شماره: ۱۴۵۷
تاریـخ: ۲۲/۱۲/۱۳۷۱
مصاحبه کیهان هوائی با مهندس مهدی بازرگان دبیرکل نهضت آزادی ایران
پیرو درخواست مورخ ۱۵/۱۲/۷۱ جناب آقای سلیمی مدیر مسئول کیهان هوائی و سئوالهائی که به شرح ذیل فرستاده بودند این مصاحبه به عمل آمد.
سئوال ۱ـ از نگارش و انتشار گسترده کتاب موهن آیات شیطانی و صدور حکم امام (ره) علیه سلمان رشدی چهار سال میگذرد و علیرغم موضعگیری همه محافل جهان اسلام علیه اهانتهای وارده به پیامبر اکرم (ص) در طی این مدت هیچگونه واکنشی از سوی شما ملاحظه نشده لطفاً بفرمائید نظرتان درباره مرتد بودن سلمان رشدی و فتوای علمای همه فرق اسلامی علیه وی چیست.
پاسخ ۱ـ درباره نگارش و انتشار گسترده کتاب موهن آیات شیطانی و صدور حکم امام (ره) علیه سلمان رشدی بر خلاف تصور و تعجب شما واکنش صریح و مستدلی به موقع خود از طرف نهضت آزادی ایران طی اعلامیه مورخ ۱۱/۱۲/۶۷ تحت عنوان «کتاب شیطانی آیات شیطانی» منتشر گردید که فتوکپی آن را ملاحظه مینمائید. منتها روزنامهها و خود شما طبق معمول، از درج یا گزارش آن خودداری کردید. حالا هم خیلی ممنون میشویم اگر آن را عینا منتشر نمائید. اتفاقا کلیه پرسشهای شما در آنجا مطرح گردیده و به شرح ذیل پاسخ داده شده است.
۱ـ «کتاب جنجالی آیات شیطانی که به صورت یک رمان بسیار زننده زشت و داستان تخیلی مستهجن خصمانه از زندگانی خصوصی و رسالت الهی پیغمبر بزرگوارمان، به قلم یک نویسنده انگلیسی هندیالاصل از اسلام برگشته موسوم به سلمان رشدی در سال گذشته تحریر و توزیع یافت است و توطئه و تبلیغات وسیعی آن را همراهی کرده، به یقین عمل تاسفآور و نفرت انگیزی میباشد. نهضت آزادی ایران مانند همه مسلمانان با ایمان و همه انسانهای با انصاف و متعهد آنرا شدیداً محکوم مینماید».
«متأسفانه این اولین بار نیست که آئین یکتا پرستی انسان پرور اسلام و کتاب خدا و آورنده آن، از ناحیه منکرین و معاندین از اهل کتاب یا مشرکین و مرتدین مورد انکار، استهزا، اتهام و آزار قرار میگیرد….. اما خوشبختانه به مصداق آیه کریمه «یریدون لیطفوا نورالله بافواهم والله متم نوره و لو کره الکافرین» تیرشان هر بار به سنگ خورده است و میخورد و آئین حق و فرستاده بر حق از چنین حرکات و حملات آسیب و زیان نمیبرند. امتها و ملتها هستند که شیطان با پشتوانه جهل و عصبیت و برانگیختگی اختلافات و احساسات در میانشان آتش کینه و کشتار یا ویرانی و فساد میافروزد و دین و دنیایشان را میسوزاند. قرآنی که خداوند حکیم وعده حفاظت و حمایت آن را داده است پیشبینی چنین زخم زبانها و آزار و ستمها را کرده و پیشگیری آنرا نشان داده است. یک جا توصیه تصبروا و تتقوا مینماید و دستور جادلهم بالتی هی احسن میدهد و در جای دیگر پیشرفت دانش و پژوهش را وسیله تایید و تبعیت از خود اعلام مینماید(۱). تاریخ نشان داده است که هر قدر از صبحگاه طلوع خورشید رسالت به جلو میآئیم و هر اندازه که دنیای تحقق و تجربه غرب کاوش در زندگانی محمد (ص) و در پیدایش و گسترش اسلام مینماید بر تعداد نسبی تحلیل کنندگان روشنفکر و تصدیقکنندگان و گروندگان روشندل افزوده شده است و میشود…..»
«….. این آرامش خاطر …… بدان معنی نیست که نوشته ناروا و نیت ناپاک را با گسترشی که به آن داده شده است مورد انزجار و اعتراض قرار ندهیم و عمل متقابلهای را طلب ننمائیم. هم تجزیه و تحلیل صریح لازم است و هم موضعگیری سنجیده شایسته تا از زیانهای حاصله جلوگیری به عمل آمده و برای حال و آینده چارهجوئیهای موثری بشود. به نظر ما علاوه بر نویسنده کتاب، هم ناشر اولیه و ناشرین بعدی کتاب و جایزه دهندگان به آن، از دیدگاه دینی و انسانی و حقوق بینالمللی مقصر و محکوماند و هم دلائل و بهانههائی که علیه آشفتگی و اعتراض مسلمانان جهان میآورند مردود است. به عقیده ما علیالاصول اعتراض رهبر انقلاب اسلامی ایران به مسئولین این کار به جا بوده است.
