شماره: ۱۶۳۵
تاریخ: ۲۰/۱۱/۷۶
در آستانه نوزدهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران
(در جهت تحقق وحدت، قانونمداری و جامعه مدنی)
بیست و دوم بهمن سالروز پیروز انقلاب اسلامی ایران، روز به ثمر رسیدن نهال وحدت و یکپارچگی ملی، روز پیروزی حق بر باطل، روز برچیده شدن بساط ظلم و استبداد دوهزاروپانصد ساله شاهنشاهی و عقبنشینی استعمار کهنه و نو، برای دستیابی به مفهوم عمیق شعار پرمعنا و کوبنده ملی ـ اسلامی ما یعنی «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» است.
پیروزی بیستودوم بهمن و واژگونی نظام شاهنشاهی سرآغاز حرکتی نو، امیدهای تازه و آرمانهای جدیدی در راه تحقق آرزوهای دیرین تاریخی ملت ماست و این روز خجسته روز اوج یکپارچگی، همدلی، صفا، صمیمیت، الفت، معنویت و همنوایی آحاد مردم ما و روز تجدید حیات ملی و اسلامی در تاریخ معاصر ایران است.
نهضت آزادی ایران، همراه و همگام با همه اقشار ملت ـ که سالها برای به ثمر نشستن چنین انقلابی تلاش و مبارزه کردهاند ـ این روز بزرگ ملی را گرامی میدارد و به عنوان قطرهای از اقیانوس بیکران ملت، مفتخر و سرافراز است که چه پیش از انقلاب و چه پس از پیروزی آن و برچیده شدن نظام شاهنشاهی، همواره از جان و دل در راه تحقق آرمانها و اهداف بلند انقلاب و استعلای آن ـ بخصوص در راستای تحقق واقعی آزادیها، جمهوریت نظام و حفظ استقلال و یکپارچگی ملی ـ از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده است.
سالروز پیروزی انقلاب فرصتی است برای یادآوری حماسهآفرینیها، قهرمانیها و فداکاریهای اقشار مختلف و آحاد مردم ایران و در عین حال، موقعیت مناسبی است برای دروننگری، ارزیابی روند انقلاب، سنجش عملکرد مردم و مسئولان و میزان دستیابی به هدفهای والا و یافتن کاستیها و کجرویهایی که در این راستا بروز و ظهور یافته است. از جمله عوامل انکارناپذیر در به ثمر رسیدن انقلاب ما وحدت ملی و هماهنگی اقشار، طبقات و گروههای مختلف اجتماعی ـ اعم از دانشگاهی، روحانی، کارگر، کشاورز، بازاری و… بود که توانست دشمن مشترک را به زانو درآورد و ستایش و شگفتی جهانیان را برانگیزد. رمز پیروزی انقلاب وحدت کلمه، خلوص نیت و فداکاری و از جان گذشتگی مردم در دورانی بود که خطر دشمن همگان را تهدید میکرد. رمز پیروزی انقلاب مردمی بودن و فراگیری آن و یکپارچه شدن ملت در راه احقاق حقوق پایمال شده خود بود.
طی نوزده سالی که از پیروزی نخستین انقلاب ما میگذرد، ملت ایران برای تحقق آرمانهای آزادی و عدالت و بهرهمند شدن از استقلال مالی و نظام جمهوری مسیر پرپیچ و خم و راه پرسنگلاخی را طی کرده و با رنجهای طاقتفرسا و مشکلات فراوانی روبرو بوده که خوشبختانه با صبر و استقامت و شجاعت، بسیاری از آنها را پشت سر گذاشته است.
در مراحل مختلف حرکت در راستای نیل به استقلال و آزادی، ملت ما از یک سو با توطئه دشمنانِ در کمین نشسته خارجی و از سوی دیگر با پراکندگی، دلسردی و به انزوا کشیده شدن نیروهای متعهد، دلسوز، پرتوان و با کفایت روبرو شد. از یک سو تفرقه، تضاد و تقابل جای وحدت کلمه آغاز انقلاب را گرفت و از سوی دیگر، خودخواهیها، تعصبات گروهی، خودمحوری، انحصارجویی و تمامتخواهی بر جامعه انقلابی و اسلامی ما چیره گردید و فضای جامعه را زهرآگین کرد.
