پیرامون تهدیدات نظامی آمریکا علیه ایران
گفت و گوی دویچه وله با دکتر ابراهیم یزدی، دبیر کل نهضت آزادی ایران
مصاحبهکننده : مریم انصاری
· بهبود روابط ایران و آمریکا و عادی کردن روابط در چارچوب منافع و مصالح ملی ایران هست. بنابراین در چارچوب این منافع دولت ایران نیز باید بپذیرد که مستقیما با آمریکاییها به مذاکره بنشیند، مذاکرهای که علنی و در جهت عادی ساختن روابط باشد. برقراری روابط عادی به معنای صمیمانه بودن روابط نیست، بلکه بهبود روابط ایران و آمریکا کمک میکند به اینکه روابط ایران با کشورهای دیگر مثل ژاپن، اتحادیهی اروپا گسترش پیدا کرده و معنایی بیابد و به نفع ایران باشد.
تهدیدات نظامی آمریکا علیه ایران واکنش سیاستمداران اروپایی را سخت برانگیخته است. دکتر ابراهیم یزدی، دبیرکل نهضت آزادی ایران و وزیر امور خارجه ایران در دولت موقت مهندس مهدی بازرگان معتقد است که آمریکا دچار تناقض و بحران شده و ایران را همانند عراق مانعی بر سر راه پروژهی کلان خاورمیانهی بزرگ خود میبیند. از سوی دیگر مذاکرات مستقیم و علنی ایران با آمریکا و بهبود مناسبات دو کشور بسود منافع ایران خواهد بود.
دویچه وله: آقای یزدی، آیا هدف تهدیدات آمریکا علیه ایران، در شرایطی که چند ماهی بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری در ایران نمانده، گرفتن امتیازاتی از حکومت ایران است یا واقعا ادامهی همان روشیست که در قبال عراق در پیش گرفته بود؟
ابراهیم یزدی: اهدافی که دولت آمریکا از فشار بر ایران در نظر دارد، در راستای آن برنامهی کلانی است که در خاورمیانه منظور میدارد و به صور گوناگون دربارهی خاورمیانهی بزرگ بحث شده است. اما، لزوما این مسئله به معنای همان برنامهای که در مورد عراق اعمال گردید و با حملهی نظامی همراه بود، نمیباشد. بنابراین، متفاوت است، ولی اهدافش کاملا همسوست. برنامههای کلان آمریکا در خاورمیانهی بزرگ بدون همکاری و همیاری کشورهای خاورمیانه امکانپذیر نیست. عراق در خاورمیانه هماهنگی نداشت، و به این سرنوشت دچار شد. ایران آمادگی برای همکاری و یا همراهی با آمریکا در خاورمیانه ندارد، بنابراین آمریکا با یک پارادوکس و با یک بحران روبروست. آمریکا چگونه می تواند بدون همآهنگی و همراهی ایران برنامههای کلان خود را در خاورمیانهی بزرگ به اجرا درآورد. چون هیچ برنامه ای در خاورمیانه بدون حضور کشوری مثل ایران امکانپذیر نیست. این موارد اهداف کلانیست که آمریکاییها از جمله در رابطه با ایران در منطقه پیگیری میکنند. اما این امر لزوما به معنای حملهی نظامی به ایران نیست.
دویچه وله: با توجه به اینکه اروپا بیشتر بر مذاکره و برقراری مناسبات با ایران تاکید دارد و دولت آمریکا نیز قادر نیست بدون در نظر گرفتن تمایلات اروپا در قبال ایران هرگونه سیاستی را اعمال کند، شما فکر میکنید برقراری مناسبات دیپلماتیک با آمریکا چه تاثیری خواهد داشت؟ آیا عملا چنین امری امکانپذیر هست یا نه؟ و اگر امکانپذیر باشد، آیا به نفع ایران است یا خیر؟
ابراهیم یزدی: همانطور که بارها گفتهایم، به نظر میرسد که بهبود روابط ایران و آمریکا و عادی کردن روابط در چارچوب منافع و مصالح ملی ایران هست. بنابراین در چارچوب این منافع دولت ایران نیز باید بپذیرد که مستقیما با آمریکاییها به مذاکره بنشیند، مذاکرهای که علنی و در جهت عادی ساختن روابط باشد. برقراری روابط عادی به معنای صمیمانه بودن روابط نیست، بلکه بهبود روابط ایران و آمریکا کمک میکند به اینکه روابط ایران با کشورهای دیگر مثل ژاپن، اتحادیهی اروپا گسترش پیدا کرده و معنایی بیابد و به نفع ایران باشد.
