۱۳۸۲/۵/۲۴
نامه به مقام رهبری در باره مسائل جاری کشور
به نام خداوند بخشنده مهربان
حضرت آیتالله سیدعلی خامنهای، مقام محترم رهبری
با سلام و احترام
قرآن کریم «امر به معروف و نهی از منکر» را وظیفه یکایک زنان و مردان مؤمن دانسته و پیامبراکرم(ص) نیز فرموده است: «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته». مهمترین کاربرد این فریضه مترقی در مورد صاحبان قدرت و حکومت است. یعنی ارزیابی و نقد عملکرد دولتمردان و نهادهای حکومتی از مصادیق آشکار این وظیفه دینی است. به علاوه، یکی از پرافتخارترین اسناد اسلامی درباره آزادیهای سیاسی، خطبه ۲۱۶ نهجالبلاغه است که در آن پیشوای عدالتطلبان و آزادیخواهان، از همه مردم میخواهد که وی را از «بیان حق و مشورت عادلانه» محروم نکنند. سلوک کریمانه علی(ع) با منتقدان و مخالفان ـ تا زمانی که به خشونت فیزیکی و سلاح دست نیازیده بودندـ الگوی جاودانه مدارای دینی و کشورداری اسلامی است.
بر این اساس، با اتکا به اصل هشتم قانون اساسی، که امر به معروف و نهی از منکر را حق و وظیفه قانونی همگانی مردم شناخته است، جمعی از شهروندان ایرانی، استادان دانشگاه، حقوقدانان، مدرسان و محققان حوزههای علمیه، نویسندگان، فرهنگیان، فعالان سیاسی و مطبوعاتی و… دغدغهها و توصیههای خود را آشکارا درباره برخی از مهمترین مسائل جاری ایران با جنابعالی، به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، در میان میگذارند و بذل توجه به آنها را در شرایط حساس کنونی کشور انتظار دارند.
استحضار دارید که در هر جامعهای، کاهش مقبولیت عمومی مقامات بلندپایه سیاسی و سست شدن اعتبار ادعاها و دیدگاههای آنان نزد مردم باعث «بحران مشروعیت» میشود که یکی از نشانههای آن تعارض افکار عمومی با سیاستها و عملکردهای رهبران و مدیران جامعه در مهمترین مباحث حیاتی کشور است. بحران مشروعیت با شکست روشهای قانونی و مسالمتآمیز برای اصلاح امور جامعه به «بحران مشارکت» میانجامد و دوگانگی در ساختار حاکمیت، سیاستهای متضاد و خنثی شدن اقدامها و تصمیمهای نهادهای منتخب مردم از سوی مقامها یا نهادهای انتصابی به «بحران کارآمدی» دامن میزند. باید توجه داشت که قانون اساسی یک مجموعه یکپارچه است که در آن بر حقوق ملت همعرض باحقوق زمامداران تصریح و تأکید شده است.
بر پایه تجربههای تاریخی در ایران و جهان، در وضعیتی که سه بحران پیشگفته همزمان رخ دهد، توسل به خشونت، سرکوب و روشهای آمرانه، همانند آنچه این روزها در برخورد با دانشجویان شاهد آن هستیم، جز تشدید بحرانها هیچ نتیجه و چشماندازی ندارد و بهرهگیری از چنین شیوههایی برای ادامه حکومت، علاوه بر اینکه قانونی نیست و مشروعیت مردمی، اخلاقی و دینی ندارد، کارآمد و ثمربخش نیز نیست.
همچنین مستحضرید که تحولات و پیشرفتهای فنی، اقتصادی و سیاسی و پیچیدگیهای جامعه کنونی موجب آن شده است که مدیریت کلان بر پایه تصمیمگیریهای فردی و فارغ از کارشناسیهای دقیق و نیز بیاعتنایی به اراده و خواست مردم یا رودررویی با آن، ناکارآمد و به زیان منافع ملی باشد.
