گزارش کامل مراسم بیست و پنجمین سالگرد رحلت
آیت الله طالقانی
تهران-خبرگزاری کار ایران
مراسم “حقوق زنان ، جوانان و دموکراسی بیست و پنج سال بعد از طالقانی” ، پنج شنبه ١٩ شهریور ماه در حسینیه ارشاد برگزار شد .
به گزارش خبرنگار سیاسی “ایلنا” ، در این مراسم که عدهای از فعالان سیاسی ، فرهنگی حضور داشتند ، احمدصدر حاج سیدجوادی ، اعظم طالقانی ، علیرضا رجایی ، حسین شاه حسینی و حبیبالله پیمان سخنرانی کردند .
صدر حاج سید جوادی ، گفت : طالقانی استبداد را در تعارض با خلقت انسان میدانست .
احمد حاج سید جوادی ؛ عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران و وزیر کشور دولت بازرگان آیت الله طالقانی را مجاهدی خستگیناپذیر و نستوه در ظلم ستیزی دانست و تصریح کرد : طالقانی به شدت از استبداد و مظاهر و نتایج آن متنفر بود . او استبداد در تعارض با خلقت انسان می دانست و نفی استبداد را برای آزادی انسان میخواست .
وی با بیان این که طالقانی آزادی انسان را به معنای رهایی از تمامی ابعاد ظلم و عرصه های اجتماعی اقتصادی و سیاسی تاکید کرد : او با همین نگاه به استبداد و آزادی بود که به جمع دوستان و یاران آزادی خواه پیوست و در تشکیل نهضت آزادی ایران شرکت کرد .
این فعال ملی مذهبی ، تساهل ، تسامح و مدارا با مخالفان را از ویژگیهای اندیشه طالقانی دانست.
حاج سید جوادی در ادامه ، درک طالقانی از خواستهها و تفکرات جوانان و اطلاع او از مکاتب فلسفی و اقتصادی جدیدی را به عنوان ویژگیهای منحصر به فرد او در لباس یک روحانی دانست.
حاجسید جوادی در پایان سخنانش اعلامیه آیتالله طالقانی در مورد تشکیل نهضت آزادی ایران را قرائت کرد که طالقانی در آن دلایل حضور خود را در تاسیس این حزب بیان کرده بود.
اعظم طالقانی : نمیتوان با روش های سنتی به مطالبات زنان پاسخ داد .
اعظم طالقانی ؛ فرزند آیتالله طالقانی سخنرانی خود را به جنبش زنان اختصاص داد . او مساله زنان در ایران را ناشی از تعارض نقشهای سنتی و نقشهای دانست و تاکید کرد : مطالبات جنبش زنان مطالباتی نیست که با روشها و نقشهای سنتی پاسخ داده شود .
وی افزود : برای حل مسایل زنان رفع شخصیتهای موجود علیه زنان باید اجماع حاصل شود ، در صورتی که اجماع حاصل شود مسوولین برای رفع مشکلات زنان برنامهریزی نکنند ، دچار انسداد میشویم.
اعظم طالقانی در ادامه با اشاره به دیدگاههای آیت الله طالقانی در مورد زنان و حجاب تصریح کرد : آیا این مسأله که زنی حجابش را کامل رعایت نکند ، مهمتر است یا افرادی به ناحق کشته شوند ، یا اینکه اموال مردمی را به غارت ببرند .
وی خو استار ایجاد محیطی عادلانه شد که در آن تبعیض وجود نداشته باشد .
علیرضا رجایی : طالقانی نگران ایجاد ا ستبداد دینی بود .
علیرضا رجایی سخنران بعدی مراسم به جای غلامعباس توسلی در مورد “جوانان و ارتباط آنها با طالقانی” سخنرانی کرد .
توسلی به دلیل آن که در بیمارستان بستری است نتوانست در این مراسم حضور یابد.
رجایی با تفکیک قایل شدن بین کسانی که راوی علم هستند و کسانی که عامل علم هستند ، طالقانی را از گروه دوم دانست.
وی طالقانی را از جمله روشنفکران عصر بعد از مشروطه دانست که خواهان ایجاد پدیده دولت غیرمطلقه بودند.
وی ویژگی دیگر طالقانی را مواجه او با امر تجدد دانست و او را یک روشنفکر دینی قلمداد کرد .
رجایی افزود : طالقانی خواستار تغییر در ساختار روحانیت بود و او نگران ایجاد استبداد دینی بود.
وی طالقانی را از آن دسته از نیروهای ملی و مذهبی دانست که به ناگزیر به دلیل بحرانهای بعد از انقلاب مشروطه وارد عرصه سیاست شدند که دغدغه آنها این بود که دین چگونه میتواند به حل بحرانهای داخلی ایران کمک کند .
رجایی افزود : آنها خواستار این نبودند که دین باید دستگاه حکو مت را بدست آورد تا مردم را وادار به اجرای احکام شرعی کند.
حسین شاه حسینی : طالقانی درد دین داشت .
حسین شاه حسینی از نیروهای ملی ، مذهبی و از یاران آیتالله طالقانی در حسینیه ارشاد از دیگر سخنرانان مراسم بزرگداشت طالقانی بود.
شاه حسینی با اشاره به کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ ، اظهار داشت : پس از پیروزی کودتا ، طالقانی به همراه چند روحانی به شکلگیری نهضت مقاومت ملی کمک کردند که این امر سبب کسب آبروی مجدد روحانیون شد ، چراکه قبل از کودتا عدهای از آنان به دلیل ناآگاهی ، از شاه حمایت میکردند.
