جایگاه انتخابات در توسعه ملی
بخش سخنرانی جلسه آنلاین پرسش و پاسخ با حضور محمد توسلی
گروه یاران نهج البلاغه – ۱۴ خرداد ۱۴۰۰
در ابتدای صحبت با استناد به آموزه قرآنی “آیه الکرسی” راهبرد عبور از عوامل توسعه نیافتگی را ایستادگی در مقابل طاغوت «استبداد» و ایمان به خدا معرفی میکند.
بعد از شهریور ۱۳۲۰ پیشگامان روشنفکری دینی: بازرگان، طالقانی و سحابی با توجه به تجربه انقلاب مشروطه و مشکلات فرهنگی اجتماعی ایران و همچنین آشنایی با دستاوردهای مدرنیته عوامل توسعه نیافتگی را مورد توجه قرار دادند. این پیشگامان برخلاف روش سیدجمال الدین اسدآبادی که اصلاحات را از بالا و حاکمیت پیگیری میکرد، به این نتیجه رسیدند که باید تحولات ابتدا در عرصه های فرهنگی و اجتماعی شکل گیرد تا زمینه های فرایند توسعه یافتگی طی شود، در این راستا عامل اصلی عقب ماندگی ایرانیان را در دو عامل استبداد ۲۵۰۰ ساله سیاسی و خرافات و پیرایه های هزار ساله حاکم بر فرهنگ جامعه ایرانی یافتند و فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی خویش را در این راستا متمرکز کردند.
در تمامی انتخاباتهایی که از دهه ۶۰ تاکنون نهضت آزادی ایران حضور داشته همواره با آگاهی بخشی بر ضرورت برگزاری انتخابات آزاد، سالم وعادلانه طبق اصول قانون اساسی تاکید داشته و مطالبات تاریخی مردم ایران از مشروطه تا کنون یعنی «آزادی و حاکمیت ملت» را پیگیری کرده تا مردم در اداره امور کشور، شهر و روستا بر سرنوشت خویش حاکم شوند.
در انتخابات سال ۶۴ در پی رد صلاحیت مهندس بازرگان برای طی شدن این فرایند توسعه، به توسعه جامعه مدنی توجه شد و جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران شکل گرفت که نقش موثری در آگاه سازی مردم بین سالهای ۶۵ تا ۶۹ به عهده داشت که متاسفانه پس از انتشار نامه موسوم به ۹۰ امضایی و برخورد با اعضای آن جمعیت، فعالیت آن متوقف شد.
در سال ۷۴ جمعیت «تلاشگران تامین آزادی انتخابات»، همزمان با انتخابات مجلس پنجم تشکیل گردید. در انتخابات سال ۷۶ و رد صلاحیت های گسترده نامزدها، با توجه به تجربه کشور های دموکراتیک برای مشارکت اعتراضی در انتخابات تصمیم به «رای سفید» گرفته شد که در ادامه با ارائه برنامه توسعه سیاسی توسط آقای خاتمی به آقای خاتمی رای دادند.
در انتخابات سال ۸۴ نیز به رغم اقدامات آقای هاشمی رفسنجانی علیه اعضای نهضت آزادی و دوستان آقای سحابی در سال ۶۹ در انتخابات شرکت کردند و برای پیشگیری از حضور نامزد ناشناخته مقابل به آقای هاشمی رای دادند تا از ایجاد موانع گذار به دموکراسی جلوگیری کنند.
پس از درگذشت دکتر یزدی و ارزیابی شرایط و همچنین با توجه به وقایع دی و آبان ۹۶ و ۹۸ و نحوه برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم، این جمع بندی حاصل شد که حضور اصلاح طلبان در قدرت نمیتواند در راستای راهبرد اصطلاحات تاریخی و گذار از گام دوم استبداد دینی تاثیر گذار باشد. لذا با طرح راهبرد اصلاحات جامعه محور در مقابل اصلاحات قدرت محور به تبیین گفتمان جدید اقدام شد تا با توانمند سازی جامعه مدنی و تمرکز احزاب سیاسی بر مطالبات مشترک مردم «آزادی و حاکمیت ملت» و تقویت جنبش های اجتماعی به تدریج با بهرهگیری از ظرفیت های قانون اساسی زمینه های اصلاحات ساختاری در حاکمیت جمهوری اسلامی فراهم شود.