ولی خوشبختانه با تجلی حرکت یکپارچه، انقلابی و سراسری مردم در دوم خردادماه ۷۶ و وفاق چشمگیر آنان بر سر شعارها و برنامههای مترقیانه رئیس جمهور منتخب، مردم با حضور فعالانه و موثر خود در صحنه و قبول مسئولیت، کژراهههایی را که انقلاب را از مسیر خود منحرف میساخت، مسدود کردند و بار دیگر اراده ملی را در مسیر واقعی انقلاب یعنی آزادی، استقلال و جمهوریت نظام به صورت قاطع و روشن به جهانیان نشان دادند. به این ترتیب، با دست رد زدن ملت به سینه تعصبات جاهلانه، ضدقانون و مغایر با آزادی و مشارکت مردم ـ که مهلکترین شیوه منحرف کردن و به انزوا کشیدن انقلاب است ـ امید دشمنان انقلاب به یأس مبدل شد.
حضور سی میلیونی مردم ـ اعم از جوانان، زنان و دیگر اقشار و گروهها ـ در صحنه انتخابات دوم خرداد و رأی یکپارچه مردم به رئیس جمهور آزادیخواه و قانونگرا وحدتی آفرید که میتواند، همچون آغاز انقلاب، وفاق عمومی را بر شعارها و عملکردها به خوبی بروز دهد. به این ترتیب، رأی آگاهانه مردم که از ناخودآگاه جمعی جامعه سرچشمه گرفته بود، در راستای تأیید و حفظ استقلال، آزادی و جمهوریت نظام به بار نشست و آزادیخواهی، مشارکت ملی، قانونمداری و عدالتخواهی مردم در عمل انقلابی آنها به صورت یک شعار و خواست همگانی درآمد.
فرا رسیدن سالگرد پیروزی انقلاب فرصتی فراهم کرده است که پس از گذشت نوزده سال از پیروزی اولیه انقلاب بر طاغوت زمان و نظام طاغوتی، دگرباره به خود آییم و این نعمت بزرگ خدایی یعنی وحدت، همدلی و یکپارچگی را شکر گذاریم و در برابر «ولی نعمت»های خود ـ که همان مردم شریف هستند ـ از زور و فشار، استبداد رأی، ستمگری و انحصارخواهی دست برداریم و حقوق حقه مردم را به خودشان بازگردانیم.
خوشبختانه تأکید رئیس محترم جمهوری در آستانه برگزاری مراسم سالگرد پیروزی انقلاب بر آرمانها و شعارهای اولیه انقلاب و فراگیر بودن آن، مشارکت همه اقشار و گروهها را در برپا کردن جشن ملی و اسلامی در چنین روزهای مبارکی نوید میدهد و امید است که در عمل نیز بروز و ظهور داشته باشد. ایشان در دیدار با «ستاد برگزاری مراسم دهه فجر» بر دیدگاه خود چنین تأکید کردند:
«مراسم دهه فجر مردمی است و مردمی بودن فقط به شعار نیست، بلکه پذیرش این امر است که قبول کنیم در کشور ما سلیقهها و بینشها و برداشتهای متفاوتی وجود دارد و نباید دایره انقلاب را به دیدگاههای خاصی محدود کنیم و یا روی اینکه سلیقه و خواست خودمان را پیش ببریم، مقدسات و اموری را که بسیار برتر از سلیقهها است در حد سلیقهها و گرایشهای فردی و گروهی خودمان پائین بکشیم… اختلاف نظر را نمیشود از بین برد؛ باید سعی کرد که این اختلافها در چارچوب قانون و منطق جاری شود و منشأ پیشرفت جامعه باشد… نباید خودمان را مطلق کنیم و سلیقههای خود را معیار و ملاک حق و باطل بدانیم؛ باید سعی کنیم انسانها را با اختلافهای آنان بپذیریم.»
