طالقانی، بلند آوازه، اما ناشناخته!
یادداشتی از سیدعلی محمودی
طالقانی با تجدید چاپ رسالۀ نائینی که با مقدمه و پینوشتهایی عالمانه در شرح آن همراه است، به ایرانیان روزگار خود، تداوم استبداد و استعمار را در این سرزمین یادآور میشود. از سوی دیگر، او جنبش مشروطه را نقطۀ عزیمت به سوی حکومت قانون میداند.
طالقانی مردم ایران را دوست میداشت. برای او مردم ایران، مردم ایران بودند؛ بی کم و کاست. او ایرانیان را مالک ایران و صاحب اختیار آن میدانست. او با نگاه انسانی و اخلاقی- که با پشتوانههای دینی همراه بود- به هموطنان خویش مینگریست و آنان را ولینعمتان حکومتگران میدانست.
▪️طالقانی در کسوَت روحانیت بود، اما به باور من او «روحانی» نبود. روحانی دانستن او اشتباهی فاحش و جفایی بزرگ در حق او است. طالقانی یک «عالم دینی» به معنی وسیع کلمه بود.
او هیچگاه در صنف روحانیت و شبکۀ ارتباطیِ آن وارد نشد.
تشیع او نه در عرض دین اسلام، بل که در طول آن بود. از این رو، گرانیگاه دینداری او قرآن بود نه حدیث. او قرآن محور بود. رجوع او به احادیث، با دست و دل بازی، بی انضباطی و تسامح همراه نبود. نگاه او به حدیث و تاریخ، عالمانه، آگاهانه و ناقدانه بود.