امروزه پرچمداران همه ادیان، مکاتب و ایدئولوژیها میکوشند حضور و حاکمیت سیاسی خود را با روشهای مردمسالارانه و مشارکت جمعی همراه کنند. به همین دلیل، اینک گذار از حاکمیتهای فردی یا گروهی به مردمسالاری، دیگر گزینشی از سر آرمانخواهی صرف نیست، بلکه ضرورتی گریزناپذیر برای تداوم حیات کشور و ملت به صورت یکپارچه، مستقل و برخوردار از نظم و آرامش و ثبات است.
به نظر امضاکنندگان این نامه، حساسیت وضع کنونی کشور و جامعه بدان درجه است که کمترین خطای مدیران و تصمیمگیرندگان کلان کشور و نیز نیروها و جریانهای مؤثر سیاسی میتواند به فاجعه ملی بینجامد. از این رو تلاش برای گذار از چارچوبهای محدود دلبستگیها و باورهای شخصی، به سوی دلبستگیهای جمعی و بلند مدت به یک ضرورت و تکلیف سیاسی و انسانی مبدل شده است.
اکنون، در بیست و پنجمین سال استقرار جمهوری اسلامی، به گونهای که شاهدیم، بیشتر مردم ایران از روند امور کشور ناراضیاند. حضور مردم در صحنههای تعیین سرنوشت در روزهای دوم خرداد ۷۶، ۲۹ بهمن ۷۸ و ۱۸ خرداد ۸۰ جلوه آشکار ابراز نظر و اراده مردم برای تغییر سیاستهای کلان کشور و تعیین سمت و سوی جدید در این تغییر بوده است. جنابعالی همواره گستره این نارضایتی عمومی و میل به اصلاح را منحصر به حوزه اقتصادی و فقر، فساد، تبعیض و گرانی کردهاید، حال آنکه برای ریشهیابی علل و عوامل رویگردانی و اعتراض مردم باید به مطالعه علمی فاصله فزاینده میان دولتـ ملت پرداخت، چرا که مردم، علاوه بر مشکلات اقتصادی و معیشتی، که علل آن بیش و کم برای آنان روشن است، دغدغههای دیگری نیز دارند که مهمترین آنها تحمیل سیاستها و روشهایی برخلاف خواست عمومی و نیز نقض حقوق و آزادیهای اساسی ملت و تحقیر بسیاری از نخبگان و شهروندان از سوی نهادهای مسئول یا غیرمسئول است. البته باید توجه داشت که بخش قابل ملاحظهای از فساد، فقر و بیماری در حوزه اقتصاد ریشه در انسداد سیاسی و وجود باندهای مافیایی اقتصادی و مالی دارد و به هر حال، از فساد سیاسی جداییناپذیر است. به بیان دیگر، انسداد سیاسی خود را در فساد اقتصادی بازنمایی میکند.
ما امضاءکنندگان زیر، تلاش برای اصلاح مرحلهای و مدبرانه امور کشور و حرکت به سوی مردمسالاری را وظیفه همه کسانی میدانیم که به استقلال، تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، بهبود زندگی مردم و سربلندی ایران علاقهمندند. ما همچنین، کوشش برای ارایه قرائتی واقعی یعنی مردمسالارانه از اسلام را تنها راه بقای اسلام در حوزه عمومی میدانیم و اطمینان داریم که بنیادگرایی تعصبآلود و استبداد دینی هرگز جایگاهی در میان مسلمانان ایران نخواهد داشت.
نگرانی عمیق نسبت به اوضاع خطیر کنونی و وقوف به نقش مهمی که جنابعالی میتوانید در تسهیل و تسریع گذار به مردمسالاری ایفا کنید، ما را بر آن داشت که برنامههای مهم و در عین حال حداقلی لازم برای استقرار مردمسالاری را با جنابعالی در میان گذاریم. واضح است که مطالبات ملی، به ویژه تقاضای جمعیت جوان کشور، بسیار فراتر از این موارد است، اما تحقق این پیشنهادهای حداقلی میتواند مردم را تا حدودی نسبت به بهبود وضعیت امیدوار و دلگرم کند.
