نکاتی درباره استیضاح فرجی دانا و شکست دولت
۳۱ مرداد , ۱۳۹۳
پویان فخرایی
۱. استیضاح رضا فرجی دانا مهمترین تقابل اقلیت افراطی مجلس با دولت یازدهم بود که در نهایت به پیروزی افراطیهای جبهه پایداری و شکست دولت منجر شد. این شکست میدانی برای بازی افراطیها باز کرد تا همچنان بتوانند بر سر انتخاب وزیر بعدی مانور بدهند و در راه روابط دولت و مجلس مشکل درست کنند. اما نکته مهمتر این است که اگر دولت علل این شکست را شناسایی نکند، آخرین شکست مشابه برایش نخواهد بود.
۲. دولت در سه بازی متفاوت در یک زمین شکست خورد:
الف. فضای رسانهای: تیم رسانهای دولت تمام توان خود را برای بسیج افکار عمومی علیه استیضاح به کار بست. افشا شدن بورسیههای غیرقانونی و نشان دادن ارتباط استیضاح کنندگان با این بورسیهها در مجموع عملیات موفقی بود و به اهداف خود دست پیدا کرد اما این تنها وجه لازم بازی رسانهای برای مقابله با استیضاح نبود.
تیم رسانهای دولت حرکات تاکتیکی محدودی برای تاثیرگذاری در زمین قدرت و فشار به جو مجلس در جهت خنثی کردن حملات استیضاح کنندگان داشت و صرفا به فشار از طریق افکار عمومی به استیضاح کنندگان آن هم تنها در یک مورد بسنده کرد. از معدود حرکات تاکتیکی از این دست مصاحبه وزیر کشور پیش از استیضاح بود، که خوب اما کم بود.
ب. یارگیری در مجلس: نتیجه هر استیضاحی تا پیش از رای گیری و در لابیهای مجلس و در بده بستانهای سیاسی رقم میخورد. در جلسه استیضاح در روز چهارشنبه نه وزن افراطیها و نه وزن دولت به تنهایی برای پیروزی کافی نبود و نتیجهٔ استیضاح دیروز در یارگیری با ژنرالهای مجلس رقم خورد. دولت با علی لاریجانی رییس مجلس معامله کرد و افراطیها موفق شدند باهنر را برای اردوی خود جذب کنند.
اگرچه علی لاریجانی چهرهٔ قدرتمندی در جمهوری اسلامی است و سعی کرد با سخنانی در دقیقه ۹۰ و تاثیرگذاری کلان بر نمایندگان کفه ترازو را به نفع فرجی دانا و دولت سنگین کند، اما در نهایت این باهنر بود که توانست با لابی در کف مجلس و در بین نمایندگان رای بیشتری از آرای سرگردان را جذب کند و فرجی دانا با کم آوردن ۹ رای مغلوبه شد.
ج. بازی پارلمانی: تیم پارلمانی دولت در دفاع از عملکرد فرجی دانا از هیچ کدام از نمایندههای قدر حامی او استفاده نکرد. نطق حامیان دولت توسط چهرههای کمتر شناخته شده و با نطقهای طویل و غیر ضروری صورت گرفت. حضور رییس جمهور در مجلس لازم تشخیص داده نشد. لابیگری چهره به چهره دولت در مجلس موفق نبود و در نهایت وزیر عزل شد.
تمام اینها نشان از چیدمان تاکتیکی ضعیفی دارد که سرچشمهٔ آن در ضعف تیم پارلمانی دولت است. مجید انصاری کاپیتان ضعیف تیم دولت در بازی در زمین پارلمان بود.
۳. پس از رای آوردن استیضاح روحانی با انتصاب نجفی به افراطیها پاسخ داد اما این صرفا یک پاسخ کوتاه مدت است. دولت نیازمند استراتژیستهای قویتر در بازیهای رسانهای و پارلمانی است. روحانی باید بداند اگر از تمام ظرفیتهای بازی در جمهوری اسلامی استفاده کند، حتی با توان محدود فعلی دولت، شانس بیشتری برای پیروزی دارد. از این رو دولت نیازمند ترمیم تیم پارلمانی و رسانهای خود است.
۴. در بازخوردهای استیضاح پیش و پس از آن مطرح میشد اگر این استیضاح رای بیاورد هیچ اتفاقی نمیافتد و “ما” (حامیان تغییر وضع موجود) پیروز میدان هستیم. حتی افرادی آرزو کردند استیضاح رای بیاورد تا یک چهره نمادین به چهرههای اصلاحات اضافه شود.
اینگونه تحلیل کردن نشانه ترس از روبرو شدن با واقعیت و مصادره به مطلوب واقعه پیش از وقوع دارد. غیر از نیاز به تحلیل متناسب با واقعیت، روبرو شدن با واقعیت نیازمند شجاعت اخلاقی است و اینگونه مصادره به مطلوب کردن نشان از ترس عمیق در رودرو شدن با واقعیت دارد.