صندوق رای؛ بیم و امید
علی ملک پور
من بر این باورم که انتخابات مهم ترین ابداع بشر است. انتخابات آزاد در دنیای جدید بخشی از پروسه دموکراسی و نیز مهم ترین نماد آن است. به این ۱۲دلیل: انتخابات چنان است که درهر نظامی و در هر حالتی نمیتوان آن را نادیده گرفت. اگر در یک نظام سیاسی معاصر انتخابات وجود نداشته باشد خود بخود فاقد مشروعیت است. اگر یک نظام، انتخابات آزاد و مورد تایید مراجع نظارتی مستقل داشته باشد مشروعیت سیاسی آن بیمه خواهد شد. اگر حکومتی انتخابات را قدر بداند و آن را تکریم و تقویت کند، یعنی به ملتش احترام و تواضع کرده است و جایگاه خود را به عنوان “مستاجر ملت” درست تشخیص می دهد. اگر حکومت کشوری انتخابات را سبک بشمارد و در آن ریب و رنگ و تقلب روا دارد، این نشانه بی اعتنایی به شان و شوکت مردم است و نظام مفروص کم کم به عارضه فقدان مشروعیت دچار می شود. سیستم حکمرانی چنانچه انتخابات را سبک و شکننده و در مظان تخلف و تقلب قرار دهد، این نشانه اقلیتی بودن طبقه حاکم و هیات حاکمه است. حکومت های اقلیتی اقتدارگرا از رای می ترسند،چون وزن کشی سیاسی کفه سبک آنها را عیان می کند، اقلیت ها انتخابات را مایه شرمندگی صنف خود می دانند. در نظام های غیر دموکراتیک صندوق رای مثل “لانه زنبور” است، یعنی مظهر بیم و امید. مصلحت دولت و ملت در تقرب و توسل به همان صندوق هاست. آرمانها و مطالبات از صندوق ها سر بر می آورند. اگر صندوق و انتخابات استاندارد در دسترس نباشد مطالبات محو و فراموش نمیشوند بلکه از جایی دیگر ظاهر می شوند اما نامطمئن و پرهزینه. این تجربه آزموده هاست. انتخابات اگر مبهم و ناسالم برگزار شود، نوعی خودزنی و اعلام ورشکستگی سیاسی است. قدرتها و احزاب و اصنافی که از صندوق رای و انتخابات آزاد و شفاف فرار می کنند نهایتا پناهگاهی بهتر از همان مکعب های نجات بخش نخواهند یافت. این تجربه آزموده هاست. در عصر ما نه می توان انتخابات را تعطیل کرد، نه می توان تحمیل کرد، و نه مقدور است که به چیزی ضد انتخابات تبدیل کرد. انتخابات سرطان اقتدارگرایی است. نظام های دیکتاتوری معاصر پس از ابداع انتخابات آزاد یکی پس از دیگری تضعیف و بتدریج تعطیل شدند در حالی که برخی تا قرنها قدمت داشتند.