به نظر ما، جمهوری اسلامی ایران اکنون بر سر دوراهی سرنوشتسازی قرار گرفته است. یک راه آن است که با قرائتی استبدادی از اسلام و قانون اساسی، با انتصاب افرادی که جایگاهی در افکار عمومی ندارند و مخالف مردمسالاریاند و با اتخاذ سیاستهایی مخالف افکار عمومی و بعضاً برخلاف مصالح ملی، جمهوریت نظام را نقض کرده و با اصلی کردن عامل خارجی و دشمن در بروز مشکلات و نادیده گرفتن نقش عوامل درونی، طوفان ناامیدی و اعتراض ملت را گستراند و راه دوم آن است که به قرائت مردمسالارانه از قانون اساسی، یعنی همان قرائتی که هنگام برگزاری همهپرسی تاریخی فروردین ۱۳۵۸ اعلام شد و در شرایط کنونی نیز میتواند مردم را امیدوار و تهدیدهای بیگانگان را دفع و کشور را نجات دهد، تن داد. ما بر این باوریم که حساس بودن موقعیت کنونی ایران و عمق مطالبات مردم راهی باقی نمیگذارد جز آنکه همگان در برابر اراده ملی سر فرود آورند و با تقویت مردمسالاری امید، اعتماد و مشارکت هرچه بیشتر مردم را جلب کنند. شجاعت و صداقت در پذیرش و تحقق بخشیدن به چنین اصلاحاتی نشانه اقتدار، بصیرت و خدمتگزاری به ملت بزرگ ایران است.
با توجه به موارد بالا، امضاکنندگان این نامه خواستههای حداقلی زیر را اعلام میکنند، خواستههایی که اگر پاسخ مثبت نیابند، موج فزاینده نارضایتیهای عمومی ـ که قدرتهای بیگانه نیز به آن چشم طمع دوختهاند و برای سوار شدن بر این موج برنامهریزی میکنندـ حوادث و تحولات سیاسی و اجتماعی عمیقی را در آینده رقم خواهد زد.
۱ـ دگرگونی اساسی در قوه قضاییه در جهت احیای حقوق اساسی مردم و اجرای عدالت. مهمترین شاخص یک نظام سالم، مردمسالار و اسلامی، عدالت در قضا و برابری همگان در برابر قانون است، حال آنکه متأسفانه اکنون یکی از بزرگترین عوامل نارضایتی عمومی، رویه غیرعادلانه دستگاه قضایی، عدم رعایت آیین دادرسی کیفری در دستگیریها، بازداشتها، بازجوییها و محاکمات و کمبود دانش حقوقی در این دستگاه است. با کمال تأسف، قضاوت درباره برخی از پروندهها و افراد در خدمت سیاست است. بنابراین، برکناری مدیران جناحی و سیاسی ـ که به مخالفت با آزادیهای مدنی، اجتماعی و سیاسی و قانونگریزی اشتهار دارندـ از مناصب کلیدی در قوه قضاییه و انتصاب شخصیتهای بیطرف، حقوقدان، آشنا با فرهنگ اسلام و ایران و مورد تأیید جامعه حقوقی کشور ضروری است.
۲ـ انتظار میرود که رهبری نظام به عنوان بالاترین مرجع عملی تصمیمگیری با تغییر ترکیب اعضای نهادهای انتصابی، آنها را در راستای اراده ملی جهت دهد و هماهنگ کند. از جمله ضرورت دارد که ترکیب اعضای شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام به نفع اراده عمومی و مصالح ملی تغییر یابند. ارزیابی عمومی نخبگان و شهروندان این است که ترکیب فعلی شورا و مجمع یاد شده فاقد پایگاه مردمی و نگرش متناسب با درد و رنج مردم است و به همین دلیل، این دو نهاد عملاً مانع قانونی شدن و اجرای مصوبات مجلس هستند که خانه ملت است و باید در رأس امور باشد. برای بازگرداندن مجلس به جایگاه حقیقی و قانونی آن لازم است تعدادی از فقها، حقوقدانان و شخصیتهای دانشگاهی، سیاسی، فرهنگی و اجرایی همسو با گرایش اکثریت ملت و معتقد به اصل حاکمیت قانون در این نهادها عضویت یابند. به علاوه، لازم است که قانونگذاری به طور انحصاری به مجلس شورای اسلامی واگذار شود و نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی به کار قانونگذاری به موازات مجلس نپردازند. با تسریع در رفع موانع قانونی شدن مصوبات مجلس توسط شورای نگهبان یا مجمع تشخیص مصلحت، از جمله در مورد لوایح و طرحهای مربوط به اصلاح قانون مطبوعات، تشکیل هیأتهای منصفه، تعریف جرم سیاسی، چگونگی اجرای اصل ۵۹ قانون اساسی در مورد همهپرسی، اصلاح قانون تأسیس وزارت علوم و… میتوان امیدواری بیشتر مردم به نظام و آینده را جلب کرد.