دویچه وله: طبق نظرسنجیهایی که تاکنون در ایران صورت گرفته، مردم با ایجاد مناسباتی برابر با آمریکا موافق هستند. آیا جمهوری اسلامی میتواند بدون توجه به این خواست به دشمنی با برقراری چنین مناسباتی ادامه دهد و یا حتا زمینهی
برخوردهای خشونتآمیز ایالت متحدهی آمریکا با ایران را فراهم کند؟
ابراهیم یزدی: بسیاری از مردم بر این باور هستند که سیاست خارجی کشوری مثل ایران نمیتواند براساس خصومت یا دوستی دائم باشد. صحنهی جهانی در حال تغییر و تحول است. دولت ایران میباید در چارچوب منافع ملی روابط خود را با کشورهای دیگر تنظیم کند. ادامهی این خصومت زیانهای بسیاری به ما وارد کرده است. بنابراین افکار عموم مردم ایران، با توجه به تجربهی گذشته، بر این باور هستند که به نفع ایران خواهد بود که این مسایل را حل و فصل کند.
دویچه وله: سوال آخر من از شما این است که تهدیدهای آمریکا با تکیه بر این ادعاست که ایران دارای سلاحهای اتمی و شیمیاییست. این نگرانی تا چه اندازه بر واقعیت استوار است؟
ابراهیم یزدی: چنین ادعاهایی را آمریکا و انگلستان علیه دولت صدام در عراق نیز مطرح کرده بودند. اما پس از سقوط صدام نتوانستند هیچگونه دلایل و شواهدی دال بر صحت ادعای خود نشان دهند. اما در مورد ایران وضع متفاوت است. ایران برنامه ی هسته ای توسعه یافته ای دارد. ایران براساس تمام شواهد موجود موفق شده است که چرخهی تولید سوخت هستهای را برای نیروگاههای اتمی خود تولید کند. بنابراین نگرانیهایی که اروپاییها و یا آمریکاییها نسبت به فعالیتهای هستهای ایران دارند، با نوع نگرانیها نسبت به دولت صدام متفاوت است. آژانس بین المللی انرژی هستهای طبق بازرسیهایی که کرده است و در گزارشاتی که داده است، ایران را دارای فعالیتهای هسته ای پیشرفته دانسته است، اما اینکه آیا ایران دنبال تولید سلاحهای هستهای هست یا نیست، برمیگردد به این جو عدم اعتمادی که بین ایران و کشورهای اروپایی بخصوص با آژانس بوجود آمده است. البته میدانید، کشورهایی که به فن آوری تولید سوخت هستهای دست پیدا میکنند، میتوانند از این تکنولوژیی استفادهی دوگانهای کنند. چون این تکنولوژی کارکردی دوگانه دارد. یعنی هم میتوان برای نیروگاههای اتمی از آن استفاده شود و هم میتوان برای ساخت بمبهای اتمی سبک بکار گرفته شود، بخصوص آنهایی که قادر به بکارگیری در موشکهای دور پرواز با کلاهکهای اتمی هستند و قابل نصب میباشند. بنابراین چنین شرایطی موجب شده است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران فشار بیاورد. و عمدتا همانطور که گفته شده است، میخواهند اعتماد و اطمینان جامعهی بینالمللی را به فعالیتهای هستهای ایران تحقق ببخشند.