سئوال ۲ـ نظرتان در مورد دفاع علنی اخیر غرب از سلمان رشدی به بهانه دفاع از آزادی بیان چیست؟
پاسخ ۲ـ نظر ما در این مورد در همان بیانیه آمده و چنین اعلام شده بوده است:
«درست است ک پس از تجربیات تلخ دوران اختناق و اسارت و انگیزیسیون کلیسای کاتولیک در قرون وسطی، بشریت متمدن و متفکر حق داشته است طرفدار آزادی عقیده و فکر و قلم گردیده برای انسان و انسانیت ارزش و حقوق قائل بشود … و ما نیز نباید به بهانههای دفاع از کشور و دولت و دیانت، بندهای اسارت و استبداد و اختناق به گردن بندگان خدا بیندازیم. ولی همه مذاهب و مکاتب انسان دوستی و نظامهای دموکراسی آزادی انسان را تا آنجا پذیرفته و ستودهاند که به حریم و حقوق انسانهای دیگر تجاوز ننماید. خصوصاً به حقوق و ارزشهائی که درنزد اجتماعات بزرگی از انسانها عزیز و محترم و مقدس باشد….» «مسلماً اگر در بلاد اسلام یا در خود اروپا و آمریکا کتاب مشابهی در هجاء کیش و شخصیت حضرت مسیح (علی نبینا و علیه السلام) منتشر میشد آیا دستگاه پاپ و جوامع مسیحی و لائیک به اعتراض و مبارزه نمیپرداختند؟ … آیا فرهنگ انسانیت و تمدن بشریت میپذیرد که برای یک کتاب مبتذل مستهجن و سرا پا دشنام و دشمنی، جایزه بدهند و تکثیر و تبلیغ نمایند؟ مگر اینکه سوء نیت و خصومتی وجود داشته یا دستی از اسرائیل و از محافل ضد انسانی امپریالیستی شرق و غرب صحنه سازی کرده باشد! چگونگی تبلیغ وسیع کتاب، ترجمه همزمان آن به حداقل ۱۳ زبان زنده جهانی، و جوائز اهدائی، همه حکایت از یک توطئه همآهنگ علیه اسلام و انقلاب اسلامی مینمایند.»
«…جا داشت ـ و هنوز هم جا دارد ـ ملتها و دولتهای مدعی فرهنگ و تمدن و تعهد و معتقد به آزادی و ارزش انسانی به جای جبههبندی خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران به سود کتاب آیات شیطانی، یا لااقل ضمن و قبل از آن، از روی حقپرستی و انصاف و مصلحت اندیشی روابط و صلح جهانی، نویسنده و ناشرین کتاب و جائزه دهندگان و تبلیغکنندگان آن را محکوم میکردند و از یک میلیارد، یا بیشتر جمعیت مسلمانان جهان عذرخواهی کرده جلوی شدت و اشاعه این فساد را بگیرند.»
سئوال ۳ـ شما شخصاً از کدامیک از مراجع تقلید میکنید و فتوای ایشان درباره سلمان رشدی چیست؟
پاسخ ۳ـ مسئله دینی شخصی است.
سئوال ۴ـ آیا به عنوان کسی که خود را مسلمان میخواند در مقابل فشارهای غرب برای تحقیر کردن مسلمانان در دفاع از کیان اسلام و مسلمین اصولا به اقدامی معتقدید؟
پاسخ ۴ـ نهضت آزادی ایران و من، خودمان را مسلمان نمیخوانیم، مسلمان هستیم، مسلمان بودیم و انشاء الله مسلمان خواهیم ماند، بدون آنکه اسلام برای ما دکان و دستاویز باشد.
اقدامی که میبایستی اصولاً قبل از فشارهای غرب و پیروزی شیطان انجام شده باشد در همان اعلامیه اسفند ۶۷ اشاره شده بود. عمل یک مسلمان و امت اسلام باید به مصداق «ولکم فی رسول الله اسوه حسنه» پیروی از روشی باشد که پیامبر بزرگوارمان و سایر فرستادگان خدا یا امامان برحقمان در موارد مشابه، پیش گرفتهاند. بسیار به جا خواهد بود حال که شما میخواهید درباره اقدامات گذشته و حال و آینده مربوط به کتاب آیات شیطانی، نظرسنجی و چارهخواهی نمائید خیلی به جا خواهد بود که روزنامه کیهان هوائی، وزارت خارجه یا وزارت ارشاد یک سمینار عمومی تشکیل دهند تا مسئله از دیدگاههای مختلف فقهی، قرآنی، سنتی، سیاسی، ملی و بینالمللی و نتایجی که عملاً برای اسلام و مسلمین به بار آمده است، مورد بررسی قرار گیرد. با قید اینکه اظهارنظر و عقیده آزاد بوده تبعاتی بر آن مترتب نخواهد شد. نه تنها از صاحب نظرات ایرانی موافق و مخالف بلکه از کشورهای مسلمان دور و نزدیک دعوت به عمل آید و حتی غربیهائی که آزادی فکر و اندیشه را مطرح میسازند.
و علیالله فلیتوکل المومنون
مهندس مهدی بازرگان
۲۲/۱۲/۱۳۷۱
(۱) و یری الذین اوتو العم الذی انزل الیک من ربک هوالحق و یهدی الی صراط العزیز الحمید. (سبا ـ ۶)