اصلاح طلبان می خواستند با دوری از ما دوباره وارد حکومت شوند
مصاحبه دکتر ابراهیم یزدی با مجله شهرگان
۱۴/۱۱/۱۳۸۶
گستردگی رد صلاحیت ها که علاوه بر اصلاح طلبان بخش هایی از اصولگرایان را نیز شامل شده است بسیاری از رهبران اصلاح طلب را غافلگیر کرده است آیا با توجه به سیاست هایی که دولت آقای احمدی نژاد در رابطه با آزادی های سیاسی و اجتماعی پیش برده است این نوع برخورد با انتخابات جای تعجب دارد؟ (منظور اینکه این غافلگیری نشان از چه دارد؟)
با روی کار آمدن دولت آقای احمدی نژاد و تغییراتی که در مدیران دستگاه های دولتی ، بخصوص در وزارتخانه های ارشاد ، کشور و اطلاعات صورت گرفت و سیاست های اعمال فشار و سرکوب بر گروه های دگر اندیش ، پیش بینی سیاست های دولت در انتخابات چندان مشکل نبود . انتصابات وزارت کشور هم سمت و سوی این سیاست ها را نشان می داد . اما برخی از اصلاح طلبان امید داشتند که با مذاکره از یک طرف و فاصله گرفتن از گروه هایی ، نظیر نهضت آزادی ، که خط قرمز محسوب می شد ند ، بتوانند مجدداً وارد حکومت شوند . اما روشن بود و از همان موقع ما به کرات یادآور شده بودیم که این یک خوش بینی بدون توجیه است .
۱ـ برخی معتقدند اصلاح طلبانی که امروز در حاشیه قدرت قرار گرفته اند و نیروهایی همچون نهضت آزادی که به عنوان اپوزیسیون تحمل می شوند، محدودیت های موجود را پذیرفته اند و نه از اصل آزادی بلکه تنها از آزادی خودشان دفاع می کنند. نظر شما در این ارتباط چیست؟
صدور چنین حکمی و تعمیم دادن به تمام گروه های سیاسی ، از جمله نهضت آزادی ایران نادرست است . در داخل ایران گروه های سیاسی ، نظیر نهضت آزادی ایران و یا ملی – مذهبی ها دغدغه آزادی های قانونی نه فقط گروه خود را ، بلکه آزادی فعالیت کل گروه های سیاسی را که به مبارزه سیاسی علنی قانونی معتقدند خواستارند . طبیعی است هر گروه و حزب سیاسی ، در مرحله اول ، خواستار آزادی فعالیت حزب و گروه خود باشد ، اما همه گروه ها ، حاضر نیستند برای آزادی فعالیت خود ، به زور و قدرت حاکم تسلیم شوند . نهضت آزادی ایران اگر می خواست آزادی فعالیت خود را به هر قیمت و با قربانی کردن یا کوتاه آمدن ارزش های اعتقادی خود بدست آورد ، فرصت ها و امکانات فراوانی در دسترس اش قرار داشت . اما ما تحقق حقوق و آزادی های سیاسی را برای تمام ملت می خواهیم نه فقط برای حزب خود .
۲ـ پیشنهاد نهضت آزادی مبنی بر نظارت بین المللی بر انتخابات مجلس هشتم با مخالفت های شدیدی در جبهه اصلاحات مواجه شد. از جمله اینکه رئیس ستاد اصلاح طلبان آن را توهین به ملت خواند. نظر شما در این رابطه چیست؟
نهضت آزادی ایران در بیانیه ای به این سخنان و اتهامت جواب داده است . به آنجا مراجعه کنید .
۳ـ با توجه به توازن قوای نیروهای سیاسی در ایران و سازوکارهای حاکم بر تدارک نظارت بین المللی، آیا این ابزار به فرض عملی شدن می تواند در افزایش سلامت انتخابات تاثیر داشته باشد؟
ایران عضو اتحادیه بین المجالس است . و این اتحادیه هم ضرورت بین المللی بر انتخابات را در کشورهای مختلف امضاء کرده است و هم ضوابط و مقررات آن را به همراه ۲۱ سازمان و نهاد دیگر تصویب کرده است . با توجه به مناسبات بین المللی در دوران ما بعد از جنگ سرد ، و تجربه نظارت بر انتخابات در کشورهای مختلف این نوع نظارت ها هم عملی و هم مفید هستند .
۴ـ نهضت آزادی دلیل پیشنهاد ِ راهکار نظارت بین المللی را، خروج شورای نگهبان از عدالت اعلام کرد.
۵ـ آقای عیسی سحرخیز، فعال اصلاح طلب در مصاحبه با شهرگان گفته است، از طرح موضوع خروج شورای نگهبان از عدالت، حاکمیت و سطوح بالای آن را زیر سوال می برد، آیا با نظر ایشان موافقید؟ ( بویژه اینکه آقای سحرخیز تصریح کرده است که مسولان دستگاه اجرایی و هیئت های اجرایی انتخابات، بدون اجازه رهبر آب هم نمی خورند)
بی تردید شورای نگهبان رابطه ی ویژه ای با مقام رهبری دارد . اما این ارتباط رافع مسئولیت آنان نمی باشد . در بیانیه تحلیلی نهضت آزادی ، ما با ذکر ادله و شواهد نشان داده ایم که اعضای شورای نگهبان خواه به دستور مستقیم رهبری و یا مستقل از آن عمل کنند ، بی طرفی و عدالت خود را از دست داده اند .