۳ـ تأیید دو لایحه تقدیمی رئیسجمهور به مجلس در شورای نگهبان، تا آنکه «آزادی انتخابات» تضمین شود و نیز، نهادهای حکومتی از نقض حقوق شهروندان، به ویژه منتقدان و مخالفان، بازداشته شوند.
۴ـ سالمسازی فضای سیاسی کشور؛ به دلیل اعمال تنگنظریها، دخالت گروههای فشار و بهرهگیری و تحریکهای عوامل بیگانه، فضای عمومی کشور ملتهب و ناآرام است. برای سالمسازی فضا ضرورت دارد که متهمان و محکومان به جرایم سیاسی، مطبوعاتی و دانشجویی سریعاً آزاد شوند و از نشریاتی که بدون محاکمه علنی و بدون حضور هیأت منصفه توقیف شدهاند، رفع توقیف شود. گروههای فشار، اقدامها و خشونتهای خود را مستظهر به عنایت و حمایت مقام رهبری میدانند. با تبری جستن صریح مقام رهبری از این گروهها، لازم است نیروهای انتظامی و امنیتی با قاطعیت از اقدامهای خودسرانه آنها جلوگیری کنند و قوه قضاییه ملزم شود که سریعاً به اتهامهای آنها رسیدگی کند.
باور ما بر این است که اگر خواستهای حداقلی بالا برآورد شود، حقوق مدنی، اجتماعی و سیاسی شهروندان تأمین و آزادی واقعی انتخابات تضمین شود، علاوه بر امضاکنندگان این نامه، دیگر نیروهای سیاسی نیز برای حفظ استقلال، تمامیت ارضی، منافع ملی و نظام سیاسی در چارچوب قانون اساسی کنونی مشارکت و تلاش خواهند کرد.
با آرزوی توفیق روزافزون در خدمت به مردم ایران
۲۴ تیر ماه ۱۳۸۲
امضاکنندگان نامه:
محمد آزادی، مهناز آذرنیا، فریبا آقاباقری، زهره آقاجری، حسین آقامحمدیرنانی، مهندس مسعود آقایی، ناصر آملی مقدم، عباس ابوذری، دکتر طاهر احمدی، نعمت احمدی، روزبه ابراهیمی، مهندس حمید احراری، حسن اربابی، محمدکریم اسدبیگی، وحید اسلامی، کتر مرتضی اشرفی، مرتضی اشفاق، علی افصحی، محمدجواد اکبرین، سیدامیر اکرمی، علی اکرمی، حسین اعتمادی، اعظم اکبرزاده، عبدالمجید الهامی، مهندسمجتبی امانیمهر، اسدالله امین،اکبرایزدپرست، مصطفی ایزدی، علی باخرد، مهندس ابوالفضل بازرگان، مهندس عبدالعلی بازرگان، دکتر محمدنوید بازرگان، دکتر کمالالدین بازرگانی، داود باقری، پروین بختیارنژاد، غلامحسین بخشی، سعید بداشتی، دکتر رحمتالله برهانی، علیاکبر بدیعزادگان، مجتبی بدیعی، محمد بستهنگار، دکتر محمدحسین بنیاسدی، بوجاری نصیرآبادی، ناصر بهبهانی، مهندس محمد بهزادی، مهندس داود بهرامی، محمد بهفروزی، راضیه بیرونی کاشانی، صفا بیطرف، سید امیر پاکزادمقدم، حسین پایا، دکتر علی پایا، دکتر مسعود پدرام، ناصر پروین، آرش پهلوان نصیر، جعفر پیشبین، دکتر محمود پیشبین، عباس پوراظهری، ناصر پور رضا، رضا پویا، مهندس رضا پویان، محمد حسین پیروزی، دکتر حبیبالله پیمان، مهندس مجید پیمان، فرج الله پیمان عباسی، دکتر