جنبش ملی شدن صنعت نفت، هرگز در آرمانهایش شکست نخورد
ملی شدن صنعت نفت، اقدامی اساسی علیه سلطه دولتی خارجی بر سرنوشت کشورمان بود
دکتر ابراهیم یزدی
تهران- خبرگزاری کار ایران
دبیرکل نهضت آزادی ایران گفت: ملی شدن صنعت نفت در ایران, علاوه بر کوتاه کردن دست بیگانگان از کشور, در بازگرداندن و بازسازی شخصیت ملی و اعتماد به نفس تودههای مردم ایران و مردم تمامی کشورهای جهان سوم نقش اساسی داشت.
ابراهیم یزدی در گفتوگو با خبرنگار “ایلنا”, با بیان اینکه جنبش ملی کردن صنعت نفت در ایران به رهبری شادروان محمد مصدق, در شرایطی فعال شد که دولت انگلیس در تمامی امور داخلی ایران از جمله در دربار و ارتش, در میان فعالان سیاسی, نمایندگان مجلس و روزنامهنگاران نفوذ گستردهای داشت، گفت: ملی شدن صنعت نفت, اقدامی اساسی علیه سلطه و استیلای استعماری یک دولت خارجی بر سرنوشت کشورمان بود.
وی با اشاره به تأثیر ملی شدن صنعت نفت ایران در کشورهای آسیایی و آفریقایی, ملی شدن کانال سوئز در مصر را متاثر ازاین اقدام دانست و گفت: منطق, جذابیت و مشروعیت روش مصدق در پیگری آرمانهای ملت, سبب شد که روش او در بسیاری از کشورهای جهان سوم مورد استفاده قرار گیرد، به طوری که جمال عبدالناصر با همان روش، کانال سوئز را ملی کرد.
به گفته یزدی، روش دکتر مصدق در پیشبرد اهداف ملی و منشاء او در مدیریت کشور و برخورد با مخالفین، صحنه تازهای را در روابط دولت – ملت در ایران به وجود آورد.
وی در این مورد گفت: مصدق هرگز با مخالفین خود, حتی با کسانی که با وسایل نظامی به خاندانش حمله کردند، برخورد نکرد.
این فعالی ملی- مذهبی روش و منطق مصدق در استیفای حقوق ملت ایران و ملی کردن نفت را منطقی محکم و دنیاپسند دانست که سبب شد مصدق در دادگاه لاهه و شورای امنیت سازمان ملل در دفاع از حقوق ملت ایران پیروز شود.
یزدی در ادامه این گفتوگو به دلایل پیروزی کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ اشاره کرد و با بیان اینکه در زمان مطرح شدن جنبش ملی شدن صنعت نفت در ایران, مناسبات جهانی شدیداً متاثر از جنگ سرد بود، افزود: در آن شرایط، کشورهای غربی از جمله آمریکا برای جلوگیری از توسعه کمونیسم, استراتژی بازدارنده را در پیش گرفته و پیمانهای نظامی منطقهای تشکیل داده بودند.
وی با تصریح بر اینکه در خاورمیانه نیز پیمان منطقهای بغداد (سنتو) به وجود آمده بود که مصدق به عنوان یک رهبر حاضر نشد به آن پیمان ملحق شود، ادامه داد: مصدق بر این باور بود که برای کشوری مانند ایران ورود در مناقشات بینالمللی مفید نیست و به همین دلیل سیاست بیطرفی مثبت را بنیان نهاد که این سیاست برای آمریکا غیرقابل تحمل بود و این امر از دلایل مقابله بینالمللی با مصدق بود.
وزیر خارجه دولت موقت، تبدیل شدن تز ملی شدن صنعت نفت به الگویی برای کشورهای صادر کننده نفت را، باعث وحشت آمریکا و دومین عامل خارجی در سقوط دولت ملی مصدق دانست.
وی به جنگ روانی انگلیس در القای این مطلب به آمریکاییها و مذهبیهای داخل کشور که ادامه حکومت مصدق منجر به حاکمیت کمونیسم در ایران میشود, اشاره کرد و گفت: شواهد نشان میدهد که انگلیسیها برای القای این مطلب از نیروهای چپ استفاده کردهاند.
یزدی، نهادینه نشدن دموکراسی در ایران و نبودن احزاب قدرتمند در کشور را به عنوان عوامل داخلی پیروزی کودتای ۳۲ برشمرد و گفت: عدم هماهنگی احزاب ملی سبب شد که آنها نتوانند بسیج ملی مردم ایران را ادامه دهند و مردم را به عرصه تقابل با کودتا بکشانند.
وی با بیان اینکه در تاریخ ایران، هر زمان که جنبشهای اجتماعی جنبه ضداستعماری داشتهاند، همه نیروها در آن شرکت میکردند اما هنگامی که جنبشها به مبارزه با پایگاه استعمار که دربار و استبداد بود، ارتقاء مییافت، بسیاری از نیروها حاضر به همراهی با جنبش ملی نمیشدند, افزود: جنبش ملی شدن نفت نیز زمانی که خواست با دربار و شاه که پایگاه اصلی استعمار بود، مبارزه کند، با خروج بسیاری از نیروها مواجه شد.
دبیرکل نهضت آزادی ایران در پایان خاطرنشان کرد: سقوط دولت مصدق و زندانی و محاکمه شدن او هرگز به معنای شکست جنبش ملی ایران نیست و این جنبش هرگز در آرمانهای خود شکست نخورد.