قائم مقام فراهانی، امیرکبیر و مصدق سه نخستوزیر واقعی کشور بودهاند
غلامعباس توسلی
تهران- خبرگزاری کار ایران
نشست بررسی نهضت ملی شدن صنعت نفت، با حضور غلامعباس توسلی، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران و حسین شاهحسینی، عضو جبهه ملی ایران در دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور برگزار شد.
به گزارش خبرنگار “ایلنا”، غلامعباس توسلی در این نشست با بیان اینکه برگزاری چنین نشستهایی را نشاندهنده بازگشت هویت ملی در میان نسل جوان دانست و گفت: در زمانی که اکثر رجال سیاسی کشور یا وابسته بودند یا نمیخواستند با حکومت وقت درگیر شوند و جمعیت فهمیده و تحصیلکرده بسیار کم بود، نهضت ملی شدن صنعت نفت آغاز به کار کرد.
توسلی تصریح کرد: کسانی که قصد حمایت از این طرح ملی را داشتند، بسیار محدود بودند و تنها عدهای از دانشگاهیان و بازاریان برای دفاع از منافع ملی جلو آمدند که آنها هم از آگاهی کمی در آن روزگار برخوردار بودند.
وی مقاومتهای زمان ملی شدن صنعت نفت را عاملی برای پیروزی انقلاب اسلامی دانست و اظهار داشت: در آن دوران دانشگاه محور اصلی فعالیتهای سیاسی بود و مقاومت دانشگاهها در نهضت ملی شدن صنعت نفت و ۱۶ آذر ۱۳۳۲ باعث به وجود آمدن انقلاب اسلامی شد.
وی با بیان اینکه ما در طول تاریخ سه نخست وزیر واقعی داشتهایم، گفت: قائم مقام فراهانی، امیرکبیر و مصدق سه نخستوزیر واقعی کشور بودند که به دنبال حفظ منافع ملی بودند چون در هر دوره از این نخست وزیرها رجال سیاسی وابسته بودند و رجال و مجلس تصمیمگیر نبودند.
وی در ادامه افزود: عملکرد مصدق به گونهای بود که نسلهای آینده اعتراف میکنند، اثر کاری که او کرد در تمام دوران تاریخ باقی خواهد ماند.
توسلی با بیان اینکه دولت مصدق تنها دولت مستقل بود، گفت: در دورهای که جامعه به سمت از همگسیختگی میرفت، مصدق در اولین قدم یک دولت ملی تشکیل داد که دو وجه ملیگرایی و دموکراسیخواهی داشت.
وی با تأکید بر اینکه مصدق به دنبال قانونگرایی بود، گفت: زمانی که مصدق در لاحه از ایران در جریان ملی شدن صنعت نفت دفاع میکرد تنها و تنها قانونگرایی را مد نظر داشت و تمام فعالیتهای خودش را در راستای قانون انجام میداد نه از طریق لابی کردن.
توسلی در پایان تصریح کرد: اگر بخواهیم ادامه دهنده راه مصدق باشیم، باید منافع ملی و آزادیخواهی را مدنظر قرار دهیم.
در ادامه این نشست، حسین شاهحسینی، عضو جبهه ملی گفت: مصدق معتقد به قانونگرایی بود و تمام عمر خود را در راستای اجرای قانون گذاشت.
به گزارش خبرنگار “ایلنا”، شاه حسینی گفت: اقتصاد ما بر این است که قانون باید حاکم بر جامعه باشد و از همان زمان که مبارزات را آغاز کردیم، سعی ما بر این بود که در راستای قانون به مبارزه بپردازیم چون مصدق به دنبال قانونگرایی بود.
وی به تحلیل اوضاع سیاسی زمان مصدق پرداخت و اظهار داشت: در آن زمان تنها حزب توده به طور منسجم فعالیت میکرد و گروه دیگری که بتواند به اندازه حزب توده سازماندهی شده کار کند، وجود نداشت.
شاه حسینی با بیان اینکه مصدق در زمان سیطره روسها و انگلیسها در کشور، فعالیتهای سیاسی خودش را آغاز کرد، گفت: در زمانی که اختناق سراسر کشور را فرا گرفته بود و مصدق تازه از تبعید برگشته بود، فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد و سازمانی با عنوان عناصر طرفدار اندیشههای مصدق به همراه کاشانی که یک نیروی مذهبی بود، فعالیت خود را آغاز کرد و در انتخابات مجلس چهاردهم وکلایی را به مجلس فرستادند.
وی فعالیت حزب توده را در آن زمان چشمگیر دانست و گفت: در آن زمان پیشهوری در آذربایجان فعالیت میکرد و در آنجا یک دولت تشکیل داده بود و با صراحت به تبلیغ اندیشه تودهایها میپرداخت و روسیه نیز که میخواست بر ایران سیطره داشته باشد، از دولت پیشهوری حمایت کرد.
شاه حسینی در ادامه تصریح کرد: روسها قصد داشتند به آبهای گرم خلیج فارس برسند به همین جهت پیشنهاد تشکیل نفت شمال را دادند و حزب توده در حمایت از این طرح به فعالیت پرداختند و میگفتند همانطور که نفت جنوب در اختیار انگلیسها است، نفت شمال باید در اختیار روسها قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه اولین بار بحث ملی شدن نفت در آن زمان مطرح شد، گفت: نمایندگان گرگان به مجلس پیشنهاد داد که نفت باید در ایران ملی شود ولی دکتر مصدق در آن زمان شروع به مخالفت کرد و معتقد بود در شرایطی که کشور در دست روسها و انگلیسهاست، این کار درست نیست.
عضو جبهه ملی در خصوص نقش روحانیت در نهضت ملی شدن صنعت نفت گفت: کاشانی یک مرد بزرگ بود، در آن زمان روحانیت یا یک منبری بود یا یک مرجع تقلید اما کاشانی هم منبری هم مرجع تقلید و هم یک مبارز سیاسی بود.
شاه حسینی با بیان اینکه کاشانی همیشه از مصدق تعریف و تمجید میکرد، تصریح کرد: تا زمانی که فرزندان و اطرافیان، دور کاشانی را نگرفته بودند، کاشانی همچنان در کنار مصدق ماند ولی او بعدها از مصدق جدا شد و علت آن هم این بود که اطرافیان او وابسته به شاه بودند.