علی تاجرنیا، سیدمصطفی تاجزاده، عزتالله تقواییان، دکتر غلامعباس توسلی، محمدرضا توسلی، مهندس محمد توسلی، محمد توکل، خالد توکلی، مهندس مصطفی تنها، دکترمحمود توکلی، مهندسمجید تولایی، رضا تهرانی، جلال جلالیزاده، دکتر حمیدرضا جلاییپور، مندنی جهانتاب، مهندس بهمن حافظی، دکتر سعید حجاریان، مهندس حسین حریری، فاطمه حسینزاده، دکتر سیدحسن حسینی، سید محمد حسینی، سیدمسعود حسینی، ابوالفضل حکیمی، سیف اللهحقانی، مرتضی حقیریزاده، فاطمه حقیقتجو، بهزاد حقپناه، علی حکمت، مجید حکیمی، محمدرضا حمسی، ایرج جمشیدی، سیدحسین جعفری، مهندس مجید جابری، محمد حیدری، علیمحمد حیدری، تقی خادم، ابراهیم خانیکی، ابراهیم خدادادی، مهندس امیر خرم، علی خدابخش،، دکتر حشمتالله خضوعی، محمد خلیلنیا، ابراهیم خوش سیرت سلامی، اسماعیل خوشمحمدی، حاصل داسه، محمد دادفر، دکتر حبیب داوران، سعید دارابی، مصطفی دارایتی، محمود دردکشان، سعید درودی، محمدحسین درودیان، پرویندخت دفتری،سعید دستگاه دار، مصیب دوانی، عباس دهقاننژاد، محسن دیانت، خشایار دیهیمی، مسعود ذهبیون، اسحاقراستی، فاطمه راکعی، محمد صادق ربانی، دکتر علیرضا رجایی، محمدجواد رجائیان، روح الله رجبی، حسین رحمانیان، مهندسمحسن رزمخواه، سعید رحیمی مقدم، محمد جواد رسایی، مهندس جمشید رسایی، محمدصادق رسولی، اصغر رضایی، بیوک رضایی، محمدرضایی، محمدجواد رضایی، عبدالعلی رضایی، احد رضایی، محمد رضاییراد، بهمن رضاخانی، سعید رضویفقیه، شهرام رفیعزاده، دکتر بهروز رفیعی، توفیق رفیعی، دکتر حسین رفیعی، غلامعلی رفیعی، دکتر رضا رئیس طوسی، مهندس مهدی رهنما، محمد علی ریگی، ایرج زارع، دکتر فیاض زاهد، مهندس حسین زمان، محمد ابراهیم زمانی، علی اکبر زنگنه، محمدرضا زهدی، مهدی زیرک ساز، علیرضا ساریخانی، دکتر احمد ساعی، مسعد سپهر، نسرین ستوده، داریوش سجادی، مهندس عزتالله سحابی، دکتر فریدون سحابی، عیسی سحرخیز، محمد سرچمی، مهدی سعید پور، آیدین سعیدی، بیوک سعیدی، سعیده سعیدی، جعفر سعیدیانفر، عبدالله سلامی، مهندس علی سلطانزاده، ناصر سلطانی، مرتضی سورانه، دکتر سیدمحمد سیفزاده، محمود شاد دلبصیر، ابراهیم شاکرین، محمد شانهچی، حسین شاهحسینی، سعید شریعتی، صدیقه شکوریراد، ماشاءالله شمسالواعظین، پروین شهرزادی، ابوطالب شهسواری، رضا شیروانی، دکتر امیرحسین شیروی، رضا صادقی، محمود صارمی، رضا صادقی، مهندس هاشم صباغیان، دکتر رضا صدر، دکتر احمد صدرحاجسیدجوادی، مهدی صراف، مهندس کیوان صمیمی، عباس صفاییفر، دکتر مسعود صفاییمقدم، دکتر فضلالله صلواتی، علیاشرف ضرغامی،، فریدون ضرغامی، حسین ضیغمی، اعظم طالقانی، دکتر حسام طالقانی، طاهره