تفویض اختیار به مردم در اداره شهرها به جای انتقال پایتخت
محمد توسلی
روزنامه همشهری
مورخ ۱۴ اسفند ماه ۱۳۹۷
به عقیده من طرح و ایده انتقال پایتخت بنا به دلایل متعددی قابلیت اجرا ندارد. حتی اگر به فرض اجرای این پروژه هم واقع بینانه باشد دولت به لحاظ اعتباری قادر به اجرای آن نیست . از این رو به باور من انتقال پایتخت منتفی است. دلیل این که بارها پس از انقلاب ایده انتقال پایتخت مطرح شده، مسائل و مشکلاتی است که در شهر وجود دارد و مدیریت شهری را با چالش مواجه ساخته است. به لحاظ کارشناسی این که چه دلایلی بعد و حتی قبل از انقلاب تهران را با چنین چالش های اساسی مواجه کرده این واقعیت است که قدرت سیاسی و اقتصادی عمدتا در این کلانشهر متمرکز شده است. به رغم همه تلاش هایی که از اسفند ۱۳۵۷ در مدیریت شهر تهران برای سپردن کارها به مردم انجام شد تا به مدیریت واحد شهری برسیم؛ اما به رغم همه اقداماتی که صورت گرفت، مدیریت سیاسی و اقتصادی در کشور در تهران متمرکز شده و این، ریشه مشکلاتی است که وجود دارد. پیامد این موضوع، تمرکز جمعیت در این شهر است که مشکلاتی از قیبل ترافیک، آلودگی هوا و مسایل زیست محیطی برای این شهر ایجاد شده است. همچنین همین موضوع سبب شده شهرها و روستاهای کوچک ما از برنامه های عمرانی و توسعه محروم بمانند؛ کشاورزی و صنعت در دیگر شهرها کارآمد نباشد و در نتیجه به تدریج سیل جمعیت را به سمت شهرهای بزرگ تر مانند تهران سرازیر کند. رشد دو برابری جمعیت تهران در چهار دهه گذشته نیز چالش های اساسی را برای تهران و مدیریت شهری آن مواجه کرده و همه این موارد به ویژه در شرایط کنونی که پایتخت با بدهی های زیادی در حوزه مدیریت شهری مواجه است، اداره شهر را دشوار کرده است. این معضلات در گزارش های شهرداران و شورای شهر دیده می شود.
بنابراین راهکار واقع بینانه این نیست که اگر دولت امکانات اعتباری انتقال پایتخت را هم داشت، با چنین ساختار سیاسی و اقتصادی پایتخت را به شهر دیگری منتقل کند. چرا که این انتقال موجب می شود مشکلات موجود در شهر تهران در محل جدیدی هم که برای پایتخت جدید در نظر گرفته شده، دوباره تکرار شود. از این رو به عقیده من ، راهکار واقعبینانه این است که یک نگاه کلان مدیریتی را در اصلاح ساختار مدیریتی کشور پیگیری کنیم و طبق قانون اساسی اختیارات اداره شهرها و کشور به مردم تفویض شود. وقتی اختیارات سیاسی در کل کشور توزیع شود، خود به خود امکانات اقتصادی هم به همین نسبت در تمام شهرها و استان های کشور توزیع خواهد شد و تمرکز اختیارات اقتصادی در تهران کاهش می یابد. به دنبال این کاهش تمرکز، جذب جمعیت در تهران نیز کاهش خواهد یافت و به تدریج مشکلات و مسائل تهران و سایر کلانشهر ها کاهش پیدا می کند. به هر روی حل مشکلات تهران انتقال پایتخت نیست؛ بلکه اصلاح ساختار مدیریت کشور و شهرهاست که می تواند راهگشا باشد. نگاه ما باید در مدیریت کشور متحول شود تا مسایل کلانشهر تهران و بقیه کلانشهرها حل شود.