـ آمارـ بررسی و تحقیق» در تمام امور و شئون کشورـ استفاده از» روشهای مدرن مترقی» کار.
فراهم ساختن وسایل رفاه مادی و معنوی متصدیان امور.
ب ـ از لحاظ سیاست خارجی
اصل هشتم: کوشش برای انتقال حق تعیین سرنوشت دنیا از ملل بزرگ به سازمان ملل متحد بمنظور تامین آزادی و استقلال ملل کوچک. عدالت بینالمللی. صلح جهانی.
اصل نهم: مجاهدت برای تامین بیطرفی ایران.
اصل دهم: تنظیم روابط حارجی بر پایه منشور ملل متحد. ایجاد حسن تفاهم پایداری بین ایران و کلیه کشورها خصوصا ممالک همجوار.
اصل یازدهم: کوشش برای ایجاد همبستگی بیشتر بین کشورهای صلح جوی بیطرف که دارای علائق مشترک تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی یا مذهبی هستند و مجاهدت برای اتحاد ممالک اسلامی در جهت کمک موثر به جرای مقاصد مذکور.
اصل دوازدهم: ۱ـ قبول مسوولیت و اشتراک مساعی در کوششهای بینالمللی برای رفع اختلافات جهانی از طرق مسالمت آمیز.
۲ـ حمایت از نهضتهای اصیل ملی و پشتیبانی از استقلال و آزادی ملتها.