طالقانی، دکتر نرگس طالقانی، مهندس محمد طاهری، مهندس اکبر طاهری، احمد عابدینی، مهدی عاقلتر، ابراهیم عامری، علی عدالتی، مهندس حسن عربزاده، حسین عزتزاده، علی علیزاده نائینی، محمود علیزاده طباطبایی، محمدباقر علوی، شهین علوی، علیرضا علویتبار، محمود عمرانی، دکتر علیاصغر غروی، علیاکبر غروی، مهندس علیرضا غروی، سعید غفارزاده، دکتر مسعود غفاری، علی غفرانی، غلامعلی غفوریان، دکتر محمد جواد غلامرضا کاشی، جعفر گلابی، علی علامی، مهدی غنی، کریم فتاحپور، حبیب الله فتوت، نادر فتورهچی، دکتر مرتضی فلاح، مهندسمجید فراهانی، دکتر غفار فرزدی، حسین فرزین، فاطمه فرهنگخواه، دکتر حسن فرید اعلم، احمد قابل، هادیقابل، فرشته قاضی، برات قبادیان، مهندس رحمانقلی قلیزاده، مرتضی قلیزاده، مهندس خسرو قشقایی، ماهرو قشقایی، دکترمهدی قمشی،مهندسعبدالمجید قندیزاده، قنواتی، حجتالله قیاسی، دکتر مصطفی قهرمانی، دکتر رحمان کارگشا، مرتضی کاظمیان، مهندس محسن کاکاوند، مهدی کاملان، رضا کاویانی، دکتر محسن کدیور، منوچهر کدیور، محمدرضا کرباسی، روزبه کردونی، جمیله کریمی، حمید کریمحدیثی،علی کریمحدیثی،فاطمه کمالیاحمدسرایی،ناصر کمیلیان،محمد کیانوشراد، یعقوب کوثری، بیژن گلافرا، محمد حسن گلرخیان. فاطمه گوارایی، مهندس علیاصغر گواهی، کامبیز گوهری،مسعودلدنی، مجتبی لطفی،حسین لقمانیان،زهرا مجردی،مهندسمحمد محمدزاده، بهروز محمدی، علی حسینمحمدی، نرگس محمدی،محمد محمدیاردهالی،مهندس محسن محققی، حسین مدنی، سعید مدنی، ماشاءالله مدیحی، دکتر احمد مرادی، قاسم مرادی، مازیار مرتب، علیرضا مسرور،حسین مسکین،مصطفی مسکین،مهندسرضا مسموعی،احمد رضا مسموعی فر، حبیب الله مشیری، لیلا مصطفوی، مصطفی مصطفوی، محمدجواد مظفر، دکتر معاضدی، فهیمه ملتی، اصغر ممبینی، داریوش ممبینی، خسرو منصوریان، دکتر نگار منصوریان، دکتر محمد مولوی، علی مؤمنی، محمود مؤمنی، ابوالفضل میرآخوری، مهندس امیر میرخانی، حجتالله میرزایی، حسین میرزایی، احمد منتظری، سعید منتظری، دکتر ضیا،الدین میر حسینی، مهندس وحید میرزاده، سعید نادری، غلامحسین نادی، رحمان نامجو، عبدالحمید نظامالاسلامی،کاوه نقوی، مهندس محمود نعیمپور، محمود نکوروح، مهندس محمدتقی نکوفر، مهندس سیدحمید نوحی، دکتر سیدمجید نوحی، عباس نوربخش، فخرالسادات نوربخش، مهندس منوچهر نوربخش، حسنعلی نوریها، مهدی واعظ عبایی، مهندس اکبر والی، رسول ورپایی، حمید وحید دستجردی، دکتر هادی هادیزاده، دکتر احمد هادوی، دکتر محمد هادوی، امین هادوی، ناصر هاشمی، محمد هاشمی عهد، علی همتی، محمد احسان هوشمند، رحیم یاوری، علی فرید یحیایی، فرهاد یدالهی، دکتر ابراهیم یزدی، رضا یوسفیان