۶ـ بعضی از صاحب نظران می گویند علاوه بر اینکه در ایران، دولت متکی به عواید نفت، بی نیاز از مردم عمل می کند، نیروهای اپوزیسیون هم نیازی به ایجاد ارتباط و پیوند واقعی و ریشه دوانیدن در مردم نمی بینند. نظر شما در این رابطه چیست؟ (بویژه در ارتباط با نهضت آزادی این امر را چگونه می بینید؟)
بخش اول این پرسش یا این نظریه که چون دولت ایران در اداره امور خود به درآمد نفت تکیه دارد و به ملت نیازمند نیست درست است . اما بخش دوم آن که تمامی نیرو های اپوزیسیون داخل ایران نیازی به ایجاد ارتباط و پیوند واقعی با مردم نمی بینند ، نادرست است . هستند گروه ها و احزاب سیاسی ، که از درون حاکمیت سرچشمه گرفته اند و ممکن است برخی از آنها به قدرت ، در چارچوب تعاملات با حاکمان نگاه کنند ، اما نیروهای اپوزیسیون چنین نیستند . به عنوان مثال نهضت آزادی ایران ، هرگز چنین نبوده است . اما باید توجه داشت که قدرت حاکم از نیروی منسجم و سازمان یافته مردم بیم دارد . تا زمانی فعالیت سیاسی به صورت فردی صورت می گیرد ، هر قدر هم شدید باشد ، ریشه دار نخواهد شد . بخشی از گسستگی ارتباط گروه های سیاسی اپوزیسیون با مردم در ایران ، معلول فشارهای سیاسی گسترده علیه این نوع گروه های سیاسی می باشد . بخش دیگری از آن مربوط به روان شناسی رفتار سیاسی جامعه ، بعد از یک انقلاب بزرگ تاریخی ، که دچار انحراف شده است ، می باشد .
۷ـ آیا فکر نمی کنید طرح موضوع خارج شدن شورای نگهبان از عدالت، دارای پتانسیل مناسبی برای تبدیل شدن به یک گفتمان گسترده تر برای مقابله با محدودیت های ایجاد شده توسط قدرت سیاسی مسلط باشد؟ اگر چنین است آیا بهتر نیست به جای ارائه راهکارهای حساسیت برانگیز، دنبال راهکار هایی برای افزایش گستردگی این بحث بود؟
این ها منافاتی با هم ندارند . اکنون اعتراض به رفتارهای قانون گریز شورا ی نگهبان و برخی دیگر از نهادهای دولتی بسیار گسترده شده است . تمام گروه ها و نیروهای سیاسی ، حتی اصلاح طلبان درون حاکمیت هم به آن می پردازند . یکی از دلایل یا انگیزه های تغییر در وزارت کشور توسط نیروهای راست و تمامیت خواه این بود که به جای شورای نگهبان در رد گسترده صلاحیت ها ، هیات های اجرایی وزارت کشور همان کارها را انجام دهند . کاری که در انتخابات حاضرشده است . این طرز عمل ، فشار را از روی شورای نگهبان می کاهد . راه های دیگر ، از جمله طرح ضرورت نظارت بین المللی ، در فضای سیاسی ایران ممکن است به تغییر در برخی از رفتارهای منجر گردد . با توجه به آرایش نیروهای سیاسی درون حاکمیت انتظار این تغییر دور از ذهن نیست .
۸ـ به نظر می آید نهضت آزادی به طور رسمی در انتخابات مجلس هشتم شرکت نمی کند، گرچه برخی شخصیت های سرشناس ملی – مذهبی و نزدیک به نهضت آزادی، به عنوان متقاضیان نامزدی انتخابات ثبت کرده و رد صلاحیت شدند. به طور مشخص شما چه می گویید در انتخابات شرکت کنیم یا نه؟
اولین وظیفه یک حزب سیاسی ایجاد ارتباط با مردم و اثر گزاری بر روند تحولات سیاسی است . انتخابات در هر کشوری ، فرصت مناسب برای این نوع ارتباط است . نهضت آزادی ایران حضور و مشارکت در انتخابات را از هم تفکیک می کند . ما در انتخابات حضور داریم و از طریق این حضور نقش خود را در آگاهی دادن به مخاطبان خود ایفا می نماییم . اما شرکت در انتخابات به معنای رفتن و رای دادن و یا اعلام پشتیبانی از کاندیداهای معین و یا نرفتن و رای ندادن و اعلام عدم مشارکت ، همه بستگی به مراحل آخرین دارد . در حال حاضر نهضت آزادی ایران در باره شرکت یا عدم شرکت خود در انتخابات اعلام نظر نکرده است . در موقع خود ان را اعلام می کند .