پیام خداحافظی آقای مهندس بازرگان به ایرانیان خارج از کشور در مراجعت از آلمان
هموطنان عزیز آواره:
در مسافرت کوتاه اروپا، همراه با آقای مهندس محمد توسلی، که به دعوت بیست و سومین کنگره خاورشناسان آلمان صورت گرفته است، آرزو داشتیم از طرف دوستان نهضت و خودمان سلامی و دیداری با همه برادران و خواهران خارج از کشور بنمائیم. با برادران و خواهرانی که عشق ایران در سر و دل دارند و از دوری و گرفتاریهای خود و مملکتشان رنج فراوان میبرند. چه آنها که بعد از سالها مبارزه و امید رانده شدههای بعد از انقلاب و درگیرشدگان با محرومیت و مشقت بوده نه در غربت دل شاد دارند و روزی و روئی در وطن، و چه کسانی که معیشت و تحصیلشان به سهولت یا به سختی فراهم است ولی سرشکسته و سرگشته در میان بیگانگان هستند که علیه ایران و اسلام تحریک گشتهاند.
ما به دلیل ضیق وقت و محدودیت اعلام شده در برنامه مسافرت چون فرصت سلام و دیدار جمع کثیر و پراکنده هموطنان را نداشتیم ناچار اکتفا به پیام دستهجمعی و دعا به درگاه الهی کردیم. امیدواریم هر چه زودتر دوران بلا و ابتلا که آزمایش و پرورش و سازندگی است به رحمت واسعه حق و به همت عالیه ملت، به سر آمده مردم ایران در تمامی قشرها، بر مبنای آزادی و عدالت و رأی اکثریت صاحب و حاکم بر ایران گردند و بر وفق آئین راستین اسلام گام در طریق خدمت و سعادت عموم برداشته خودمان را اداره کنیم و از این راه به دنیا سرمشق اسلام و انقلاب را بدهیم.
به عنوان خداحافظی دو توصیه میخواهیم بنمائیم. اول دوستی و خودیاری یکدیگر با ترک ستیزه و دشمنی به شما که خود را مظلوم محروم میدانید و مستحق و مدعی استقلال و اداره کشور، در زیر پرچم آزادی و دموکراسی میشناسید. اگر نخواهید یا نتوانید در دیار و دوران غریبی تحمل و ترمیم اختلافات و اشکالات را بنمائید و به یکدیگر برسید، چگونه اثبات شایستگی خواهید کرد و حق خواهید داشت اعتراض به حاکمیت ایران بنمائید؟
عرض دوم که همراه با عذر و ارادت است، دعوت ایرانیان به بازگشت به ایران، به جای توطن در خارج و پناهندگی و کمکخواهی از بیگانگان، علیرغم نابسامانیها و هر نوع گرفتاری، میباشد. کشور ما در حال حاضر، هم احتیاج به خدمتگزاران و کاردانان دارد هم درد و فریادی که از درونها برآمده با شهامت و صراحت و جمعیت به گوش مسئولین فرود آید کارسازتر خواهد شد. نه ناله و نقهای خارج از مرز و شکایت و انتظار از خارجیان دردی را دوا خواهد کرد و نه دشنام و دعواهای کسانی که در شرایط راحت و امنیت بسر میبرند…
ورتسبورگ ۲۷/۶/۶۴
هموطن دوستدار شما ـ مهدی بازرگان