در واکنش به سخنان بالا واقعاً باید گفت: «جانا سخن از زبان ما میگویی!». نهضت آزادی ایران از سالهای پس از پیروزی انقلاب در قطعنامههای کنگرههای مختلف خود و در هر زمان که فرصت و امکان یافته است، چنین دیدگاه گسترده و مردمی را مطرح و دنبال نموده، بر مردمی بودن و فراگیری انقلاب تاکید ورزیده و کارگزاران، دولتمردان و گروههای مسلط را از انحصارگری و محدودساختن دایره انقلاب به فکری خاص و گروههایی معین بر حذر داشته است. به عنوان نمونه، در قطعنامه کنگره چهارم نهضت آزادی ایران (۱۳۶۰) چنین آمده است:
«قانون اساسی جمهوری اسلامی خونبهای شهیدان انقلاب و سند معتبر و پایه استوار وحدت ملت و قوام نظام جمهوری میباشد و برای رفع نواقص و ابهامات و تکمیل آن از طریق تنظیم و تصویب متمم قانون اساسی باید تلاش نمود… اجرای دقیق و جامع اصول مندرج در قانون اساسی، در جهت حرکت به سوی جامعه اسلامی ضروری و اجتنابناپذیر است. قبول و اجرای برخی از اصول و نفی و انکار برخی اصول دیگر و تخطی از آنها از جانب هر کس و هر مقامی و یا گروهی محکوم و مطرود میباشد.»
موضع نهضت آزادی در قطعنامه کنگره پنجم (۱۳۶۱) به شرح زیر بیان شده است:
«نهضت آزادی به استناد مشاهدات عینی، مطالعات حضوری و مشارکت مستقیمی که داشته است، انقلاب اسلامی ایران را حرکتی ملی با انگیزههای الهی و اصیل ناشی از همدردی، همفکری و همکاری افراد، گروهها و قشرهای مختلف کشور اعم از دانشجویان، بازاریان، پیشهوران، روحانیون، کارمندان، کارگران و کشاورزان و حتی افسران و سربازان میداند که به دنبال سالها سختی، بیداری، روشنگری و مبارزه، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به رهبری امام خمینی به درخشانترین پیروزی رسید. بر این پایه، نهضت خود را به آرمانهای انقلاب اسلامی ایران متعهد دانسته و به خاطر حفاظت و سلامت آن در برابر کجیها و انحرافات و خطاها مصرانه ایستادگی مینماید.»
در همان قطعنامه آمده است:
«نهضت آزادی راه اصلاح و جلوگیری از انحراف، انحصار، استبداد و اضمحلال کشور یا نفوذ و سلطه مجدد بیگانگان را در مبارزه قانونی علنی داخل، متکی به قانون اساسی میشناسد.»
در کنگره ششم نهضت آزادی ایران (۱۳۶۲) تصویب شد:
«کنگره ششم نهضت آزادی ایران… با تأیید مراتب مندرج در قطعنامه کنگره پنجم در زمینه وحدت ایران و تعلق کشور به تمام افراد ملت و با تأکید بر اینکه مشارکت علاقمندانه و آگاهانه اکثریت به اتفاق مردم باعث پیروزی انقلاب و تصویب نظام جمهوری گردیده است، بر این نکته تکیه مینماید که شرط لازم برای مدیریت صحیح و تداوم و تحول طبیعی هر انقلاب، در جهت اهداف مطلوب و مصوب، حفظ تمامیت و وحدت اولیه تمام اقشار مردم بوده، چنانچه با تبلیغات و شعارهای تحریککننده، تفوق و تحمیل افکار یک گروه یا دیدگاه خاص صورت گیرد، انحراف و اجبار و فساد رخ میدهد و انقلاب مشروع مردمی و روح عدالت و شهادت تبدیل به استعلا و استبداد و انحصار خواهد گشت و از تفرقه و تنازع، ضعف و شکست نتیجه میشود. انحصاردادن انقلاب و نظام برخاسته از آن به یک قشر یا طبقه خاص، علاوه بر اینکه قلب واقعیت و تحریف تاریخ محسوب میشود، کمک به سیاست «تفرقهانداز و حکومت کن» مینماید، که خواسته و اسباب کار استیلاگران بیگانه است.»
در قطعنامه کنگره هشتم (۱۳۶۴) آمده است:
«نهضت آزادی ایران بخش عمدهای از بحرانهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و استمرار جنگ را ناشی از سلب آزادیهای مصرح در قانون اساسی میداند و معتقد است تا زمانی که افراد جامعه از آزادیهای لازم و امنیت قضایی برخوردار نگردند و نمایندگان مردم نتوانند نسبت به سرنوشت کشور و ملت اظهار نظر نمایند، آرمانهای ملت ایران از جمله عدالت اجتماعی تأمین نگردیده و مشکلات کنونی حل نخواهد شد… متأسفانه حرمت قانون در بین نهادها و دولت و قوه قضاییه از بین رفته است. کسانی که باید حافظ قانون باشند «قانونگرایی» را مذموم دانستهاند.»