وی طالقانی و نزدیکان روحانی او را عناصر دلسوزی دانست که درد دین داشتند ، دینی که برای آنها وسیله حکومت نبود .
شاهحسینی با بیان این که عقاید دینی طالقانی مورد تأیید مردم قرار گرفت ، تصریح کرد : او راه دانشگاه را برای روحانیت باز کرد تا بیش از او روحانیت جایگاهی در دانشگاه نداشتند .
او طالقانی را بنیانگذار اولین حرکت مذهبی در ایران دانست و اظهار داشت : او به اسلام اعتقاد داشت ، ولی با دین حکومتی مخالف بود.
شاه حسینی در ادامه با اشاره به دیدگاه آیت الله طالقانی در مورد زنان ، اظهار داشت : او از حقوق زنان دفاع میکرد و معتقد بود که زنان باید در جبهه ملی ایران حضور داشته باشند.
شاه حسینی افزود : طالقانی در جبهه ملی در کنار شادروان “پروانه فروهر” و “هما دارابی” از افزایش حضور زنان حمایت کرد.
وی در پایان تاکید کرد: طالقانی اگر امروز بود ، جنبش مردم را با رهنمودهای مذهبی و در کنار اندیشههای مصدق رهبری می کرد.
حبیبالله پیمان ، گفت: طالقانی براساس ارزشهای توحیدی زندگی میکرد .
حبیبالله پیمان ؛ دبیرکل جنبش مسلمانان مبارز آخرین سخنران این مراسم بود .
او که سخنانش را با گرامیداشت یاد صمد بهرنگی ، آعاز کرد ،تا نشان دهد مانند طالقانی برای مخالفان عقیدتی احترام قائل است .
وی تحت عنوان “راهبرد به سوی دموکراسی” سخن گفت . پیمان با بیان این که در صده اخیر که جنبشهای مختلف برای تحقق دموکراسی تلاش کردهاند ، همواره سعی در کسب قدرت برای پیاده کردن دموکراسی داشتهاند ، تصریح کرد : این روش تاکنون درایران ثمری نداشته است و راهبرد مناسبی برای این که بتواند بنبستهای توسعه سیاسی را باز کند ، نبوده است.
وی افزود : در جامعه ایران که جامعه استبداد زدهای است که هزاران سال مناسبات استبدادی نه تنها در روابط دولت و ملت که در تمامی کنشهای جامعه نفوذ کرده است ، راهبرد کسب قدرت برای پیشبرد دموکراسی ، پاسخ مثبت دریافت نمیکند.
پیمان ، طالقانی را بیش از آنکه متشرع باشد ، یک دیندار و موحد دانست که روحاش از ارزشهای توحیدی سیراب بود و با این روشها می زیست .
پیمان ادامه داد : طالقانی و نظایر او که درگیریشان با جهان بینی و معنویت وجودی است ،لازم نیست نقش روشنفکر یا سیاستمدار بازی کند ، آنها همانگونه که هستند ؛ یعنی براساس ارزشهای توحیدی زندگی میکند .
پیمان با بیان این که براساس قرآن انبیاء برای ایحاد عدالت و آزادی بنیاد کارشان را از درون جامعه شروع کردند ، رسالت انبیا را آزاد کردن خرد و شعور انسانها دانست ؛ زیرا دریافتشان این بود که رابطه سلطه ، رابطه یک بعدی نیست ، کسی که زور میشوند در جای دیگر زور میگوید و کسی که استبداد میپذیرد ، در جای دیگر استبدادی عمل میکند ، بنابراین باید با این فرهنگ مبارزه کرد .
پیمان ادامه داد : در شرایطی که انسانها در معرض تهدید هستند و زور مشخص میکند که چه کسی بازنده است و چه کسی برنده گرایش به مطلق کردن قدرت و گسترش دامنه سلطه افزایش مییابد ، همچنانکه همه فرعونها ، جباران و مستبدین اینگونه بودند و هستند.
دبیرکل جنبش مسلمانان مبارز در ادامه رفتار و عمل آیتالله طالقانی را نشانه آن دانست که وی برای پیشبرد دموکراسی راه انبیاء را پیش گرفته بود و افزود : او دموکراسی را یک فرآیند تدریجی در درون جامعه میدانست و در اندیشه دموکراتیزاسیون جامعه بود.
وی افزود : تا زمانی که مناسبات استبدادی در جامعه حاکم باشد ، استبداد در جامعه باز تولید میشود و اجازه نمیدهد پروژه دموکراسی از بالا اجرا شود ، همچنانکه طالقانی میخواست انسانها بپذیرند که نباید زیر بار زور بروند . دبیرکل جنبش مسلمانان مبارز با اشاره به تأکید طالقانی بر شوراها ، اظهار داشت : تأکید او بر شورا به این دلیل بود که از دیدگاه او تنها با حاکمیت نخبگان و عدهای خاص در پارلمان و حکومت حاکمیت مردم تحقق نمییابد و فاصله عمیق میان مردم و حاکمیت بر طرف نمی شود.
وی افزود: در این صورت حق مهم انسانی یعنی ؛ حق حکومت مردم تنها به نخبگان ویژه اختصاص می یافت و اکثریت مردم از آن محروم میشدند .