کودکان: ما هم مردمانیم
علی ملک پور
گسترش روزافزون مراودات اجتماعی در فضای مجازی می رود که حجم تعاملاتی از این نوع را از همه انواع ارتباطات واقعی و رو در رو فزونی دهد. این یک واقعیت جاری است که علاوه بر تسهیل امر اجتماعی، منشاء آسیب های متعدد نیز تلقی می شود. از انواع آسیب ها یکی بیشتر جای تامل دارد. هر از گاهی در شبکه های مجازی شاهد سوژه شدن کودکان هستیم که در ژانرهای مختلف طنز یا نمایش صحنه های خانوادگی و گاه نیز در نقش قربانی و اسیر حوادث و وقایع یا قربانی جنایت و….ظاهر می شوند. ممکن است گفته شود که این تبادلات به آگاهی جامعه از زیبایی های کودکی و برجسته سازی هوش آنها و یا ایجاد ترحم و حمایت از کودکان قربانی مفید باشد.این استدلال به ظاهر درست می نماید ولی باید از کارشناسان متخصص بیشتر بیاموزیم که آیا کدامیک از روش های پرداختن به موضوع کودکان شایسته شان شهروند کودک است؟ بهتر است سازمان های ذیربط دولتی با همکاری دانشگاهها و گروههای تخصصی در دانشکده های علوم اجتماعی و روانشناسی و حقوق و علوم پزشکی “منشور علمی – اخلاقی کودک در فصای مجازی ” را تدوین و از مجاری قانونی تصویب کنند. در اینجا جنبه هایی از ملاحظات اجتماعی و اخلاقی در باب چگونگی اندیشه و عمل در قبال کودکان در فصای مجازی را یاد آور می شویم شاید برای والدین و مربیان و عموم شهروندان ایرانی قابل تامل باشد:
۱. کودکان در فضای مجاز سخنگو ندارند. هر یک از ما باید سخنگویی نجیب و امین برای کودک خود و همه کودکان جامه باشیم.
۲. کودکان سوژه طنز و نمایش و گزارش و قیل و قال ما بزرگسالان در صفحات گوشی و لپ تاپ و…نیستند. ما نباید در باره کودکان – حتی فرزند خود – چیزی را به اشتراک بگذاریم مگر انکه قبل از مطمین باشیم که آن اثر یا محتوا تمام شان انسانی و حقوق اجتماعی کودکان را در بر داشته باشد.
۳. بازی کودک همان زندگی اوست. ما به غلط حرکات و هیجانات کودکان را بازی می نامیم. کودک چیزی به نام بازی نمی شناسد او در واقع زندگی می کند و ما بر حسب فرهنگ و پیشداوری های خود زندگی او را سوژه سرگرمی خود می سازیم. کودک چنین اجازه ای به ما نداده است.
۴. کودکان شهروندانی کامل هستند و مهم ترین دوره شکل گیری شخصیت آنها همین دوره کودکی و نوجوانی است. دانش ما از آنها اندک است ما بهید به علم خود در باره کودک بیفزاییم ، بیشتر بخوانیم و کمتر بخندیم. کمتر فیلم و تصویر نمایش دهیم و بیشتر تکریم کنیم.
۵. سوژه سازی عیر علمی و اصولی کودکان در موبایل ها و فصای مجازی هم از شان ان کودک سوژه نمایش و تصویر می کاهد و هم از شان “کودکی” در جامعه و فرهنگ عمومی. پس ” کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم“.
۶. هر یک از ما بزرگسالان تکلیف مان با دنیا و جامعه روشن شده است، ما یا کارگریم یا معلم یا تاجر یا وکیل یا واعظ و یا کارمند و بیکار و….ولی “کودک ” داستان ناتمام و شکوفای یک زندگی است. او بسی فراتر از تصور ما بزرگ است و ما چونه مجازیم که به یک موجود بزرگ و مکرم و خلاق و شکوفان بخندیم یا ترحم غیرسازنده داشته باشیم و حتی به دیده کوچک تر از خود! بنگریم.
۷. می گویند ملتی بزرگ و پیروز خواهد شد که دانشمندان خود را گرامی دارد و یا معلمان را تکریم کند و یا زنان و مادران را قدر بداند و یا کارگران را ارج نهد و یا مبارزان و رهبران ملی اش را منزلت دهد و به خاطر سپارد، این همه حقایقی شگرف و باورکردنی ست، ولی مایلم بگوبم که همه بزرگان بی استثنا زمانی کودکانی بودند که مردمان معاصرشان آنها را تکریم کرده و بر سبیل دانایی و ادب به ایسان نگریستند. کودکان همه بزرگان ما هستند در همه آن جلوهایی که امروز برایمان ستودنی هستند.
نتیجه:
از آگاهان خود در خانواده و محله و کشور بخواهیم که در حد مقدورات خود منشور یا پروتکل رفتار با کودک در فضای مجازی را تدوین و ارایه کنند. در این موضوع مهم در خانواده بحث کنیم و مشارکت کودک خانواده و کودکان محله و اجتماع باید رکن اصلی هر گفت و گو و طرحی برای آینده باشد. در مورد مساله کودک جدی باشیم، با خود کودک اما مهربانی کنیم ، در باره آنها بیشتر بخوانیم؛ آینده به زودی فرا خواهد رسید!
منبع: روزنامه آرامان ملی ، سه شنبه ۲۳ دی۱۳۹۹ ، صفحه ۸