و بالاخره در قطعنامه کنگره نهم نهضت آزادی (۱۳۶۶) بار دیگر تاکید شده است که:
«اگر آزادی و حکومت شوراییِ مردم بر مردم یا رضایت و نظارت عمومی، همراه با نظم و مدیریت صحیح، در کشوری وجود نداشته باشد یا فراهم نگردد، جانشین آن چیزی جز استبداد و دیکتاتوری یا نظام طاغوتی و تاریکی… نمیتواند باشد… از طرف دیگر، آزادی و حاکمیت ملی ضامن و پشتیبانی جز خود مردم و فعالیت و فداکاری آنان در مشارکتهای دستهجمعی ندارد… نهضت آزادی ایران همچنان از حقوق و آزادیهای ملت مصرح در قانون اساسی دفاع میکند و معتقد است که این کرامت الهی به انسان با هیچ بهانهای تعطیلبردار نیست.»
شادروان مهندس بازرگان نیز در کتاب «انقلاب ایران در دو حرکت» چنین نوشتهاند:
«انصاف و حقپرستی حکم میکند که قلم بطلان و نسیان روی سوابق قدیمی و خدمات ارزنده مستمر کوچک یا بزرگ کسان زیادی که از روی ایمان و عشق و برای خدمت به خلق، پیشگامان آزادی، عدالت و استقلال در شرایط نامساعد زمان و مکان کشور بودهاند، کشیده نشود؛ کسانی که آمادهکنندگان محیط و مردم بودند و به موفقیتهای بزرگی مانند رسوا ساختن استبداد و استعمار و ملی کردن نفت نیز نایل شده بودند.»(۱)
ایشان در جای دیگری از همان کتاب(۲) میگویند:
«انقلاب ما که حرکت اکثریت قریب به اتفاق ملت با قبول تفکری واحد و اتحاد و انسجام کافی از دل برخاسته و تقریباً دنیا خواسته بود، چنین حالت و نیازی را نداشت: انقلابی بود در سایه اسلام و اسلامی با خصلت جهانی عام، با اصول و اهداف روشن، با سعه صدر کامل و با تساهل و توسعه اعلی، در حریم بیانتهای مشترک توحید خدا؛ مکتبی که در کتابش پیشبینی چنین تنگنظری و خودبینی و انحصارگریها را کرده، «لاتکونوا من المشرکین» میگوید و مشرکین را کسانی میداند که «فرقوا دینهم و کانوا شیعاً کل حزب بما لدیهم فرحون»(۳)
اکنون در آستانه بیستمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، با توجه به تجربه تلخ انحصارگری و تفرق و عدم استفاده بهینه از ظرفیتها و استعدادها و با نویدها و تعهداتی که رئیس جمهور منتخب مردم دادهاند و بر ایفای آنها تاکید میورزند، امید است که گامهای جدی عملی در راه تحقق ارزشها و آرمانهای خیزش مردمی ۲۲ بهمن برداشته شود و همگان، بویژه دولتمردان و حاکمان، به قانون، آزادی، عدالت و حقوق اجتماعی و سیاسی مردم تن دردهند تا با توجه به اصول مصرح در فصلهای سوم، پنجم و هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی که میراث گرانبهای ملت است، جامعه مدنی که حقوق همه گروهها و اقشار در آن محفوظ و کرامت و شرافت همگان مصون از تعرض است تحقق عینی و ملموس پیدا کند.
نهضت آزادی ایران، ضمن تبریک نوزدهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران به تمام کسانی که به عشق تحقق آرمانهای والای انقلاب تلاش کردند و با درود به روان همه دلاورانی که در دوران سخت استبداد سلطنتی جان خود را فدای پیروزی ملت نمودند، همگان را به ادامه تلاش، پایداری و مبارزه مستمر و پیگیر در راه آزادی و سربلندی ملت و آبادانی کشور دعوت میکند.
نهضت آزادی ایران
بهمنماه ۱۳۷۶
(۱) کتاب انقلاب ایران در دو حرکت، صفحه ۱۱۹
(۲) صفحه ۱۲۹
(۳) سوره روم آیات ۳۰ و ۳۱ و ۳۲: از مشرکین نباشید، از کسانی که آیین خود را جداجدا کرده تشکیل دستهها دادند که هر حزب به آنچه خود دارد، شاد و مغرور است.